Η ΕΚΠΟΙΖΩ, με επιστολή της στο Υπουργείο Ανάπτυξης, τη Γενική Διεύθυνση Αγοράς και Προστασίας Καταναλωτή, την Τράπεζα της Ελλάδος, τη Διεύθυνση Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης, την οποία κοινοποιεί στην ΕΑΕΕ και την ΕΑΔΕ, θίγει τις υπέρογκες αυξήσεις ασφαλίστρων στα ασφαλιστήρια υγείας και μη σύννομες πρακτικές, καταθέτοντας 3 συγκεκριμένες προτάσεις.

Αναλυτικά η επιστολή:

ΠΡΟΣ
Υπουργείο Ανάπτυξης
1. Υπουργό Ανάπτυξης, κ. Τάκη Θεοδωρικάκο
2. Γενικό Γραμματέα Εμπορίου, κ. Σωτήρη Αναγνωστόπουλο

Γενική Διεύθυνση Αγοράς και Προστασίας Καταναλωτή
1. Γενική Διευθύντρια της Γενικής Διεύθυνσης Προστασίας Καταναλωτή, κ. Ευτυχία Λιανού
2. Νομικό Σύμβουλο, κ. Γιώργο Διονυσόπουλο

Τράπεζα της Ελλάδος
Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Γιάννη Στουρνάρα

Διεύθυνση Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης
Διευθυντή, κ. Σταύρο Κωνσταντά

Κοινοποίηση:
1. Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος – EAEE
2. Ένωση Ασφαλιστικών Διαμεσολαβητών Ελλάδος – ΕΑΔΕ

Αθήνα, 23 Ιουλίου 2024

Θέμα: Υπέρογκες αυξήσεις ασφαλίστρων στα ασφαλιστήρια υγείας / μη σύννομες πρακτικές / Προτάσεις της ΕΚΠΟΙΖΩ.

Αξιότιμε κ. Υπουργέ,

Σας απευθυνόμαστε, σε συνέχεια της πρόσφατης συνάντησής μας και των θεμάτων που μεταξύ άλλων συζητήσαμε, προκειμένου να σας ενημερώσουμε και γραπτώς, αναφορικά με τις υπέρογκες αυξήσεις ασφαλίστρων στα ασφαλιστήρια συμβόλαια υγείας.

Στην ΕΚΠΟΙΖΩ το τελευταίο έτος οι καταγγελίες στον τομέα της ιδιωτικής ασφάλισης παρουσίασαν σημαντική αύξηση. Μεταξύ άλλων, αναφέρονται υπέρογκες αυξήσεις των ασφαλίστρων υγείας, ιδίως στα παλιά ασφαλιστήρια (ισόβιας ή μακροχρόνιας διάρκειας), που κυμαίνονται από 12% έως 18%, σε μια εποχή που οι καταναλωτές πλήττονται από την ακρίβεια και δηλώνουν αδυναμία να ανταποκριθούν στον συγκεκριμένο ρυθμό αύξησης!

Αναλυτικότερα σχετικά με την αναπροσαρμογή των ασφαλίστρων και το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο

Η αύξηση των ασφαλίστρων το τελευταίο διάστημα, ιδίως στις συμβάσεις ασφάλισης υγείας ισόβιας ή μακροχρόνιας διάρκειας, κυμαίνεται στο ανώτατο όριο του δείκτη του Ιδρύματος Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), με πολλές περιπτώσεις μάλιστα να το ξεπερνούν. Ειδικότερα, ο δείκτης του ΙΟΒΕ για τη διετία 2021-2022 ενισχύθηκε κατά 14,0%, ενώ χωρίς την επίδραση της ηλικίας αυξήθηκε κατά 8,2%. Οι ασφαλισμένοι, λόγω της υπέρογκης αύξησης, η οποία εντέλει είναι μεταξύ 12% έως 18%, βρίσκονται στη δυσάρεστη θέση, είτε να αποδεχθούν τις αυξήσεις με σκοπό να διατηρήσουν σε ισχύ το συμβόλαιό τους, με σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις στον προϋπολογισμό τους, είτε να διακόψουν την ισόβια ασφαλιστική τους σύμβαση ενώ βρίσκονται σε ηλικία μη ασφαλίσιμη, ή αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας.

Επίσης, από την ως άνω πρακτική διαφαίνεται καθαρά η πρόθεση των ασφαλιστικών εταιρειών να προχωρήσουν σε ακύρωση των ως άνω συμβολαίων, προωθώντας τα ετησίως ανανεωμένα συμβόλαια, στα οποία δεν αναλαμβάνουν καμία δέσμευση για το ύψος του ασφαλίστρου και την έκταση των παροχών.

Επιπρόσθετα, οι διατάξεις του άρθρου 2α του Ν.2251/1994, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, δημιουργούν σύγχυση, δεν πληρούν τις αρχές της διαφάνειας και καταλληλόλητας, με αποτέλεσμα να προκαλούν υπέρμετρη διατάραξη της ισορροπίας των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλομένων μερών, σε βάρος των καταναλωτών. Παράλληλα, δίνουν τη δυνατότητα στις ασφαλιστικές εταιρείες, υπό την επίκληση τυπικών προϋποθέσεων, να προχωρούν μονομερώς σε αναπροσαρμογή ασφαλίστρων, ακόμα και άνω των ορίων του δείκτη του ΙΟΒΕ, σχετικά με τα μακροχρόνια ασφαλιστήρια συμβόλαια υγείας.

Σημειώνεται ότι η παρ.2 του άρθρου 2α ν.2251/1994 (ως εισήχθη με το άρθρο 268 του ν.4738/2020) καθιστά έτι περαιτέρω επαχθή για τον καταναλωτή το σχετικό πλαίσιο αναπροσαρμογών των ασφαλίστρων, καθώς το εν λόγω άρθρο δίδει τη δυνατότητα στην ασφαλιστική να προβεί σε αναπροσαρμογή, ακόμα και εκτός των ορίων του δείκτη, αρκεί να ενημερώσει τον καταναλωτή 60 ημέρες πριν την αναπροσαρμογή. Συνεπώς, ακόμα και χωρίς την έγκριση του δείκτη από τον Υπουργό Ανάπτυξης, οι ασφαλιστικές εταιρείες προβαίνουν σε αυξήσεις κατά το δοκούν, ενημερώνοντας απλώς τους καταναλωτές για την επικείμενη αύξηση 60 ημέρες πιο πριν.

Είναι επιπλέον κρίσιμο να επισημανθεί ότι πριν από την ψήφιση της νέας νομοθεσίας (άρθρο 2α ν.2251/1994 καθώς και το κατ΄εξουσιοδότησης αυτής Π.Δ. 13/2022) ο έλεγχος του κατά πόσον ήταν νόμιμη η αναπροσαρμογή των ασφαλίστρων προσδιοριζόταν βάσει των κριτηρίων που χρησιμοποιούσε η ασφαλιστική εταιρεία στη σχετική σύμβαση με τον καταναλωτή. Στο πλαίσιο αυτό είχαν κριθεί ως αδιαφανή τα κριτήρια των ασφαλιστικών εταιρειών από τη Γενική Διεύθυνση Προστασίας Καταναλωτή και είχαν επιβληθεί σχετικά πρόστιμα, η νομιμότητα των οποίων επιβεβαιώθηκε εξ όσων γνωρίζουμε από τα διοικητικά δικαστήρια, στα οποία προσέφυγαν ανεπιτυχώς οι ασφαλιστικές εταιρείες. Πλέον, με την ψήφιση της επίμαχης νομοθεσίας, έχει δώσει ο ίδιος ο νομοθέτης τη δυνατότητα στις ασφαλιστικές εταιρείες να αναπροσαρμόζουν τα ασφάλιστρα, όπως επιθυμούν, το οποίο είναι απόλυτα αντίθετο με κάθε έννοια προστασίας του καταναλωτή.

Η ΕΚΠΟΙΖΩ άλλωστε έχει εκφράσει την έντονη αντίθεσή της¹ στη νέα νομοθεσία (άρθρο 2α ν.2251/1994 καθώς και το κατ΄εξουσιοδότησης αυτής Π.Δ. 13/2022) και ειδικότερα στην επιβολή του Ενιαίου Δείκτη Υγείας (ΕΔΥ) του ΙΟΒΕ ως δείκτη αναφοράς στις αυξήσεις των ασφαλίστρων.

Επιπλέον, ο εν λόγω δείκτης, ενώ θα πρέπει να είναι άμεσα διαθέσιμος και ελέγξιμος από τον ασφαλισμένο, υπολογίζεται με βάση μία πολύπλοκη και δυσνόητη μεθοδολογία που απαιτεί την εκτέλεση συνεχόμενων μαθηματικών πράξεων από μέρους του καταναλωτή, ενώ συγχρόνως περιλαμβάνει δεδομένα και όρους της ασφαλιστικής αγοράς που απαιτούν εξοικείωση με ειδικές ασφαλιστικές γνώσεις.

Είναι αξιοσημείωτο να επισημάνουμε ότι, η ως άνω νομοθεσία έρχεται σε αντίθεση με το Σύνταγμα, την ΕΣΔΑ, με άλλες διατάξεις της ισχύουσας εθνικής αλλά και ενωσιακής νομοθεσίας, με την κρατούσα νομολογία των δικαστηρίων αλλά και με γενικές αρχές δικαίου, όπως οι αρχές της διαφάνειας και της καλής πίστης.

Τέλος, ο κατ’ έτος εξαγόμενος ΕΔΥ, εγκρίνεται από τον Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων (αρθρ.6 §3 ΠΔ 13/2022), ωστόσο δεν έχει αναληφθεί αντίστοιχη πρωτοβουλία έως και σήμερα.

Επιπλέον προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι καταναλωτές στον ευρύτερο χώρο της ιδιωτικής ασφάλισης

1. Έλλειψη προσυμβατικής ενημέρωσης
Είναι συχνό φαινόμενο, ιδίως στα επενδυτικά και συνταξιοδοτικά προγράμματα, η έλλειψη προσυμβατικής ενημέρωσης από τους πιστοποιημένους ασφαλιστικούς διαμεσολαβητές. Ειδικότερα, οι καταναλωτές λαμβάνουν το κείμενο της προσυμβατικής ενημέρωσης την ίδια στιγμή που υπογράφουν τη σύμβαση. Η συγκεκριμένη πολιτική έχει ως αποτέλεσμα οι καταναλωτές να μην λαμβάνουν γνώση εκ των προτέρων για τους όρους και το περιεχόμενο της σύμβασης, αλλά και τους μελλοντικούς κινδύνους, προκειμένου να σταθμίσουν τα οφέλη και να έχουν σαφή εικόνα.

2. Άρνηση αποζημίωσης
Οι ασφαλιστικές εταιρίες πολλές φορές επικαλούνται προσχηματικά επιχειρήματα, προκειμένου ο καταναλωτής να μην αποζημιωθεί ως προς την κάλυψη χειρουργικών επεμβάσεων ή διαγνωστικών εξετάσεων. Για παράδειγμα, συχνά επικαλούνται ότι τα υλικά των επεμβάσεων δεν περιλαμβάνονται στη λίστα παροχών που καλύπτουν, με αποτέλεσμα να αποζημιώνουν μόνο ένα μέρος αυτών, ενώ ο ασφαλισμένος είχε εξαρχής ενημερώσει για την επέμβαση χωρίς η ασφαλιστική να εκφράσει κάποια αντίρρηση. Επίσης, δίνουν προφορική μόνο προέγκριση και μετά την επέμβαση την αναιρούν κ.τ.λ.

3. Αθέμιτες Εμπορικές Πρακτικές. Παραπλάνηση των καταναλωτών σε σχέση με τα προσφερόμενα προγράμματα
Οι ασφαλιστικές εταιρίες προσφέρουν επενδυτικά προγράμματα με το πρόσχημα της παρεχόμενης ασφαλιστικής κάλυψης, τα οποία είναι αδιαφανή, δημιουργούν προσδοκίες στους καταναλωτές και δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα οι καταναλωτές να βρίσκονται σε σύγχυση, καθ’ ότι δεν είναι ακριβείς οι όροι δέσμευσης, δεν ενημερώνονται τακτικά για την απόδοσή τους και σε περίπτωση καταγγελίας από τον ασφαλισμένο η σύμβαση περιέχει δυσανάλογες υποχρεώσεις υπέρ των ασφαλιστικών, ιδίως στα πρώτα έτη της επένδυσης.

4. Υψηλές και αδικαιολόγητες χρεώσεις στα ιδιωτικά νοσοκομεία
Παρατηρείται μεγάλη απόκλιση μεταξύ των τιμών που πληρώνουν οι ασφαλισμένοι στα ιδιωτικά νοσοκομεία για τις δαπάνες νοσηλείας και τις αμοιβές εν γένει, και αυτών που ισχύουν στη δημόσια ασφάλιση. Ενδεικτικό παράδειγμα, η χρήση του αναλώσιμου υγειονομικού υλικού, η οποία χρεώνεται υπέρογκα σε σχέση με τις τιμές που ισχύουν στην αγορά.

Με δεδομένο ότι, η ασφάλεια ζωής και υγείας αποτελεί κοινωνικό αγαθό, το οποίο θα πρέπει να είναι διαθέσιμο με δίκαιους και διαφανείς όρους, ώστε οι ασφαλισμένοι να απολαμβάνουν τα οφέλη της και να αποβλέπουν σε μια μακροχρόνια σχέση με γνώμονα την κάλυψη μελλοντικών προβλημάτων υγείας, αλλά και σε έναν μελλοντικό οικονομικό σχεδιασμό προς όφελός τους,
Η ΕΚΠΟΙΖΩ σας καλεί να προχωρήσετε άμεσα:

1. Στην άμεση τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου, με πλήρη κατάργηση του άρθρου 2α του ν.2251/1994 και του Π.Δ. 13/2022, ώστε να εξαλειφθούν οι καταχρηστικές πρακτικές των ασφαλιστικών εταιριών, σχετικά με τις υπέρογκες αυξήσεις των ασφαλίστρων. Η αναπροσαρμογή των ασφαλίστρων πρέπει να γίνεται με κριτήρια αντικειμενικά, σαφή, ευρέως προσβάσιμα και ελέγξιμα από τον ασφαλισμένο, όπως επιτάσσει η αρχή της διαφάνειας, μέσω αξιόπιστων, ανεξάρτητων και αμερόληπτων δημόσιων εργαλείων και δεικτών και όχι ιδιωτικών, όπως του ΙΟΒΕ.

2. Σε συστηματικούς ελέγχους, τόσο στις ασφαλιστικές εταιρίες, όσο και στους ασφαλιστικούς διαμεσολαβητές, για την ορθή τήρηση της νομοθεσίας και την επιβολή κυρώσεων σε περιπτώσεις παράβασής της.

3. Να δημιουργηθεί Εργαλείο Σύγκρισης Τιμών, ώστε να αποτυπώνει και να συγκρίνει τα προσφερόμενα προγράμματα των εταιριών, στα πλαίσια της βέλτιστης ενημέρωσης των καταναλωτών.

Παραμένουμε στη διάθεσή σας.

Με εκτίμηση,
Παναγιώτα Καλαποθαράκου
Νομικός-Πρόεδρος Δ.Σ. ΕΚΠΟΙΖΩ