Το 18% της παραγωγής ασφαλίστρων, ήτοι €1.084 εκατ., το 2022, προερχόταν από τις ΕΠΥ, σύμφωνα με την Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδος.

Η Έκθεση εστιάζει στο α’ εξάμηνο του 2023, κατά το οποίο οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις παρουσίασαν βελτιωμένη χρηματοοικονομική κατάσταση συγκριτικά με το 2022. Το σύνολο ενεργητικού των 33 ασφαλιστικών επιχειρήσεων που εποπτεύονται από την ΤτΕ διαμορφώθηκε σε €19,5 δισ. στις 30.6.2023, ενώ τα ίδια κεφάλαια σε €3,9 δισ. Το σύνολο των τεχνικών προβλέψεων διαμορφώθηκαν σε €14,2 δισ. για την ίδια περίοδο. Όλες οι επιχειρήσεις παραμένουν φερέγγυες, με το 76% να παρουσιάζει βελτίωση του ποσοστού κάλυψης του SCR κατά το α΄ εξάμηνο 2023 σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Τα βασικά μεγέθη της ασφαλιστικής αγοράς¹

Κατά τη διάρκεια του α΄ εξαμήνου του 2023 δεν παρατηρήθηκαν αξιόλογες μεταβολές στη διάρθρωση της ελληνικής αγοράς ιδιωτικής ασφάλισης. Συγκεκριμένα, στις 30.6.2023 δραστηριοποιούνταν στην ελληνική αγορά ιδιωτικής ασφάλισης 35 ασφαλιστικές επιχειρήσεις,² αριθμός μειωμένος σε σχέση με τις 31.12.2022. Οι επιχειρήσεις αυτές κατηγοριοποιούνται βάσει της άδειας λειτουργίας και των ασφαλιστικών τους εργασιών ως εξής:

2 επιχειρήσεις ασφαλίσεων ζωής,
19 επιχειρήσεις ασφαλίσεων κατά ζημιών και
14³ επιχειρήσεις που ασκούν ταυτόχρονα δραστηριότητες ασφαλίσεων ζωής και ασφαλίσεων κατά ζημιών (συμπεριλαμβάνονται επιχειρήσεις του κλάδου ζωής που, εκ των ασφαλίσεων κατά ζημιών, ασκούν αποκλειστικά αυτές των κλάδων “Ατυχήματα” και “Ασθένειες”).

Από τις ως άνω 35 ασφαλιστικές επιχειρήσεις, 33 λειτουργούν και εποπτεύονται σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία “Φερεγγυότητα II” (Solvency II), που εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) από 1.1.2016, ενώ 2 επιχειρήσεις εξαιρούνται, λόγω μεγέθους, από την εφαρμογή πλήθους απαιτήσεων που αφορούν και τους τρεις βασικούς πυλώνες της Φερεγγυότητας ΙΙ (Solvency II).⁴ Εκ των 33 ασφαλιστικών επιχειρήσεων που υπόκεινται στις διατάξεις της Φερεγγυότητας II, οι 12 ανήκουν σε ασφαλιστικούς ομίλους με έδρα στο εξωτερικό και 5 ανήκουν σε ασφαλιστικούς ομίλους που υπόκεινται στην εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Επίσης, 5 ασφαλιστικές επιχειρήσεις με έδρα στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται σε άλλες χώρες της ΕΕ με καθεστώς ελεύθερης παροχής υπηρεσιών.

Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (ΕΑΑΕΣ – EIOPA), στις 31.12.2022 δραστηριότητα στην Ελλάδα, με καθεστώς είτε ελεύθερης εγκατάστασης (υποκατάστημα) είτε ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, ασκούν και 229 ασφαλιστικές επιχειρήσεις που έχουν την έδρα τους σε άλλο κράτος-μέλος της ΕΕ⁵και εποπτεύονται, ως προς τη χρηματοοικονομική τους κατάσταση, από τις αρμόδιες εποπτικές αρχές των χωρών καταγωγής τους. Στα τέλη του 2022, η ετήσια παραγωγή ασφαλίστρων των επιχειρήσεων αυτών ανερχόταν σε €288 εκατ. για τα υποκαταστήματα και €1.084 εκατ. για δραστηριότητα μέσω ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, που αντιστοιχεί σε ποσοστό 5% και 18% επί του συνόλου της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς. Ειδικότερα, όσον αφορά την αγορά των ασφαλίσεων αστικής ευθύνης χερσαίων οχημάτων, εντός του α΄ εξαμήνου του 2023 αυξήθηκε το μερίδιο (σε πλήθος οχημάτων) των ασφαλιστικών επιχειρήσεων με έδρα σε άλλο κράτος-μέλος που δραστηριοποιούνται με ελεύθερη παροχή υπηρεσιών ή καθεστώς ελεύθερης εγκατάστασης και ανήλθε σε 21% από 20% στις 31.12.2022 (βλ. Πίνακα V.2).

ΤτΕ: Το 18% της παραγωγής ασφαλίστρων προέρχεται από τις ΕΠΥ

Παρακάτω παρουσιάζονται τα οικονομικά μεγέθη που αφορούν μόνο τις 33 επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην εγχώρια ασφαλιστική αγορά και που υπόκεινται στην, κατά Φερεγγυότητα ΙΙ, εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος.

Η εγχώρια ασφαλιστική αγορά χαρακτηρίζεται από σημαντική συγκέντρωση, ιδιαίτερα στις επιχειρήσεις που ασκούν εργασίες ασφαλίσεων ζωής και στις επιχειρήσεις που ασκούν ταυτοχρόνως ασφαλίσεις ζωής και κατά ζημιών, καθώς οι 5 μεγαλύτερες εξ αυτών κατέχουν το 86% της σχετικής αγοράς, σε όρους τεχνικών προβλέψεων, ενώ οι 5 μεγαλύτερες ασφαλιστικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις ασφαλίσεις κατά ζημιών, σε όρους ακαθάριστων εγγεγραμμένων ασφαλίστρων, κατέχουν μερίδιο που ανέρχεται σε 55% της σχετικής αγοράς.

Η παραγωγή ακαθάριστων εγγεγραμμένων ασφαλίστρων στις ασφαλίσεις ζωής⁶ το α΄ εξάμηνο του 2023 ανήλθε σε €1,3 δισ., αυξημένη κατά 12% συγκριτικά με το προηγούμενο έτος. Από το ανωτέρω ποσό, €0,5 δισ. αφορά συμβόλαια που συνδέονται με επενδύσεις, ποσοστό 42% επί των συνολικών ακαθάριστων εγγεγραμμένων ασφαλίστρων δραστηριοτήτων ζωής, έναντι 41% το α΄ εξάμηνο του 2022, καταγράφοντας σημαντική αύξηση (13%). Παράλληλα, παρουσιάστηκε μείωση των ακαθάριστων εγγεγραμμένων ασφαλίστρων των ασφαλίσεων με συμμετοχή στα κέρδη κατά 7% και αύξηση των άλλων ασφαλίσεων ζωής κατά 45% (βλ. Διάγραμμα V.1).

Τα ασφάλιστρα των δραστηριοτήτων ασφαλίσεων κατά ζημιών⁷ ανήλθαν την ίδια περίοδο σε €1,2 δισ., αυξημένα κατά 9% συγκριτικά με το α΄ εξάμηνο του 2022. Από το ποσό αυτό, σημαντικότερα μερίδια αντιπροσωπεύουν οι ασφαλίσεις αστικής ευθύνης χερσαίων οχημάτων (31%), οι ασφαλίσεις πυρός (20%) και οι ασφαλίσεις νοσοκομειακών εξόδων (17%), με αντίστοιχες μεταβολές ασφαλίστρων έναντι της αντίστοιχης περιόδου του προηγούμενου έτους κατά +2%, +13% και +11%. Το α΄ εξάμηνο του 2023, οι επισυμβάσες αποζημιώσεις ανήλθαν σε €0,9 δισ. για τις ασφαλίσεις ζωής και σε €0,5 δισ. για τις ασφαλίσεις κατά ζημιών, παρουσιάζοντας μείωση κατά 2% και αύξηση κατά 15% αντίστοιχα (βλ. Διάγραμμα V.2).

Στις ασφαλίσεις κατά ζημιών, ο δείκτης ζημιών (loss ratio) της αγοράς στις 30.6.2023 ανήλθε στο 50% των αντίστοιχων δεδουλευμένων ασφαλίστρων της ίδιας περιόδου (έναντι 48% την 31.12.2022), ενώ ο δείκτης εξόδων (διαχείρισης και προμηθειών) ανήλθε στο 47% (έναντι 48% την 31.12.2022).

Το σύνολο του ενεργητικού των εποπτευόμενων από την Τράπεζα της Ελλάδος ασφαλιστικών επιχειρήσεων διαμορφώθηκε σε €19,5 δισ. στις 30.6.2023, αυξημένο κατά 4% συγκριτικά με τις 31.12.2022. Από το σύνολο του ενεργητικού, €7,2 δισ. (37%) ήταν τοποθετημένα σε κρατικά ομόλογα και €2,7 δισ. (14%) σε εταιρικά ομόλογα. Όσον αφορά την πιστοληπτική διαβάθμιση αυτών, το 95% των κρατικών ομολόγων και αντίστοιχα το 87% των εταιρικών ομολόγων ήταν πιστοληπτικής διαβάθμισης BB- και πάνω. Επιπλέον, ποσό €4,3 δισ. (22%) αφορούσε επενδύσεις για ασφαλίσεις των οποίων τον επενδυτικό κίνδυνο φέρουν οι ασφαλισμένοι.

Αντίστοιχα, στις 30.6.2023, οι συνολικές υποχρεώσεις των ασφαλιστικών επιχειρήσεων ανήλθαν σε €15,6 δισ. (από €15,1 δισ. στις 31.12.2022), με το σύνολο των τεχνικών προβλέψεων να διαμορφώνονται σε €14,2 δισ. για την ίδια περίοδο (από €13,7 δισ. στις 31.12.2022), εκ των οποίων €11,1 δισ. αφορούσαν ασφαλίσεις ζωής και €3,0 δισ. ασφαλίσεις κατά ζημιών. Από τις τεχνικές προβλέψεις ζωής, το 36% αφορά ασφαλίσεις ζωής που συνδέονται με επενδύσεις (έναντι 33% στις 31.12.2022).

Τα ίδια κεφάλαια της ασφαλιστικής αγοράς ανήλθαν σε €3,9 δισ., αυξημένα κατά 8% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η συνολική Κεφαλαιακή Απαίτηση Φερεγγυότητας (Solvency Capital Requirement – SCR)⁸ ανήλθε σε €2,0 δισ., με συνολικά επιλέξιμα ίδια κεφάλαια €3,9 δισ. Όσον αφορά την ποιότητα των επιλέξιμων κεφαλαίων της ασφαλιστικής αγοράς, αυτά ταξινομούνται στην υψηλότερη κατηγορία ποιότητας (Κατηγορία 1) σε ποσοστό 92%. Παράλληλα, όλες οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις διαθέτουν δείκτη κάλυψης κεφαλαιακής απαίτησης φερεγγυότητας (SCR ratio) σε επίπεδα σημαντικά υψηλότερα του 100% (βλ. Πίνακα V.3).

Η Ελάχιστη Κεφαλαιακή Απαίτηση (Minimum Capital Requirement – MCR)⁹ στο σύνολο της ασφαλιστικής αγοράς διαμορφώθηκε σε €0,7 δισ., με τα αντίστοιχα συνολικά επιλέξιμα ίδια κεφάλαια να ανέρχονται σε €3,6 δισ. (βλ. Πίνακα V.3).

Οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις παρουσίασαν μεταβολές στο ποσοστό κάλυψης του SCR κατά το α΄ εξάμηνο 2023, ωστόσο, όλες παραμένουν φερέγγυες (βλ. Διάγραμμα V.7).

Οι επιχειρήσεις που εμφανίζονται πάνω από την κόκκινη ευθεία παρουσιάζουν βελτίωση του ποσοστού κάλυψης του SCR κατά το α΄ εξάμηνο 2023 σε σχέση με το προηγούμενο έτος (76% του συνόλου των ασφαλιστικών επιχειρήσεων), ενώ οι επιχειρήσεις που βρίσκονται κάτω εμφανίζουν χειροτέρευση.

Στο κεφάλαιο αυτό έχουν ληφθεί υπόψη πληροφορίες και στοιχεία που υποβλήθηκαν έως τις 1.9.2023. ↩︎
Εξαιρουμένων των αλληλασφαλιστικών συνεταιρισμών του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 7 του ν. 4364/2016. ↩︎
Από τις 1.6.2023 ο αριθμός ανέρχεται σε 14, λόγω της συγχώνευσης της Allianz Ελλάς Μονοπρόσωπη ΑΑΕ, μέλους του ομίλου Allianz SE, με την Ευρωπαϊκή Πίστη Μονοπρόσωπη ΑΕΓΑ. ↩︎
Η Τράπεζα της Ελλάδος, με βάση την αρχή της αναλογικότητας, έχει επιτρέψει σε 2 ασφαλιστικές επιχειρήσεις που πληρούν τα απαιτούμενα κριτήρια μεγέθους και εργασιών να εξαιρεθούν από ορισμένες διατάξεις της Φερεγγυότητας ΙΙ σχετικά με τις απαιτήσεις για τη φερεγγυότητα, το σύστημα διακυβέρνησης και τη δημοσιοποίηση εκθέσεων και αναφορών. ↩︎
Πηγή: Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA). ↩︎
Περιλαμβάνει τη παραγωγή των επιχειρήσεων μικτής δραστηριότητας, ζωής και ζημιών. ↩︎
Βλ. προηγούμενη υποσημείωση. ↩︎
Η Κεφαλαιακή Απαίτηση Φερεγγυότητας (Solvency Capital Requirement) απεικονίζει τα κεφάλαια που πρέπει να διαθέτει μια ασφαλιστική επιχείρηση προκειμένου να έχει τη δυνατότητα να απορροφά ζημίες σε επίπεδο εμπιστοσύνης 99,5% και με ορίζοντα ενός έτους ↩︎
Η Ελάχιστη Κεφαλαιακή Απαίτηση (Minimum Capital Requirement) απεικονίζει τα κεφάλαια που πρέπει να διαθέτει μια ασφαλιστική επιχείρηση προκειμένου να έχει τη δυνατότητα να απορροφά ζημίες σε επίπεδο εμπιστοσύνης 85% και με ορίζοντα ενός έτους και αντιπροσωπεύει ένα επίπεδο κεφαλαίου κάτω από το οποίο τα συμφέροντα των κατόχων ασφαλιστηρίων συμβολαίων θα εκτίθεντο σε σοβαρό κίνδυνο, εάν επιτρεπόταν στην επιχείρηση να συνεχίσει να λειτουργεί. ↩︎