Το συναίσθημα του θυμού και η αναγνώρισή του

Ο θυμός είναι ένα δυνατό και σύνθετο συναίσθημα που αποτελεί απόκριση σε ένα γεγονός ή σε μία κατάσταση που προκαλεί εκνευρισμό, πόνο και δυσαρέσκεια. Αποτελεί μία άμεση αντίδραση σε περιόδους κινδύνου και ο αρχικός του σκοπός είναι να λειτουργεί ως εργαλείο επιβίωσης ώστε να προστατεύει τον άνθρωπο. Επίσης, είναι το πιο απαγορευμένο, μη αποδεκτό συναίσθημα στη σύγχρονη κοινωνία και για αυτό τον λόγο το πιο καταπιεσμένο. Η σχέση μας με τον θυμό σχετίζεται με τα μηνύματα που έχουμε λάβει για αυτόν από την οικογένεια, τα κοινωνικά συστήματα, τις θρησκείες και τους χώρους που ανήκουμε.

Γράφει η Χριστίνα Παναγιωτακοπούλου, Ψυχολόγος BSc – Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια, Συντονίστρια Σεμιναρίων

O θυμός μας δείχνει ότι κάτι χρειάζεται να αλλάξει, μας κινητοποιεί ώστε να σταματήσουμε ή να αλλάξουμε την πηγή του. Ο θυμός, που εκδηλώνεται είτε με πράξεις είτε με λόγια, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ικανότητά μας για ορθή σκέψη, τις μελλοντικές μας σχέσεις, περιστασιακά ή μόνιμα, και αυτό αποτελεί κίνητρο ώστε να διαχειριστούμε τον θυμό μας με τρόπο που δεν θα εξελιχθεί σε οργή.

Αυτό που συνήθως κάνουμε όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με δυνατά συναισθήματα, όπως ο θυμός, είναι είτε να τα καταστείλουμε είτε να υποταχθούμε σε αυτά. Στην πρώτη περίπτωση, αυτό γίνεται από φόβο και τα δύσκολα αυτά συναισθήματα εγκλωβίζονται κάπου στο σώμα μας και μπορεί να έρθουν στην επιφάνεια σε απροσδόκητο χρόνο αναπάντεχα και με εσφαλμένη κατεύθυνση. Ενώ στη δεύτερη περίπτωση, δεν είμαστε εμείς αυτοί που επιλέγουμε αλλά τα συναισθήματά μας, τα οποία αποφασίζουν την επόμενη κίνησή μας, και το αποτέλεσμα αυτής της κίνησης συνήθως δεν είναι το επιδιωκόμενο.

Ο έντονος θυμός συχνά δεν μας επιτρέπει να αναγνωρίζουμε ότι είμαστε θυμωμένοι, παρόλο που οι πράξεις μας και τα λόγια μας το ομολογούν.

Συχνά καλούμαστε όχι μόνο να διαχειριστούμε τον δικό μας θυμό, αλλά να αντιμετωπίσουμε τον θυμό που εκφράζουν οι άλλοι προς εμάς. Σε αυτή την περίπτωση είναι σημαντικό το πώς “ακούμε” τον θυμό των άλλων.

• Να μην το παίρνουμε προσωπικά, να έχουμε μία στάση ανοιχτή, να δείξουμε συμπάθεια απέναντι σε αυτό που συμβαίνει στον άλλον και να τον ενθαρρύνουμε να μιλήσει για αυτό. Αυτός ο τρόπος αντιμετώπισης απαιτεί υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης.
• Να επικοινωνούμε στον άλλο ότι κατανοούμε και αποδεχόμαστε τα συναισθήματά του, όχι απαραίτητα και τη συμπεριφορά του. Φράσεις όπως «ηρέμησε» δεν βοηθούν, γιατί το μήνυμα είναι ότι δεν σεβόμαστε το πώς νοιώθει ο άλλος. Αυτός ο υποστηρικτικός τρόπος δεν προϋποθέτει να συμφωνήσουμε με τον άλλον, αλλά ότι κατανοούμε τι περνά και ότι διακρίνουμε την επιθετική ενέργεια από τον άνθρωπο που την έκανε.
• Μην ξεχνάμε, ότι η έκφραση του θυμού μας δίνει την ευκαιρία να τον αναγνωρίσουμε και να κάνουμε ό,τι χρειάζεται για να διορθώσουμε τις συνθήκες που τον προκαλούν.

Ο καθένας από εμάς καλείται να αναζητήσει τους δικούς του τρόπους και κίνητρα όσον αφορά τον τρόπο διαχείρισης του θυμού με τα παρακάτω να αποτελούν ερεθίσματα προς αυτή την κατεύθυνση:

• Να αναγνωρίζουμε και να προσδιορίζουμε το συναίσθημά μας, ώστε να το αποδεχθούμε και να το κατανοήσουμε. Να γίνουμε παρατηρητές του εαυτού μας, γιατί με αυτό τον τρόπο έχουμε την ευκαιρία να ελέγξουμε και να καταστείλουμε τις αντιδράσεις μας, να επαναξιολογήσουμε την κατάσταση και να προγραμματίσουμε τις ενέργειες που είναι πιο πιθανό να απομακρύνουν την πηγή του θυμού και θα φέρουν πιο αποτελεσματικές επιλογές. Η παρατηρητικότητα προς το συναίσθημα μας βοηθά να κάνουμε ένα βήμα πίσω, την αναγκαία παύση, για να αντιληφθούμε τι συμβαίνει.
• Έρευνες δείχνουν ότι ο τακτικός διαλογισμός, οι τεχνικές αναπνοής, ασκήσεις yoga, η επαφή με τη φύση είναι αποτελεσματικοί τρόποι, οι οποίοι χαλαρώνουν το αυτόνομο νευρικό σύστημα που είναι υπεύθυνο για την έκκριση ορμονών στο σώμα που αυξάνουν το άγχος.
• Να αναγνωρίσουμε ότι η εκδήλωση του θυμού μπορεί να προέρχεται από αδυναμίες δικές μας που καθρεφτίζονται από τους άλλους και τη δυσκολία μας να αποδεχθούμε την αδύναμη πλευρά του εαυτού μας.

Η κα Χριστίνα Παναγιωτακοπούλου παρέχει υπηρεσίες σε εταιρείες μέσω ατομικών συνεδριών, μικρών ομάδων εργασίας, εκπαιδευτικών σεμιναρίων και συμβουλευτικής (coaching).
Διατηρεί προσωπικό γραφείο για την παροχή συνεδριών ψυχοθεραπείας και συμβουλευτικής σε άτομα, οικογένειες, ζευγάρια και ομάδες.
Έχει υπάρξει ανώτατο στέλεχος Ασφαλιστικών Εταιρειών.
e-mail: [email protected]

Ακολουθήστε την Ασφαλιστική Αγορά στο Google News