To ψυχικό αποτύπωμα της εξ αποστάσεως εργασίας

Η πανδημία Covid-19 έχει δημιουργήσει πρωτόγνωρες και δύσκολες συνθήκες, τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο. Οι συνθήκες εργασίας έχουν μεταβληθεί και έχει επιβληθεί σε μεγάλο ποσοστό η εξ αποστάσεως εργασία, μέσω των δυνατοτήτων που υπάρχουν από την ψηφιακή εποχή που διανύουμε και τις νέες τεχνολογίες. Η νέα αυτή συνθήκη, παρόλο που εισήχθη ραγδαίως, δείχνει ότι θα παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα και προβλέπεται ένας αριθμός εργαζομένων να μην επιστρέφει στο γραφείο μετά την πανδημία. Για αυτόν τον λόγο χρειάζεται φροντίδα για την προστασία από τις ψυχικές επιπτώσεις αυτής της συνθήκης.

Γράφει η Χριστίνα Παναγιωτακοπούλου, Ψυχολόγος BSc – Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια, Συντονίστρια Σεμιναρίων*

Έρευνες έδειξαν ότι, παρόλο που τα επίπεδα ανησυχίας των εργαζομένων για τη μετάδοση του ιού στους εργασιακούς χώρους είναι υψηλά, μεγάλο ποσοστό εργαζομένων από το σπίτι ανυπομονούν να επιστρέψουν στους χώρους εργασίας.

Η εξ αποστάσεως εργασία έχει οφέλη, όπως η εξοικονόμηση χρόνου, η μη ανάγκη μετακίνησης, η ευελιξία, υπάρχουν όμως και αρνητικές επιπτώσεις που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη. Οι εργαζόμενοι έρχονται αντιμέτωποι με πιθανές προκλήσεις στην ευεξία τους και στην ψυχική τους υγεία, εξαιτίας των εκτενών αλλαγών στις εργασιακές πρακτικές και στις συνθήκες της καθημερινότητας.

Το πρώτο που καλούνται να αντιμετωπίσουν είναι ότι χρειάζεται να μοιραστούν τον ίδιο εργασιακό χώρο στο σπίτι με τα άτομα που ζουν μαζί και να διαχειριστούν την εκπαίδευση από το σπίτι των παιδιών τους. Επίσης, σημαντικό πρόβλημα αποτελεί η δυσκολία στη διαχείριση του χρόνου, λόγω μη ξεκάθαρων ορίων μεταξύ προσωπικής/οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής. Χρειάζεται να υπάρχει οριοθέτηση του ωραρίου και καθορισμένα διαλείμματα, καθώς η χωρίς διάλειμμα εργασία μειώνει την παραγωγικότητα και τη συγκέντρωση. Από την άλλη, η εργασία από το σπίτι δίνει την ευελιξία να αξιοποιούμε τους προσωπικούς ρυθμούς παραγωγικότητας που έχει ο καθένας, ώστε να εκμεταλλευόμαστε τις ώρες εκείνες που η ενέργειά μας είναι υψηλή.

Η επικράτηση των μηνυμάτων, των emails, των τηλεδιασκέψεων (συχνά χωρίς τη χρήση video) και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ως μέσο επικοινωνίας έχει ως συνέπεια την απουσία της «μη λεκτικής επικοινωνίας», που περιλαμβάνει τις εκφράσεις προσώπου, την οπτική επαφή, κινήσεις και χειρονομίες, τη στάση του σώματος. Η μη λεκτική επικοινωνία είναι ένας ισχυρός τρόπος για τη δημιουργία εμπιστοσύνης και οικειότητας, που είναι βασικό συστατικό μίας μακροχρόνιας συνεργασίας και συνεισφέρει στην άμβλυνση του εργασιακού άγχους. Για αυτό χρειάζεται να δημιουργούμε συνθήκες ώστε να κρατήσουμε τη σύνδεση με τους συναδέλφους.

Ένας ακόμη παράγοντας που έχει επηρεαστεί από αυτή τη συνθήκη της εξ αποστάσεως εργασίας είναι η έλλειψη κοινωνικής μόρφωσης, που συντελείται μέσα στους εργασιακούς χώρους. Οι άνθρωποι μαθαίνουμε και εξελισσόμαστε επαγγελματικά παρατηρώντας τους τρόπους με τους οποίους λειτουργούν όσοι είτε έχουν μεγαλύτερη εμπειρία από εμάς είτε έχουν επιτύχει στον τομέα τους. Αυτό μας οδηγεί υποσυνείδητα στο να αρχίζουμε να αναπτύσσουμε τις δεξιότητες αυτών των ανθρώπων. Η έλλειψη αυτών των ερεθισμάτων μπορεί να έχει επιπτώσεις τόσο στον οργανισμό όσο και στον εργαζόμενο, όπως η έλλειψη δέσμευσης με τους στόχους και τις αξίες του οργανισμού, το αίσθημα της αποξένωσης, η μείωση της παραγωγικότητας.

Για να αποφευχθούν οι ανωτέρω συνέπειες που επέρχονται με την εξ αποστάσεως εργασία, είναι σημαντικό να δημιουργούνται συνθήκες ώστε να συνεχίζει να υπάρχει η αλληλεπίδραση των ανθρώπων και να μαθαίνει ο ένας από τον άλλον. Η καθιέρωση «εκπαιδευτικών online forums» δίνει τη δυνατότητα να μεταδίδεται από τους ομιλητές η γνώση και η εμπειρία για το πώς τα έχουν καταφέρει και πώς αντιμετώπισαν οι ίδιοι τυχόν δυσκολίες, ενώ οι συμμετέχοντες έχουν την ευκαιρία να εκφράζουν τις δικές τους ιδέες και να δίνουν feedback.

Τέλος, είναι σημαντικό να δίνουμε χρόνο στον εαυτό μας για να αναγνωρίσουμε τα συναισθήματά μας. Η απόκριση σε αυτές τις συνθήκες είναι διαφορετική για τον καθένα και εξαρτάται από την ψυχική ανθεκτικότητα που διαθέτουμε. Να υπενθυμίζουμε στους εαυτούς μας ότι αυτό που βιώνουμε είναι παροδικό και, επίσης, ότι η μεταβατική περίοδος μετά το τέλος των lockdowns θα χρειαστεί χρόνο και υπομονή.

*Η κα Χριστίνα Παναγιωτακοπούλου παρέχει υπηρεσίες σε εταιρείες μέσω ατομικών συνεδριών, μικρών ομάδων εργασίας, εκπαιδευτικών σεμιναρίων και συμβουλευτικής (coaching).
Διατηρεί προσωπικό γραφείο για την παροχή συνεδριών ψυχοθεραπείας και συμβουλευτικής σε άτομα, οικογένειες, ζευγάρια και ομάδες.
Έχει υπάρξει ανώτατο στέλεχος Ασφαλιστικών Εταιρειών.

Ακολουθήστε την Ασφαλιστική Αγορά στο Google News