Για πρωτοφανή σύλληψη, η οποία δεν έχει διεθνές προηγούμενο, κάνει λόγο ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιώς κ. Μιλτιάδης Νεκτάριος, σχολιάζοντας το νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών «Κρατική αρωγή προς επιχειρήσεις για φυσικές καταστροφές και συντονισμός σχετικών θεμάτων», και απαριθμεί τους λόγους για τους οποίους η ασφαλιστική αγορά πρέπει να ζητήσει την απόσυρσή του.

Προσφάτως, το Υπουργείο Οικονομικών ανάρτησε προς διαβούλευση ένα σχέδιο νόμου για τη δημιουργία Ταμείου Κρατικής Αρωγής με τη μορφή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ), το οποίο θα παρέχει «επιχορήγηση» στις βιομηχανικές και βιοτεχνικές μονάδες, εμπορικά καταστήματα, αγροτικές εκμεταλλεύσεις, άλλες επιχειρήσεις και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορείς, που πλήττονται από σεισμούς, πλημμύρες και λοιπές θεομηνίες.

Η ανάμειξη του κράτους στην ασφάλιση των κινδύνων εξαρτάται από την ασφαλισιμότητα των κινδύνων. Όταν οι κίνδυνοι πληρούν τις προϋποθέσεις ασφαλισιμότητας, τότε αναπτύσσονται ιδιωτικοί ασφαλιστικοί φορείς. Όταν οι κίνδυνοι είναι μη ασφαλίσιμοι από τους ιδιωτικούς φορείς, τότε δημιουργούνται κρατικοί ασφαλιστικοί οργανισμοί. Οι κίνδυνοι από σεισμούς, πλημμύρες και θεομηνίες αποτελούν παραδείγματα κινδύνων με σημαντική δυσκολία στην εκτίμηση των αναμενόμενων ζημιών, αλλά όσον αφορά στις επιχειρήσεις υπάρχει πλήρης δυνατότητα ασφάλισης των κινδύνων αυτών στην ιδιωτική ασφαλιστική αγορά, διότι εν συνεχεία οι κίνδυνοι αυτοί μεταβιβάζονται στη διεθνή αντασφαλιστική αγορά. Οι επιχειρήσεις μπορούν να ασφαλίσουν: (α) τα περιουσιακά τους στοιχεία, (β) τις αστικές ευθύνες που απορρέουν από τις δραστηριότητές τους, και (γ) την απώλεια εισοδήματος σε περίπτωση διακοπής εργασιών.

Στις περιπτώσεις των προαναφερόμενων καταστροφικών κινδύνων, τα κράτη διεθνώς ενδιαφέρονται να προστατεύσουν τις περιουσίες των νοικοκυριών (και όχι των επιχειρήσεων), διότι η ασφαλιστική συνειδητοποίηση των κινδύνων στο επίπεδο αυτό είναι πολύ χαμηλή. Για τον λόγο αυτό δημιουργούνται σχήματα ΣΔΙΤ (Σύμπραξης Δημόσιου – Ιδιωτικού Τομέα) για την οργάνωση της ασφαλιστικής προστασίας των περιουσιακών στοιχείων των πολιτών. Στο πανεπιστήμιο Πειραιώς, από το 1998, έχει εκπονηθεί ένα τέτοιο ΣΔΙΤ για την ασφάλιση των κατοικιών από τους προαναφερόμενους καταστροφικούς κινδύνους. Μέχρι σήμερα, η Πολιτεία έχει αδιαφορήσει για το εν λόγω θέμα.

Τι προβλέπει το νομοσχέδιο

Το εν λόγω νομοσχέδιο προβλέπει ότι με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών καθορίζονται το ύψος της επιχορήγησης, η διαδικασία και ο τρόπος καταβολής της. Οι πόροι του Ταμείου προέρχονται από εισφορές ιδιωτών στον Λογαριασμό Κρατικής Αρωγής. Διευρύνεται η περίμετρος των δικαιούχων για αποζημίωση λόγω ζημιών από θεομηνία, με την ένταξη τόσο των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών, όσο και των ιδιωτών με αγροτικές εκμεταλλεύσεις, που δεν είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες. Μετά από θεομηνία ή άλλη φυσική καταστροφή, συστήνονται και συγκροτούνται αμελλητί επιτροπές κρατικής αρωγής ανά περιφερειακή ενότητα, με απόφαση του αρμόδιου αντιπεριφερειάρχη. Οι επιτροπές κρατικής αρωγής είναι αρμόδιες για την εκτίμηση και καταγραφή των ζημιών από θεομηνία ή άλλη φυσική καταστροφή στις επιχειρήσεις της συγκεκριμένης περιοχής, με σκοπό την επιχορήγηση. Ως μέλη των επιτροπών κρατικής αρωγής ορίζονται μέλη εγγεγραμμένα στο εθνικό μητρώο στελεχών επιτροπών κρατικής αρωγής. Τα μέλη επιλέγονται με κριτήρια το γνωστικό αντικείμενο και την εμπειρία τους, την εντοπιότητα, καθώς και το είδος των ζημιών.

Τέλος, υπάρχει και μεταβατική διάταξη που ορίζει ότι οι διατάξεις για την αποκατάσταση των ζημιών από σεισμούς σε κτήρια (με βάση σχετικούς νόμους του 1979, 1980 και 1981) εφαρμόζονται αναλόγως και για την αποκατάσταση των ζημιών σε κτήρια, που προκαλούνται από πλημμύρες, πυρκαγιές, κατολισθήσεις, ανεμοστρόβιλους, τυφώνες, χιονοστιβάδες, χαλαζοπτώσεις και ηφαιστειακές εκρήξεις. Προβλέπεται αναδρομική ισχύς των μεταβατικών διατάξεων η οποία αρχίζει την 1.6.2014.

Δεν υπάρχει διεθνές προηγούμενο

Μια πρώτη αξιολόγηση του προτεινόμενου νομοσχεδίου είναι ότι πρόκειται για πρωτοφανή σύλληψη, η οποία δεν έχει διεθνές προηγούμενο. Ιδιαίτερα σε μια χώρα που δεν έχει εκπονήσει τα τελευταία 40 χρόνια μια στοιχειώδη πολιτική διαχείρισης των καταστροφικών κινδύνων, ακόμα και για την περίπτωση των σεισμών, όταν η Ελλάδα είναι η πιο σεισμογενής χώρα της Ευρώπης.

Είναι αδιανόητο ότι η πολιτεία σπεύδει να προστατεύσει τις επιχειρήσεις από τους καταστροφικούς κινδύνους, όταν είναι αυτονόητο ότι οι επιχειρήσεις έχουν όλα τα μέσα και τις δυνατότητες να εξασφαλίσουν πλήρη ασφαλιστική κάλυψη στην ιδιωτική ασφαλιστική αγορά. Η πρόβλεψη του νομοσχεδίου για τη χρηματοδότηση των ζημιών με «εισφορές ιδιωτών» (προφανώς εθελοντικές φιλανθρωπίες) είναι ανεδαφική, και η πλήρης ανάληψη του κόστους θα γίνει από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Πιο ανεδαφική είναι η προτεινόμενη ρύθμιση της αντιμετώπισης των ζημιών των αγροτών και των αγροτικών επιχειρήσεων. Πρόκειται για εξαιρετικά πολύπλοκο τομέα ασφαλίσεων και σε όλο τον αναπτυγμένο κόσμο έχουν συγκροτηθεί σχήματα ΣΔΙΤ για τις αγροτικές ασφαλίσεις. Το Πανεπιστήμιο Πειραιώς έχει εκπονήσει ένα πλήρες σχέδιο σύμπραξης του ΕΛΓΑ με την ιδιωτική ασφαλιστική αγορά, με βάση το σχετικό μοντέλο της Ισπανίας.

Προκύπτει το εύλογο ερώτημα για τη σκοπιμότητα του εν λόγω νομοσχεδίου. Η απάντηση είναι απλή: δημιουργία ενός πολυσχιδούς πελατειακού μηχανισμού, σαν αυτούς που έχουν στηθεί κατά κόρον στη μεταπολίτευση για να εξυπηρετούν πολιτικές σκοπιμότητες. Οι συντάκτες αυτών των προτάσεων αγνοούν ότι, σε περίπτωση καταστροφικών ζημιών, ο στόχος θα πρέπει να είναι το κόστος των αποζημιώσεων να μεταφερθεί στο εξωτερικό, μέσω αντασφαλίσεων και Ομολόγων Καταστροφών, και όχι να επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό, και μάλιστα οικειοθελώς όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση.

Η ασφαλιστική αγορά να ζητήσει την απόσυρση του νομοσχεδίου

Η ασφαλιστική αγορά πρέπει να ζητήσει την απόσυρση του νομοσχεδίου, για τρεις λόγους: (α) επειδή θίγονται τα συμφέροντά της, (β) διότι το προτεινόμενο ασφαλιστικό σχήμα θα απογειώσει τους δύο αρνητικούς παράγοντες των ασφαλιστικών μηχανισμών: τον ηθικό κίνδυνο και την αντεπιλογή, και (γ) διότι θα επιδεινωθεί ακόμα περισσότερο η δυνατότητα συνειδητοποίησης των κινδύνων εκ μέρους των πολιτών και της κοινωνίας, και μάλιστα σε μία κοινωνία που έχει τη μεγαλύτερη «αποστροφή στον κίνδυνο» σε όλο τον αναπτυγμένο κόσμο (βλέπε άρθρο μου με τίτλο: «Γιατί η Ελλάδα Φοβάται την Επιχειρηματικότητα», ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ, 13.3.2019).

Διαβάστε επίσης:

“Εισπράττουμε” οργή των ασφαλιστών για κυβερνητική πρωτοβουλία

Τι επιδιώκει η Κυβέρνηση με το Σχέδιο Νόμου για την κρατική αρωγή στις επιχειρήσεις;

Ακολουθήστε την Ασφαλιστική Αγορά στο Google News