Στην πελώρια έκταση του σύμπαντος, όπου οι προσδοκίες της ανθρωπότητας φτάνουν πέρα από τα όρια της Γης, διαμορφώνεται ένα νέο σύνορο κινδύνων και ευκαιριών. Καθώς εισερχόμαστε στο ουράνιο άγνωστο, η ανάγκη για οικονομική ασφάλεια καθίσταται ύψιστης σημασίας. Με την εργασία αυτή, εστιάζουμε στον κλάδο της δορυφορικής ασφάλισης, εξερευνώντας τις προκλήσεις και τις λύσεις που προκύπτουν, κατά την προσπάθεια εξασφάλισης της συνεχούς μελέτης για τη Γη και τους λοιπούς πλανήτες.

Ένας δορυφόρος μπορεί να έχει πολλές μορφές^· να είναι, δηλαδή, ένας πλανήτης (φυσικός δορυφόρος) ή μια μηχανή (τεχνητός δορυφόρος) που περιστρέφεται γύρω από έναν πλανήτη ή ένα αστέρι. Ορισμένοι τεχνητοί δορυφόροι βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη, με αποτέλεσμα να τραβούν φωτογραφίες του ίδιου του πλανήτη, ώστε να συμβάλλουν στις προβλέψεις του καιρού από τους μετεωρολόγους, ή, ακόμα, γενικότερες φωτογραφίες άλλων πλανητών. Άλλοι δορυφόροι χρησιμοποιούνται για επικοινωνίες, μετάδοση τηλεοπτικών σημάτων και τηλεφωνικών κλήσεων παγκοσμίως.

Η δορυφορική ασφάλιση ήρθε στο προσκήνιο όταν ένας ευρωπαϊκός πύραυλος “Vega” απέτυχε περίπου δύο λεπτά μετά την απογείωση από μια βάση στη Γαλλική Γουιάνα, με αποτέλεσμα την καταστροφή ενός δορυφόρου στρατιωτικής παρατήρησης των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Το πρώτο δορυφορικό ασφαλιστήριο συμβόλαιο ανατέθηκε στους Lloyd’s του Λονδίνου το 1965, το οποίο σχεδιάστηκε για να καλύψει φυσικές ζημιές [35 Geo. J. Legal Ethics 1057 (2022)]. Δεδομένου ότι οι δορυφόροι είναι υψηλής αξίας, η ολοκλήρωση ενός δορυφορικού έργου μπορεί να κοστίσει δισεκατομμύρια.

Κίνδυνοι

Η ασφάλιση δορυφόρων είναι τομέας της ασφάλειας των αεροσκαφών. Ανταποκρίνεται στα κόστη τα οποία μπορούν να προκύψουν είτε από αποτυχία του δορυφόρου να εισέλθει εντελώς σε τροχιά είτε από επανεκτόξευσή του, σε περίπτωση αποτυχίας της αρχικής. Οι δορυφόροι αντιμετωπίζουν πολυάριθμους κινδύνους στο διάστημα: από συντρίμμια μέχρι και έκθεση σε υπερβολική ακτινοβολία. Μερικοί σημαντικοί κίνδυνοι είναι οι κάτωθι:

Διαστημικά συντρίμμια: Τα διαστημικά συντρίμμια, γνωστά και ως τροχιακά συντρίμμια ή διαστημικά απορρίμματα, περιλαμβάνουν ανενεργούς δορυφόρους, χρησιμοποιημένα τμήματα πυραύλων και θραύσματα από συγκρούσεις ή άλλα χαλάσματα στην τροχιά. Αυτά αυξάνουν τον κίνδυνο συγκρούσεων με λειτουργικούς δορυφόρους. Ακόμη και μικρά θραύσματα μπορούν να προκαλέσουν σημαντική ζημιά, λόγω των υψηλών ταχυτήτων τους. Τα συντρίμμια μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο τη δομή των δορυφόρων, επηρεάζοντας τη λειτουργικότητά τους και θέτοντάς τους, ενδεχομένως, εκτός λειτουργίας. Η συνεχώς αυξανόμενη ποσότητα διαστημικών σκουπιδιών συμβάλλει στην τροχιακή συμφόρηση, με αποτέλεσμα να δυσκολεύει την εύρεση σαφών διαδρομών για δορυφορικές τροχιές και να επιτείνει τον κίνδυνο συγκρούσεων.

Ηλιακή ακτινοβολία: Η ηλιακή ακτινοβολία έχει πολλές επιπτώσεις στους δορυφόρους σε τροχιά. Μία από αυτές είναι η πίεση που ασκείται στις επιφάνειες των δορυφόρων, η οποία μπορεί να επηρεάσει τις τροχιές τους. Η παρατεταμένη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να οδηγήσει σε υποβάθμιση των δορυφορικών επιφανειών. Επιπλέον, μπορεί να επηρεάσει τη διάδοση των ραδιοκυμάτων, συμβάλλοντας έτσι στις παρεμβολές επικοινωνίας που μπορεί να δημιουργηθούν με δορυφόρους. Τέλος, έντονη έκθεση σε ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να αλλοιώσει δορυφορικά εξαρτήματα με την πάροδο του χρόνου.

Παρεμβολές επικοινωνίας: Οι παρεμβολές επικοινωνίας στο διάστημα αναφέρονται σε διαταραχές που επηρεάζουν τη μετάδοση σημάτων μεταξύ δορυφόρων και επίγειων σταθμών ή μεταξύ διαφορετικών δορυφόρων. Ο αυξανόμενος αριθμός δορυφόρων και συσκευών επικοινωνίας στο διάστημα μπορεί να οδηγήσει σε συμφόρηση σε ορισμένες ζώνες συχνοτήτων, προκαλώντας παρεμβολές και ανταγωνισμό για διαθέσιμες ζώνες δορυφορικών τροχιών.

Προβλήματα λογισμικού: Οι δορυφόροι βασίζονται σε εξελιγμένα και σύγχρονα συστήματα λογισμικού για διάφορες λειτουργίες και μπορούν να αντιμετωπίσουν προκλήσεις που σχετίζονται με το λογισμικό. Ορισμένες από αυτές είναι δυσλειτουργίες και σφάλματα, αποτυχία συστήματος και απειλές στον κυβερνοχώρο, που θέτουν σε κίνδυνο διάφορες δορυφορικές λειτουργίες.

Περιορισμένοι πόροι: Οι δορυφόροι λειτουργούν στο διάστημα με περιορισμούς στους πόρους, όπως η ισχύς, τα καύσιμα και οι υπολογιστικές δυνατότητες, επηρεάζοντας τον σχεδιασμό, τη λειτουργικότητα και τη διάρκεια της αποστολής τους. Οι πεπερασμένοι πόροι καυσίμων και ενέργειας ενδέχεται να περιορίσουν τη διάρκεια ζωής και τις δυνατότητες των δορυφόρων.

Η συμβολή της δορυφορικής ασφάλισης

Η διαστημική ασφάλιση δεν αντιπροσωπεύει τον καθιερωμένο τύπο ασφαλιστικής κάλυψης, η οποία αγοράζεται από εκατομμύρια πελάτες. Ο αριθμός των πελατών εδώ είναι περιορισμένος, καθώς συγκεντρώνονται στον εξειδικευμένο επιχειρηματικό τομέα, ο οποίος δεν είναι ευρέως διαδεδομένος.

Η ασφάλιση δορυφόρων χωρίζεται χονδρικά σε τρεις τύπους κάλυψης, που εκφράζουν τα στάδια των περισσότερων δορυφορικών έργων: προετοιμασία και εκτόξευση του δορυφόρου, στη συνέχεια τοποθέτηση και λειτουργία του σε τροχιά. Οι λύσεις ασφάλισης προσαρμόζονται στις ανάγκες κάθε ασφαλισμένου. Μπορούν να καλύπτουν απώλεια εισοδήματος, καθώς και υλικές ζημίες.

1 ➜ Ασφάλιση πριν την εκτόξευση: Περιλαμβάνει κάλυψη για υλικές ζημιές κατά τη φάση πριν την εκτόξευση. Η ασφάλιση πριν από την εκτόξευση καλύπτει, έστω και για μικρό χρονικό διάστημα, τον κίνδυνο μη λειτουργίας του οχήματος εκτόξευσης.

2 ➜ Ασφάλιση εκτόξευσης: Παρέχει κάλυψη για υλικές ζημιές και δυσλειτουργίες που συμβαίνουν ανά πάσα στιγμή μεταξύ της έναρξης της φάσης εκτόξευσης και του τέλους της φάσης τοποθέτησης, δηλαδή μέχρι να ολοκληρωθούν οι δοκιμές στην τροχιά. Η ασφάλιση εκκίνησης σήμερα χορηγείται συνήθως για έως και 365 ημέρες μετά την έναρξη. Το ποσό της αποζημίωσης που καταβάλλεται σε περίπτωση ολικής απώλειας καθορίζεται εκ των προτέρων. Συνήθως προκύπτει από την αξία αντικατάστασης του δορυφόρου και το κόστος ασφάλισης εκτόξευσης.

3 ➜ Ασφάλιση σε τροχιά: Η ασφάλιση σε τροχιά προσφέρει προστασία από τον κίνδυνο πλήρους ή μερικής βλάβης ενός δορυφόρου κατά τη διάρκεια της φάσης λειτουργίας. Η φυσική καταστροφή ή η πλήρης αδυναμία λειτουργίας έχει ως αποτέλεσμα ολική απώλεια, ενώ μερική απώλεια προκύπτει εάν η απόδοση ή η διάρκεια ζωής του δορυφόρου είναι μόνο εν μέρει μειωμένη.

«Αυτό που οι δορυφόροι μπορούν να “δουν” σήμερα σε σύγκριση με την πρώτη τους εκτόξευση, πριν από περισσότερα από 30 χρόνια, αντιπροσωπεύει ένα πραγματικό κβαντικό άλμα στην κατανόηση του πώς εξελίσσεται ο καιρός, πώς αλλάζουν οι ωκεανοί και πώς και οι δύο προκαλούν αλλαγές στη Γη, συμπεριλαμβανομένου του πολικού καλύμματος πάγου».
(Sandrine, Mathieu 2018)

Το διάγραμμα 1 εκφράζει το ποσοστό αποτυχίας εκτοξεύσεων. Κατά τα πρώτα χρόνια αυτής της βιομηχανίας, τα ποσοστά αποτυχίας ήταν πολύ υψηλότερα από ό,τι ήταν τα τελευταία χρόνια. Μια σημαντική μείωση στον αριθμό των αποτυχημένων εκτοξεύσεων σημειώθηκε στις αρχές του 1972. Σημειώνεται πως, τα τελευταία χρόνια, τα ποσοστά αποτυχίας μειώνονται, με αποτέλεσμα η δεκαετία μεταξύ 2001-2010 να σημειώνει μόνο 3-4 αποτυχίες εκτόξευσης ετησίως. Το 2010 υπήρξαν τέσσερις αποτυχίες εκτόξευσης από τις 74 προσπάθειες, με ποσοστό αποτυχίας 5,4%, σε σύγκριση με τα ποσοστά αποτυχίας που ξεπέρασαν το 10% σε ορισμένα χρόνια στη δεκαετία του 1990. Ο συνολικός αριθμός εκτοξεύσεων στο διάγραμμα περιλαμβάνει διάφορα είδη διαστημικών αποστολών, όπως εμπορικά, στρατιωτικά και επιστημονικά έργα [Piotr Manikowski & Mary A Weiss “The Satellite Insurance Market and Underwriting Cycles” 38 148-182 (2013)].

Το διάγραμμα 2 δείχνει τον αριθμό των συνολικών εκτοξεύσεων σε σύγκριση με τον αριθμό των ασφαλισμένων εκτοξεύσεων από το 1968 έως το 2010. Παρατηρείται ότι οι περισσότερες εκτοξεύσεις δεν είναι ασφαλισμένες, ωστόσο ο αριθμός των ασφαλισμένων εκτοξεύσεων έχει αυξηθεί σημαντικά από την έναρξη της δορυφορικής βιομηχανίας. Στις δεκαετίες του 1970 και του 1980, το ποσοστό των ασφαλισμένων εκτοξεύσεων ήταν σχετικά μικρό, αλλά σταδιακά αυξανόταν. Το 2010, 30 δορυφόροι σε 19 ασφαλισμένες εκτοξεύσεις ήταν ασφαλισμένοι, όμως και αυτό είναι πολύ μικρότερο από ό,τι στα τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν ασφαλίστηκαν ολόκληροι αστερισμοί δορυφόρων. Από την άποψη της ασφάλισης, οι σημαντικότερες εκτοξεύσεις είναι εμπορικές πτήσεις προς τη γεωστατική τροχιά της Γης (GEO).

Συμπεράσματα

Η πανοραμική άποψη που έχουν οι δορυφόροι τους επιτρέπει να βλέπουν μεγάλες περιοχές της Γης ταυτόχρονα, με αποτέλεσμα να έχουν τη δυνατότητα να συλλέγουν περισσότερα και γρηγορότερα δεδομένα συγκριτικά με διάφορα άλλα όργανα που βρίσκονται στο έδαφος. Η ικανότητά τους να πετούν πάνω από τα σύννεφα, τη σκόνη και τα μόρια στην ατμόσφαιρα επιβεβαιώνει πως είναι καλύτεροι από τα τηλεσκόπια που βρίσκονται στη Γη. Η ασφάλιση των εργαλείων που βρίσκονται στο διάστημα είναι ένας σημαντικός παράγοντας για τη συνεχή μελέτη και εξερεύνηση του διαστήματος.

H δορυφορική ασφάλιση λειτουργεί ως βασική διασφάλιση για τα τροχιακά περιουσιακά αγαθά, μετριάζοντας τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν στην αστρική αρένα. Αυτή η οικονομική ασπίδα εξασφαλίζει την ανθεκτικότητα και τη μακροζωία των δορυφορικών επιχειρήσεων.

Πηγές

Tisová, Petra, and Jaroslav Daňhel. “Space insurance–Market review oriented on the main factors influencing optional demand for the insurance cover in 2021”. SCIENTIA ET SOCIETAS 19.1 (2023).
Raizner, Josh. “Covered? Insurance Viability in the New Space Age”. Geo. J. Legal Ethics 35 (2022): 1057.
Malinowska, Katarzyna. “Risk Management and Insurance of On-Orbit Servicing”. On-Orbit Servicing: Next Generation of Space Activities (2020): 13-33.
Kopacz, Joseph R., Roman Herschitz, and Jason Roney. “Small satellites an overview and assessment”. Acta Astronautica 170 (2020): 93-105.
Newlands, Nathaniel K. “Model-based forecasting of agricultural crop disease risk at the regional scale, integrating airborne inoculum, environmental, and satellite-based monitoring data”. Frontiers in Environmental Science 6 (2018): 63.
De Sanctis, Mauro, et al. “Satellite communications supporting internet of remote things”. IEEE Internet of Things Journal 3.1 (2015): 113-123.

Δείτε εδώ όλες τις προηγούμενες εργασίες.

Ακολουθήστε την ασφαλιστική αγορά στο Google News