Τα εσωτερικά & εξωτερικά κίνητρα και ο ρόλος τους στη ζωή μας

Κάτω από συνθήκες σαν αυτές που δημιούργησε η πανδημία και τα περιοριστικά μέτρα, δυσκολευόμαστε με την εύρεση κινήτρων και τη διατήρηση της ευεξίας μας.

Γράφει η Χριστίνα Παναγιωτακοπούλου, Ψυχολόγος BSc – Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια, Συντονίστρια Σεμιναρίων*

Σε παγκόσμιο επίπεδο συνεχίζονται τα περιοριστικά μέτρα που αφορούν την αποφυγή των κοινωνικών συναναστροφών για τον περιορισμό της πανδημίας. Όταν ένας πληθυσμός αντιμετωπίζει μία μεγάλη αναταραχή και αβεβαιότητα στην καθημερινότητά του, το σοκ μπορεί ταυτόχρονα να επηρεάσει αρκετούς ή τους περισσότερους καθοριστικούς παράγοντες της ζωής του. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, δυσκολευόμαστε με την εύρεση κινήτρων και τη διατήρηση της ευεξίας μας. Πολλές από τις καθημερινές συνήθειές μας ανατρέπονται και κυριαρχεί ο φόβος, η ανησυχία και η αβεβαιότητα για το πότε θα τελειώσει αυτή η κατάσταση, ποιες θα είναι οι μακροχρόνιες συνέπειες, τόσο σε επίπεδο υγειονομικό όσο και σε επίπεδο κοινωνικοοικονομικό, καθώς πρόκειται για μία πολύπλευρη κρίση.

Σε περιόδους παρατεταμένης κρίσης συμβαίνει συχνά να έχουμε την αίσθηση της ανικανότητας. Θα πρέπει να είμαστε ευγενικοί και συμπονετικοί με τους εαυτούς μας. Η φροντίδα, η θαλπωρή, η ενθάρρυνση που δείχνουμε προς τους οικείους και αγαπημένους μας μπορεί να αποτελέσει πυξίδα για το πώς να συμπεριφερθούμε στον εαυτό μας.

Η εύρεση κινήτρων μπορεί να γίνεται είτε εσωτερικά, από τον εαυτό μας (intrinsic motivation), είτε από εξωτερικούς παράγοντες (extrinsic motivation).

Τα εσωτερικά κίνητρα (intrinsic motivation) έχουν να κάνουν με την επίτευξη και ικανοποίηση των εσωτερικών μας αναγκών και προσδοκιών, που μας παρέχουν αυτονομία και αίσθηση επάρκειας. Για παράδειγμα: εργάζομαι περισσότερο, γιατί πιστεύω στην εργασία μου. προσπαθώ να είμαι καλός leader, γιατί θέλω να εμπνέω τους γύρω μου. Το αίσθημα της εκπλήρωσης ενισχύει την εσωτερική μας κινητοποίηση και μας προσφέρει την αίσθηση της προσωπικής ικανοποίησης. Η επιβράβευση προέρχεται από την ίδια τη δραστηριότητα και δεν υπάρχει η επιθυμία για εξωτερική ανταμοιβή.

Τα εξωτερικά κίνητρα (extrinsic motivation) έχουν να κάνουν με την εξωτερική ανταμοιβή, που μπορεί να είναι πλούτος, δύναμη, φήμη, ή την αποφυγή αρνητικών συνεπειών ή/και κάποιας δυσάρεστης συνθήκης. Για παράδειγμα: πηγαίνω στην εργασία, γιατί θέλω να κερδίσω χρήματα, να πληρώνω τους φόρους για να αποφύγω το πρόστιμο.

Η κινητοποίηση που προέρχεται από τον ίδιο μας τον εαυτό μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική στις περιόδους όπως αυτή που διανύουμε, καθώς δεν υπάρχει τίποτε πιο ισχυρό από τη στάση μας απέναντι σε αυτά που συμβαίνουν. Αν και δεν μπορούμε να έχουμε τον έλεγχο σε αυτά που συμβαίνουν, αυτό που μπορούμε να ελέγξουμε είναι τη στάση μας και την αντίληψή μας απέναντι στις καταστάσεις.

Webinar: Συντροφική Σχέση – Η τέχνη της επικοινωνίας

Στην αρχή μπορεί να ξεκινάμε με κίνητρο έναν εξωτερικό παράγοντα, αλλά καθώς γινόμαστε καλοί σε κάτι μπορούμε να αρχίσουμε να το απολαμβάνουμε. Επίσης, θα πρέπει να παρακολουθούμε εάν έχουμε πρόοδο προς τον στόχο μας, καθώς αυτό μας ενεργοποιεί περισσότερο και εργαζόμαστε πιο στοχευμένα και προσηλωμένα για να τον πετύχουμε.

Έρευνες δείχνουν ότι το να έχουμε πλάνο με συγκεκριμένο σχεδιασμό και βήματα που επαναπροσδιορίζουμε συχνά μπορεί να είναι βοηθητικό τις στιγμές που τα κίνητρά μας βυθίζονται. Η υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη μέσα από τη συνειδητοποίηση και διαχείριση των συναισθημάτων, τόσο των δικών μας όσο και των άλλων, συμβάλλει στο να κρατάμε την προσήλωσή μας. Τα επίπεδα των κινήτρων εξαρτώνται και από την τρέχουσα κατάσταση σε κάθε φάση της ζωής μας. Επιπρόσθετα, είναι σημαντικό να υπάρχουν και διαστήματα παύσης, καθώς θα ήταν εξουθενωτικό εάν η ενέργεια ήταν εστιασμένη συνεχώς στο να παραμένουμε σε υψηλή παρακίνηση σε όλους τους τομείς της ζωής μας.

Τέλος, σε περιόδους όπως αυτή που διανύουμε, είναι σημαντικό να εστιάζουμε σε έναν πιο ποιοτικό προσανατολισμό της ζωής. Οι σύγχρονες κοινωνίες εστιάζουν σε έναν ποσοτικό τρόπο ζωής, που η κύρια έμφαση είναι σε «συνεχώς περισσότερα» επιτεύγματα, χρήματα, ταξίδια, υλικά αγαθά ή, απλά, να έχω περισσότερα σε σύγκριση με τον άλλο, και αυτό είναι μοχλός κινητοποίησης. Η πανδημία έφερε μία ριζική αλλαγή σε αυτό και μας δίνει την ευκαιρία να εξερευνήσουμε την αίσθηση της ικανοποίησης από την ποιότητα. Είναι αυτό που οι Δανοί αναφέρουν ως «hygge» (χούγκα) τρόπο ζωής, που αφορά την εύρεση ικανοποίησης σε απλές απολαύσεις της ζωής και ενθάρρυνση της επιβράδυνσης και της φροντίδας του εαυτού.

Η κα Χριστίνα Παναγιωτακοπούλου παρέχει υπηρεσίες σε εταιρείες μέσω ατομικών συνεδριών, μικρών ομάδων εργασίας, εκπαιδευτικών σεμιναρίων και συμβουλευτικής (coaching).
Διατηρεί προσωπικό γραφείο για την παροχή συνεδριών ψυχοθεραπείας και συμβουλευτικής σε άτομα, οικογένειες, ζευγάρια και ομάδες.
Έχει υπάρξει ανώτατο στέλεχος Ασφαλιστικών Εταιρειών.
e-mail: [email protected]

Ακολουθήστε την Ασφαλιστική Αγορά στο Google News