Σύμφωνα με το sigma της Swiss Re, η παγκόσμια οικονομία θα επιβραδυνθεί το 2024, καθώς εντείνονται οι αντίξοες συνθήκες από τη συνολική αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής και εξασθενούν οι αναπτυξιακές τάσεις του 2023. Οι μεγάλες οικονομίες εμφανίζουν αποκλίσεις: οι ΗΠΑ συνεχίζουν να αναπτύσσονται, ενώ η Ευρώπη βρίσκεται σε στασιμότητα, αν όχι σε ύφεση σε ορισμένες χώρες, και η Κίνα αντιμετωπίζει διαρθρωτικές προκλήσεις όσον αφορά την εγχώρια ανάπτυξη.

«Η εξασθένηση των οικονομικών δεικτών και οι γεωπολιτικές αβεβαιότητες ενισχύουν τον ουσιαστικό ρόλο της πρωτασφάλισης στη μεταφορά κινδύνων», τονίζει ο κ. Jérôme Jean Haegeli, επικεφαλής οικονομολόγος του Ομίλου Swiss Re.

Μακροοικονομικό περιβάλλον και προοπτικές

Η Swiss Re προβλέπει αύξηση του παγκόσμιου πραγματικού ΑΕΠ κατά 2,2% το 2024 και στη συνέχεια ανάκαμψη στο 2,7% το 2025, υποστηριζόμενη από τη μείωση του πληθωρισμού και των επιτοκίων των κεντρικών τραπεζών. Παρόλα αυτά, στις ανεπτυγμένες αγορές, τόσο ο πληθωρισμός όσο και τα επιτόκια θα παραμείνουν πιθανότατα υψηλότερα από ό,τι αναμενόταν κατά τη δεκαετία αυτή και οι κίνδυνοι θα κινηθούν ανοδικά. Αναμένεται ότι ο παγκόσμιος πληθωρισμός βάσει του ΔΤΚ θα συγκρατηθεί στο 5,1% το 2024 και στο 3,4% το 2025, αλλά οι πιέσεις στις τιμές θα είναι πιθανότατα ευμετάβλητες. Μια πιο αργή διαδικασία αποπληθωρισμού θα αυξήσει το κόστος παραγωγής και τον κίνδυνο παρατεταμένης στασιμότητας. Η απότομη άνοδος των αποδόσεων των μακροπρόθεσμων κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ, αυτό το φθινόπωρο, σηματοδοτεί μια διαρκή αλλαγή του οικονομικού περιβάλλοντος και η Swiss Re έχει αναπροσαρμόσει τις προβλέψεις της για τις αποδόσεις. Τα διαρθρωτικά υψηλότερα πραγματικά επιτόκια ενδέχεται να αποκαλύψουν ευπάθειες στα ισοζύγια δημόσιου και ιδιωτικού χρέους.

Η (γεω)πολιτική διαδραματίζει κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωση των προοπτικών. Ο πόλεμος στο Ισραήλ προσθέτει νέους, ενδεχομένως μη κλιμακούμενους, καθοδικούς κινδύνους, με τους πιθανούς κλυδωνισμούς στις τιμές της ενέργειας να αποτελούν τον βασικό παράγοντα κινδύνου για την παγκόσμια οικονομία. Ένα δυσμενές σενάριο, κατά το οποίο η σύγκρουση επεκτείνεται και σε σημαντικούς περιφερειακούς παραγωγούς πετρελαίου, θα μπορούσε να προσθέσει 2,4 ποσοστιαίες μονάδες (π.μ.) στην πρόβλεψη των ειδικών της Swiss Re για τον παγκόσμιο πληθωρισμό. Έχει εμφανιστεί μια πιο επιθετική πολιτική όσον αφορά τη βιομηχανία, με μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Σημαντικές κυβερνητικές πρωτοβουλίες για την τόνωση διάφορων τομέων, από τους μισθούς μέχρι την καθαρή ενέργεια, μπορεί να επιδράσουν διαρθρωτικά στον πληθωρισμό, τα δημοσιονομικά ελλείμματα και τα επιτόκια, εάν εφαρμοστούν. Ο ασφαλιστικός κλάδος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε τέτοια εγχειρήματα και οι ειδικοί της Swiss Re βλέπουν δυνατότητες ανάπτυξης των εμπορικών κλάδων ασφάλισης, από την αστική ευθύνη, την ιδιοκτησία, τις τεχνικές ασφαλίσεις, τις πιστώσεις και εγγυήσεις, καθώς αυτές οι πρωτοβουλίες παίρνουν σάρκα και οστά.

Προοπτικές της ασφαλιστικής αγοράς 2024-25

Η επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης και η αυξημένη γεωπολιτική αβεβαιότητα μειώνουν τις προοπτικές του κλάδου των πρωτασφαλίσεων. Προβλέπεται ότι συνολικά η πραγματική αύξηση των ασφαλίστρων παγκοσμίως θα είναι μόλις 2,2% ετησίως κατά μέσο όρο για τα επόμενα δύο χρόνια, κάτω από την προ πανδημίας τάση (2018-2019: 2,8%), αλλά υψηλότερη από τον μέσο όρο των τελευταίων πέντε ετών (2018-2022: 1,6%). Η κερδοφορία ανακάμπτει και τα κενά στην ανάληψη κινδύνων κλείνουν, καθώς οι αποδόσεις των επενδύσεων αυξάνονται με τα υψηλά επιτόκια. Ωστόσο, οι ειδικοί της Swiss Re εκτιμούν ότι ο κλάδος δεν θα εξασφαλίσει το κόστος κεφαλαίου το 2024 ή το 2025 στις μεγάλες αγορές. Γεγονότα όπως ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή μπορεί να πλήξουν τις κεφαλαιακές θέσεις των ασφαλιστικών εταιρειών, μέσω διαύλων όπως ο πληθωρισμός και η μεταβλητότητα της αγοράς.

Οι ασφαλίσεις κατά ζημιών βρίσκονται αντιμέτωπες με δύσκολες προκλήσεις, με την αύξηση της συχνότητας και της σοβαρότητας των ζημιών, παρά τη μείωση του οικονομικού πληθωρισμού. Ο ρυθμός αύξησης των αποζημιώσεων στον κλάδο αστικής ευθύνης θέτει εν αμφιβόλω την ασφαλισιμότητα των εν λόγω κινδύνων. Εκτιμάται ότι οι ασφαλισμένες ζημιές από φυσικές καταστροφές θα φθάσουν τα $100 δισ. το 2023, για τέταρτη συνεχή χρονιά και για έκτη χρονιά από το 2017 (προσαρμοσμένες στον πληθωρισμό). Προβλέπονται περαιτέρω δύσκολες συνθήκες στην αγορά, τουλάχιστον το 2024. Στον τομέα των ασφαλίσεων Περιουσίας & Ατυχημάτων (P&C) εκτιμάται ότι η πραγματική αύξηση των ασφαλίστρων θα είναι 3,4% παγκοσμίως το 2023, μεγαλύτερη από την πρόβλεψη της Swiss Re για το 2024-25 (2,6%). Αυτό αντανακλά μια σημαντική ανατιμολόγηση του κινδύνου, ιδίως στους κλάδους που επηρεάζονται από τις αποζημιώσεις. Αναμένεται, επίσης, ότι τα ασφάλιστρα υγείας θα επιστρέψουν σε αύξηση 1,5% το 2024-25 (2023E: -0,6%).

Επίδραση των επιτοκίων

Στις ασφαλίσεις ζωής, τα υψηλότερα επιτόκια αυξάνουν τη ζήτηση για προϊόντα αποταμιευτικού τύπου, συνεχίζουν να στηρίζουν τις μεταφορές μεγάλου όγκου προσόδων, ενώ οι υψηλότερες αποδόσεις των επενδύσεων αναμένεται να ενισχύσουν την κερδοφορία το 2024 και το 2025. Προβλέπεται αύξηση των ασφαλίστρων ζωής κατά μέσο όρο 2,3% για το 2024-25 (2023Ε: 1,5%). Η πρόβλεψη της Swiss Re για την ανάπτυξη της αγοράς αποταμιευτικών προγραμμάτων ζωής, κατά την επόμενη δεκαετία, είναι σημαντικά υψηλότερη από ό,τι τα τελευταία 20 χρόνια.

Εναλλακτικά οικονομικά και ασφαλιστικά σενάρια

Η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή προσθέτει στασιμοπληθωριστικό κίνδυνο, γεγονός που υπενθυμίζει τη σημασία της παρακολούθησης εναλλακτικών οικονομικών σεναρίων σε σχέση με το βασικό σενάριο. H Swiss Re παρακολουθεί δύο αρνητικά σενάρια “τελικού κινδύνου”: “Στασιμοπληθωρισμός τύπου δεκαετίας του 1970” και “σοβαρή παγκόσμια ύφεση”.

Στο πλαίσιο του στασιμοπληθωρισμού, ο συνδυασμός υψηλού πληθωρισμού, υψηλών επιτοκίων και αδύναμης ανάπτυξης θα επηρέαζε την απόδοση των ασφαλιστικών συμβάσεων, με τη ρευστότητα, το κεφάλαιο και τα ίδια κεφάλαια να επηρεάζονται σημαντικά. Μια σοβαρή παγκόσμια ύφεση θα προκαλούσε ανησυχίες για τη φερεγγυότητα, λόγω των αρνητικών αποδόσεων των επενδύσεων και της μειωμένης αύξησης των ασφαλίστρων. Κατά την άποψη των ειδικών της Swiss Re, η πιθανότητα ενός ανοδικού σεναρίου είναι μικρότερη από ό,τι τα δύο βασικά καθοδικά σενάρια μαζί.

Περαιτέρω συμπεράσματα

Η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ των ΗΠΑ προβλέπεται να επιβραδυνθεί σε περίπου 1,1% το 2024 και 1,9% το 2025, καθώς οι τρέχουσες ανοδικές τάσεις εξασθενούν.
Η οικονομική στασιμότητα της Ευρώπης θα συνεχιστεί πιθανότατα το 2024-25, με αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ μόλις 0,3% το 2024.
Οι αναδυόμενες αγορές εκτός της Κίνας θα αντιμετωπίσουν ένα δύσκολο περιβάλλον τα επόμενα δύο χρόνια μετά την ισχυρή ανάπτυξη φέτος.
Ο “εύκολος” αποπληθωρισμός έχει τελειώσει στις ΗΠΑ και την Ευρώπη και αναμένεται σταδιακή, ανώμαλη συγκράτηση του πληθωρισμού ΔΤΚ.
Τα επιτόκια των κεντρικών τραπεζών θα παραμείνουν σε περιορισμό τα επόμενα δύο χρόνια. Εκτός εάν η ανάπτυξη επιβραδυνθεί απότομα, αναμένεται μείωση των επιτοκίων μόνο κατά 75 μονάδες βάσης τόσο από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ όσο και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα το επόμενο έτος.
Αναμένεται ότι η ονομαστική απόδοση για τα 10ετή κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ θα διαμορφωθεί στο 4,2% κατά μέσο όρο –40 μονάδες βάσης υψηλότερα από ό,τι προηγουμένως.
Η νομισματική πολιτική των προηγμένων αγορών αποκλίνει όλο και περισσότερο από τη νομισματική πολιτική των αναδυόμενων αγορών, η οποία χαλαρώνει με ταχείς ρυθμούς.
Τα ασφάλιστρα κατά ζημιών θα αυξηθούν κατά 1,6% παγκοσμίως σε πραγματικούς όρους το 2024, μετά από πραγματική αύξηση 1,4% σε ετήσια βάση το 2023. Στις ασφαλίσεις Περιουσίας & Ατυχημάτων εκτιμάται ότι το 2023 θα σημειωθεί αύξηση των ασφαλίστρων κατά 3,4% σε πραγματικούς όρους παγκοσμίως, δεδομένης της σημαντικής ανατιμολόγησης του κινδύνου.
Οι αναδυόμενες αγορές είναι το κλειδί για τους παγκόσμιους ρυθμούς αύξησης των ασφαλίστρων, π.χ., ο μέσος όρος της Κίνας 6,0% το 2024-25.
Αναμένεται ότι η κερδοφορία των Ασφαλίσεων κατά ζημιών θα βελτιωθεί σε περίπου 10% απόδοση ιδίων κεφαλαίων (ROE) τόσο το 2024 όσο και το 2025, πολύ πάνω από τον μέσο όρο 10ετίας 6,8% (2014-2023).
Το έλλειμμα κερδοφορίας κατά την ανάληψη κινδύνων σε οκτώ βασικές αγορές Ασφαλίσεων κατά ζημιών εκτιμάται στο 2% το 2024-25 (2023: 4%).
Η συνολική απόδοση ιδίων κεφαλαίων για τις ασφαλιστικές εταιρείες ζωής σε οκτώ βασικές αγορές εκτιμάται ότι θα είναι 3,3% το 2023 (2022: 3,1%).
Τα ασφάλιστρα αποταμιεύσεων ζωής προβλέπεται να αυξηθούν με CAGR 2,7% για την επόμενη δεκαετία και να φτάσουν τα $4,0 τρισ. μέχρι το 2033.