Swiss Re: Κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις και κλιματική αλλαγή απειλούν την παγκόσμια ανθεκτικότητα

Μπορεί όσο διάστημα ισχύουν τα μέτρα για τον περιορισμό της πανδημίας οι ουρανοί σε όλο των πλανήτη να… “καθάρισαν”, ωστόσο, οι ζημιές που έχει προκαλέσει ο άνθρωπος στο περιβάλλον είναι ορατές και δεν διορθώνονται από αυτή την πρόσκαιρη μείωση της δραστηριότητας. Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και οι επιπτώσεις της, σε συνδυασμό με τις κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις, οδηγούν στην αύξηση των απωλειών από σοβαρά καιρικά φαινόμενα, και μελλοντικά απειλούν την παγκόσμια ανθεκτικότητα υποστηρίζει η Swiss Re.

Το Swiss Re Institute αναμένει ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη θα οδηγήσει σε αυξανόμενη ένταση και συχνότητα των σοβαρών καιρικών φαινομένων, αλλά και σε μεγαλύτερη αβεβαιότητα όσον αφορά την εκτίμησή τους. Οι οικονομικές και ασφαλισμένες ζημιές που θα προκληθούν από τέτοιου είδους γεγονότα θα αυξηθούν κατά τις προσεχείς δεκαετίες και αυτό αποτελεί σοβαρή απειλή για την παγκόσμια ανθεκτικότητα.

Σε παγκόσμια κλίμακα, οι οικονομικές απώλειες από φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές το 2019 ανήλθαν σε $146 δις, χαμηλότερα από τα $176 δις το 2018 και από τον προηγούμενο δεκαετή ετήσιο μέσο όρο των $212 δις. Όπως επισημαίνεται στο πρόσφατο sigma της Swiss Re, παρόλο που τα σοβαρά καιρικά φαινόμενα ήταν η βασική αιτία των συνολικών ζημιών το 2019, που ενισχύθηκαν από τις κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις στις πληγείσες περιοχές και από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, η μείωση των απωλειών οφείλεται κυρίως στην απουσία μεγάλων και δαπανηρών τυφώνων στις ΗΠΑ.

«Η οικονομική ανάπτυξη και η συνεχώς αυξανόμενη συγκέντρωση του πληθυσμού στα αστικά κέντρα, παράλληλα με τις κλιματικές αλλαγές, θα αυξάνουν περαιτέρω τις απώλειες λόγω καιρικών φαινομένων στο μέλλον», δήλωσε ο κ. Edouard Schmid, Πρόεδρος του Swiss Re Institute και Chief Underwriting Officer του Ομίλου Swiss Re.

«Η βιομηχανία μας μπορεί να διαδραματίσει καίριο ρόλο συνεργαζόμενη με τους πελάτες και τις κυβερνήσεις για την ανάπτυξη κλιμακούμενων λύσεων, που υποστηρίζουν τη μετάβαση σε έναν κόσμο χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, διαχειριζόμενη τους κινδύνους που σχετίζονται με έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και καθιστώντας τους ελκυστικότερους για τους επενδυτές με την αντασφάλιση που παρέχει».

Όπως επισημαίνεται, από τις οικονομικές απώλειες του 2019, $137 δις οφείλονταν σε φυσικές καταστροφές, ενώ τα υπόλοιπα $8 δις σε ανθρωπογενείς. Από τις ασφαλισμένες ζημιές, ύψους $60 δις, οι φυσικές καταστροφές κόστισαν $52 δις. Οι μεγαλύτερες ζημιές του 2019 που κλήθηκε να καλύψει η ασφαλιστική βιομηχανία συνέβησαν σε πυκνοκατοικημένα και αναπτυγμένα μέρη της Ιαπωνίας: τον τυφώνα Faxai τον Σεπτέμβριο (με ασφαλισμένες ζημιές $7 δις) ακολούθησε ο τυφώνας Hagibis τον Οκτώβριο (με πρόσθετες ασφαλισμένες ζημιές $8 δις).

Οι κοινωνικοοικονομικές τάσεις επιτείνουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε ένα δυναμικό περιβάλλον κινδύνου

Η οικονομική ανάπτυξη και η εξάπλωση του πληθυσμού οδηγούν σε αλλαγές στη χρήση της γης, που έχουν ως αποτέλεσμα, για παράδειγμα, την αποψίλωση και την οικοδόμηση σε πεδιάδες που πλημμυρίζουν και τη διασύνδεση δασικών και αστικών περιοχών. Μια άλλη μεταβλητή είναι το εύρος των υποδομών για τον μετριασμό των κινδύνων, όπως τα αντιπλημμυρικά φράγματα και τα θαλάσσια προστατευτικά. Όλα αυτά επηρεάζουν και το εύρος των ζημιών που προκαλούνται από ακραία καιρικά φαινόμενα και άλλες φυσικές καταστροφές.

Το τελευταίο sigma περιλαμβάνει ένα κεφάλαιο που συντάχθηκε από τον καθηγητή Adam Sobel του Πανεπιστημίου Columbia, στο οποίο σημειώνεται ότι το πώς η αύξηση της θερμοκρασίας αλλάζει τους κινδύνους από φυσικές καταστροφές δεν είναι πλήρως κατανοητό, εξαιτίας της σύντομης ιστορίας των παρατηρήσεων που έχουν καταγραφεί αλλά και άλλων παραγόντων. Ωστόσο, θα μπορούσαν να χρειαστούν δεκαετίες για να συγκεντρωθούν τα αποδεικτικά στοιχεία που θα επιβεβαιώνουν τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής. Η αδυναμία άμεσης απτής δράσης θα μπορούσε να οδηγήσει σε κλιματικά συστήματα που θα φθάνουν σε μη αναστρέψιμο σημείο καμπής. Αυτό με τη σειρά του θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ασφαλισιμότητα, ιδίως σε περιοχές όπου η αστικοποίηση και η οικονομική ανάπτυξη έχουν οδηγήσει σε υψηλά επίπεδα συγκέντρωσης αγαθών (ανθρώπινων και φυσικών) και άρα έκθεσής τους στον κίνδυνο.

«Είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθούν τα ακριβή αποτελέσματα που έχει η αύξηση της θερμοκρασίας σε συγκεκριμένες καταστροφές που σχετίζονται με τον καιρό, αλλά η κλιματική αλλαγή είναι μια απειλή που απαιτεί άμεση δράση λόγω των άσχημων επιπτώσεών της, τόσο στην ανθρώπινη ζωή όσο και στην παγκόσμια οικονομία», δήλωσε ο κ. Jerome Jean Haegeli, Group Chief Economist της Swiss Re.

Οι επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος είναι ήδη εμφανείς και περιλαμβάνουν την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, μεγαλύτερους και συχνότερους καύσωνες και ασταθείς βροχοπτώσεις. Η αύξηση της θερμοκρασίας πιθανόν να οδηγήσει σε αυξανόμενη συχνότητα ακραίων καιρικών φαινομένων, αναφέρει η έκθεση. Τα επιζήμια αποτελέσματα εκδηλώνονται, κυρίως, στους δευτερεύοντες κινδύνους, όπως έχει γίνει εμφανές τα τελευταία τρία χρόνια.

Το 2019, συγκεκριμένα, οι πλημμύρες από τις βροχοπτώσεις του τυφώνα Hagibis, οι πλημμύρες από τα μεγάλα κύματα του κυκλώνα Idai στη Μοζαμβίκη και οι βροχές των μουσώνων στη ΝΑ. Ασία καθώς και άλλα συστήματα καιρού προκάλεσαν οικονομικό και ανθρωπιστικό όλεθρο. Οι υψηλές θερμοκρασίες στην ανατολική Αυστραλία προκάλεσαν τις μεγαλύτερες σε διάρκεια πυρκαγιές που έχει δει η χώρα, οι οποίες κατέκαψαν εκατομμύρια εκτάρια βοσκοτόπων.

Οι κίνδυνοι από καιρικά φαινόμενα παραμένουν ασφαλίσιμοι

Συνολικά, το Swiss Re Institute πιστεύει ότι οι κίνδυνοι από καιρικά φαινόμενα, με κάποιες δράσεις προσαρμογής, παραμένουν ασφαλίσιμοι. Όπως επισημαίνεται, οι ασφαλιστές πρέπει να προσαρμοστούν σε ένα δυναμικό τοπίο κινδύνου, παρακολουθώντας και ενσωματώνοντας με προσοχή, κατά τη μοντελοποίησή τους, τις κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις, τις τελευταίες επιστημονικές έρευνες σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, καθώς και την κατάσταση των τοπικών μέτρων μετριασμού του κινδύνου. Πολλά από τα σημερινά καταστροφικά μοντέλα έχουν ως σημείο αναφοράς τα ιστορικά δεδομένα ζημιών, τα οποία δεν αντικατοπτρίζουν το σημερινό επίπεδο αστικοποίησης και, επομένως, δεν λαμβάνουν πλήρως υπόψη τη σημερινή ταχέως αυξανόμενη έκθεση, το μεταβαλλόμενο κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον και το κλίμα.

«Για να στηρίξουμε το ασφαλιστικό μοντέλο μεταφοράς κινδύνου ως ισχυρό εργαλείο για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας, οι ασφαλιστές πρέπει να προσαρμοστούν πριν, και όχι μετά τα γεγονότα», δήλωσε ο κ. Martin Bertogg, επικεφαλής Καταστροφικών Κινδύνων της Swiss Re. «Για τον σκοπό αυτό, οι ασφαλιστές θα πρέπει να είναι προσεκτικοί όταν χρησιμοποιούν τα ιστορικά δεδομένα ζημιών για την κατανόηση της σημερινής κατάστασης του κοινωνικοοικονομικού περιβάλλοντος και του κλίματος. Η μέτρηση του μέσου όρου για ένα παρελθόν που εκτείνεται σε πολλές δεκαετίες μπορεί να οδηγήσει σε στρεβλωτική εκτίμηση κινδύνου».

Ο τυφώνας Hagibis είναι ένα παράδειγμα. Η Ιαπωνία είχε πάντα υψηλή έκθεση στον κίνδυνο από τυφώνες, αλλά με τις τεράστιες επενδύσεις που είχε κάνει η χώρα στην παράκτια και εσωτερική άμυνά της κατά των πλημμυρών, μετά από τους καταστροφικούς τυφώνες στη δεκαετία του 1950 και του 1960, ο ασφαλιστικός κλάδος είχε θεωρήσει ότι ο κίνδυνος πλημμύρας στην Ιαπωνία ήταν σε μεγάλο βαθμό μετριασμένος. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος των ασφαλισμένων ζημιών ύψους $8 δισ. από τον τυφώνα Hagibis προήλθε από πλημμύρες, και λόγω της αστικής ανάπτυξης από τα μέσα του 20ού αιώνα, το Τόκιο ήταν απροετοίμαστο για τον βαθμό των σωματικών βλαβών που υπέστη.

«Ενώ τα αντιπλημμυρικά έργα εμπόδισαν σοβαρότερες καταστροφές σε τμήματα του Μεγάλου Τόκιο, τουλάχιστον 55 παραβιάσεις αναχωμάτων και υπερχειλίσεις ποταμών έδειξαν ότι ο κίνδυνος της πλημμύρας είναι μόνο μερικώς μετριασμένος», δήλωσε ο κ. Bertogg. «Οι αντιπλημμυρικές άμυνες μείωσαν τις επιπτώσεις, αλλά με κανένα τρόπο εξ ολοκλήρου».