Πότε λειτουργεί η υποχρεωτική ασφάλιση;

Σε αντίθεση με ό,τι μπορεί να πιστεύει πολύς κόσμος, μόνο σε περιορισμένες περιπτώσεις, όπως επισημαίνει η Insurance Europe στο ενημερωτικό σημείωμα, που δημοσίευσε στις 8 Νοεμβρίου.

Για να λειτουργήσει μια οργανωμένη κοινωνία  τα άτομα αλλά και οι επιχειρήσεις πρέπει να έχουν πρόσβαση σε κατάλληλη και  οικονομικά προσιτή ασφάλιση. Οι φορείς χάραξης πολιτικής θέλουν βεβαίως να διασφαλίσουν ότι αυτό θα είναι δυνατό, και συχνά θεωρούν ότι η υποχρεωτική ασφάλιση είναι ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλιστεί κάτι τέτοιο, ιδιαίτερα για νέους κινδύνους. Για παράδειγμα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έκανε πρόσφατα προτάσεις για την υποχρεωτική ασφάλιση των ρομπότ.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι τα συστήματα υποχρεωτικής ασφάλισης θα λειτουργήσουν μόνο εάν πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Σε αντίθετη περίπτωση, ένα ακατάλληλο σύστημα μπορεί να προκαλέσει περισσότερη βλάβη παρά καλό.

Ποιες είναι οι απαραίτητες συνθήκες;

Υπάρχουν μόνο περιορισμένες περιπτώσεις στις οποίες η υποχρεωτική ασφάλιση μπορεί να είναι η κατάλληλη λύση και αυτό διότι είναι απαραίτητο να πληρούνται κατ’ ελάχιστον οι ακόλουθες βασικές συνθήκες:
• Επαρκή στοιχεία για τους ασφαλιστές, για να εκτιμήσουν την αναμενόμενη συχνότητα και το μέγεθος των απαιτήσεων, έτσι ώστε να μπορούν να εφαρμόζουν τη σωστή πολιτική τιμολόγησης.
• Επαρκής ομοιότητα των καλυπτόμενων κινδύνων. Εάν οι κίνδυνοι είναι πολύ διαφορετικοί, πολύπλοκοι ή όχι αρκετά γνωστοί, οι ασφαλιστικές εταιρείες πρέπει να έχουν την ευελιξία να προσαρμόσουν το underwriting σε συγκεκριμένους κινδύνους.
• Πλήθος ασφαλιστών που να ενδιαφέρονται να προσφέρουν κάλυψη, έτσι ώστε να υπάρχει: 1. επαρκής ασφαλιστική ικανότητα  και  2.επαρκής ανταγωνισμός.
• Αρκετό capacity αντασφάλισης, ώστε να είναι γίνεται επαρκής διασπορά των κινδύνων, ιδιαίτερα των μεγάλων και μακροπρόθεσμων.

Υπάρχουν, φυσικά, και άλλες προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για να μπορέσει κάποιος κίνδυνος να ασφαλιστεί. Μια από τις πιο βασικές είναι ότι το ασφαλισμένο συμβάν πρέπει να βρίσκεται εκτός του ελέγχου του ασφαλισμένου. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Insurance Europe αντιτάχθηκε στο αίτημα για υποχρεωτική ασφάλιση της αφερεγγυότητας αεροπορικών εταιρειών σε παγκόσμιο επίπεδο πριν από λίγα χρόνια. Δεδομένου ότι η αφερεγγυότητα δεν είναι πάντα έξω από τον έλεγχο ενός ασφαλισμένου, αυτός δεν είναι γενικά ένας κίνδυνος που μπορεί να μεταφερθεί στην ασφαλιστική αγορά.

Τι γίνεται αν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις;

Τα ακατάλληλα συστήματα υποχρεωτικής ασφάλισης είναι πολύ πιθανό να είναι αντιπαραγωγικά, καθιστώντας πραγματικά δυσκολότερη τη ζωή για άτομα, επιχειρήσεις και ασφαλιστές.
Οι επιδράσεις στην ασφαλιστική αγορά:
• Η έλλειψη ελευθερίας ως προς το underwriting υπονομεύει την καινοτομία των ασφαλιστικών προϊόντων και την ανάπτυξη της ασφαλιστικής αγοράς.
• Υπάρχει ανεπαρκής ή και καθόλου ασφάλιση, καθώς οι ασφαλιστές δεν επιθυμούν να παρέχουν κάλυψη βάσει των περιορισμών που επιβάλλονται από ένα υποχρεωτικό σύστημα.
• Υπάρχει λιγότερη πρόληψη απωλειών/αυξημένος ηθικός κίνδυνος, επειδή οι αντισυμβαλλόμενοι που υποχρεώθηκαν να ασφαλιστούν δεν εφαρμόζουν επαρκή μέσα προστασίας ή συμπεριφέρονται με πιο επικίνδυνο τρόπο, καθώς αισθάνονται ότι η ευθύνη είναι αποκλειστικά στον ασφαλιστή.

Οι Επιδράσεις σε άτομα και επιχειρήσεις:
• Τα άτομα είναι απροστάτευτα ή οι επιχειρήσεις δεν είναι σε θέση να λειτουργήσουν ή να αναπτυχθούν, επειδή δεν μπορούν να ασφαλιστούν όπως ορίζει ο νόμος, γιατί οι ασφαλιστικές εταιρείες δεν επιθυμούν να προσφέρουν κάλυψη.

• Υπάρχουν υψηλότερα ασφάλιστρα λόγω:
  – της αβεβαιότητας που δημιουργείται από την έλλειψη στοιχείων στα οποία οι ασφαλιστές να μπορούν να βασίσουν τις διαδικασίες underwriting
  – της έλλειψης ανταγωνιστικής αγοράς
  – των πρόσθετων διοικητικών δαπανών για τους ασφαλιστές, που δημιουργούνται από τα υποχρεωτικά συστήματα.
  • Οι ιδιώτες / επιχειρήσεις θα μπορούσαν να υποχρεωθούν να αγοράσουν περισσότερη κάλυψη από όση χρειάζονται, ενώ κάποιοι άλλοι θα μπορούσαν να είναι υποασφαλισμένοι, λόγω έλλειψης ευελιξίας στη διάκριση μεταξύ των επιπέδων κινδύνου.

Η θέση της Insurance Europe

Όταν ανακύπτουν νέοι κίνδυνοι, οι ασφαλιστές πρέπει συνήθως να έχουν τον χρόνο και το περιβάλλον που χρειάζονται για να σχεδιαστούν κατάλληλα και προσιτά ασφαλιστήρια. Τα υποχρεωτικά συστήματα ασφάλισης θα πρέπει να εξετάζονται από την ΕΕ ως επιλογή μόνο σε πολύ συγκεκριμένες περιστάσεις.

Ένα πανευρωπαϊκό υποχρεωτικό σύστημα ασφάλισης που λειτουργεί …
Αστική ευθύνη οχημάτων (MTPL)
Η ασφάλιση αυτοκινήτων είναι μια καθιερωμένη αγορά με τεράστιο πλήθος δεδομένων ως προς τις απαιτήσεις και μεγάλο capacity. Οι διαφορές μεταξύ των χωρών της ΕΕ ως προς τους κινδύνους και τις ευθύνες δεν είναι σημαντικές.  Αυτό επέτρεψε την εισαγωγή ενός υποχρεωτικού συστήματος ασφάλισης αστικής ευθύνης οχημάτων σε ολόκληρη την ΕΕ το 1972.

…και ένα που δεν λειτουργεί!
Αστική Ευθύνη για ρομπότ / τεχνητή νοημοσύνη
Τον Φεβρουάριο του 2017, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να  εξετάσει την πιθανότητα υποχρεωτικής ασφάλισης για συγκεκριμένες κατηγορίες ρομπότ, ως μέρος της ανάπτυξης κανόνων αστικού δικαίου για τη ρομποτική. Η Υποχρεωτική ασφάλιση για τις πολλές, νέες και διαφορετικές αστικές ευθύνες που προκύπτουν και για τις οποίες εξακολουθούν να μην υπάρχουν επαρκή δεδομένα ως προς τις απαιτήσεις, θα αποθάρρυνε τους ασφαλιστές από το να εισέλθουν στην αγορά ή να αναπτύξουν καινοτόμα και προσαρμοσμένα προϊόντα. Αν οι επιχειρηματίες δεν μπορούσαν να αγοράσουν τη νόμιμη ασφάλιση, αυτό θα μπορούσε με τη σειρά του να καταπνίξει την καινοτομία της ΕΕ στη ρομποτική.
Πηγή: https://www.insuranceeurope.eu/sites/default/files/attachments/Compulsory%20insurance%20Insight%20Briefing.pdf