Πώς μπορεί να βελτιωθεί η επικοινωνία μέσα στην οικογένεια

Ψυχολογία-συμβουλευτική

Γράφει η Χριστίνα Παναγιωτακοπούλου*
Ψυχολόγος BSc – Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια, Συντονίστρια Σεμιναρίων

Η επικοινωνία μέσα στην οικογένεια, που μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά στη βελτίωση των σχέσεων, δεν είναι απλή υπόθεση. Συχνά δημιουργούνται εντάσεις και συγκρούσεις, οι οποίες δυσκολεύουν την καθημερινότητα και επηρεάζουν την ψυχική ισορροπία.

Οι γονείς καλούνται να αναπτύξουν την επικοινωνία με τα παιδιά τους με τέτοιο τρόπο, που θα τους βοηθά να αναγνωρίζουν τόσο τα συναισθήματα όσο και τις αιτίες που βρίσκονται πίσω από τη συμπεριφορά των παιδιών τους. Επίσης, οι γονείς θα πρέπει να βοηθούν και να εκπαιδεύουν τα παιδιά στην έκφραση και τον χειρισμό των συναισθημάτων τους. Με αυτόν τον τρόπο συμβάλλουν στη δημιουργία και διατήρηση στενών δεσμών μεταξύ γονέων και παιδιών, καθώς αυτά μεγαλώνουν, και στη βελτίωση της επικοινωνίας μέσα στην οικογένεια. Η σχέση γονέα – παιδιού είναι καθοριστική σε όλα τα στάδια ανάπτυξης του παιδιού και η επικοινωνία αφορά κυρίως τη σχέση τους.

Πώς μπορούν οι γονείς να συμβάλουν στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών τους, η οποία βελτιώνει την επικοινωνία:

• Η ενσυναίσθηση, θεμέλιο της συναισθηματικής αγωγής, βοηθά τους γονείς να καλλιεργήσουν τη συναισθηματική νοημοσύνη στην οικογένεια. Είναι η ικανότητα να καταλαβαίνουν τι νιώθουν τα παιδιά τους και τη δική τους οπτική, και να ανταποκρίνονται ανάλογα.
• Η εκδήλωση του συναισθήματος ως ευκαιρία για οικειότητα και καθοδήγηση. Η παρουσία των γονιών είναι σημαντική, όταν το παιδί αντιμετωπίζει αρνητικά/δύσκολα συναισθήματα. Τα αρνητικά συναισθήματα υποχωρούν, όταν τα παιδιά μπορούν να μιλήσουν για αυτά, όταν μπορούν να τα κατονομάσουν και να νιώσουν ότι τα καταλαβαίνουμε^. με αυτόν τον τρόπο νιώθουν τον γονιό ως σύμμαχο.
• Ενθάρρυνση του παιδιού να εκφράζει λεκτικά τα συναισθήματά του. Είναι σημαντικό τα παιδιά να μπορούν να προσδιορίζουν λεκτικά τα συναισθήματά τους, όπως τα βιώνουν, και να αναπτύσσουν το λεξιλόγιό τους για να τα εκφράζουν.
• Σε περιπτώσεις ανάρμοστης συμπεριφοράς, να υπάρχουν όρια και οι γονείς να προσπαθούν από κοινού με τα παιδιά να βρουν τρόπους επίλυσης των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν.

Ορισμένες από τις δεξιότητες επικοινωνίας που μπορεί να αναπτύξει ο γονιός είναι οι ακόλουθες:

• Η δεξιότητα της παθητικής ακρόασης. Είναι η τέχνη να ακούω. O γονιός να είναι εκεί, όταν το παιδί τού μιλά, προσφέροντάς του όλη την προσοχή του και, κυρίως, τη σιωπή του. Η σιωπή της αποδοχής βοηθά το παιδί να ωριμάσει και να αναλάβει την ευθύνη της συμπεριφοράς του.
• Η δεξιότητα της ενεργητικής ακρόασης. Είναι ο τρόπος να ακούν οι γονείς με σεβασμό και αποδοχή τα παιδιά τους, χωρίς να επικρίνουν τα λεγόμενά τους. Τους θέτουν ανοιχτές ερωτήσεις, που δίνουν στα παιδιά την ευκαιρία να μη δίνουν μονολεκτικές απαντήσεις και να μιλούν για τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους. Δημιουργείται έτσι γέφυρα επικοινωνίας, η αντίληψη ότι όλα τα συναισθήματα είναι καλοδεχούμενα και προωθείται μια ζεστή σχέση μεταξύ γονέα και παιδιού.
• Η τεχνική αναζήτησης και εξεύρεσης εναλλακτικών λύσεων. Είναι σημαντικό πρώτα να αναγνωριστεί το πρόβλημα και στη συνέχεια να αναζητηθούν οι εναλλακτικές λύσεις, δραστηριοποιώντας την επινοητικότητα του παιδιού και βοηθώντας το να επιλέξει τη λύση με την οποία μπορεί να δεσμευτεί. Με αυτόν τον τρόπο, από την προσχολική ακόμη ηλικία ενισχύεται η αυτονομία και η ανεξαρτησία.
• Τα μηνύματα να είναι σε πρώτο πρόσωπο. Τα μηνύματα σε πρώτο πρόσωπο δεν κρίνουν, δεν κατηγορούν, δεν επιρρίπτουν ευθύνες, μεταφέρουν σεβασμό και καλούν το παιδί για συνεργασία. Επίσης, βοηθούν τα παιδιά να μάθουν ότι η συμπεριφορά τους έχει επίδραση στους άλλους.
• Να αποφεύγουν τις υπερβολικές επικρίσεις, τα υποτιμητικά σχόλια και τον χλευασμό, για να διευκολύνεται το έργο τους. Ο έπαινος βοηθάει το παιδί να λαμβάνει ικανοποίηση από τις επιτυχημένες κινήσεις του, να εμπιστεύεται τον εαυτό του και να βελτιώνει τις πράξεις του. Οι γονείς να αφιερώνουν χρόνο για να μάθουν πληροφορίες από το ίδιο το παιδί για τη ζωή του, τους φίλους του, τις συνήθειές του, τις προτιμήσεις του και να είναι υπομονετικοί καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας.

* Η κα Χριστίνα Παναγιωτακοπούλου παρέχει υπηρεσίες σε εταιρείες μέσω ατομικών συνεδριών, μικρών ομάδων εργασίας, εκπαιδευτικών σεμιναρίων και συμβουλευτικής (coaching). Διατηρεί προσωπικό γραφείο για την παροχή συνεδριών ψυχοθεραπείας και συμβουλευτικής σε άτομα, οικογένειες, ζευγάρια και ομάδες. Έχει υπάρξει ανώτατο στέλεχος Ασφαλιστικών Εταιρειών.

e-mail: [email protected]

Ακολουθήστε την ασφαλιστική αγορά στο Google News