«Πάμε μια βόλτα στο Φεγγάρι» με την INTERAMERICAN

50 χρόνια από την πρώτη αποστολή στη Σελήνη και το πρώτο Αστρασφαλιστήριο Ζωής

Το ιστορικό γεγονός της πρώτης αποστολής στη Σελήνη το 1969 είναι συνυφασμένο με το πρώτο δείγμα πρωτοποριακής «ασφαλιστικής γραφής» της INTERAMERICAN. Η εταιρεία, που ιδρύθηκε στις αρχές του ίδιου έτους από τον Αλέξανδρο Ταμπουρά και τον Δημήτρη Κοντομηνά, συμμετείχε ως συνασφαλίστρια μαζί με την «Ασπίς Πρόνοια» και κάτω από την «ομπρέλα» της εταιρείας «Οργάνωσις Ταμπουρά» στην ασφαλιστική κάλυψη των τριών αστροναυτών του «Απόλλων 11».

Η πρωτότυπη, για τα παγκόσμια ασφαλιστικά χρονικά έως τότε, ιδέα των ιδρυτών της INTERAMERICAN να προσφέρει στους Νηλ Άρμστρονγκ, Έντουιν  Ώλντριν και Μάικλ Κόλλινς το «Αστρασφαλιστήριο Ζωής», εορτάστηκε από την εταιρεία σε μια ιδιαίτερη εκδήλωση στο Ίδρυμα Ευγενίδου, στις 16 Ιουλίου – ημέρα που συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από την εκτόξευση του διαστημοπλοίου.  Ήταν Τετάρτη, ώρα ΗΠΑ 9.32 πρωινή -απομεσήμερο για την Ελλάδα- όταν το «Απόλλων 11» άφηνε τη βάση εκτόξευσης Νο 394 του Ακρωτηρίου Κέννεντυ για τη μεγαλύτερη έως τότε διαστημική περιπέτεια. «Ήλθαμε εν ειρήνη, εν ονόματι ολόκληρης της ανθρωπότητας» έγραφε η πλακέτα που αποκάλυπταν οι δύο αστροναύτες στη βάση της Σεληνακάτου «Αετός», στο έδαφος της Σελήνης, στις 20 Ιουλίου 1969.

«Το πρώτον εις την ιστορίαν  Αστρασφαλιστήριον Ζωής» έφερε την υπογραφή των Αλέξανδρου Ταμπουρά, προέδρου των εταιρειών και Δημήτρη Κοντομηνά, γενικού διευθυντή της νεοσύστατης INTERAMERICAN, με ασφαλιζόμενο κεφάλαιο 30.000 δολαρίων, δηλαδή 900.000 δραχμών, ισόποσα μοιρασμένο στους τρεις αστροναύτες. Το ασφάλιστρο των 14.730 δραχμών χωρίς τις φορολογικές επιβαρύνσεις, ως ποσοστό 1,7% πάνω στο ασφαλιζόμενο κεφάλαιο, ανέλαβε να πληρώσει η «Οργάνωσις Ταμπουρά». Οι εταιρείες συνασφάλισης εκτίμησαν ποσοστό ασφάλειας μεγαλύτερο από 98,3%, εφ’ όσον δεν υπήρχε ιστορικό προηγούμενο ανάλογης περίπτωσης, βασιζόμενες σε σχετική διακήρυξη της Διοίκησης Αστροναυτικής του Διαστήματος (NASA) των Η.Π.Α., που υποστήριζε ότι η αποστολή είναι ασφαλής πάνω από 99%. H ασφάλιση προέβλεπε αποζημίωση δικαιούχων σε περίπτωση θανάτου ή εξαφάνισης στο διάστημα ή πλήρους ανικανότητας των αστροναυτών λόγω των κινδύνων επίθεσης εξωγήινων όντων ή ανθρώπων στο Διάστημα, αυτοκτονίας ή απόπειρας για αυτοκτονία και πολέμου οποιασδήποτε φύσης είτε στη Γη είτε στο Διάστημα! Αντιθέτως, δεν κάλυπτε την άρνηση των αστροναυτών να επιστρέψουν στη Γη και την επιλογή τους να παραμείνουν στο Διάστημα, καθώς και τη βίαιη απαγωγή τους από εξωγήινους εφ’ όσον αποδεδειγμένα θα βρίσκονταν στη ζωή για χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριών ετών, ως απαχθέντες!

Το συμβόλαιο επικυρώθηκε από συμβολαιογραφείο των Αθηνών κατά την ημέρα της εκτόξευσης και ανέλαβε να το επιδώσει στις οικογένειες των αστροναυτών, ως απεσταλμένος της «Οργανώσεως Ταμπουρά», ο Φρέντυ Γερμανός. Έγραφε ο εξαίρετος δημοσιογράφος και συγγραφέας στην ανταπόκρισή του:

«Η περιπέτεια έληξε. Το Φεγγάρι νικήθηκε. Έτσι είπε η τηλεόραση. Έτσι τηλεγραφήσαμε εμείς, οι 5.000 δημοσιογράφοι που βρεθήκαμε στην Αμερική αυτές τις δέκα απίστευτες μέρες. Ωστόσο για όλους εμάς, που ζήσαμε την ιστορία της Σελήνης απ’ την πρώτη γραμμή της μάχης, η περιπέτεια ζει πάντα. Είναι δύσκολο να ξεχάσει κανείς εκείνο το πρωινό της στο Ακρωτήριο Κέννεντυ. Ήταν σαν να δώσαμε εκεί ραντεβού, μισό εκατομμύριο άνθρωποι απ’ όλο τον κόσμο. Πώς να ξεχάσεις εκείνη την ανθρωποθάλασσα; Πώς να ξεχάσεις εκείνο το πελώριο μαξιλάρι φωτιάς που αγκάλιασε τον Απόλλωνα και ύστερα τον έστειλε, αργά και στοργικά, να κολυμπήσει στο Διάστημα; Για τους δημοσιογράφους, η περιπέτεια συνεχιζόταν στο Χιούστον. Στην πόλη αυτή χτυπάει η καρδιά της NASA. Εδώ θα έφτανε ύστερα από τέσσερεις μέρες το άγγελμα της νίκης: «ο Αετός άραξε στο Φεγγάρι». Δεν θα ξεχάσω εκείνη την ιαχή που έσχισε σαν λεπίδα τη σιωπή του Κέντρου Ελέγχου. «Τα καταφέραμε. Φτάσαμε!».

Από τις 16 μέχρι τις 25 Ιουλίου 1969, δηλαδή κατά τη συνολική διάρκεια του διαστημικού ταξιδιού, ένα πιστό ομοίωμα της σεληνακάτου «Αετός» με την οποία προσεδαφίστηκαν οι Άρμστρονγκ και Κόλλινς στη Σελήνη, εκτέθηκε από την «Οργάνωσι Ταμπουρά» στην πλατεία Συντάγματος, καθώς και σε άλλες εκδηλώσεις, στη συνέχεια, στο Ζάππειο Μέγαρο, στα Χανιά και στη Διεθνή  Έκθεση Θεσσαλονίκης. Το ομοίωμα, σε κλίμακα 1:3, αποκαταστάθηκε πρόσφατα από την INTERAMERICAN  και εκτίθεται φέτος στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας, ενώ ειδικά για την επέτειο στις 16 Ιουλίου μεταφέρθηκε στο Ίδρυμα Ευγενίδου, όπου και θα παραμείνει έως το τέλος Σεπτεμβρίου.

Κατά το πρώτο μέρος της εκδήλωσης, μετά από το δρώμενο της εισαγωγής «Φεγγαράκι μου λαμπρό» με τον αφηγητή και το κοριτσάκι επί σκηνής, που πέρασε το μήνυμα της οικείας σχέσης του ανθρώπου με το φεγγάρι από την παιδική ηλικία και της σύνδεσης του ονείρου με την πραγματικότητα, ο Γιάννης Καντώρος, διευθύνων σύμβουλος της INTERAMERICAN καλωσόρισε τον κόσμο που γέμισε το Ψηφιακό Πλανητάριο. Ο επικεφαλής της εταιρείας υπογράμμισε, με αφορμή την ασφάλιση των αστροναυτών, την πρωτοπορία και καινοτομία ως διαχρονικό γνώρισμα του χαρακτήρα της εταιρείας, από την ίδρυσή της έως σήμερα, που την οδηγεί στο μέλλον. Ακολούθησε ομιλία του Διονύση Σιμόπουλου, επίτιμου διευθυντή του Ευγενιδείου Πλανηταρίου, ο οποίος έδωσε σημαντικές πληροφορίες για την ανάπτυξη των διαστημικών προγραμμάτων, καθώς και λεπτομέρειες για το πρώτο ταξίδι στη Σελήνη. Το πρώτο μέρος ολοκληρώθηκε με το συναρπαστικό οπτικοακουστικό αφήγημα για τα διαστημικά ταξίδια στη θόλο του Πλανηταρίου.

Η αλλαγή ατμόσφαιρας και περιεχομένου κατά το δεύτερο μέρος, βασίστηκε στη μουσική διάσταση της «Βόλτας στο Φεγγάρι» με την αρμολόγηση πρόζας και τραγουδιών, που ερμήνευσαν εκφραστικά η Χαρά Κεφαλά και ο Φοίβος Ριμένας, με τη συνοδεία του  Αντώνη Παλαμάρη στο πιάνο. Ο Γιάννης Ρούντος, διευθυντής εταιρικών σχέσεων και υπευθυνότητας της INTERAMERICAN -που σχεδίασε, συντόνισε την εκδήλωση και έγραψε τα κείμενα- και ο  Γιώργος Μονεμβασίτης, ιστορικός και κριτικός της μουσικής, με τα σχόλιά τους μεταξύ των τραγουδιών, πρόσθεσαν πληροφορίες για το ιστορικό γεγονός μέσα στην εποχή του, την εταιρεία και τις μουσικές επιλογές αντιστοίχως, κρατώντας τον θεματικό ειρμό στην εξέλιξη αυτής της βραδιάς. Ήταν μια περιήγηση σε αγαπημένα τραγούδια, όπως:

«Φεγγάρι ερωτευμένο» του Nicola Piovani – Παρασκευά Καρασούλου, εισαγωγή από τη Σονάτα του Σεληνόφωτος  του Beethoven, «Moonriver» των Johnny Mercer – Henry Mancini, «Blue Moon» των Lorenz Hart – Richard Rodgers, «Ο δρόμος» των Λευτέρη Παπαδόπουλου – Μίμη Πλέσσα (σύνθεση από τέσσερα τραγούδια), «Ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη» του Διονύση Σαββόπουλου, «Κορίτσια στον ήλιο» των Γιώργου Παπαστεφάνου – Σταύρου Ξαρχάκου, «Summertime» των Du Bose Hayword/Ira Gershwin – George  Gershwin, «Φαίδρα» των  Γιάννη και Μίκη Θεοδωράκη, «Χάρτινο το φεγγαράκι» των Νίκου Γκάτσου – Μάνου Χατζιδάκι, «Πάμε μια βόλτα στο Φεγγάρι» των Νότη Περγιάλη/Γιώργου Εμιρζά – Μάνου Χατζιδάκι, «Fly me to the moon» του Bart Howard, «Το φεγγαράκι» των Αλέκου Σακελλάριου – Γεράσιμου Λαβράνου, «Κοίτα μια νύχτα» των Λίνας Νικολακοπούλου – Θάνου Μικρούτσικου.

Παραλειπόμενα από το 1969 και την εκδήλωση

Η «Οργάνωσις Ταμπουρά», μετά την επιτυχή επιστροφή των αστροναυτών στη Γη, έλαβε επιστολή, την οποία υπέγραφαν και οι τρεις δηλώνοντας:

«Αισθανόμαστε ευγνωμοσύνη και υπερηφάνεια για την πραγματοποίηση του εθνικού σκοπού μας: την επιτυχή προσεδάφιση του ανθρώπου στη Σελήνη και… την επιστροφή. Πιστεύουμε πως, όσο θα επεκτείνεται η εξερεύνηση του Διαστήματος, τόσο η ανθρωπότητα θα αποκτά περισσότερα αγαθά. Ελπίζουμε ότι τώρα οι άνθρωποι εισέρχονται σε μια νέα εποχή ειρήνης και αμοιβαίας κατανόησης. Σε όλους εσάς, που μάς ενθαρρύνατε και μάς ευχηθήκατε, που με την αφοσιωμένη συμπαράστασή σας καταστήσατε εφικτή την εκπλήρωση του προγράμματος και ακόμη, σε εσάς που μάς ενισχύσατε με τις προσευχές σας, αποστέλλουμε ταπεινά ευχαριστίες».

Ο Μάικλ Κόλλινς ειδικότερα, απηύθυνε ιδιόχειρο σημείωμά του στην «Οργάνωσι Ταμπουρά», τονίζοντας με χιούμορ:

«Σάς ευχαριστώ πάρα πολύ για την εμπιστοσύνη που μού δείξατε. Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής, που δεν χρειάστηκε να καταβάλετε αποζημίωση»!

Η περιπέτεια της πρώτης προσελήνωσης καταγράφηκε στην αδρεναλίνη όλων των ανθρώπων που παρακολούθησαν σε ασπρόμαυρες σκιές τις στιγμές μπροστά στις βιτρίνες των καταστημάτων με τις τηλεοράσεις της εποχής. Περισσότερο έντονα, όμως, καταγράφηκε στην αδρεναλίνη των ανθρώπων της εταιρείας. Ο Αλέξανδρος Ταμπουράς και οι συνεργάτες του, την ώρα της ζωντανής μετάδοσης της εικόνας από τη Σελήνη, βρίσκονταν στον 6^ο όροφο των γραφείων της οδού Όθωνος στο Σύνταγμα, μπροστά στη συσκευή. Αφηγείτο, αργότερα, ο πρύτανης των ασφαλειών:

«Τη στιγμή που ο Νηλ Άρμστρονγκ πήγε να πατήσει το πόδι του στο έδαφος της Σελήνης, ξαφνικά το τράβηξε πίσω. Παγώσαμε…! Γίνεται και ένα μπλακάουτ, σβήνει η τηλεόραση… Πάει, αυτό ήταν! αναφωνήσαμε. Ο αρχιλογιστής μου είχε, ήδη, πεταχτεί όρθιος, λέγοντας περίλυπος: Πάω να ετοιμάσω το τσεκ…».

«Είναι φανερό ότι το όνειρο της κατάκτησης της Σελήνης τότε, άλλαζε τους ορίζοντες. Χαρακτηριστικά, τον Φεβρουάριο του 1969 η NASA απέρριπτε αίτηση Αμερικανού κτηματομεσίτη, που ήθελε να αγοράσει εκτάσεις στη Σελήνη. Αίσθημα ελευθερίας και δέος ανάμεικτα, σε μια εποχή συνολικής τάσης για απελευθέρωση, με έντονη την περιέργεια για καθετί καινούριο. Στο Γούντστοκ, ένα μήνα μετά το πρώτο ταξίδι στο Φεγγάρι, συγκεντρώνονταν 500 χιλιάδες άνθρωποι. Το μεγαλύτερο στην ιστορία φεστιβάλ ροκ μουσικής, ήταν το ραντεβού της γενιάς που αμφισβητούσε τα πάντα. Στη στρατοκρατούμενη Ελλάδα, ωστόσο, ήταν βαρειά η σκιά του φόβου. Στις 28 Μαρτίου, ο Γιώργος Σεφέρης δήλωνε: «Αυτή η ανωμαλία πρέπει να σταματήσει. Είναι εθνική επιταγή. Τώρα ξαναγυρίζω στη σιωπή μου!». Η ιστορία γράφεται συχνά με αμφισημίες και αντιφάσεις. Ας θυμηθούμε το ναζιστικό παρελθόν του πατέρα του διαστημικού προγράμματος των Ηνωμένων Πολιτειών, Βέρνερ φον Μπράουν…»

σχολίασε κατά τη μουσική παράσταση ο Γιάννης Ρούντος.