Οριστικά υπό ευρωπαϊκό έλεγχο οι ξένες επενδύσεις
Εκδόθηκε από το Συμβούλιο ο κανονισμός για τον έλεγχο των επενδύσεων από εκτός ΕΕ χώρες στα κράτη μέλη της
Μετά την αποκλειστική αρμοδιότητα που απέκτησε η ΕΕ με τη Συνθήκη, στον τομέα της εμπορικής πολιτικής, τη σύναψη διεθνών εμπορικών συμφωνιών από την ΕΕ και όχι από τα κράτη μέλη, τώρα, με βάση το παράγωγο, δίκαιο, αυτή τη φορά, αποκτά έλεγχο των επενδύσεων που γίνονται από εκτός Ένωσης χώρες, στα κράτη μέλη της.
Βέβαια, τα κράτη μέλη διατηρούν δικαιώματα σχετικά με τις ξένες επενδύσεις στο έδαφός τους. Ωστόσο, στην πράξη, δε θα είναι εύκολο, ίσως, ένα κράτος μέλος να πει όχι σε εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αντίθετης προς τη δική του.
Η νέα νομοθεσία
Με τον κανονισμό, που εκδόθηκε, στις 5 Μαρτίου, από το Συμβούλιο Υπουργών, θεσπίζεται το πλαίσιο για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων στην ΕΕ. Είναι η πρώτη φορά που δημιουργείται ένα τέτοιο ολοκληρωμένο πλαίσιο στην ΕΕ, ενώ οι κυριότεροι εμπορικοί της εταίροι έχουν ήδη θεσπίσει ανάλογους κανόνες, επισημαίνουν οι αρμόδιοι.
Σημειώνεται, πως η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο κορυφαίος προορισμός για τις ΑΞΕ και αποτελεί μια πολύ ανοικτή αγορά. Ωστόσο, επισημαίνεται, από την ΕΕ, πως τα τελευταία χρόνια παρατηρείται απότομη αύξηση των επενδύσεων σε κρίσιμους πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες δεν προκύπτουν από τις συνήθεις δυνάμεις της αγοράς.
Για παράδειγμα, αδιαφανείς δημόσιες επιχειρήσεις ή ιδιωτικές εταιρείες με στενούς κυβερνητικούς δεσμούς αγοράζουν ευρωπαϊκές εταιρείες που χρησιμοποιούν τεχνολογίες αιχμής ή διπλής χρήσης (όπως τεχνητή νοημοσύνη, ρομποτική ή νανοτεχνολογίες) και υποδομές στρατηγικής σημασίας, γεγονός που θα μπορούσε να έχει δυνητικές επιπτώσεις στην ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη της ΕΕ.
Επί του παρόντος, νομοθεσία που να τους επιτρέπει να εξετάζουν τις ΑΞΕ διαθέτουν λιγότερα από τα μισά κράτη μέλη της ΕΕ. Με βάση τους νέους κανόνες, τα κράτη μέλη θα διατηρήσουν την εξουσία να εξετάζουν και δυνητικώς να εμποδίζουν άμεσες ξένες επενδύσεις για λόγους ασφάλειας και δημόσιας τάξης. Παρομοίως, δεν θα είναι υποχρεωμένα να θεσπίσουν ή να διατηρούν μηχανισμό ελέγχου.
Ωστόσο, οι υφιστάμενοι και οι νέοι μηχανισμοί θα πρέπει να ανταποκρίνονται σε ορισμένα χαρακτηριστικά που θα ισχύουν για όλη την ΕΕ, όπως είναι η τήρηση της αρχής της απαγόρευσης των διακρίσεων, η προστασία των εμπιστευτικών πληροφοριών, το δικαίωμα δικαστικής προσφυγής κατά των αποφάσεων των εθνικών αρχών και ο σαφής καθορισμός των εφαρμοστέων διαδικαστικών κανόνων.
Με βάση τον νέο κανονισμό, η Επιτροπή θα μπορεί να απευθύνει συμβουλευτικές γνώμες προς τα κράτη μέλη όταν θεωρεί ότι μια επένδυση —είτε προγραμματίζεται είτε έχει πραγματοποιηθεί— είναι πιθανόν να πλήξει την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη.
Το κείμενο προβλέπει επίσης μηχανισμό συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενημερώνουν το ένα το άλλο και την Επιτροπή για κάθε άμεση ξένη επένδυση που υποβάλλεται σε έλεγχο από την εθνική αρχή τους. Όταν τους ζητείται, θα πρέπει επίσης να παρέχουν ορισμένες πληροφορίες, όπως η ιδιοκτησιακή δομή του ξένου επενδυτή και η χρηματοδότηση της επένδυσης.
Επίσης, η Επιτροπή θα έχει τη δυνατότητα να γνωμοδοτεί σε περιπτώσεις που αφορούν περισσότερα κράτη μέλη ή όταν μια επένδυση απειλεί ένα σχέδιο ή πρόγραμμα που παρουσιάζει ενδιαφέρον για το σύνολο της ΕΕ, όπως το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» ή το Galileo.
Οι νέοι κανόνες θα τεθούν σε ισχύ την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή τους στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα τεθούν σε εφαρμογή 18 μήνες αργότερα.
