Οι θέσεις της ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α. για το σχέδιο νόμου για την επαγγελματική ασφάλιση

Η Ελληνική Ένωση Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α.) εξέδωσε, στις 4 Δεκεμβρίου, δελτίο Τύπου στο οποίο διατυπώνει τις κυριότερες ενστάσεις της επί του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, με τίτλο «Αναμόρφωση επαγγελματικής ασφάλισης, εξορθολογισμός ασφαλιστικής νομοθεσίας, συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις, σύστημα διορισμού και προσλήψεων των εκπαιδευτικών της δημόσιας υπηρεσίας απασχόλησης και λοιπές διατάξεις».

Πιο συγκεκριμένα, η ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α. αναφέρει τα εξής:

Σύμφωνα με Κοινοτικές Οδηγίες, τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ) εισήχθησαν στην Ελλάδα με τον Ν.3029/2002. Πρόκειται για τη δυνατότητα των κοινωνικών εταίρων, εργοδοτών και εργαζομένων, αλλά και ελεύθερων επαγγελματιών, να ιδρύουν – σε προαιρετική βάση – Ταμεία με στόχο την ενίσχυση του συνταξιοδοτικού τους εισοδήματος και την παροχή λοιπών συμπληρωματικών ασφαλιστικών καλύψεων (υγείας, θανάτου, κλπ.). Σήμερα λειτουργούν στην Ελλάδα 27 ΤΕΑ προαιρετικής ασφάλισης τα οποία παρέχουν υπηρεσίες επαγγελματικής ασφάλισης σε 65.000 εργαζόμενους, μισθωτούς και ελεύθερους επαγγελματίες.

Η Ελληνική Ένωση Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α.) εκφράζει την έντονη αντίθεσή της στις διατάξεις του υπό δημόσια διαβούλευση σχεδίου νόμου του Υπουργείου Εργασίας περί «Αναμόρφωσης της Επαγγελματικής Ασφάλισης», καθώς σε πλήρη ανακολουθία με την Ευρωπαϊκή πρακτική, υποβιβάζει την προστασία των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των εργαζομένων ενώ ταυτόχρονα επιβάλλει βαρύτατους φορολογικούς συντελεστές που αποκλείουν στην πράξη τους μεσήλικες εργαζόμενους (μισθωτούς και ελεύθερους επαγγελματίες) με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, για τους οποίους αντικειμενικά υφίσταται κενό συμπληρωματικής, κεφαλαιοποιητικής συνταξιοδοτικής προστασίας στην αγορά εργασίας.

Πιο συγκεκριμένα:

1. Εισάγεται για πρώτη φορά η δυνατότητα σε Ασφαλιστικές Επιχειρήσεις να συμμετέχουν στην επαγγελματική ασφάλιση μέσω των Ομαδικών Συνταξιοδοτικών τους Συμβολαίων (ΟΑΣ). Αυτό καθαυτό δεν αποτελεί ούτε πρόβλημα ούτε είναι αντίθετο με τις Ευρωπαϊκές κατευθύνσεις. Το πρόβλημα έγκειται στο ότι το Ν/Σ, δίχως καμία δικαιολογητική βάση και σε απόλυτη απόκλιση με την Ευρωπαϊκή πρακτική, εξαιρεί τα Ομαδικά των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων από όλες τις απαιτήσεις –που αντίθετα επιβάλλει στα ΤΕΑ– υπέρ της προστασίας των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των μελών τους. Ενδεικτικά διερωτόμαστε:

• Γιατί το Ν/Σ εξαιρεί τα Ομαδικά από την υποχρέωση που επιβάλλει στα ΤΕΑ να ενημερώνουν τις εποπτικές αρχές σε περίπτωση που ο εργοδότης «ξεχάσει» να καταβάλλει τις προβλεπόμενες εισφορές; Συνεισφέρει άραγε αυτό στην προστασία των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των εργαζομένων;
• Γιατί το Ν/Σ απαιτεί από τα ΤΕΑ να παρέχουν κάθε πληροφόρηση στην εποπτική αρχή επί της λειτουργίας του προγράμματός τους (όπως π.χ. στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι οι εισφορές καταβλήθηκαν βάσει των όρων του Καταστατικού), αλλά εξαιρεί από αντίστοιχη υποχρέωση τους εργοδότες που συνάπτουν Ομαδικό;
• Γιατί το Ν/Σ εξαιρεί τους εργοδότες που επιλέγουν Ομαδικά από την υποχρέωση να ενημερώνουν τους ασφαλισμένους/εργαζόμενους για τα συνταξιοδοτικά τους δικαιώματα, ενώ στα ΤΕΑ επιβάλλει εξαντλητικές απαιτήσεις ενημέρωσης και παροχής πληροφοριών ανά ασφαλισμένο/εργαζόμενο;Γιατί το Ν/Σ, ενώ επιβάλλει στα ΤΕΑ λεπτομερείς απαιτήσεις για τον τύπο και το περιεχόμενο του Καταστατικού τους, εξαιρεί από αυτές τους όρους ενός Ομαδικού;Γιατί το Ν/Σ εξουσιοδοτεί τη νέα αρμόδια εποπτική αρχή (Τράπεζα της Ελλάδος) να μπορεί να επιβάλλει μέτρα εξυγίανσης με σκοπό τη διαφύλαξη της χρηματοοικονομικής κατάστασης ενός ΤΕΑ ώστε να μην θιγούν δικαιώματα των ασφαλισμένων/εργαζομένων, αλλά την ίδια στιγμή στερεί από την ίδια εποπτική αρχή αυτή τη δυνατότητα, όταν πρόκειται για Ομαδικό Συνταξιοδοτικό Πρόγραμμα;Γιατί το Ν/Σ επιβάλλει στα ΤΕΑ να δημοσιοποιούν ετήσιες εκθέσεις για κάθε ένα από τα προγράμματά τους και να τις θέτουν στη διάθεση των εργαζομένων/ασφαλισμένων τους, αλλά εξαιρεί τους εργοδότες που έχουν συνάψει Ομαδικά και τις Ασφαλιστικές τους από την ίδια υποχρέωση;
• Γιατί το Ν/Σ επιτρέπει στις Ασφαλιστικές να μην διαχειρίζονται διακριτά τα περιουσιακά στοιχεία των Ομαδικών τους, με συνέπεια, σε περίπτωση χρεωκοπίας μιας Ασφαλιστικής, λοιποί ασφαλισμένοι να αποκτούν προνόμιο επί της περιουσίας των εργαζόμενων που είναι ασφαλισμένοι σε Ομαδικά Συνταξιοδοτικά Προγράμματα;

Με τις εξαιρέσεις αυτές, το Ν/Σ δημιουργεί δύο διαφορετικά ρυθμιστικά πλαίσια που αφορούν την προστασία των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των ασφαλισμένων/εργαζομένων στην επαγγελματική ασφάλιση: ένα «κανονικό» που υπαγορεύεται από τις κοινοτικές οδηγίες και το οποίο επιβάλλεται στα ΤΕΑ και ένα «light» το οποίο παρακάμπτει τις κοινοτικές οδηγίες που εφαρμόζονται σε όλη την Ευρώπη και χαρίζεται στους εργοδότες που επιλέγουν Ομαδικά.

Το «light» ρυθμιστικό πλαίσιο των Ομαδικών περιλαμβάνει τον Ν.2496/1997 περί ασφαλιστικής σύμβασης, τον κανονισμό 1286/2014που αφορά εξειδικευμένα επενδυτικά προϊόντα βασιζόμενα σε ασφάλιση (εξού και εξαιρεί συνταξιοδοτικά προϊόντα), καθώς και προσυμβατικές & τακτικές υποχρεώσεις ενημέρωσης του Ν.4364/2016. Πρόκειται για διατάξεις που εφαρμόζονται γενικά σε επίπεδο Ασφαλιστικής Επιχείρησης (και όχι ειδικά σε Ομαδικά Συνταξιοδοτικά), εστιάζοντας στη ρύθμιση της σχέσης Αντισυμβαλλόμενου (Εργοδότριας Εταιρείας) και Ασφαλιστικής Επιχείρησης, χωρίς να μεριμνούν απευθείας για τα δικαιώματα του κάθε ασφαλισμένου/εργαζόμενου που καλύπτει το Ομαδικό, όπως στις αντίστοιχες υποχρεώσεις των ΤΕΑ. Ειδικά για τον Ν.2496/1997 περί ασφαλιστικής σύμβασης, έναν νόμο στον οποίο δεν υπάρχει ούτε μία αναφορά της λέξης «συνταξιοδότηση», ακούγεται κωμικό να υποστηρίζεται ότι προστατεύει εν έτει 2023 (26 χρόνια μετά τη δημοσίευσή του), τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα των ασφαλισμένων σε Ομαδικά, όπως αυτά προστατεύονται αυστηρά από τα ΤΕΑ μέσω των διατάξεων του νέου Ν/Σ.

2. Δυστυχώς, το Ν/Σ ολισθαίνει έτι περαιτέρω επιβάλλοντας φορολογική εξομοίωση μεταξύ ΤΕΑ και Ομαδικών. Με τον τρόπο αυτό κινητροδοτεί τους εργοδότες να επιλέξουν το «light» όχημα των Ομαδικών για την επαγγελματική ασφάλιση των εργαζομένων τους, στέλνοντας τον λογαριασμό της προστασίας των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των εργαζομένων, στους ίδιους τους εργαζόμενους! Ακριβώς για την αποφυγή τέτοιων καταστάσεων, στην Ευρώπη πρώτα διασφαλίζεται η εξομοίωση των υποχρεώσεων για κάθε όχημα επαγγελματικής ασφάλισης υπέρ της προστασίας των δικαιωμάτων των εργαζομένων, και μετά εξομοιώνεται η φορολογική μεταχείριση. Αυτή ακριβώς η πρακτική εφαρμόστηκε στις δύο χώρες της ΕΕ με την υψηλότερα ανεπτυγμένη επαγγελματική ασφάλιση είτε σε υποχρεωτικό (Ολλανδία) είτε σε προαιρετικό καθεστώς (Βέλγιο). Το δικό μας Ν/Σ, μην έχοντας διασφαλίσει ένα ομοιόμορφο πλέγμα προστασίας των δικαιωμάτων των ασφαλισμένων/εργαζομένων, όχι απλώς δημιουργεί ένα κενό προστασίας, αλλά σπρώχνει και με τα δύο χέρια τους εργοδότες να το εκμεταλλευτούν. Διερωτόμαστε, τι απέγιναν οι δημόσιες, διαπρύσιες δεσμεύσεις σύσσωμης της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Εργασίας κατά τη διάρκεια παρουσίασης του Ν/Σ στη σχετική Συνέντευξη Τύπου της 19.10.2023, περί εξάλειψης της δυνατότητας arbitrage μεταξύ των Ομαδικών Συνταξιοδοτικών Συμβολαίων των Ασφαλιστικών Εταιρειών και των Προγραμμάτων Συνταξιοδοτικών Παροχών των ΤΕΑ;

3. Επιπλέον, το νέο Ν/Σ επιβάλλει βαρύτατους φορολογικούς συντελεστές που καθιστούν ασύμφορη την επαγγελματική ασφάλιση για μεσήλικες εργαζόμενους (45-50 ετών) με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα. Όταν πλέον η παροχή φορολογείται μεταξύ 15-20% για τα πρώτα 15 έτη ασφάλισης, ενώ επιπροσθέτως εφαρμόζεται φορολόγηση 22% επί των όποιων εισοδημάτων επένδυσης, οι μόνοι που αναμένεται να ενδιαφερθούν να συμμετάσχουν στην επαγγελματική ασφάλιση είναι τα λίγα υψηλόμισθα στελέχη με ανώτατους οριακούς φορολογικούς συντελεστές 44%. Η επαγγελματική ασφάλιση επομένως μετατρέπεται σε μια επιλογή μόνο για τους έχοντες, η οποία όμως παράλληλα δεν θα μπορεί να ενεργοποιηθεί καθώς για την ίδρυση ενός ΤΕΑ απαιτείται η συμμετοχή τουλάχιστον 100 εργαζομένων, προφανώς χαμηλότερου μισθολογικού επιπέδου χωρίς κανένα φορολογικό κίνητρο ένταξης σε επαγγελματικό ταμείο. Και ιδού ο παραλογισμός του Ν/Σ: Από τη μία δίνεται η δυνατότητα ίδρυσης πολύ-εργοδοτικών ΤΕΑ και από την άλλη αποθαρρύνονται φορολογικά εκείνοι (οι σημερινοί 45άρηδες με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα) που ενδιαφέρονται μαζικά να ασφαλιστούν σε αυτά.

Έναντι όλων των ανωτέρω, τι μπορεί να γίνει; Αν δεν προβλεφθεί για τους εργοδότες που συνάπτουν Ομαδικά αλλά και τις Ασφαλιστικές Επιχειρήσεις που τα διαθέτουν εξομοίωση με τις υποχρεώσεις που το Ν/Σ επιβάλει στα ΤΕΑ υπέρ της προστασίας των δικαιωμάτων των ασφαλισμένων/εργαζομένων, τότε η φορολογική και μόνο εξομοίωση πρέπει να ακυρωθεί. Ειδάλλως θα πρόκειται για μία επαχθή, αντι-εργατική νομοθεσία με ενδεχόμενες αντι-κοινοτικές επιπτώσεις και προφανώς, πολλά εκκρεμή ερωτηματικά και λειτουργικά ζητήματα.

Η ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α. προτείνει την απόσυρση του Μέρους Γ΄ του Ν/Σ που αφορά τις φορολογικές διατάξεις και την εισαγωγή διάταξης που προβλέπει τη σύσταση «Εθνικής Επιτροπής Επαγγελματικής Ασφάλισης» με αρμοδιότητα την επεξεργασία και γνωμοδότηση προς τον Υπουργό Εργασίας μιας ολοκληρωμένης παρέμβασης της Πολιτείας με συναίνεση των ενδιαφερομένων μερών, σε κοινωνικο-τεχνοκρατική βάση, με στόχο την ουσιαστική και βιώσιμη ανάπτυξη της επαγγελματικής ασφάλισης στη χώρα μας. Ειδάλλως, πέραν του ότι η χώρα θα παραμείνει για πολλά χρόνια ακόμα όπως είναι σήμερα, δηλαδή ουραγός της Ευρώπης και των χωρών-μελών του Ο.Ο.Σ.Α. στην επαγγελματική ασφάλιση, θα θεσμοθετήσουμε και μία πρωτοτυπία: Αυτήν της κινητροδότησης της παράκαμψης των Κοινοτικών Οδηγιών που εγγυώνται στους εργαζομένους διαφάνεια και αξιοπιστία για τη συμμετοχή τους στον θεσμό της επαγγελματικής ασφάλισης.

Ακολουθήστε την Ασφαλιστική Αγορά στο Google News