Ο υπολογισμός του Ασφαλίσματος στην Ασφάλιση Ζημιών

Του Θεόδωρου Κουτσούμπα, Δικηγόρου – Διδάκτορα Νομικής – M.T.E.Y. (e-mail: [email protected])

Σε συνεργασία με το περιοδικό ΣΥΝήΓΟΡΟΣ

Δυνάμει του άρθρου 16 του Ν. 2496/1997, το ασφάλισμα υπολογίζεται με τους εξής διαφορετικούς τρόπους, ανάλογα με την περίπτωση: είτε με την τρέχουσα αξία του ασφαλισμένου αντικειμένου ή τη συνηθισμένη αξία, αν δεν υπάρχει τρέχουσα (παρ. 1), με την παραβολή της αξίας του πράγματος πριν και μετά την επέλευση του κινδύνου (παρ. 2 )? είτε, ενίοτε, με βάση την εκτίμηση του ασφαλιστή (παρ. 3).

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο τελευταίος αυτός τρόπος υπολογισμού θα πρέπει, σε κάθε περίπτωση, να υποστηρίζεται από σχετική έγγραφη εκτίμηση ειδικού πραγματογνώμονα, η οποία διενεργείται κατ’ εντολή του ασφαλιστή και ενσωματώνεται στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο, είτε σε χωριστό έγγραφο, το οποίο, όμως, προσαρτάται στο συμβόλαιο και καθίσταται αναπόσπαστο μέρος αυτού. Ο τελευταίος αυτός τρόπος αποτίμησης επιδέχεται αμφισβήτηση μόνο για λόγους εικονικότητας, πλάνης, απάτης ή απειλής.

Το κύρος μίας τέτοιας συμφωνίας συμβατικού καθορισμού του ασφαλίσματος στην ασφάλιση αυτοκινήτου κατά κινδύνου Πυρός κρίθηκε σε απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών (Μονομελές Εφετείο Αθηνών 3037/2014 δημοσιευμένη στην ΕΕμπΔ, 2016, σελ. 860 επ.), το οποίο μεταξύ άλλων όρισε :

(…) Το άρ. 16 ν. 2496/1997 «Ασφαλιστική σύμβαση κ.λπ.», με τίτλο «Υπολογισμός ασφαλίσματος (υπό την ισχύ του οποίου καταρτίσθηκε η προκειμένη ασφαλιστική σύμβαση και συνεπώς ρυθμίζει τα εξ αυτής απορρέοντα δικαιώματα και τις αντίστοιχες υποχρεώσεις των συμβληθέντων, κατά τον κανόνα του διαχρονικού δικαίου «tempus regit actum») ορίζει ότι: Στην ασφάλιση κατά ζημιών πραγμάτων, αν δεν συμφωνήθηκε κάτι άλλο, βάση υπολογισμού του ασφαλίσματος είναι η τρέχουσα αξία του πράγματος ή, αν δεν υπάρχει η αξία αυτή, η συνηθισμένη αξία του κατά τον χρόνο επέλευσης του ασφαλιστικού κινδύνου (παρ. 1). Το ασφάλισμα καθορίζεται από την αντιπαραβολή της αξίας του πράγματος πριν και μετά την πραγματοποίηση του κινδύνου (παρ. 2). Ο ασφαλιστής μπορεί με ξεχωριστή συμφωνία, η οποία αποδεικνύεται με έγγραφο, να προβεί σε αποτίμηση της ασφαλισμένης περιουσίας. Στην περίπτωση αυτή, το ασφάλισμα υπολογίζεται με βάση την αξία της αποτίμησης. Η εν λόγω συμφωνία μπορεί να προσβληθεί μόνο για πλάνη, απάτη, απειλή ή εικονικότητα (παρ. 3). Κατά τη συναφή έννοια των διατάξεων του άρθρου τούτου (αντιστοίχων προς τις προϊσχύσασες διατάξεις του άρθρου 208 παρ. 13 του ΕμπΝ) ο ασφαλιστής στερείται του δικαιώματος να αποδείξει μικρότερη αξία του πράγματος (το οποίο αφορά το ασφαλισθέν συμφέρον του ασφαλισμένου), στην περίπτωση κατά την οποία ο ίδιος ο ασφαλιστής διόρισε πραγματογνώμονα, ο οποίος προσδιόρισε την αξία του πράγματος, και στη συνέχεια η αποτίμηση αυτή δηλώθηκε από τον ασφαλιστή στον αντισυμβαλλόμενό του κατά την κατάρτιση της οικείας έγγραφης ασφαλιστικής σύμβασης, ο δε αντισυμβαλλόμενός του ασφαλισμένος αποδέχθηκε τη δήλωση αυτή, με αποτέλεσμα να συναφθεί η σύμβαση που απαιτεί η ανωτέρω διάταξη περί αποτίμησης της αξίας του πράγματος (βλ. υπό την ισχύ του ΕμπΝ αρ.208, αναλόγου περιεχομένου με τις ανωτέρω διατάξεις τις ΟλΑΠ 6/1990 ΕλλΔ αρ. 31, 552, ΑΠ 622/1993 ΕλλΔ 35, 1278…

…Στην προκειμένη περίπτωση αποδείχθηκαν τα ακόλουθα περιστατικά:

Ο ενάγων ήδη εφεσίβλητος είναι κύριος και κάτοχος του με αριθμό κυκλοφορίας … αυτοκινήτου, μάρκας εργοστασίου «…» τύπου …, το οποίο είναι ασφαλισμένο για την έναντι τρίτου αστική ευθύνη στην εναγόμενη ασφαλιστική εταιρεία – εκκαλούσα. Δυνάμει συμβάσεως ασφαλίσεως …, η εναγόμενη ανέλαβε την υποχρέωση να ασφαλίσει μεταξύ των λοιπών κινδύνων και για τον κίνδυνο της πυρκαγιάς το παραπάνω αυτοκίνητο, εκδοθέντος προς τούτο του υπ’ αριθ. … ανανεωτηρίου συμβολαίου … Προ της καταρτίσεως της ενδίκου συμβάσεως ασφαλίσεως, η εναγόμενη εξουσιοδοτεί τον πραγματογνώμονα Β.Κ., ο οποίος διαπίστωσε τα τεχνικά του χαρακτηριστικά, την άριστη κατάσταση αυτού αλλά και την έλλειψη ζημιών και αποτίμησε την αγοραία αξία του στο ποσό των … ευρώ, το οποίο αποδέχθηκε η εναγόμενη με την αναγραφή του (ποσού) στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο και στις αντίστοιχες ανανεώσεις του ασφαλιστηρίου συμβολαίου εισπράττοντας το ασφάλισμα…. Στις … το εν λόγω όχημά του ήταν σταθμευμένο …, εκδηλώθηκε σε αυτό πυρκαγιά από άγνωστη αιτία, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την ολοσχερή καταστροφή του, όπως τούτο σαφώς προκύπτει από το 27.6.2011 απόσπασμα βιβλίου συμβάντων της πυροσβεστικής υπηρεσίας Οινοφύτων. Επομένως, εφόσον πραγματοποιήθηκε ο κίνδυνος για τον οποίο είχε ασφαλιστεί το αυτοκίνητο, η εναγόμενη υποχρεούται να καταβάλλει στον ενάγοντα ασφαλισμένο της το ποσό των … ευρώ, στο οποίο αποτιμήθηκε η αξία του, την οποία αποδέχθηκε η εναγόμενη και κατάρτισε την ένδικη ασφαλιστική σύμβαση εκδίδοντας το σχετικό ασφαλιστήριο και …

Μετά από αυτά και σύμφωνα με τα αναφερόμενα στη μείζονα σκέψη, ο ισχυρισμός της εναγόμενης ότι ο ενάγων δικαιούται ως ασφάλισμα την αξία του οχήματός του κατά την ημέρα  επέλευσης του ασφαλιστικού κινδύνου, την οποία προσδιορίζει στο ποσό των … ευρώ, πρέπει να απορριφθεί ως ουσία αβάσιμος, διότι η αποτίμηση της αξίας του ασφαλισθέντος που έλαβε χώρα από την ασφαλιστική εταιρεία και έγινε αποδεκτή από αυτήν υπερισχύει έναντι κάθε άλλου αποδεικτικού μέσου και αποστερεί την εναγόμενη από το δικαίωμα να αποδείξει τη μικρότερη αξία.