Ο επιμερισμός του ασφαλιστικού ποσού στην Ασφάλιση Αυτοκινήτου
Πώς επιμερίζεται το ασφαλιστικό ποσό σε περίπτωση πολλών παθόντων και πώς προσδιορίζεται το όριο ευθύνης του ασφαλιστή και εν τέλει ο τρόπος ικανοποίησης των παθόντων;
Σημαντικότατο στοιχείο στην ασφάλιση αστικής ευθύνης από την κυκλοφορία αυτοκίνητων οχημάτων αποτελεί αυτό του ορίου της ευθύνης του ασφαλιστή στις περιπτώσεις κατά τις οποίες εμπλέκονται περισσότεροι του ενός παθόντες και ειδικότερα στις περιπτώσεις εκείνες κατά τις οποίες, είτε υφίσταται χωριστή εκδίκαση των επί μέρους αξιώσεων και για κάποιες από αυτές έχουν υπάρξει τελεσίδικες ή και προσωρινά εκτελεστές δικαστικές αποφάσεις, είτε ο ασφαλιστής έχει ήδη καταβάλει ολόκληρο το ασφαλιστικό ποσό σε κάποιο ή σε κάποιους από τους παθόντες και εμφανίζεται εν συνεχεία και άλλος ή άλλοι παθόντες από το ίδιο ατύχημα, οι οποίοι προβάλλουν αξιώσεις για την κάλυψη των ζημιών τους.
Ομοίως υφίστανται περιπτώσεις κατά τις οποίες, περισσότεροι του ενός παθόντες εμφανίζονται ταυτόχρονα και το σύνολο του ασφαλιστικού ποσού δεν επαρκεί για την κάλυψη των αξιώσεών τους.
Επί της διαδικασίας επιμερισμού του ασφαλιστικού ποσού σε παρόμοιες περιπτώσεις και συνακόλουθα και προσδιορισμού του ορίου ευθύνης του ασφαλιστή και εν τέλει του τρόπου ικανοποίησης των παθόντων ορίζει η απόφαση ΑΠ 636/2016 (βλ. ιστοσελίδα ΝΟΜΟΣ και ΕπιΔικιΑ, τεύχος 1/2017 σελ. 42 επ.), στην οποία μεταξύ άλλων ορίζεται:
Από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 6 παρ. 1α και 10 παρ. 1 και 3 του ν. 489/1976 προκύπτει ότι η υποχρέωση του ασφαλίσαντος το ζημιογόνο αυτοκίνητο για την καταβολή υπ’ αυτού των βάσιμων αξιώσεων που έχουν πολλά τρίτα πρόσωπα προερχομένων από το ίδιο ατύχημα μέχρι του ύψους του ασφαλιστικού ποσού επιμερίζεται συμμέτρως μεταξύ των δικαιούχων τούτων όταν το ποσό δεν επαρκεί.
Επί χωριστής εκδίκασης των περισσοτέρων αξιώσεων από το αυτό ατύχημα, αν εκδόθηκαν για μερικούς από τους παθόντες τελεσίδικες ή προσωρινώς εκτελεστές αποφάσεις ή αποφάσεις ασφαλιστικών μέτρων που εξαντλούν ή μη το ασφαλιστικό ποσό, οι μετά την τελεσιδικία ή την έκδοση των προσωρινώς εκτελεστών αποφάσεων ή αποφάσεων ασφαλιστικών μέτρων εκδιδόμενες αποφάσεις για άλλους παθόντες από το αυτό ατύχημα, ανεξαρτήτως καταβολής των αποζημιώσεων προς τους προηγουμένους, προβαίνουν, αν εξαντλείται το ασφαλιστικό ποσό, σε καταδίκη μετά από σύμμετρο περιορισμό των αξιώσεων των τελευταίων. Δηλαδή, αφού αθροίσουν το επιδικασθέν με τις τελεσίδικες ή προσωρινές εκτελεστές κ.λπ. αποφάσεις ποσό και το από τις ίδιες αναγνωριζόμενο ως οφειλόμενο, προβαίνουν σε σύμμετρο περιορισμό του τελευταίου ποσού.
Στην περίπτωση αυτή, η καταβολή από τον ασφαλιστή σε δικαιούχο ποσού αποζημιώσεως που του επιδίκασε τελεσίδικη ή προσωρινώς εκτελεστή απόφαση ή απόφαση ασφαλιστικών μέτρων σε τέτοια έκταση που να εξαντλεί το ασφαλιστικό ποσό, απαλλάσσει τον ασφαλιστή απέναντι άλλων δικαιούχων που ασκούν ακολούθως αξιώσεις αποζημιώσεως κατά του ασφαλιστή και συνεπώς το επιλαμβανόμενο της υποθέσεως δικαστήριο, μετά τον σύμμετρο ως άνω περιορισμό των αξιώσεων, δεν δύναται να υποχρεώσει τον ασφαλιστή σε καταβολή προς τους τελευταίους ως άνω δικαιούχους οποιουδήποτε ποσού.
Αν με τις πιο πάνω καταβολές δεν εξαντλείται το ασφαλιστικό ποσό, ο ασφαλιστής οφείλει προς τους άλλους ως άνω δικαιούχους όσο υπολείπεται προς συμπλήρωση του ασφαλιστικού ποσού, δηλαδή στην περίπτωση αυτή, μετά τον ως άνω σύμμετρο περιορισμό των αξιώσεων, το δικαστήριο θα υποχρεώσει τον ασφαλιστή να καταβάλει στους ειρημένους δικαιούχους μόνο το ποσό που υπολείπεται προς συμπλήρωση του ασφαλιστικού ποσού.
Βέβαια, οι μη επαρκώς ικανοποιηθέντες από τον ασφαλιστή δανειστές αυτοί δικαιούνται αναγωγικά να στραφούν, σύμφωνα με το άνω άρθρο 10 παρ. 3 εδ. γ’ Ν. 489/1976, κατά των δικαιούχων εκείνων που εισέπραξαν περισσότερα από όσα δικαιούντο να εισπράξουν βάσει του λογιστικού ή σύμμετρου περιορισμού και να απαιτήσουν το καθ’ υπέρβαση ληφθέν.
Στο ασφαλιστικό, εξάλλου, ποσό για θανάτωση ή σωματική βλάβη περιλαμβάνονται και οι αξιώσεις των εμμέσως ζημιωμένων προσώπων του άρθρου 928 ΑΚ για τα έξοδα κηδείας και τα νοσήλια ως και της χρηματικής ικανοποίησης λόγω ψυχικής οδύνης των μελών της οικογένειας του θανατοθέντος τρίτου του άρθρου 932 του ίδιου Κώδικα.
Εντεύθεν παρέπεται ότι προκειμένου περί συμμέτρου περιορισμού των αξιώσεων περισσοτέρων ζημιωθέντων λόγω θανάτωσης τρίτου από υποχρεωτικώς ασφαλισμένο για τους ως άνω κινδύνους αυτοκίνητο, στη συνολική ζημία, εκτός από την αποζημίωση για ψυχική οδύνη κ.λπ. πρέπει να συνυπολογίζεται και η απαίτηση για τα έξοδα κηδείας τα οποία κατέβαλε ο εμμέσως ζημιούμενος δικαιούχος της σχετικής απαιτήσεως (ΑΠ 755/2000, ΑΠ 798/2004)(…).
Θεόδωρος Κουτσούμπας, Δικηγόρος – Διδάκτωρ Νομικής – M.T.E.Y.
(e-mail: [email protected])
