Νταβός: Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ 2018 με μια ματιά

Με περισσότερες από 400 συναντήσεις στο επίσημο πρόγραμμα είναι δύσκολο να μιλήσει κανείς για όλα όσα συνέβησαν στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, στο Νταβός της Ελβετίας, την εβδομάδα 23-26 Ιανουαρίου. Τα περισσότερα από όσα συζητήθηκαν θα μας επηρεάσουν τα επόμενα χρόνια περισσότερο ή λιγότερο, όχι μόνο σε οικονομικό επίπεδο αλλά και σε κοινωνικό.

Ακολουθεί μια μικρή ανακεφαλαίωση μερικών (αλλά σε καμία περίπτωση όλων) των θεμάτων που απασχόλησαν το Forum, με την επιμέλεια του weforum.org.

Οι τρεις μεγαλύτερες απειλές για τον πολιτισμό, κατά τον Narendra Modi

Την πρώτη μέρα του Νταβός, ο πρωθυπουργός της Ινδίας Narendra Modi ανέφερε τις τρεις σημαντικότερες προκλήσεις για τον πολιτισμό, όπως τον ξέρουμε: αλλαγή του κλίματος, τρομοκρατία και αντίδραση κατά της παγκοσμιοποίησης.

Ο Modi, ηγέτης της ταχύτερα αναπτυσσόμενης οικονομίας στον κόσμο –καθώς και της μεγαλύτερης δημοκρατίας στον κόσμο– μίλησε επίσης για τις ευκαιρίες και τους κινδύνους της τεχνολογίας, το σχέδιο της Ινδίας για την καταπολέμηση της εισοδηματικής ανισότητας, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τον τρόπο με τον οποίο η χώρα του θα καλωσορίσει το διεθνές εμπόριο και τις επενδύσεις.

Οι χώρες δεν κατάφεραν να συνεργαστούν και να ανταποκριθούν στις περιβαλλοντικές δεσμεύσεις τους, δήλωσε ο πρωθυπουργός της Ινδίας. «Πρέπει όλοι να βγούμε από τα περιορισμένα στενά όριά μας και να επιδείξουμε αλληλεγγύη. Όλοι μιλάνε για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, αλλά πολύ λίγοι άνθρωποι ή χώρες υποστηρίζουν τα λόγια τους με τους πόρους που χρειάζονται για να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες να υιοθετήσουν την κατάλληλη τεχνολογία. Πολύ λίγοι από αυτούς έρχονται να βοηθήσουν».

Αναφερόμενος στην τάση κατά της παγκοσμιοποίησης σε ορισμένες χώρες και μέρη του κόσμου, ο Modi δήλωσε: «Πολλές κοινωνίες και χώρες όλο και περισσότερο επικεντρώνονται στον εαυτό τους. Είναι σαν να συμβαίνει το αντίθετο της παγκοσμιοποίησης.

Ο αρνητικός αντίκτυπος αυτών των νοοτροπιών και των λανθασμένων προτεραιοτήτων δεν μπορεί να θεωρηθεί λιγότερο επικίνδυνος από την αλλαγή του κλίματος ή την τρομοκρατία. Όλοι μιλάνε για έναν διασυνδεδεμένο κόσμο, αλλά θα πρέπει να αποδεχθούμε το γεγονός ότι η παγκοσμιοποίηση χάνει σιγά σιγά τη λάμψη της».

“Επιτέλους ένα πάνελ και όχι manel”

Οι συμπρόεδροι του Φόρουμ συζήτησαν το θέμα της φετινής συνάντησης στο Νταβός,  «Δημιουργία ενός κοινού μέλλοντος σε έναν κατακερματισμένο κόσμο». Είναι η πρώτη φορά που στην ετήσια συνάντηση του Φόρουμ παρουσιάστηκε μια συνολικά γυναικεία ομάδα συμπροέδρων, κάτι που δεν παρέλειψε να σχολιάσει η Δ/νουσα Σύμβουλος του ΔΝΤ, Christine Lagarde.

Η Νορβηγίδα πρωθυπουργός Erna Solberg ζήτησε επικέντρωση στη διαφθορά και τις παράνομες ροές χρημάτων και ζήτησε τη λήψη μέτρων για την ισότητα των φύλων. Η εκπαίδευση είναι το πρώτο βήμα, είπε, να διασφαλιστεί ότι τα κορίτσια συμμετέχουν πλήρως στην εκπαίδευση.

Η Chetna Sinha, Ιδρύτρια και Πρόεδρος του Ιδρύματος Mann Deshi, ζήτησε οικονομική πρόσβαση για όλους. Ανακοίνωσε ένα εναλλακτικό επενδυτικό ταμείο για γυναίκες επιχειρηματίες αξίας 100 εκατομμυρίων ρουπιών.

Η Ginni Rometty της IBM δήλωσε ότι θέλει να δει μεγαλύτερη διαφάνεια στην τεχνολογία, ένα σύνολο αρχών για τα δεδομένα και τους εργαζόμενους να προετοιμάζονται για το μέλλον της εργασίας.

Η Christine Lagarde ανέφερε ότι είμαστε σε ένα καλό σημείο από οικονομικής άποψης και αυτό μας επιτρέπει να επικεντρωθούμε στις κοινές ευθύνες. «Πρέπει να μετατρέψουμε τον θυμό που έχουμε δει σε δράση», πρόσθεσε. «Ακόμη και χωρίς την τεστοστερόνη, μπορούμε να παράγουμε θετική, εποικοδομητική ενέργεια», είπε.

Η Isabelle Kocher εξέφρασε την επιθυμία της να συμβιβαστεί η οικονομική ανάπτυξη με το κοινωνικό καλό.

Η Γενική Δ.ντρια του CERN, Fabiola Gianotti, δήλωσε ότι το πάθος για γνώση και μάθηση είναι κοινό για όλη την ανθρωπότητα. Η επιστημονική γνώση δεν έχει διαβατήριο, ούτε φύλο, ούτε ανήκει σε κανένα πολιτικό κόμμα.

«Ο κόσμος πρέπει να επαναδιαπραγματευτεί ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο και να ξαναγράψει τους κανόνες», δήλωσε η γενική γραμματέας της ITUC, Sharan Burrow. «Κατασκευάσαμε αυτόν τον κατακερματισμένο κόσμο, τώρα πρέπει να πάρουμε τα μαθήματά μας και να ξαναχτίσουμε».

Ο Trump στο Νταβός: Εμπόριο, φόροι και τι σημαίνει “Πρώτα η Αμερική”

Η ομιλία του Προέδρου των ΗΠΑ επικεντρώθηκε αρκετά στην κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας. «Μετά από χρόνια στασιμότητας, οι ΗΠΑ ξαναβιώνουν έντονη οικονομική ανάπτυξη», είπε. «Η χρηματιστηριακή αγορά καταγράφει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο και έχει προσθέσει περισσότερα από $7 τρις σε νέο πλούτο μετά την εκλογή μου. Ο κόσμος είναι μάρτυρας της ανάδειξης μιας ισχυρής και ευημερούσας Αμερικής. Η Αμερική είναι ανοιχτή για τις επιχειρήσεις».

Ο Trump μίλησε επίσης σε βάθος για τις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις στον αμερικανικό φορολογικό κώδικα, τις θέσεις εργασίας, την ασφάλεια, τη μετανάστευση και το γιατί “Πρώτα η Αμερική δεν σημαίνει μόνο η Αμερική”. «Θα βάλω την Αμερική Πρώτη, όπως και οι ηγέτες άλλων χωρών θα πρέπει να βάλουν πρώτα τις χώρες τους», είπε.

Ο Jack Ma πιστεύει στο “IQ της αγάπης”

Ο ιδρυτής της Alibaba και εκτελεστικός πρόεδρος, Jack Ma, μίλησε ανοιχτά και εκτενώς για μερικές από τις βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα ο κόσμος και έδωσε για μια ακόμα χρονιά πολύτιμες συμβουλές ηγεσίας.

Στην ομιλία του ανέφερε  ένα μυστικό επιτυχίας για την εποχή της αυτοματοποίησης. «Αν δεν θέλετε να χάσετε, γρήγορα θα χρειαστείτε υψηλό IQ και αν θέλετε να σας σέβονται, θα χρειαστείτε υψηλό LQ: το IQ της αγάπης», είπε.

Σχετικά με τον αντίκτυπο της AI (τεχνητή νοημοσύνη), ο Ma δήλωσε: «Η τεχνητή νοημοσύνη, τα μεγάλα δεδομένα αποτελούν απειλή για τους ανθρώπους, νομίζω ότι η AI πρέπει να στηρίζει τους ανθρώπους, η τεχνολογία πρέπει πάντα να ενεργοποιεί τους ανθρώπους όχι να τους απενεργοποιεί. Ο υπολογιστής θα είναι πάντα πιο έξυπνος από εσάς. δεν ξεχνούν ποτέ, δεν θυμώνουν ποτέ. Αλλά οι υπολογιστές δεν μπορούν ποτέ να είναι τόσο σοφοί όσο ο άνθρωπος. Το AI και τα ρομπότ πρόκειται να εξαφανίσουν πολλές δουλειές, γιατί στο μέλλον θα γίνονται με μηχανές. Οι βιομηχανίες υπηρεσιών προσφέρουν ελπίδα – αλλά θα πρέπει να λειτουργούν με μοναδικό τρόπο».

Merkel, Macron, May – τρεις Ευρωπαίοι ηγέτες μιλούν

Η Άνγκελα Μέρκελ επικαλέστηκε τα διδάγματα της ιστορίας στη σκηνή του Νταβός. Η πολυμορφία απειλείται, ανακοίνωσε η Γερμανίδα καγκελάριος, υπενθυμίζοντας στους συμμετέχοντες ότι το 2018 βρισκόμαστε 100 χρόνια από το τέλος του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου. «Έχουμε μάθει από τα διδάγματα της ιστορίας; Όχι πραγματικά», είπε. Οι σημερινές προκλήσεις μπορούν να επιλυθούν μόνο με τη συνεργασία και το άνοιγμα, όχι με την κατασκευή τοίχων, συνέχισε. «Νομίζουμε ότι το κλείσιμο, η απομόνωση, δεν θα μας οδηγήσει σε ένα καλό μέλλον. Ο προστατευτισμός δεν είναι η απάντηση».

«Η Γαλλία επέστρεψε», δήλωσε ο Πρόεδρος Emmanuel Macron. Σε μια ομιλία που κάλυπτε τα πάντα, από την αλλαγή του κλίματος έως τις φορολογικές περικοπές, κυριάρχησε ένα μήνυμα: «Η Γαλλία βρίσκεται στον πυρήνα της Ευρώπης». Αντηχώντας την ομιλία της Angela Merkel την προηγούμενη ημέρα, στην οποία υπογραμμίστηκε η ανάγκη διεθνούς συνεργασίας, ο Γάλλος πρόεδρος δήλωσε ότι ποτέ δεν θα υπήρχε «καμία γαλλική επιτυχία χωρίς ευρωπαϊκή επιτυχία». Στη συνέχεια, κάλεσε την ευρύτερη παγκόσμια κοινότητα να αντιμετωπίσει τις ανισότητες που εισήγαγε ο παγκόσμιος καπιταλισμός.

Η πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, Theresa May, δήλωσε στους συμμετέχοντες στο Davos ότι το Ηνωμένο Βασίλειο διπλασιάζει τις αρχές που καθιστούν το παγκόσμιο εμπόριο εφικτό για όλους. Το Ηνωμένο Βασίλειο εγκαταλείπει την Ευρωπαϊκή Ένωση, ωστόσο, θα εξακολουθήσει να είναι υπέρμαχος του παγκόσμιου εμπορίου, κάνοντας νέες διμερείς συμφωνίες με τις χώρες ανά τον κόσμο, δήλωσε η Πρωθυπουργός.

Το φύλο, η εξουσία και η παρεμπόδιση της σεξουαλικής παρενόχλησης

«Καταγγέλλοντας τις καταχρήσεις εξουσίας, προωθώντας τις γυναίκες, πιέζοντας για κοινωνική αλλαγή…». Αυτή η ενότητα αφορούσε στο πώς θα καταπολεμηθούν οι καταχρήσεις εξουσίας και η σεξουαλική παρενόχληση.

Η Peggy Johnson της Microsoft μίλησε για τον χρόνο που οι γυναίκες χάνουν αποφεύγοντας τις σεξουαλικές αντιπαραθέσεις με άνδρες συναδέλφους και ανωτέρους τους. Είπε: «Όταν βγήκε το #MeToo, οι φίλοι μου είπαν ότι θα έπρεπε να ονομάζεται # WhoHasn’t?», προσθέτοντας: «Είμαι τώρα σε θέση εξουσίας και δεν γελάω πλέον με τα σεξιστικά αστεία. Με περισσότερες γυναίκες στην εξουσία, τα πράγματα αρχίζουν να αλλάζουν».

Η Winnie Byanyima της Oxfam, εν τω μεταξύ, δήλωσε ότι στη μετα-απαρτχάιντ Νότια Αφρική, δεν θα βρείτε ένα άτομο που να λέει ότι πίστευε στη φυλετική καταπίεση. Λοιπόν, τι συνέβη; «Η εξουσία, είπε, άλλαξε».

Ο Justin Trudeau μίλησε για την απασχόληση, το φύλο, την κλιματική αλλαγή και το εμπόριο

Ο Καναδός Πρωθυπουργός, J. Trudeau, μιλησε εκτενώς για τις διακρατικές εμπορικές συμφωνίες. Ανακοίνωσε την ολοκλήρωση των συζητήσεων στο Τόκιο της Ιαπωνίας σχετικά με τη νέα και προοδευτική συμφωνία για την εταιρική σχέση μεταξύ των χωρών του Ειρηνικού (CPTPP).

Αναφέρθηκε επίσης και στην  NAFTA και τις συνομιλίες που είναι σε εξέλιξη στο Μόντρεαλ. Ο πρωθυπουργός του Καναδά διατήρησε τη χαλαρή του στάση ως προς τις παγκόσμιες εμπορικές διαπραγματεύσεις, λέγοντας ότι η NAFTA είναι ένα πολύ περίπλοκο σύνολο συνομιλιών με πολλές φάσεις, το τελικό αποτέλεσμα του οποίου αναμένει ότι θα είναι επωφελές και για τον Καναδά, και για το Μεξικό και για τις ΗΠΑ. Ο Trudeau είπε χαρακτηριστικά: «Δουλεύουμε πολύ σκληρά για να δείξουμε στον γείτονά μας προς το νότο πόσο καλή είναι η NAFTA».

Ο Trudeau μίλησε και για το θέμα της ισότητας των φύλων, λέγοντας ότι οι σημερινές προσπάθειες δεν είναι αρκετές. «Το να αμείβεται μια γυναίκα υπάλληλος, όσο και ο άνδρας υπάλληλος, δεν αρχίζει καν να αγγίζει τα θέματα γύρω από τον οικογενειακό προγραμματισμό, τις προαγωγές ή την ασφάλεια στην εργασίας. Οι γυναίκες κάνουν περισσότερη part time δουλειά και περισσότερη απλήρωτη δουλειά. Πώς το αντιμετωπίζουμε αυτό;».

Ο Καναδός πρωθυπουργός έκλεισε την ομιλία του με μια προειδοποιητική σημείωση: «Οι άνθρωποι σε αυτό το δωμάτιο είναι εξαιρετικά προνομιούχοι –το οφείλουμε στην κοινωνία να χρησιμοποιήσουμε αυτό το προνόμιο για το καλό. Πρέπει να αναρωτηθούμε: θέλουμε να ζήσουμε σε έναν κόσμο όπου οι πλούσιοι θα κρύβονται στους περιφραγμένους θύλακές τους, ενώ οι γύρω τους αγωνίζονται; Ή μήπως θέλουμε να βοηθήσουμε στη δημιουργία ενός κόσμου που θα βασίζεται στην έννοια της δικαιοσύνης;».

Μαλάλα Γιουσάφζι: Πρέπει να διδάξουμε τα αγόρια να είναι άνδρες

Η εκπαίδευση των νέων ανδρών σχετικά με τα δικαιώματα των γυναικών αποτελεί αποφασιστικό βήμα για τον τερματισμό της ανισότητας των φύλων, δήλωσε η Μαλάλα Γιουσάφζι.

«Όταν μιλάμε για φεμινισμό και δικαιώματα των γυναικών, απευθυνόμαστε σε άντρες», είπε. «Οι άντρες έχουν μεγάλο ρόλο να διαδραματίσουν… Πρέπει να διδάξουμε στα νεαρά αγόρια πώς να είναι άνδρες. Για να είσαι άντρας, πρέπει να αναγνωρίσεις ότι όλες οι γυναίκες και όλοι γύρω σου έχουν ίσα δικαιώματα και ότι είσαι μέρος αυτού του κινήματος για ισότητα».

«Δεν μπορώ να στείλω όλα τα κορίτσια στο σχολείο, αυτό θα ήταν αδύνατο», συνέχισε η Μαλάλα. «Η εκπαίδευση των κοριτσιών είναι μια συλλογική ευθύνη και όλοι πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να έχουμε ένα ρόλο, συμπεριλαμβανομένων των ηγετών του κόσμου. Δεν έχω συναντήσει έναν πρωθυπουργό που δεν θα στείλει τα δικά του παιδιά στο σχολείο», είπε.

«Όλοι στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο, στο πανεπιστήμιο, δεν χρειάζονται καμία εξήγηση για το πόσο σημαντική είναι η εκπαίδευση. Αλλά όταν πρόκειται για τα υπόλοιπα παιδιά του κόσμου, δυσκολεύονται λίγο. Πρέπει λοιπόν να τους το υπενθυμίζουμε συνέχεια».

Το ΔΝΤ αύξησε τις προβλέψεις του για την παγκόσμια ανάπτυξη για το 2018

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αύξησε τις προβλέψεις του για την παγκόσμια ανάπτυξη για το 2018 και το 2019 στο 3,9%, προσδοκώντας ότι η παγκόσμια οικονομία θα συνεχίσει να ανακάμπτει λόγω του έντονου εμπορίου και των επενδύσεων, καθώς και των πρόσφατων φορολογικών μεταρρυθμίσεων στις ΗΠΑ.

Η C. Lagarde, Δ/νουσα Σύμβουλος του ΔΝΤ, παρουσίασε τις πιο θετικές προοπτικές κατά τη διάρκεια μιας από τις πρώτες συνεδρίες. Οι νέες εκτιμήσεις είναι 0,2 εκατοστιαίες μονάδες υψηλότερες από τις τελευταίες προβλέψεις του ΔΝΤ το φθινόπωρο.

Περίπου το ήμισυ της συνολικής αναθεώρησης αποδόθηκε στον αντίκτυπο του αμερικανικού φορολογικού πακέτου, το οποίο αναμένεται να ενισχύσει την ανάπτυξη στις Ηνωμένες Πολιτείες έως το 2020 και θα έχει θετικό αντίκτυπο στους εμπορικούς εταίρους του.

Η Ινδία παραμένει η ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία του κόσμου το 2018, με προβλεπόμενο ρυθμό ανάπτυξης 7,4%.

Θα υπάρξει εμπορικός πόλεμος;

Η απόφαση του Donald Trump να επιβάλει δασμούς σε εισαγόμενα πλυντήρια ρούχων και ηλιακούς συλλέκτες προκάλεσε κάποια ανησυχία στο Νταβός, ειδικά σε σχέση με τα εμπορικά συμφέροντα της Κίνας με τις ΗΠΑ. Ερωτηθείς αν ανησυχεί για την κίνηση που θα προκαλέσει εμπορικό πόλεμο, ο Αμερικανός υπουργός Εμπορίου, Wilbur Ross, δήλωσε: «Υπήρχαν πάντα εμπορικοί πόλεμοι. Η διαφορά τώρα είναι ότι τα αμερικανικά στρατεύματα έρχονται τώρα στα προμαχώνα».

Δεν αισθάνονταν όμως όλοι τόσο μαχητικοί. Σε μια ξεχωριστή συνέντευξη, ο Jack Ma, επικεφαλής του κινεζικού διαδικτυακού λιανικού κολοσσού Alibaba, έκανε μια έντονη έκκληση για να μην χρησιμοποιηθεί το εμπόριο ως όπλο. «Είναι τόσο εύκολο να ξεκινήσει ένας εμπορικός πόλεμος. Αλλά είναι τόσο δύσκολο να σταματήσουμε την καταστροφή αυτού του πολέμου. Αν το εμπόριο σταματήσει, ο πόλεμος αρχίζει», είπε χαρακτηριστικά.

Πιο σημαντική από τη φωτιά η τεχνητή νοημοσύνη

Σε μια συνέντευξη one-on-one, ο επικεφαλής της Google, Sundar Pichai, επανέλαβε την πεποίθησή του ότι η τεχνητή νοημοσύνη είναι πιο σημαντική για την ανθρωπότητα από τη φωτιά ή τον ηλεκτρισμό.

Είπε ότι παρά τις ανησυχίες για το AI, τα πιθανά οφέλη δεν θα μπορούσαν να αγνοηθούν. «Οι κίνδυνοι είναι σημαντικοί, αλλά ο τρόπος με τον οποίο τους λύνεις είναι να κοιτάς μπροστά, να σκεφτείς, να σκεφτείς την ασφάλεια του AI από την πρώτη κιόλας μέρα και να είμαστε διαφανείς και ανοιχτοί για το πώς θα την εξασφαλίσουμε», είπε.

Η εισοδηματική ανισότητα επιδεινώνεται, σύμφωνα με την Oxfam

82% του πλούτου που δημιουργήθηκε το 2017 πήγε στο πιο πλούσιο 1% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ τα 3,7 δισ. άτομα που αποτελούν το φτωχότερο μισό του κόσμου δεν είδαν αύξηση του πλούτου τους, σύμφωνα με την έκθεση Oxfam. Ο πλούτος των δισεκατομμυριούχων αυξήθηκε κατά 13% ετησίως από το 2010 –έξι φορές πιο γρήγορα από τους μισθούς των απλών εργαζομένων, οι οποίοι αυξήθηκαν κατά ετήσιο μέσο όρο μόλις 2%. Ο αριθμός των δισεκατομμυριούχων αυξήθηκε με ρυθμό ενός κάθε δύο ημέρες μεταξύ Μαρτίου 2016 και Μαρτίου 2017. Αυτή η τεράστια αύξηση θα μπορούσε να έχει τερματίσει την παγκόσμια ακραία φτώχεια επτά φορές!
Η Εκτελεστική Διευθύντρια της Oxfam, Winnie Byanyima, αναλύει λεπτομερέστερα τα ευρήματα της έκθεσης σε αυτό το άρθρο.

Οι «τρεις κρίσιμες μάχες» της Κίνας

Την περασμένη χρονιά στο Νταβός, ο Κινέζος Πρόεδρος, Xi Jinping, προκάλεσε αναταραχή υποστηρίζοντας την παγκοσμιοποίηση. Φέτος, το δεξί του χέρι, ο Liu He εξήγησε πώς η Κίνα σχεδιάζει να διαμορφώσει την παγκόσμια οικονομία. Είπε ότι η Κίνα προσπάθησε να ανοίξει τις χρηματοπιστωτικές της αγορές το περασμένο έτος και να ενισχύσει την εξάπλωση της παγκοσμιοποίησης μέσω της πρωτοβουλίας Belt and Road. Η Κίνα αντιμετωπίζει τρεις κρίσιμες μάχες τα επόμενα τρία χρόνια: την πρόληψη σημαντικών οικονομικών κινδύνων, την άμβλυνση της φτώχειας και τη μείωση της ρύπανσης.

Η Κίνα θα είναι η μεγάλη οικονομική ιστορία του αύριο, δήλωσε ο Jin Keyu, Καθηγητής Οικονομικών στο LSE. «Είναι η πρώτη φορά που μια χώρα με μόλις το 25% του ΑΕΠ των ΗΠΑ είναι ηγέτης σε πολλούς τομείς της τεχνολογίας. Ενθαρρύνουμε την Κίνα να ανοιχτεί, είμαστε όμως προετοιμασμένοι για τις κρίσεις και την αστάθεια που θα μπορούσε να προκαλέσει ακόμη και μια μικρή αναταραχή στη χώρα αυτή;».

Η Νορβηγία είναι η χώρα με τους λιγότερους αποκλεισμούς

Ο Δείκτης Ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς 2018 δημοσιεύθηκε μόλις ξεκίνησαν οι συναντήσεις του Νταβός.

Οι μετρήσεις που χρησιμοποιούνται στην έκθεση υπερβαίνουν το ΑΕΠ, για να εξετάσουν τα πρότυπα διαβίωσης και το πόσο αποτελεσματικά τα έθνη προστατεύουν τις οικονομίες τους για το μέλλον.

Το συμπέρασμα; Οι μικρές ευρωπαϊκές χώρες υπερέχουν, ενώ ο υπόλοιπος κόσμος έχει πολύ δουλειά να κάνει ακόμα.