Ναυτασφάλιση: Η γεωπολιτική ένταση δημιουργεί ασταθείς προοπτικές για το εμπόριο στη θάλασσα

Ο όγκος των θαλάσσιων μεταφορών είναι μεγάλος, με τη διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων στα λιμάνια να έχει αυξηθεί κατά 6,6% σε ετήσια βάση κατά τους πρώτους 8 μήνες του 2024. Ωστόσο, σύμφωνα με τη Swiss Re, ο γεωπολιτικός κίνδυνος συνιστά απειλή, καθώς μεγαλύτερες εντάσεις στο εμπόριο θα μπορούσαν να επηρεάσουν τους όγκους και τη ζήτηση στο μέλλον. Παρόλα αυτά, οι ναυτασφαλιστές διαθέτουν τα εργαλεία για να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους που προκύπτουν. Μπορούν, επίσης, να επωφεληθούν από την υψηλότερη ζήτηση, που απορρέει από τη μετάβαση σε καύσιμα χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, τα οποία επί του παρόντος χρησιμοποιούνται μόνο από το 6% της ποντοπόρου ναυτιλίας.

Η ποντοπόρος ναυτιλία παρουσιάζει υψηλή ζήτηση και υψηλή τιμολόγηση, αλλά ο αυξανόμενος γεωπολιτικός κίνδυνος μπορεί να επιβραδύνει τις προοπτικές των παγκόσμιων εμπορικών ροών. Οι τιμές των θαλάσσιων μεταφορών στη spot αγορά στις βασικές εμπορικές διαδρομές σχεδόν διπλασιάστηκαν μεταξύ Απριλίου και Αυγούστου του τρέχοντος έτους (Διάγραμμα 1).

Αυτό αντικατοπτρίζει τόσο θετικές όσο και αρνητικές πιέσεις: την ισχυρή ζήτηση για θαλάσσια μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων, η οποία πιέζεται από την περιορισμένη χωρητικότητα των πλοίων και των εμπορευματοκιβωτίων, καθώς και τη συνεχιζόμενη ανάσχεση και το κόστος που συνδέεται με τις επιθέσεις κατά μήκος της διαδρομής της Ερυθράς Θάλασσας. Η διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων στα λιμάνια (μετρούμενη με βάση τη χωρητικότητα εμπορευματοκιβωτίων επί των πλοίων) αυξήθηκε κατά 6,6% σε ετήσια βάση τους πρώτους οκτώ μήνες του 2024 ή 6,5% υψηλότερα από ό,τι την ίδια περίοδο του 2021, την τελευταία περίοδο ραγδαίας αύξησης της ζήτησης (Διάγραμμα 2).

Η σταθερή καταναλωτική ζήτηση στις ΗΠΑ και η ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας οδηγούν σε ενίσχυση της ζήτησης. Ωστόσο, οι εισαγωγείς ενδέχεται, επίσης, να προωθούν τις παραγγελίες ενόψει των προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου, λόγω της ανησυχίας τους σχετικά με τη μελλοντική ευκολία ή μη των συναλλαγών. Η εμπορική πολιτική των ΗΠΑ μπορεί να γίνει πιο προστατευτική μετά τις εκλογές, με υψηλότερους δασμούς, που ενδεχομένως θα καταστήσουν τις εισαγωγές ακριβότερες. Για παράδειγμα, ο υποψήφιος πρόεδρος Τραμπ έχει απειλήσει να επιβάλει δασμούς 60% στις εισαγωγές από την Κίνα και 10% στις εισαγωγές από άλλες χώρες. Αυτή η τάση δεν παρατηρείται μόνο στις ΗΠΑ: ο αριθμός των παρεμβατικών πολιτικών που περιορίζουν το εμπόριο εκτινάχθηκε σε περίπου 3.000 παγκοσμίως το 2023, από 500 το 2015.¹

Καθώς το παγκόσμιο εμπόριο αγαθών γίνεται κυρίως διά της θαλάσσιας οδού, οι υψηλότεροι εμπορικοί δασμοί μπορούν να πλήξουν σοβαρά τη ναυτιλία. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια των εμπορικών εντάσεων ΗΠΑ-Κίνας το 2018-19, η αξία της ροής αγαθών μεταξύ των δύο χωρών μειώθηκε κατά 16% σε ετήσια βάση το 2019. Ο προστατευτισμός έχει επίσης διαρκή αντίκτυπο. Οι εξαγωγές των ΗΠΑ προς την Κίνα σήμερα εξακολουθούν να βρίσκονται κάτω από το επίπεδο που ήταν πριν από την έναρξη των εντάσεων.² Η γεωπολιτική ένταση συμβάλλει, επίσης, σε μια ευρύτερη αποπαγκοσμιοποίηση του εμπορίου. Οι οικονομικές κυρώσεις με επιπτώσεις στο εμπόριο είναι όλο και πιο διαδεδομένες. Το ποσοστό των χωρών που υπόκεινται σε οικονομικές κυρώσεις παγκοσμίως διπλασιάστηκε περίπου σε σχεδόν 60% το 2022 από 30%-35% μεταξύ 2012-2017.³ Το πλαφόν στις τιμές του ρωσικού πετρελαίου, ειδικότερα, φαίνεται ότι είναι δύσκολο να ισχύσει και έχει ενδεχομένως αρνητικές απρόβλεπτες συνέπειες.⁴

Ο όγκος των θαλάσσιων μεταφορών ενδέχεται να σημειώσει βραδύτερη αύξηση από το 2025. Ο προστατευτισμός θα μειώσει σημαντικά τις αμερικανικές εισαγωγές, όπως και η χαμηλότερη οικονομική ανάπτυξη στις ΗΠΑ και την Κίνα. Αύξηση της χωρητικότητας των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων είναι σε εξέλιξη, και η εμπορική ένωση BIMCO εκτιμά ότι ο στόλος θα αυξηθεί κατά 9,6% το 2024 –η ταχύτερη των τελευταίων ετών– και περαιτέρω κατά 5,5% το 2025.⁵ Η μετάβαση σε καύσιμα με μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα αποτελεί μια περαιτέρω πηγή αβεβαιότητας για τη ναυτιλιακή βιομηχανία, καθώς οι πλοιοκτήτες αντιμετωπίζουν το κόστος που συνδέεται με τη μετάβαση αυτή. Μόνο το 6% περίπου της παγκόσμιας ναυτιλιακής χωρητικότητας του στόλου είναι σήμερα εξοπλισμένο για τέτοια καύσιμα, από 2,3% το 2017, ενώ το 2023 το 45% των νέων παραγγελιών αφορούσε πλοία που κατασκευάστηκαν για να λειτουργούν με εναλλακτικά καύσιμα (συμπεριλαμβανομένου του LNG).⁶

Οι ναυτασφαλίσεις είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες στους γεωπολιτικούς κινδύνους, για μια σειρά από λόγους σύμφωνα με τη Swiss Re: Πρώτον, οι μακρύτερες εναλλακτικές διαδρομές, για την αποφυγή της Ερυθράς Θάλασσας, αυξάνουν τα χρηματοδοτικά ανοίγματα και τις αβεβαιότητες.⁷ Δεύτερον, η συμφόρηση των λιμένων μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερους κινδύνους συσσώρευσης για τους ασφαλιστές. Τρίτον, οποιαδήποτε κλιμάκωση των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή ή νέα γεωπολιτικά προβλήματα αλλού στον κόσμο θα δημιουργούσαν επίσης προκλήσεις για τον κλάδο. Πράγματι, οι συγκρούσεις σε/και γύρω από κομβικά θαλάσσια περάσματα, όπως τα Στενά της Μάλακα, τα Στενά του Ορμούζ και ο Βόσπορος, μπορούν να δημιουργήσουν ασφαλιστικές αξιώσεις. Έχουν επίσης έντονο αντίκτυπο στο εμπόριο και, ως εκ τούτου, στη ζήτηση για κάλυψη. Τέταρτον, οι εμπορικές εντάσεις ενδέχεται να επηρεάσουν άμεσα τη ζήτηση για θαλάσσια ασφάλιση, μέσω της μείωσης των εμπορικών ροών. Το 2019, κατά τη διάρκεια των εμπορικών εντάσεων μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, η μείωση της ζήτησης για θαλάσσιες μεταφορές οδήγησε σε πτώση των ασφαλίστρων ναυτασφαλίσεων κατά 15% στη Βόρεια Αμερική.

Η Swiss Re θεωρεί ότι οι ναυτασφαλιστές έχουν τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν αυτούς τους κινδύνους, όπως έκαναν σε όλη τη διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας τους.⁸ Μπορούν να προσαρμοστούν, χρεώνοντας ασφάλιστρα ανάλογα με τους κινδύνους, διαχειριζόμενοι την έκθεσή τους και ενισχύοντας τα μέτρα πρόληψης, συνεργαζόμενοι, για παράδειγμα με τους πελάτες τους, για τη βελτίωση της ασφάλειας επί του σκάφους. Οι ευκαιρίες είναι, επίσης, πολλές και προκύπτουν π.χ. από τις σημαντικές επενδύσεις σε νέα πλοία με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και από την ανακατανομή του κλάδου του εμπορίου ή την αύξηση της ανθεκτικότητας της αλυσίδας εφοδιασμού με τη χρήση πολλών αγορών προέλευσης. Η πρόταση αξίας της ασφάλισης, η οποία διευκολύνει το παγκόσμιο εμπόριο επιτρέποντας στους φορείς της αλυσίδας εφοδιασμού να αναλαμβάνουν υπολογισμένους κινδύνους, είναι σημαντική σε τέτοιους ακριβώς επικίνδυνους καιρούς.

1. Global trade has nearly flatlined. Populism is taking a toll on growth, World Bank, 22 February 2024. ↩︎
2. Five years into the trade war, China continues its slow decoupling from US exports, Peterson Institute for International Economics, 16 March 2023. ↩︎
3. Global Financial Stability Report, IMF, April 2023. ↩︎
4. Russian oil cap: Update – enhanced enforcement priorities, Energy Workforce and Technology Council, 19 June 2024. ↩︎
5. Container shipping market overview & outlook June 2024, BIMCO, 27 June 2024. ↩︎
6. Green Technology Tracker: January 2024, Clarksons, 3 January 2024. ↩︎
7. Navigating shipping disruptions, Swiss Re Institute, 7 February 2024. ↩︎
8. The first formal marine insurance policy may have been created around 1350. A Brief History of Marine Insurance, Risk & Insurance, 6 March 2018. ↩︎

Ακολουθήστε την ασφαλιστική αγορά στο Google News