«Μαύροι κωδικοί»: Ποιοι εκτρέφουν το φαινόμενο και ποιους εξυπηρετεί;

Ποιοι εκτρέφουν το φαινόμενο των «μαύρων κωδικών» και ποιους εξυπηρετεί;Τo παραπάνω ερώτημα θέσαμε σε τρεις ασφαλιστικούς διαμεσολαβητές: στην κα Άννα Λίβα και στους κ.κ. Χάρη Αλεξόπουλο και Γιώργο Σεραφειμίδη.

Παραθέτουμε τις απαντήσεις τους, σύμφωνα με τις οποίες το φαινόμενο των «μαύρων κωδικών» το εξέθρεψαν και το γιγάντωσαν συγκεκριμένες πρακτικές και παθογένειες ετών, με δυσμενείς επιπτώσεις όχι μόνον για τους ασφαλισμένους αλλά και για το σύνολο της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς.

Ζητήσαμε επίσης την άποψή τους για το πώς κρίνουν τη συλλογική προσπάθεια της αγοράς μας για την προβολή του θεσμού της ιδιωτικής ασφάλισης. Οι απαντήσεις τους συγκλίνουν στο ότι μένουν πολλά ακόμα να γίνουν, ώστε να θεμελιωθούν σχέσεις εμπιστοσύνης με τους πολίτες.

Ερώτημα 1ο:

Εσάς προσωπικά, ως επαγγελματία ασφαλιστικό διαμεσολαβητή, σας απασχολεί το φαινόμενο των «μαύρων κωδικών»; Τι επίπτωση έχει στη δουλειά σας και στο επάγγελμα γενικότερα; Ποιοι πιστεύετε ότι επωφελούνται από αυτό και το εκτρέφουν; Η δημιουργία του Ενιαίου Μητρώου Ασφαλιστικών Διαμεσολαβητών θεωρείτε ότι θα απαλλάξει την αγορά μας από τέτοιου είδους “επαγγελματίες”;

Αλεξόπουλος Χάρης: Το φαινόμενο των «μαύρων κωδικών» είναι ακόμη ένα από τα πολλά κακώς κείμενα της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς, το οποίο εξέθρεψαν και γιγάντωσαν πρακτικές ασφαλιστικών εταιρειών, τα κενά της νομοθεσίας, το ασταθές και άνισο φορολογικό περιβάλλον, και η επιεικώς αδύναμη Εποπτεία των τελευταίων δεκαετιών. Ως επί το πλείστον, ο μαύρος κωδικός περιγράφει τα άτομα που δρουν στον χώρο της Διαμεσολάβησης χωρίς να είναι επαγγελματίες, χωρίς να έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση, χωρίς να πληρούν τα κριτήρια που θεσπίζει η νομοθεσία, άτομα που φοροδιαφεύγουν, εισφοροδιαφεύγουν, δεν υπόκεινται σε εποπτεία, δεν ελέγχονται για πράξεις ή παραλείψεις τους, και τα οποία παίρνουν κομμάτι από τη μικρή πίτα της αγοράς μας χωρίς να προσθέτουν στα υλικά της παρασκευής της…

Η βασική επίπτωση στη δουλειά μας είναι, αφενός, η δημιουργία άνισων/άδικων συνθηκών ανταγωνισμού προς τους σωστούς επαγγελματίες, αλλά και η παρουσίαση αρνητικής εικόνας του επαγγέλματος στο κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι. Παράλληλα, ο τελικός αποδέκτης των προϊόντων της αγοράς μας, ο καταναλωτής/ασφαλισμένος, βρίσκεται -χωρίς να το έχει επιλέξει- εκτεθειμένος στους κινδύνους μιας ανεύθυνης πώλησης ενός ανεύθυνου «μαύρου πωλητή», με ολέθρια πολλές φορές αποτελέσματα.

Σε αυτό το σημείο, όμως, θέλω να τονίσω ότι την ίδια ανισότητα στα αντικειμενικά κριτήρια επαγγελματισμού, στο ομοιόμορφο επίπεδο κανόνων ανταγωνισμού και στην καταστρατήγηση των ίσων όρων συμμετοχής στο «παιχνίδι», έχουν και άλλοι «παίχτες», που με την ανοχή και γιατί όχι τη συμμετοχή στη δημιουργία τους, οι Ασφαλιστικές Εταιρείες έχουν καθιερώσει. Και εννοώ τα κανάλια απευθείας πώλησης μέσω διαδικτύου (δεν τα καταδικάζω συλλήβδην παρά μόνο τις κακές τους πρακτικές), τη μόνιμη χρήση της δεσπόζουσας θέσης των Τραπεζών στο bankassurance, την πώληση όμοιων προϊόντων με διαφορετικό, πολύ πιο ευνοϊκό τιμολόγιο από τα δίκτυα συμβούλων των Ασφαλιστικών Εταιρειών, αλλά και άλλες κακές πρακτικές που, ιδιαίτερα τις δεκαετίες του 1990-99 και 2000-2010, είδαμε να κορυφώνονται. Οι αρνητικές συνέπειες τόσο στην «ύλη – ουσία» και ιδέα της Ασφάλισης όσο και στη διατήρηση και αύξηση της κοινωνικής ασφαλιστικής συνείδησης ήταν μεγάλες.

Είναι σίγουρο ότι η δημιουργία ενός αξιόπιστου Ενιαίου Μητρώου Α.Δ., που επιβάλλετο ήδη από τον Ν.190 και μέχρι σήμερα δεν έχει αξιοποιηθεί, θα βοηθήσει στο ξεκαθάρισμα της αγοράς μας από τέτοια φαινόμενα. Η ύπαρξη του Μητρώου, όμως, δεν αρκεί. Παράλληλα, η ενημέρωση του καταναλωτικού κοινού που σχεδιάζεται, σε συνεργασία των φορέων Διαμεσολάβησης, Εταιρειών και Γ.Γ Καταναλωτή, θα στοχεύσει στην αφύπνιση και της ευθύνης του πολίτη. Άλλωστε, με τα νέα οικονομικά δεδομένα και τα δεδομένα κοινωνικής ασφάλισης, τόσο η φοροδιαφυγή όσο και η εισφοροδιαφυγή που θα μπορούσε να γίνει, περιορίζεται δραστικά. Η δυνατότητα, δε, και η μεγάλη ταχύτητα διάδοσης της πληροφορίας σήμερα μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά στη χρήση των κωδικών αυτών. Ελπίζω και εύχομαι, η δημιουργία τόσων πολλών προσκομμάτων αλλά και νέων απαιτήσεων στο επάγγελμά μας, να μην ενεργοποιήσει το κακώς εννοούμενο ελληνικό «δαιμόνιο» στην εξεύρεση νέων τρόπων εξαπάτησης, μαύρων ή άλλου χρώματος…

Άννα Λίβα: Στην ελληνική αγορά το ρυθμιστικό πλαίσιο της Ασφαλιστικής Διαμεσολάβησης εφαρμόστηκε τα τελευταία χρόνια προσπαθώντας να αλλάξει παθογένειες ετών. Αυτό από μόνο του είναι πάρα πολύ δύσκολο, μιας και υπήρχαν παγιωμένες καταστάσεις, όπως αυτές με «μαύρους» ασφαλιστές που είχαν ήδη επιτυχημένη καριέρα.

Οι ασφαλιστικοί διαμεσολαβητές με «μαύρους κωδικούς» θα πρέπει οι ίδιοι να ανησυχούν που εργάζονται σε έναν κλάδο που πλέον η ανάγκη της εκπαίδευσης και της εξειδίκευσης είναι πολύ σημαντική, ώστε να προσφέρουν τις σωστές και κατάλληλες πληροφορίες και υπηρεσίες στους πελάτες τους. Επιπλέον, είναι σημαντικό οι ίδιες οι εταιρείες, είτε ασφαλιστικές ή πρακτορεία ή τράπεζες, να μην επιτρέπουν σε τέτοιους «επαγγελματίες» να τους εκπροσωπούν, γιατί χάνουν και από πλευράς αξιοπιστίας, αλλά και από πλευράς σωστής ενημέρωσης του πελάτη. Βέβαια, θεωρώ ότι είναι πολύ βασικό για την εξυγίανση μιας αγοράς ο επόπτης να κάνει τακτικούς ελέγχους και να επιβάλει κυρώσεις, που δεν θα επιτρέπουν τη συνέχιση τέτοιων φαινομένων.

Γιώργος Σεραφειμίδης: Σε ό,τι αφορά τους «μαύρους κωδικούς», επιτρέψτε μου μία… πλάγια τοποθέτηση με το σχέδιο συστέγασης που προτείνω. Δεν θέλω να σταθώ στην Πολιτεία και στις ασφαλιστικές, καθώς εκεί πάει χαμένο το… μελάνι.

Η κατάσταση στον χώρο της ασφαλιστικής διαμεσολάβησης είναι αδιέξοδη, με μόνιμο ζητούμενο και θέμα συζήτησης τις «μαύρες» προμήθειες και τους «μαύρους» κωδικούς. Πέραν των γνωστών παραγόντων της αγοράς που έχουν αναλάβει εργολαβία τη διαχείριση αυτής της «μαύρης» κατάστασης, οι υπόλοιποι «διυλίζουμε τον κώνωπα και καταπίνουμε την κάμηλο», κατά τις συνήθεις πρακτικές της αγοράς μας.

Το πρόβλημα ξεκινάει από το επίπεδο της διαμεσολάβησης. Ενώ είναι απαραίτητη η συνένωση δυνάμεων και η δημιουργία 100-200 σοβαρών γραφείων σε όλη την Ελλάδα, τα οποία θα μπορούσαν να στεγάσουν τους 10.000 επαγγελματίες που θα μείνουν στην αγορά, οι αντιλήψεις των περισσότερων είναι εκτός τόπου και χρόνου… Νομίζουν ότι τα γραφεία στήνονται με μισθούς των 500-700 ευρώ και ζητάνε φιλοξενία χωρίς δική τους συμμετοχή στα έξοδα }και τον σκύλο χορτάτο και την πίτα ολόκληρη! Για αυτόν τον λόγο ετοίμασα ένα σχέδιο συστέγασης, για πρώτη φορά ίσως παρουσιάζεται κάτι σχετικό με συγκεκριμένους αριθμούς, το οποίο θεωρώ πιο χρήσιμο από κάθε άλλη τοποθέτηση.

Ερώτημα 2ο

Είστε ευχαριστημένοι από τη συλλογική προσπάθεια της αγοράς για την προβολή του θεσμού της ιδιωτικής ασφάλισης, τόσο στην κοινωνία όσο και στην Πολιτεία; Έχετε κάποιες συγκεκριμένες προτάσεις να καταθέσετε, προς την κατεύθυνση αυτή;

Αλεξόπουλος Χάρης: Η αγορά μας είναι μια ιδιαίτερη αγορά, αφού αναφέρεται σε μια άυλη υπηρεσία που αποκτά σάρκα και οστά στα μάτια των πολλών, μόνο μετά την επέλευση του κινδύνου και τη χειροπιαστή αποζημίωση. Και ως καθετί δύσκολο στην κατανόηση είναι και πιο δύσκολο στην αποδοχή, πιο ευαίσθητο και επιρρεπές στη συκοφάντηση, στη δυσφήμηση, στην κατηγόρια, με ή χωρίς αιτία, σε ό,τι δηλαδή μπορεί εύκολα κάποιος στην Ελλάδα να πράξει χωρίς συνέπειες… Επιπλέον, ενώ για να γίνει ένα βήμα προς τα εμπρός απαιτείται συλλογική και συντονισμένη προσπάθεια με βαθμό δυσκολίας και χρονικό ορίζοντα, μπορεί ακόμη και ένα μικρότερης έκτασης και ίσως πιο μεμονωμένο συμβάν (ατυχές ή μη) να γυρίσει την αγορά μας πολλά βήματα πίσω. Έτσι δυστυχώς αλλοιώνονται οι προσπάθειες που γίνονται τόσο από την πλευρά των Ασφαλιστικών Εταιρειών, όσο και από την πλευρά της Διαμεσολάβησης.

Τα τελευταία χρόνια, παρόλα αυτά, γίνονται αρκετές και πιο συντονισμένες προσπάθειες προς την κατεύθυνση της ανάδειξης του θεσμού. Από την πλευρά της Διαμεσολάβησης, παρά τη συρρίκνωση και τον καταιγισμό μέτρων και απαιτήσεων, έχουν γίνει τεράστια βήματα, και σε επίπεδο φορέων και εκπροσώπησής της. Κύριο βήμα η ανάδειξη της Ένωσης Ασφαλιστικών Διαμεσολαβούντων Ελλάδος (ΕΑΔΕ) ως βασικού συνομιλητή όλων των φορέων και οργάνων (εποπτικών, θεσμικών, πολιτειακών, κ.ο.κ), με κοινή θέση, όραμα και στόχο την ανάδειξη της Διαμεσολάβησης και του ρόλου της στην αγορά, αλλά και κυρίως την πρόληψη και τη λύση μεθοδευμένων επιλογών. Ιδέ Τειρεσίας, Συμβάσεις Διαμεσολάβησης, νέα Οδηγία IDD, κ.λπ.

Παράλληλα, τα Σωματεία και η Ομοσπονδία προσεγγίζουν ανά την επικράτεια τα μέλη τους με σοβαρότητα και επαγγελματισμό, προάγοντας έτσι την ιδιωτική ασφάλιση συνολικά στην κοινωνία αλλά και στην πολιτεία. Το επίπεδο δε εκπαίδευσης, εξειδίκευσης, κατάρτισης και δυναμικής, των νέων ανθρώπων που εισέρχονται στην αγορά είναι τέτοιο, που προοιωνίζει σαφώς μια αναβαθμισμένη Διαμεσολάβηση τα επόμενα χρόνια.

Οι Ασφαλιστικές Εταιρείες σαφώς με γνώση του αντικειμένου και τεχνολογικά πλέον πιο αναβαθμισμένες από ποτέ, εξακολουθούν να εστιάζουν πρωτίστως στην άμεση κερδοφορία και στα βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα χρήσεων.., παρά στη συνεννόηση για την επίτευξη της αύξησης της «πίτας» της αγοράς, μέσω της ανάδειξης της έννοιας της ασφάλισης ως μοχλού βελτίωσης του κοινωνικού επιπέδου. Ο άκρατος πόλεμος ασφαλίστρων στον πλέον διαδεδομένο κλάδο (λόγω υποχρεωτικότητας!) των αυτοκινήτων, η έλλειψη δυναμικών σχεδίων που να υποστηρίζονται συστηματικά με θέσεις, στατιστικά και πίεση (πολιτική, πολιτειακή, κοινωνική) για την υποχρεωτικότητα ασφάλισης κατά των φυσικών καταστροφών (σεισμός, πλημμύρες, tsunami, κ.λπ.), η έλλειψη συστηματικής προβολής (χρήση όλων των νέων μέσων τεχνολογίας και ΜΜΕ) των οφελών της ασφάλισης, οι αποζημιώσεις που ολοένα και δυσκολεύουν.., οι απρόσωπες σχέσεις που κερδίζουν έδαφος, ο φόβος για καταλογισμό ευθυνών και πολλά ακόμη επιμέρους θέματα, δεν βοηθούν στη θεμελίωση σχέσεων εμπιστοσύνης με τους πολίτες. Και, αν δεν υπάρχει εμπιστοσύνη, δεν μπορεί να χτισθεί ασφαλιστική συνείδηση.

Η προσπάθεια επίλυσης των παραπάνω προβλημάτων, οι στοχευμένες δράσεις, η ένταση και διάρκεια των προσπαθειών, και η συνεννόηση αποτελούν τις προτάσεις για τη βελτίωση και ανάδειξη του θεσμού. Δεν υπάρχουν μαγικά τρικ. Μόνο με σοβαρότητα, χρονική συνέχεια, συνέπεια και συνεννόηση, θα μπορέσει η αγορά να φτάσει συνολικά εκεί που της αξίζει και να αναγνωριστεί ως ο θεσμός που στηρίζει συστηματικά την κοινωνία, τον πολίτη και το ίδιο το κράτος και δημιουργεί υπεραξίες σε όλα τα επίπεδα.

Άννα Λίβα: Ο θεσμός της Ιδιωτικής Ασφάλισης στην Ελλάδα της κρίσης είναι πολύ βασικός και θα ήταν πολύ χρήσιμο για όλες τις πλευρές να διαφημίζαμε τα οφέλη του. Σε κρίσιμες στιγμές, όπως αυτές που περνάνε τα ελληνικά νοικοκυριά, θα ήταν πολύτιμο να γνωρίζουν ότι υπάρχουν ασφαλιστικές λύσεις.

Αναφορικά με την προβολή της αγοράς θεωρώ ότι ποτέ δεν είναι αρκετή και ειδικά στην εποχή των social media. θα έπρεπε οι αρμόδιοι φορείς να είναι ενεργοί και να μην περιμένουν την ιδιωτική πρωτοβουλία από μεμονωμένους ανθρώπους της αγοράς. Επίσης, πρέπει να ενημερώνουμε και τους πελάτες του μέλλοντος για την ιδιωτική ασφάλιση και τα οφέλη της, όπως είναι τα παιδιά και οι νέοι, και σύμφωνα με τους δικούς τους τρόπους και ρυθμούς, ώστε να μη βρεθούμε ποτέ εκτός αγοράς.

Γιώργος Σεραφειμίδης: Η προβολή του θεσμού πρέπει να στοχεύει στην εμπιστοσύνη της κοινωνίας και της πολιτείας. Αυτό γίνεται με τη μετακύλιση του ανταγωνισμού από το προϊόν στην υπηρεσία και την εισαγωγή κοινών και διασαφηνισμένων όρων στους βασικούς κλάδους περιουσίας και υγείας. Αυτά έχουν γίνει στις σοβαρές αγορές και συνεπάγονται ποιοτική αναβάθμιση. Πώς γίνεται να διεκδικείς υποχρεωτική ασφάλιση φυσικών φαινομένων και σύμπραξη κοινωνικής – ιδιωτικής ασφάλισης, χωρίς κωδικοποιημένους όρους, χωρίς ένα καθεστώς παρόμοιο με αυτό του κλάδου αυτοκινήτου;

Δέκα χρόνια τώρα επιμένω και μέσα στον ΣΕΜΑ ότι ο ρόλος του μεσίτη θα αναβαθμιστεί μόνο όταν η αγορά σταματήσει να είναι προϊοντική και δοθεί βάση στην υπηρεσία. άλλως δεν διαφέρουμε από τον πράκτορα και τον σύμβουλο. Δεν υπάρχει ουσιαστική ανταπόκριση. Είναι ένα πολύ μεγάλο θέμα, το οποίο θα άλλαζε την αγορά, αλλά δυστυχώς κλονίζει πολλά συμφέροντα.