Μ. Πολιτοπούλου: Διάλογος για τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου συστήματος τριών Πυλώνων
«Κράτος και φορείς να ανοίξουμε έναν ευρύτερο διάλογο για τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου συστήματος τριών Πυλώνων», προτείνει η κα Μαριάννα Πολιτοπούλου, Πρόεδρος Δ.Σ. & Διευθύνουσα Σύμβουλος της NN Hellas.
Ένα συνταξιοδοτικό σύστημα πρέπει να χαρακτηρίζεται από τρεις βασικούς παράγοντες: βιωσιμότητα, επάρκεια και δικαιοσύνη.
Ένα σύστημα που είναι μακροπρόθεσμα βιώσιμο, διατηρεί ισορροπία μεταξύ των υποχρεώσεων του συστήματος και της δημοσιονομικής επιβάρυνσης.
Ένα σύστημα το οποίο είναι επαρκές, διατηρεί ένα αξιοπρεπές επίπεδο αναπλήρωσης εισοδήματος για τους συνταξιούχους.
Τέλος, η δικαιοσύνη μεταξύ των γενεών συνίσταται στο ότι οι μελλοντικές συντάξεις των σημερινών εργαζομένων δεν τίθενται εν αμφιβόλω λόγω των όποιων παθογενειών του συστήματος και δεν μετακυλούν βάρη στις επόμενες γενεές. Στην πραγματικότητα, η επάρκεια και η βιωσιμότητα είναι οι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος.
Στην Ελλάδα, τα χρόνια της κρίσης, τα προβλήματα βιωσιμότητας και επάρκειας του συνταξιοδοτικού συστήματος ανέκυψαν με έναν πολύ έντονο τρόπο. Τα παραδοσιακά αναδιανεμητικά συστήματα, σαν αυτό που έχουμε στην Ελλάδα, στηρίζονται στις εισφορές των εργαζομένων και στην κρατική επιχορήγηση.
Είναι, λοιπόν, λογικό ότι κατά τη διάρκεια της κρίσης το εν λόγω σύστημα επλήγη από πολλούς παράγοντες, όπως μειωμένες εισφορές λόγω ανεργίας, μειωμένων μισθών και εισφοροδιαφυγής, αλλά και μειωμένη κρατική επιχορήγηση λόγω της ανάγκης περιορισμού του ελλείματος και του χρέους.
Ταυτόχρονα, όμως, υπάρχουν και επιδράσεις από διαρθρωτικούς παράγοντες, όπως οι συνταξιοδοτήσεις, ο κατακερματισμός του συστήματος, αλλά και το εν γένει δημογραφικό πρόβλημα της χώρας. Υπό αυτές τις συνθήκες, το σημαντικό ερώτημα στο οποίο καλούμαστε να δώσουμε απάντηση σαν κοινωνία και σαν χώρα είναι το εξής: ποιο είναι το σύστημα εκείνο το οποίο θα πληροί τα κριτήρια επάρκειας, βιωσιμότητας και δικαιοσύνης όχι σήμερα, όχι αύριο ούτε σε δέκα αλλά σε 50 χρόνια από τώρα; Και επιπλέον, μπορεί το συνταξιοδοτικό μας σύστημα να γίνει από πρόβλημα μοχλός ανάπτυξης;
Οι ασφαλιστικές εταιρείες στην Ελλάδα διαθέτουν βαθιά τεχνογνωσία, ώστε σε συνεργασία με το Κράτος να συνεισφέρουν στη δημιουργία των κατάλληλων δομών για την υλοποίηση ενός τέτοιου συστήματος.
Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Πανευρωπαϊκά παρατηρούνται μεγάλες διαφοροποιήσεις μεταξύ των συνταξιοδοτικών συστημάτων.
Υπάρχουν συνταξιοδοτικά συστήματα που είναι σχετικά νέα με πλήρως κεφαλαιοποιητικό Β΄ Πυλώνα. Τέτοιου είδους συστήματα συναντώνται στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως Εσθονία, Λιθουανία, Τσεχία.
Υπάρχουν συστήματα όπου ο Β΄ Πυλώνας αποτελείται από επαγγελματικά ταμεία που είναι ένας συνδυασμός παλαιών συστημάτων καθορισμένων παροχών και νεότερων συστημάτων καθορισμένων εισφορών, που είναι κατά κύριο λόγο πλήρως κεφαλαιοποιητικά.
Η τάση προς πλήρως κεφαλαιοποιητικά συστήματα Β΄ Πυλώνα είναι αποτέλεσμα μεταρρυθμίσεων που έγιναν στην Ευρώπη τα προηγούμενα 25 χρόνια. Συνεπώς, είναι αρκετά νωρίς για ασφαλή συμπεράσματα αναφορικά με το κατά πόσο τα συστήματα αυτά είναι επιτυχημένα και διασφαλίζουν επαρκή ποσοστά αναπλήρωσης.
Επίσης, είναι σημαντικός και ο ρόλος των ταμείων του Β΄ Πυλώνα στη συσσώρευση κεφαλαίων που μπορούν διοχετευτούν στην πραγματική οικονομία και να αποτελέσουν μοχλό ανάπτυξης, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τη Δανία, την Ολλανδία και τη Νορβηγία, όπου τα περιουσιακά στοιχεία των ταμείων ξεπερνούν το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν.
Αυτά τα περιουσιακά στοιχεία μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό μοχλό ανάπτυξης για την οικονομία και να λειτουργήσουν σαν συμπληρωματικές πηγές χρηματοδότησης.
Συνεχίζοντας, δεν πρέπει να παραβλέψει κανείς και τον αξιοσημείωτο πλήρως εθελοντικό Γ΄ Πυλώνα. Πανευρωπαϊκά δίνονται σημαντικά φορολογικά και άλλα κίνητρα για τον εθελοντικό Γ΄ Πυλώνα, ώστε οι πολίτες να αποκτήσουν ένα επιπλέον εισόδημα στη σύνταξή τους. Το ποσοστό αναπλήρωσης από τον Γ΄ Πυλώνα τείνει να αυξάνεται συνεχώς, κάτι στο οποίο πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση και στην Ελλάδα.
Προτού γίνουν οποιεσδήποτε σημαντικές και δεσμευτικές για το μέλλον μας τομές, να προηγηθούν λεπτομερείς αναλογιστικές μελέτες και αναλύσεις, ώστε να μην επιβαρύνονται περαιτέρω οι σημερινές συντάξεις και να διασφαλίζονται οι συνθήκες βιωσιμότητας και επάρκειας.
Εξετάζοντας τον ρόλο των ασφαλιστικών εταιρειών στο θέμα του συνταξιοδοτικού, είναι ξεκάθαρη η πάγια θέση της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος για την εισαγωγή ενός σύγχρονου συστήματος τριών Πυλώνων με κεφαλαιοποιητικό Β΄ Πυλώνα και φορολογικά και άλλα κίνητρα για τον Γ΄ Πυλώνα.
Οι ασφαλιστικές εταιρείες στην Ελλάδα διαθέτουν βαθιά τεχνογνωσία, ώστε σε συνεργασία με το Κράτος να συνεισφέρουν στη δημιουργία των κατάλληλων δομών για την υλοποίηση ενός τέτοιου συστήματος.
Με την εισαγωγή του πλαισίου Solvency II, οι ασφαλιστικές εταιρείες είναι θωρακισμένες κεφαλαιακά, έχουν αυστηρά πλαίσια διακυβέρνησης και διαχείρισης κινδύνων και υπόκεινται σε αυστηρούς ελέγχους από τους εξωτερικούς ελεγκτές και τις εποπτικές αρχές.
Σήμερα όσο ποτέ άλλοτε οι ασφαλιστικές εταιρείες μπορούν να συνεισφέρουν στην υλοποίηση ενός τέτοιου συστήματος με τρόπο ασφαλή, σύγχρονο και οικονομικά αποτελεσματικό. Αυτό φυσικά απαιτεί κανόνες διαφάνειας, ελέγχου, αυστηρό εποπτικό πλαίσιο και συστηματική παρακολούθηση. Θα πρέπει να αναγνωριστεί, επίσης, το γεγονός ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες είναι μακροπρόθεσμοι επενδυτές και επενδύουν τα αποθεματικά τους στην πραγματική οικονομία, συνεισφέροντας στην ανάπτυξη.
Ιδιαίτερα η ΝΝ Hellas, η κορυφαία πολυεθνική ασφαλιστική εταιρεία, μπορεί να μεταφέρει την παγκόσμια τεχνογνωσία της αναλαμβάνοντας ηγετικό ρόλο στη δημιουργία καινοτόμων προτάσεων, προσφέροντας εξειδικευμένες λύσεις διαχείρισης επενδύσεων και, πάνω απ’ όλα, προσφέροντας βέλτιστες πρακτικές σε θέματα διακυβέρνησης, συνετών επενδύσεων, διαχείρισης κινδύνων, διαδικασιών και συστημάτων εσωτερικού ελέγχου.
Θεωρώ πως είναι απαραίτητο, προτού γίνουν οποιεσδήποτε σημαντικές και δεσμευτικές για το μέλλον μας τομές, να προηγηθούν λεπτομερείς αναλογιστικές μελέτες και αναλύσεις, ώστε να μην επιβαρύνονται περαιτέρω οι σημερινές συντάξεις και να διασφαλίζονται οι συνθήκες βιωσιμότητας και επάρκειας.
Από κοινού κράτος και φορείς, συμπεριλαμβανομένης της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, καλούμαστε να ανοίξουμε έναν ευρύτερο διάλογο για τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου συστήματος τριών Πυλώνων, που θα είναι βιώσιμο, επαρκές και θα λειτουργεί σαν μοχλός ανάπτυξης.
Ταυτόχρονα, χρειάζεται να προβλέπεται ένας ξεκάθαρος οδηγός μετάβασης, που να προστατεύει τους σημερινούς συνταξιούχους και όσους πλησιάζουν στη σύνταξη, προσφέροντας ένα μέλλον μεγαλύτερης ασφάλειας για τις επερχόμενες γενεές, τα παιδιά και τα εγγόνια μας.
