Πλήρεις προτάσεις έχουν ετοιμαστεί στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς για την οργάνωση και λειτουργία δύο Mutual Ασφαλιστικών Εταιρειών στη χώρα μας: μία για τον τομέα υγείας και μία για τους αγροτικούς κινδύνους. Ο Καθηγητής Μιλτιάδης Νεκτάριος εξηγεί γιατί είναι αναγκαία η ίδρυσή τους σήμερα, περιγράφοντας με αδρές γραμμές την τρέχουσα κατάσταση της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς, αλλά και τις προτάσεις του Πανεπιστημίου Πειραιώς, με στόχο την αντιμετώπιση συγκεκριμένων προβλημάτων.

M. Νεκτάριος: Χρειάζονται δύο mutual ασφαλιστικές εταιρείες στην Ελλάδα

Του κ. Μιλτιάδη Νεκτάριου,
Καθηγητή Πανεπιστημίου Πειραιώς

Σύμφωνα με σχετική μελέτη του 2009, σε ένα δείγμα 95 χωρών, η ελληνική ασφαλιστική αγορά ήταν στην 41η θέση με βάση τα συνολικά ασφάλιστρα, στην 39η θέση στο κατά κεφαλή ασφάλιστρο, στην 67η θέση με βάση την απλή ασφαλιστική διείσδυση και στην 83η θέση με βάση τον δείκτη σταθμισμένης ασφαλιστικής διείσδυσης (BRIP: Benchmark Ratio of Insurance Penetration). Ο τελευταίος δείκτης είναι ο πιο σημαντικός, και σήμερα, βέβαια, έχει χειροτερέψει ακόμα περισσότερο¹.

1. Αποτίμηση της τρέχουσας κατάστασης της Ασφαλιστικής Αγοράς

Αφελληνισμός της αγοράς, όσον αφορά στην ιδιοκτησία ασφαλιστικών φορέων, ως αποτέλεσμα της ασκούμενης νεοφιλελεύθερης κυβερνητικής πολιτικής.
Αρνητική δημοσιότητα, για περισσότερο από μία δεκαετία, όσον αφορά τις απαιτήσεις των περίπου 200.000 ασφαλισμένων της Ασπίς-Πρόνοια, με κύρια ευθύνη των πρώην και νυν εποπτικών αρχών.
Αρνητική δημοσιότητα, για όλη την περίοδο της Μεταπολίτευσης, όσον αφορά τις υπηρεσίες διακανονισμού ζημιών αυτοκινήτων. Μετά την έμμεση υπονόμευση και το κλείσιμο της Audatex Hellas (στην οποία συμμετείχαν οι εταιρείες Εθνική, Interamerican, Φοίνιξ, Αγροτική), η ελληνική ασφαλιστική αγορά είναι η μόνη στην Ευρώπη χωρίς ηλεκτρονικό σύστημα πραγματογνωμοσυνών στις ζημιές αυτοκινήτων.
Έντονα αρνητική δημοσιότητα στις ασφαλίσεις υγείας, όπου τα λάθη των ασφαλιστικών εταιρειών, καθώς και η αδυναμία τους να αντιμετωπίσουν το καρτέλ των ιδιωτικών παρόχων υγείας, έχουν οδηγήσει στην ακύρωση εκατοντάδων χιλιάδων ασφαλιστηρίων υγείας.
Πλήρης αδυναμία της αγοράς να αναπτύξει τον κλάδο των συντάξεων (Annuities), παρά το γεγονός της πλήρους κατάρρευσης του δημόσιου συστήματος συντάξεων στην περίοδο 2009-2019, ενώ αυτή είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για το μέλλον της αγοράς. Προς τούτο, θα αρκούσε η ενημέρωση των πολιτών για την επιτυχία των πολυδιαφημισμένων «πωλήσεων ζωής» της περιόδου 1980-2020, όσον αφορά στην εξασφάλιση μιας επαρκούς σύνταξης σήμερα για τους ασφαλισμένους αυτής της περιόδου.
Δραματική υστέρηση στην ανάπτυξη του χώρου των διαμεσολαβούντων, οι οποίοι αποτελούν πλέον τη μόνη ελληνική παρουσία στην εγχώρια ασφαλιστική αγορά, μαζί με τους εργαζόμενους στις ασφαλιστικές εταιρείες.
Σταδιακή μείωση των θέσεων εργασίας στην ασφαλιστική αγορά, ως αποτέλεσμα των αναπόφευκτων και εύλογων αναδιαρθρώσεων που θα λάβουν χώρα στο πλαίσιο των ανακατατάξεων των ξένων ασφαλιστικών ομίλων.

2. Προτεινόμενες Παρεμβάσεις του Πανεπιστημίου Πειραιώς

Ενόψει της προϊούσας αδιαφορίας ή αδυναμίας της επίσημης πολιτείας για τη συστηματική ανάπτυξη της εγχώριας ασφαλιστικής αγοράς, καθώς και για την προστασία των εργαζομένων και των διαμεσολαβούντων, το Πανεπιστήμιο Πειραιώς έχει αναπτύξει μια Start Up Εταιρεία, με ειδίκευση στους τομείς της Ασφάλισης και της Υγείας, με στόχο τη βελτίωση του λειτουργικού περιβάλλοντος στους ασφαλιστικούς οργανισμούς, τόσο στον Δημόσιο όσο και στον Ιδιωτικό τομέα, με βάση τα σύγχρονα εργαλεία Artificial Intelligence, Machine Learning και Blockchain. Οι εφαρμογές λογισμικού που έχουν ετοιμαστεί στοχεύουν στην οριστική επίλυση των προαναφερόμενων (στην πρώτη ενότητα) δομικών και διαχρονικών προβλημάτων της αγοράς, με αποτέλεσμα τη δραστική βελτίωση της άποψης της κοινωνίας και των πολιτών για την πραγματική χρησιμότητα της ασφαλιστικής αγοράς.

Συνοπτικά παρουσιάζουμε τις Προτεινόμενες Παρεμβάσεις για καθένα από τα προαναφερόμενα προβλήματα:

ΑΦΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΑΓΟΡΑΣ: Ανάπτυξη του νέου θεσμού των MUTUAL Ασφαλιστικών Εταιρειών (αναλύεται παρακάτω).
ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ «ΑΣΠΙΣ-ΠΡΟΝΟΙΑ»: Ολοκληρωμένη πρόταση για την ταχεία εκκαθάριση και καταβολή των οφειλών στους ασφαλισμένους.
ΖΗΜΙΕΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ: Οργάνωση φορέα ηλεκτρονικών πραγματογνωμοσυνών, με βάση την πιο εξελιγμένη τεχνολογία διεθνώς. Η πρόταση θα παρουσιαστεί στην Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών.
ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΥΓΕΙΑΣ: Ολοκληρωμένο σύστημα λογισμικού που έχει αναπτυχθεί για να υποδέχεται και να παρακολουθεί τις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας στα 11.000.000 ασφαλισμένων του ΕΟΠΥΥ. Το ίδιο σύστημα μπορεί να παραμετροποιηθεί και να προσαρμοστεί στις (πολύ μικρότερες) ανάγκες των ασφαλιστικών εταιρειών, με θεαματικά αποτελέσματα στη μείωση της Προκλητής Ζήτησης των Παρόχων Υγείας, στη βελτίωση της εξυπηρέτησης των ασφαλισμένων και στη συγκράτηση των αυξητικών τάσεων των ασφαλίστρων υγείας.
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ: Οι διαμεσολαβούντες στην ασφάλιση θα εφοδιαστούν με δύο εφαρμογές, μία για τις ασφαλίσεις Ζωής και μία για τις Γενικές Ασφαλίσεις. Τα σχετικά λογισμικά στηρίζονται στις πιο εξελιγμένες εφαρμογές της ασφαλιστικής επιστήμης και του Marketing. Οι διαμεσολαβούντες, πληρώνοντας μια ετήσια συνδρομή, θα έχουν στη διάθεσή τους ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει διεθνώς στην προώθηση των πωλήσεων όλων των ασφαλιστικών προϊόντων.
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΛΑΔΟΥ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ: Για πρώτη φορά στην ιστορία της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς, έχουν προκύψει οι ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη των συντάξεων (Annuities), που αποτελούν τον κύριο κλάδο ασφάλισης σε όλες τις αναπτυγμένες ασφαλιστικές αγορές, στη μεταπολεμική περίοδο. Η νέα ευκαιρία προέκυψε μετά τα γνωστά συμβάντα στο δημόσιο σύστημα συντάξεων, στην περίοδο 2009-2019. Αλλά, σε αντίθεση με τις προχειρότητες του παρελθόντος, ο σχεδιασμός των προϊόντων και η οργάνωση των πωλήσεων πρέπει να στηρίζονται σε νέες καινοτόμες προσεγγίσεις, με πλήρη επιστημονική επάρκεια. Οι προτάσεις του Πανεπιστημίου Πειραιώς έχουν σχεδιαστεί για να καλύψουν αυτές τις απαιτήσεις.
ΜΕΙΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Η μεγέθυνση των ευάριθμων ξένων ασφαλιστικών εταιρειών που λειτουργούν στη χώρα θα προκαλέσει, αργά ή γρήγορα, την επανεξέταση της δομής και της λειτουργίας των εταιρειών αυτών στην Ελλάδα. Αυτό θα ενταθεί, εάν συνεχιστεί η υφιστάμενη υπανάπτυξη της εγχώριας αγοράς. Οι αναπόφευκτες και εύλογες ανακατατάξεις θα οδηγήσουν σε μειώσεις των θέσεων εργασίας. Επομένως, στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς έχουμε επεξεργαστεί τις εναλλακτικές μορφές ασφαλιστικών φορέων, που όχι μόνο θα απορροφήσουν αυτό το προσωπικό, αλλά θα δημιουργήσουν και πολλαπλάσιες θέσεις εργασίας, και για τους συνεχώς αυξανόμενους αποφοίτους του Πανεπιστημίου, οι οποίοι έχουν ειδικευτεί στην ασφαλιστική και την αναλογιστική επιστήμη. Τέτοιες θέσεις εργασίας θα προκύψουν στις προαναφερόμενες Παρεμβάσεις, αλλά θα προέλθουν κυρίως από την οργάνωση και λειτουργία των MUTUAL Ασφαλιστικών Εταιρειών.

Mutual Ασφαλιστικές Εταιρείες

Στις αναπτυγμένες ασφαλιστικές αγορές, περισσότερο από το 1/3 των συνολικών ασφαλίστρων προέρχεται από τις MUTUAL ασφαλιστικές εταιρείες. Στην Ελλάδα, ο θεσμός αυτός είναι ουσιαστικά ανύπαρκτος, αλλά δεν υπάρχει πλέον περιθώριο για αναβολή ή εφησυχασμό, διότι βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη τα δίδυμα φαινόμενα του 21ου αιώνα: (α) η γήρανση του πληθυσμού, και (β) η προϊούσα κλιματική αλλαγή.

Στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς έχουν ετοιμαστεί πλήρεις προτάσεις για την οργάνωση και λειτουργία στη χώρα δύο MUTUAL Ασφαλιστικών Εταιρειών: μία για τον τομέα υγείας και μία για τους αγροτικούς κινδύνους.

Mutual Ασφαλιστική Εταιρεία Υγείας

Η ανάγκη οργάνωσης και λειτουργίας μιας εταιρείας αυτής της μορφής προκύπτει από το γεγονός ότι στην Ελλάδα το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) λειτουργεί με τέτοιο τρόπο, ώστε το 40% των συνολικών δαπανών υγείας το πληρώνουν οι πολίτες από την τσέπη τους. Αυτό είναι το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη, αλλά δεν φαίνεται να συγκινεί τους οπαδούς της νεοφιλελεύθερης πολιτικής.

Στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς έχει εκπονηθεί ένα πλήρες Σύστημα Ασφάλισης των Ιδιωτικών Δαπανών Υγείας, με βάση το αντίστοιχο Γαλλικό Μοντέλο. Τα σχετικά ασφαλιστικά προϊόντα θα προσφέρονται από τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, καθώς και τη Mutual Ασφαλίσεων Υγείας. Όπως συμβαίνει σε όλες τις ώριμες αγορές, οι «καλοί» κίνδυνοι θα καταλήξουν στις ιδιωτικές εταιρείες και οι «κακοί» κίνδυνοι στη Mutual Ασφαλιστική. Για όσους έχουν ενδοιασμούς, αναφέρω ότι το 75% των δαπανών υγείας αφορούν σε χρόνιες παθήσεις, τις οποίες ευλόγως αποφεύγουν οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.

Ως υποσημείωση, προσθέτω ότι η συνολική πρόταση του Πανεπιστημίου Πειραιώς περιέχει και τέσσερις σημαντικές Παρεμβάσεις, με βάση τις οποίες τα δημόσια νοσοκομεία θα γίνουν καλύτερα από τα ιδιωτικά, όπως συμβαίνει σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, πλην Ελλάδας. Αυτό σίγουρα θα δώσει περισσότερους βαθμούς ελευθερίας στους ιδιώτες ασφαλιστές για την επιλογή των Παρόχων Υγείας.

Mutual Ασφαλιστική Αγροτικών Κινδύνων

Η χώρα έχει επιδείξει μια δραματική υστέρηση στην οργάνωση ενός μοντέρνου και αποτελεσματικού συστήματος ασφάλισης των κινδύνων του αγροτικού τομέα, ο οποίος βρίσκεται σε τέλμα και διαρκώς χειροτερεύει. Η ασφάλιση αγροτικών κινδύνων είναι η μία από τις δύο προτεραιότητες που πρέπει να δρομολογηθούν, ούτως ώστε η χώρα να αποκτήσει έναν σύγχρονο και εξωστρεφή πρωτογενή τομέα.

Ο ΕΛΓΑ είναι ένας απαρχαιωμένος ασφαλιστικός οργανισμός, ο οποίος εξυπηρετεί όχι τους αγρότες αλλά τις πελατειακές ανάγκες των εκάστοτε κυβερνώντων. Στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, αφού έχουμε αναλύσει όλα τα αντίστοιχα συστήματα διεθνώς, έχουμε προτείνει την οργάνωση του ελληνικού συστήματος αγροτικών ασφαλίσεων με βάση το μοντέλο της Ισπανίας.

Στην Ισπανία, το κονσόρτσιουμ των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών και των Mutual ασφαλιστικών συνεργάζονται με τον Κρατικό Ασφαλιστικό Φορέα και ασφαλίζουν πλήρως το σύνολο των αγροτικών κινδύνων.

Και στην περίπτωση αυτή, τους «κακούς» κινδύνους, που αποφεύγουν οι ιδιωτικές ασφαλιστικές, τους αναλαμβάνει η Mutual Ασφαλιστική εταιρεία. Στην Ελλάδα, αυτόν τον ρόλο θα μπορούσε να αναλάβει η Συνεταιριστική Ασφαλιστική/SYNDEA, με τη βοήθεια των ξένων Mutual ασφαλιστικών που συμμετέχουν στο μετοχικό της κεφάλαιο.

Και μία υποσημείωση, ως τελικό συμπέρασμα: Τα παραπάνω θα ακούγονταν ως όνειρα θερινής νυκτός πριν μερικούς μήνες, αλλά η ραγδαία υποχώρηση του νεοφιλελευθερισμού σε όλη την Ευρώπη, καθώς και η επικείμενη πολιτική αλλαγή στην Ελλάδα, ενισχύουν τη βάσιμη ελπίδα ότι, έστω και με καθυστέρηση, αυτήν τη φορά θα λάβει χώρα η ανάπτυξη της εγχώριας ασφαλιστικής αγοράς και θα προσεγγίσει τα μέσα ευρωπαϊκά επίπεδα. Μεσοπρόθεσμα, οι δύο Mutual ασφαλιστικές εταιρείες θα έχουν συνολικά ασφάλιστρα που θα προσεγγίσουν τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ.

Και μια τελευταία επισήμανση: οι Mutual ασφαλιστικές εταιρείες δεν μπορούν να πωληθούν.

Βλέπε άρθρο: Μ. Νεκτάριου, «Ιδιωτική ασφάλιση και οικονομική ανάπτυξη: Οι προοπτικές της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς», Ένωση Ελληνικών Τραπεζών, 2014. ↩︎

Διαβάστε επίσης: Η SYNDEA να γίνει όχημα εξέλιξης και ανάπτυξης της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς* (Editorial, Σεπτέμβριος 2024)

Ακολουθήστε την ασφαλιστική αγορά στο Google News