Κίνδυνος Πλημμύρας: Το κενό προστασίας παραμένει υψηλό

Νέες δυνατότητες τιμολόγησης με βάση τον κίνδυνο και νέες ευκαιρίες για την κάλυψη του κενού προστασίας από τις πλημμύρες διαβλέπει η Swiss Re, στο πρόσφατο sigma. Όπως σημειώνεται σχετικά, η οικονομική ανάπτυξη και η αστικοποίηση έχουν αυξήσει διαχρονικά τις ζημιές που σχετίζονται με τις πλημμύρες, ενώ οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής επηρεάζουν, επίσης, το ύψος των απωλειών. Στις ΗΠΑ, οι επενδύσεις για τον μετριασμό των πλημμυρών και τη δημιουργία ανθεκτικών κοινοτήτων υπερδιπλασιάστηκαν μεταξύ 2019 και 2021, ενώ η πρόοδος στη μοντελοποίηση επιτρέπει καλύτερη τιμολόγηση βάσει κινδύνου. Το ενδιαφέρον της ιδιωτικής ασφάλισης, που κάποτε θεωρούσε τον κίνδυνο πλημμύρας μη ασφαλίσιμο, πλέον αυξάνει.

Κατά τη δεκαετία 2011-2020, σωρευτικά, οι παγκόσμιες ασφαλισμένες απώλειες από τον κίνδυνο πλημμύρας διπλασιάστηκαν σε $80 δισ. σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία. Αν προστεθούν και εκείνες του 2021, οι συνολικές απώλειες την περίοδο 2011-2021 ανήλθαν σε $99 δισ. (βλ. διάγραμμα 1).

Η αύξηση του πλούτου, του πληθυσμού και της αστικοποίησης έχουν, αντίστοιχα, αυξήσει την έκθεση σε κινδύνους πλημμύρας σε όλο τον κόσμο. Επιπλέον, μία επίδραση της κλιματικής αλλαγής είναι και η αύξηση της πιθανότητας εκδήλωσης πλημμυρών υψηλής έντασης, με έντονες βροχοπτώσεις μικρής διάρκειας που συνδέονται με τροπικούς κυκλώνες.

Σοβαρές βροχοπτώσεις και πλημμύρες –μεταξύ άλλων στη Νότια Αφρική, τη Νότια Κορέα, την Αυστραλία, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη– προκάλεσαν φέτος εκτεταμένες καταστροφές σε σπίτια και επιχειρήσεις και εκτός των περιοχών που συνήθως πλημμύριζαν. Τον Αύγουστο, καταιγίδες και καταρρακτώδεις βροχές στο Πακιστάν προκάλεσαν εκτεταμένες πλημμύρες, που στοίχισαν τη ζωή εκατοντάδων ανθρώπων.

Παρά τα υψηλά ποσά ασφαλισμένων ζημιών, η ασφαλιστική διείσδυση παραμένει χαμηλή, με το 82% των παγκόσμιων οικονομικών ζημιών από πλημμύρες κατά την περίοδο 2011-2021 να είναι ανασφάλιστες¹. Οι πλημμύρες θεωρούνταν κάποτε μη ασφαλίσιμες, κυρίως λόγω της ιδιάζουσας φύσης του κινδύνου, που απαιτεί την καταγραφή της ακριβούς θέσης ενός ακινήτου σε πολύ υψηλή ανάλυση. Σήμερα, τα καλύτερα δεδομένα και η εξελιγμένη χαρτογράφηση και μοντελοποίηση των κινδύνων επιτρέπουν τη με περισσότερη ακρίβεια εκτίμηση του κινδύνου πλημμύρας, δημιουργώντας περιθώρια ανάπτυξης της ιδιωτικής ασφάλισης. Αυτά τα μοντέλα, τα οποία ενσωματώνουν λεπτομερή δεδομένα κινδύνου, τρωτότητας και αξίας περιουσιακών στοιχείων, επιτρέπουν στους ασφαλιστές να υπολογίζουν ανά περίπτωση την έκθεση στον κίνδυνο, σύμφωνα με τα μοναδικά χαρακτηριστικά του κάθε ασφαλιζόμενου ακινήτου, παρότι ένα εύρος αβεβαιότητας στα αποτελέσματα των μοντέλων παραμένει.

Η εμπειρία των ΗΠΑ είναι διδακτική. Σήμερα, οι περισσότερες καλύψεις κατοικιών έναντι πλημμύρας στις ΗΠΑ δίνονται από το Εθνικό Πρόγραμμα Ασφάλισης Πλημμυρών (NFIP). Μεγάλη κινητήρια δύναμη των σημερινών ποσοστών απορρόφησης του κινδύνου πλημμύρας είναι η απαίτηση τα ομοσπονδιακά εγγυημένα στεγαστικά δάνεια των νοικοκυριών σε ζώνες υψηλού κινδύνου να συνοδεύονται από σχετική ασφάλιση.

Ταυτόχρονα, η πρόοδος στη μοντελοποίηση και τις δομές για τον μετριασμό των πλημμυρών –όπως το πρόγραμμα της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Διαχείρισης Εκτάκτων Αναγκών για την οικοδόμηση ανθεκτικών υποδομών και κοινοτήτων (Federal Emergency Management Agency’s Building Resilient Infrastructure and Communities), το οποίο αύξησε τις πριν την καταστροφή επενδύσεις σε $2,3 δισ. το 2022²– έχουν αυξήσει παράλληλα και την επιθυμία της ιδιωτικής ασφάλισης να αναλάβει τον κίνδυνο πλημμύρας.

Αυτό αντανακλάται στην ποσοστιαία αύξηση των ασφαλίστρων πλημμύρας των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών κατά 20,5% από το 2016, σε σύγκριση με την αύξηση των ασφαλίστρων πλημμύρας μέσω του ομοσπονδιακού προγράμματος κατά 1,8%. Η συμμετοχή της ιδιωτικής ασφάλισης, ωστόσο, εξακολουθεί να είναι χαμηλή και να ρίχνει το βάρος στην κάλυψη των επιχειρήσεων, σε σχέση με το NFIP, με ασφάλιστρα περίπου $ 2 δισ. το 2021³, έναντι $4,7 δισ. του ομοσπονδιακού προγράμματος⁴. Οι δυνατότητες, βέβαια, είναι τεράστιες, καθώς εκτιμάται ότι το μέγεθος της αγοράς ανέρχεται σε $37-47 δισ.⁵ Σχεδόν το 40% του πληθυσμού των ΗΠΑ ζει σε παράκτιες κομητείες⁶ και το 10% σε περιοχές που πλημμυρίζουν, ενώ πολιτείες της ενδοχώρας, όπως η Αριζόνα και η Βόρεια Ντακότα, συγκαταλέγονται μεταξύ των πολιτειών με μεγάλο πληθυσμό, που ζει σε ένα σύνθετο πλημμυρικό πεδίο⁷.

Οι πλημμύρες που προκαλούνται από τις βροχοπτώσεις στην ενδοχώρα μπορούν να συμβούν οπουδήποτε, με όλο και πιο σοβαρά φαινόμενα, που οφείλονται στη στεγανοποίηση του εδάφους λόγω της συνεχιζόμενης αστικοποίησης και της αύξησης της θερμοκρασίας. Ωστόσο, η ευαισθητοποίηση για τον κίνδυνο πλημμύρας παραμένει χαμηλή και τα ποσοστά ασφάλισης των νοικοκυριών για πλημμύρες ανέρχονται μόλις σε 4%⁸.

Και άλλες χώρες παρέχουν παραδείγματα πιθανών εναλλακτικών μηχανισμών αντιμετώπισης του κινδύνου πλημμύρας. Σε πολλές προηγμένες αγορές υπάρχουν πρωτοβουλίες σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, όπως, για παράδειγμα, το σύστημα Flood Re του Ηνωμένου Βασιλείου. Οι πρωτοβουλίες αυτές διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Για παράδειγμα, στη Νορβηγία, οι ασφαλιστές του ιδιωτικού τομέα υποχρεούνται να προσφέρουν ασφάλιση κατά των πλημμυρών, ενώ στην Ισπανία η ευθύνη ανήκει στον δημόσιο τομέα. Και στις δύο περιπτώσεις, η αγορά ασφάλισης είναι προαιρετική. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, και όπου υπάρχει διαθέσιμη κάλυψη από τον ιδιωτικό τομέα, η ασφάλιση είναι υποχρεωτική για τους ιδιοκτήτες κατοικιών. Άλλες χώρες υιοθετούν μια οιονεί υποχρεωτική προσέγγιση, όπως όταν η ασφάλιση κατά των πλημμυρών αποτελεί προϋπόθεση για την υποβολή αίτησης υποθήκης (όπως με το NFIP).

Δεδομένης της έκτασης των δυνητικών απωλειών, η αξιόπιστη εκτίμηση κινδύνου που βασίζεται σε δεδομένα υψηλής ποιότητας και ανάλυσης είναι το κλειδί για την ανάπτυξης της ασφάλισης κατά των πλημμυρών, συμπληρωματικά με τις επενδύσεις για ανθεκτικότητα απέναντι στις καταστροφές. Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην ανάπτυξη αυστηρών και αξιόπιστων μοντέλων πλημμύρας, η ακρίβεια ως προς την εκτίμηση του κινδύνου παραμένει περιορισμένη, λόγω της ανάγκης για δεδομένα υψηλής ανάλυσης που αφορούν συγκεκριμένες ιδιοκτησίες. Επιπρόσθετα, σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον κινδύνου, στους ασφαλιστές εναπόκειται να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών και των δικτύων διανομής, συμπεριλαμβανομένων των μεσιτών και των κτηματομεσιτών, για τον κίνδυνο πλημμύρας.

1) sigma 1/2022, Natural catastrophes in 2021: the floodgates are open, Swiss Re Institute.
2) Recent Funding Increases for FEMA Hazard Mitigation Assistance, Congressional Research Service, 27 July 2022.
3) Ο ρυθμός αύξησης και το επίπεδο ασφαλίστρων του 2021 βασίζονται στα ασφάλιστρα για την ασφάλιση πλημμύρας, που αναφέρονται στο ετήσιο ενημερωτικό δελτίο που κατατίθεται στην National Association of Insurance Commissioners. Λόγω των περιορισμών των δεδομένων, ο ρυθμός ανάπτυξης δεν περιλαμβάνει την αγορά ασφαλίσεων εκτός ΗΠΑ, η οποία αποτελούσε λίγο περισσότερο από το ήμισυ της ιδιωτικής αγοράς το 2020.
4) Άθροισμα των εσόδων του Flood Fund και του Reserve Fund Revenue, όπως αναφέρεται στο The Watermark, FEMA, 2ο τρίμηνο ’22.
5) L. Baeder. D. Evans, Insights into consumer demand for flood insurance: Trends in take-up, Milliman, 29 September 2021.
6) National Coastal Population Report, NOAA, March 2013.
7) Population in the U.S. Floodplains, NYU Furman Center, December 2017.
8) Το NFIP αναφέρει 4,8 εκατομμύρια συμβόλαια σε ισχύ από τον Απρίλιο του 2022 και 344.000 νοικοκυριά που είχαν ιδιωτική κάλυψη από το πρώτο δολάριο στο τέλος του 2021. Τα στοιχεία αυτά συγκρίνονται με 128 εκατομμύρια νοικοκυριά, που υπάρχουν στις ΗΠΑ, σύμφωνα με την απογραφή του 2020.

Ακολουθήστε την Ασφαλιστική Αγορά στο Google News