Κατά 5,7% ενισχύθηκε ο Ενιαίος Δείκτης Υγείας (ΕΔΥ) το 2021, σύμφωνα με το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών, ως αποτέλεσμα της αύξησης της συχνότητας εμφάνισης ζημιάς στο σύνολο του χαρτοφυλακίου (16,4% το 2021 από 15,8% το 2020), καθώς και της αύξησης του μέσου κόστους ζημιάς κατά 1,1% (από €4.097 το 2020 σε €4.141 το 2021).

Στη μελέτη του ΙΟΒΕ εκτιμήθηκαν δείκτες κόστους υγείας για τα ατομικά προγράμματα εγγυημένης ανανεωσιμότητας (guaranteed renewable), με βάση αναλυτικά στοιχεία για την έκθεση στον κίνδυνο νοσηλείας και τις πληρωθείσες νοσοκομειακές αποζημιώσεις πραγματικών εξόδων (εξαιρουμένων, δηλαδή, των επιδομάτων) της ασφαλιστικής αγοράς στην Ελλάδα για την περίοδο 2020-2021. Για την κατασκευή των δεικτών, αξιοποιήθηκαν στοιχεία για 103 χιλ. περιστατικά νοσηλείας και 932 χιλ. ετήσιες εγγραφές καλύψεων από 14 χαρτοφυλάκια ασφαλιστικών εταιρειών για τη διετία 2020-2021.

Από τη μελέτη του ΙΟΒΕ προκύπτει ότι τόσο η έκθεση κινδύνου όσο και το πλήθος ζημιών μειώνονται σημαντικά από έτος σε έτος, ενώ η μείωση των συνολικών ποσών αποζημιώσεων είναι συγκριτικά μικρότερη. Η μείωση των συνολικών μεγεθών του χαρτοφυλακίου οφείλεται στο γεγονός ότι οι περισσότερες ασφαλιστικές εταιρείες έχουν πάψει να προσφέρουν προγράμματα εγγυημένης ανανεωσιμότητας, και ως αποτέλεσμα το χαρτοφυλάκιο καλύψεων συρρικνώνεται, ενώ η μέση ηλικία αυξάνεται διαχρονικά.

IOBE: +5,7% ο Ενιαίος Δείκτης Υγείας (ΕΔΥ) το 2021

Οι τάσεις στα συνολικά μεγέθη του χαρτοφυλακίου

Έκθεση Κινδύνου

Η έκθεση κινδύνου υποχώρησε το 2021 σε 294 χιλ. καλύψεις, από 320 χιλ. το 2020. Με αυτό τον τρόπο, η μείωση της έκθεσης κινδύνου σε σχέση με το 2020 υπολογίζεται σε 8,2% (Διάγραμμα 3.1).

Αναφορικά με την ηλικία, η έκθεση στον κίνδυνο είναι αυξημένη στο εύρος ηλικιών μεταξύ των 40 και των 60 ετών, με την υψηλότερη τιμή να καταγράφεται στα 53 έτη. Διαχρονικά, η μείωση της έκθεσης κινδύνου αφορά σε μεγαλύτερο βαθμό τις ηλικίες κάτω των 60 ετών.

Πλήθος ζημιών

Το πλήθος ζημιών ακολουθεί ήπια πτωτική τάση. Το 2021 σημειώθηκαν 48,3 χιλ. περιστατικά από 50,7 χιλ. το 2020. Ειδικότερα, κατά 4,6% μειώθηκε το πλήθος ζημιών, μεταβολή που είναι μικρότερη σε σύγκριση με την παρατηρούμενη μείωση της έκθεσης κινδύνου, υποδηλώνοντας αύξηση της συχνότητας ζημιών.

Αυξημένο πλήθος ζημιών καταγράφεται στις ηλικίες άνω των 30 και έως των 75 ετών, με τις υψηλότερες τιμές να εμφανίζονται στην περιοχή των 50-55 ετών. Η διαχρονική μείωση του πλήθους των ζημιών φαίνεται να προέρχεται από τις ηλικίες έως 67 ετών, ενώ στις μεγαλύτερες ηλικίες η τάση δεν είναι τόσο έντονη και μονοσήμαντη (Διάγραμμα 3.2).

Συνολικά ποσά αποζημιώσεων

Όπως αναμένεται βάσει των προηγούμενων ευρημάτων, τα συνολικά ποσά αποζημιώσεων είναι και αυτά αυξημένα στις ηλικίες άνω των 30 ετών. Διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα και στις μεγαλύτερες ηλικίες (έως 75 χρονών), παρά την αρκετά μικρότερη έκθεση στον κίνδυνο (Διάγραμμα 3.3).

Διαχρονικά, η μείωση που εντοπίζεται στα συνολικά ποσά αποζημιώσεων είναι πιο ήπια σε σύγκριση με την μείωση της έκθεσης στον κίνδυνο και την μείωση του πλήθους ζημιών. Ειδικότερα, τα συνολικά ποσά αποζημιώσεων υποχώρησαν το 2021 σε €200 εκατ. από €208 εκατ. το 2020 (-3,6%).

Συχνότητα εμφάνισης ζημιάς

Η συχνότητα εμφάνισης ζημιάς, η οποία προκύπτει διαιρώντας το πλήθος των ζημιών με την έκθεση στον κίνδυνο, αυξήθηκε σε 16,4% το 2020 από 15,8% το 2020 (Διάγραμμα 3.4). Η συχνότητα εμφάνισης ζημιάς αυξάνεται με την ηλικία. Εξαίρεση αποτελούν οι ηλικίες των 2- 4 ετών, οι οποίες εμφανίζουν αυξημένη συχνότητα σε σχέση με το εύρος 5-35 ετών.

Η μικρότερη συχνότητα το 2021 παρατηρείται στις ηλικίες 9-12 ετών (3,6%-4,2%), σημαντικά χαμηλότερη σε σχέση με τις μεγαλύτερες ηλικίες στο δείγμα (τουλάχιστον 60% συχνότητα εμφάνισης ζημιάς στις ηλικίες των 79-80 χρονών). Σχεδόν για όλες τις ηλικιακές ομάδες άνω των 32, η συχνότητα εμφάνισης ζημιάς είναι υψηλότερη σε σχέση με το 2020. Αντίθετα, για ηλικιακές ομάδες 15-30, η συχνότητα εμφάνισης ζημιάς είναι μικρότερη στις περισσότερες ηλικίες.

Η καμπύλη της συχνότητας εμφάνισης ζημιάς διαφοροποιείται ανά φύλο ασφαλισμένων. Ειδικότερα, προκύπτει ότι η συχνότητα εμφάνισης ζημιάς στις γυναίκες είναι υψηλότερη στις ηλικίες από 25 έως 57 ετών, με μέγιστη διαφορά στις ηλικίες 30-40 ετών. Η διαφορά στη συχνότητα εμφάνισης ζημιάς μεταξύ των φύλων στις ηλικίες κάτω των 55 ετών φαίνεται να περιορίζεται διαχρονικά. Αντίθετα, στις ηλικίες άνω των 60, όπου η συχνότητα είναι μεγαλύτερη στους άνδρες, φαίνεται να ενισχύεται η διαφορά μεταξύ των φύλων τα τελευταία χρόνια (Διάγραμμα 3.5).

Μέσο κόστος ζημιάς

Το μέσο κόστος ζημιάς, το οποίο υπολογίζεται διαιρώντας τα συνολικά ποσά αποζημιώσεων με το πλήθος ζημιών, εμφανίζει τάσεις σταθεροποίησης την τελευταία διετία. Το 2021 υπολογίζεται σε €4,14 χιλ., από €4,10 χιλ. το 2020 (+1,1%, Διάγραμμα 3.6).

Το μέσο κόστος ζημιάς είναι υψηλότερο στις μεγαλύτερες ηλικίες. Το μικρότερο μέσο κόστος ζημιάς καταγράφεται στις ηλικίες έως των 13 ετών (€1,7 με €2,3 χιλ. το 2021). Στις ηλικίες από 14 ετών παρατηρείται αύξηση από ηλικία σε ηλικία με σημαντικές διακυμάνσεις. Μετά την ηλικία των 53 ετών, το μέσο κόστος ζημιάς αυξάνεται ταχύτερα από ηλικία σε ηλικία. Για τις ηλικίες άνω των 70 χρονών το μέσο κόστος κυμαίνεται το 2021 μεταξύ €4,5-6,2 χιλ. (Διάγραμμα 3.7).

Καθαρό κόστος κάλυψης

Το καθαρό κόστος κάλυψης, το οποίο προκύπτει ως το γινόμενο της συχνότητας εμφάνισης και του μέσου κόστους ζημιάς, αυξάνεται διαχρονικά, από €648 το 2020 σε €680 το 2021 (αύξηση κατά 5,0% – Διάγραμμα 3.8).

Δείκτες μεταβολής του κόστους υγείας

Ως βάση για τον υπολογισμό του δείκτη τίθεται το έτος 2020, το οποίο λαμβάνει την τιμή των 100 μονάδων. Οι τιμές για το 2021 υπολογίζονται με βάση τις μεταβολές των δεικτών, οι οποίες υπολογίζονται με βάση τις εξισώσεις (6)-(8) της ενότητας 2.4 της μελέτης.

Από 100 μονάδες το 2020, ο ενιαίος δείκτης υγείας (ΕΔΥ) έχει ανέλθει στις 105,7 μονάδες το 2021. Συνεπώς, ο ΕΔΥ έχει αυξηθεί κατά 5,7% το 2021 σε σύγκριση με το 2020 (Διάγραμμα 3.9).

Οι τιμές του ΕΔΥ προήλθαν με βάση συγκεκριμένο σύνολο τιμών για τη συχνότητα εμφάνισης και το μέσο κόστος ζημιάς. Ωστόσο, το μέσο κόστος ζημιάς δεν επηρεάζεται μόνο από τις οικονομικές συνθήκες που επικρατούσαν την εξεταζόμενη περίοδο, αλλά διαμορφώνεται και από το είδος των περιστατικών που αποζημιώνονται (νοσηρότητα). Λαμβάνοντας υπόψη ότι η εμφάνιση αρκετών νόσων είναι σε μεγάλο βαθμό απρόβλεπτη και τυχαία, υπολογίστηκαν διαστήματα εμπιστοσύνης με τη διαδικασία που περιγράφεται στην ενότητα 2.5 της μελέτης.

Έτσι προέκυψε ότι το 2021 θα μπορούσαμε να αναμένουμε με 95% βεβαιότητα ότι ο ΕΔΥ, ο οποίος περιλαμβάνει την επίδραση της ηλικίας, θα έπαιρνε τιμές στο εύρος από 2,2% έως 9,2%, ανάλογα με την τυχαιότητα που παρουσιάζουν τα περιστατικά υγείας ως προς το μέσο κόστος ζημιάς ανά ηλικία.

H μεταβολή του ΕΔΥ είχε θετικό πρόσημο το 2021. Ωστόσο, η αύξηση της ηλικίας συνιστά έναν πολύ σημαντικό παράγοντα διαμόρφωσης του κόστους υγείας. Η επίδραση της ηλικίας παρατηρείται τόσο σε επίπεδο ατόμου, όσο και στο σύνολο του χαρτοφυλακίου, καθώς όπως φάνηκε και προηγουμένως η μέση ηλικία εντός της συγκεκριμένης ομάδας ασφαλισμένων αυξάνεται διαχρονικά. Υπό αυτό το πρίσμα, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να υπολογιστεί η μεταβολή του κόστους των νοσοκομειακών προγραμμάτων εγγυημένης ανανεωσιμότητας και χωρίς την επίδραση της ηλικίας.

Σε αντίθεση με τον ΕΔΥ που περιλαμβάνει την επίδραση της ηλικίας, ο ΕΔΥ χωρίς την επίδραση της ηλικίας σημειώνει μείωση κατά 0,4% το 2021 σε σχέση με το 2020 (Διάγραμμα 3.10).

Λαμβάνοντας υπόψη και τη στοχαστικότητα της νοσηρότητας, ο ΕΔΥ χωρίς την επίδραση της ηλικίας διακυμάνθηκε το 2021 με 95% πιθανότητα στο εύρος -3,9% με 2,9% (Διάγραμμα 3.11).