Με τα μάτια στραμμένα στην Κύπρο

Δραματικές είναι οι στιγμές που βιώνει η Κύπρος τις τελευταίες ημέρες, μετά την απόρριψη από το Κυπριακό Κοινοβούλιο της πρότασης για φορολόγηση των καταθέσεων στις κυπριακές τράπεζες. Η Κυπριακή Κυβέρνηση αναζητά λύσεις, εν μέσω ασφυκτικών πιέσεων, τόσο σε πολιτικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο. Τα δεδομένα και οι ειδήσεις που κυκλοφορούν ανατρέπονται ή διαψεύδονται από ώρα σε ώρα. Σ’ αυτό το ρευστό σκηνικό, είναι φυσικό να δημιουργείται ανησυχία και αναφορικά με τη λειτουργία της ασφαλιστικής βιομηχανίας στο νησί.

Σε αναζήτηση λύσης, μετά το ΟΧΙ 
Η απόφαση του Eurogroup, στις 16 Μαρτίου, και η συνακόλουθη δέσμευση της κυπριακής κυβέρνησης για φορολόγηση των καταθέσεων των κυπριακών τραπεζών συνάντησε την αποδοκιμασία, τόσο στο εσωτερικό της Κύπρου όσο και στο εξωτερικό. Το αρχικό σχέδιο ήταν για ένα εφάπαξ τέλος ύψους 9,9% για καταθέσεις υψηλότερες των €100.000 και 6,75% για καταθέσεις χαμηλότερες των €100.000 ευρώ. Τα συνολικά έσοδα από το συγκεκριμένο τέλος θα εξασφάλιζαν 5,8 δισ. Στις 18 Μαρτίου 2013 το Eurogroup πρότεινε μια πιο …light εναλλακτική, χωρίς εισφορά για τις καταθέσεις κάτω των €100.000. 

Το σχέδιο απορρίφθηκε από το κυπριακό κοινοβούλιο στις 19 Μαρτίου, με 37 όχι και 19 παρών (του κυβερνώντος κόμματος). Μεταξύ σφύρας και άκμονος, η κυπριακή κυβέρνηση αναζητά εναλλακτικές λύσεις. Ήδη, βρίσκεται σε επαφές και συζητήσεις με τη ρωσική κυβέρνηση, η οποία, δεδομένου του ύψους των ρωσικών καταθέσεων στις κυπριακές τράπεζες, έχει έντονο ενδιαφέρον για το θέμα. Δημοσιεύματα τις προηγούμενες μέρες έκαναν λόγο για ενδιαφέρον ρωσικής τράπεζας να συμμετάσχει στη διάσωση μίας εκ των δύο κυπριακών τραπεζών που βρίσκονται σε κίνδυνο, ενώ νεότερα δημοσιεύματα κάνουν λόγο για αίτημα από μέρους της ρωσικής κυβέρνησης για συνεκμετάλλευση δύο οικόπεδων φυσικού αερίου στην ΑΟΖ της Κύπρου. 

Καθώς οι συνομιλίες με τους Ρώσους συνεχίζονται, και εναλλακτική λύση δεν έχει βρεθεί, η απόφαση της ΕΚΤ να διασφαλίσει τη ρευστότητα που χορηγεί στην Κύπρο μέσω του ELA, του ειδικού μηχανισμού παροχής ρευστότητας, έως την Δευτέρα 25 Μαρτίου, δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερες πιέσεις στην κυπριακή κυβέρνηση, τόσο σε πολιτικό όσο και οικονομικό επίπεδο. Ερώτημα δημιουργείται και για τον τρόπο με τον οποίο μπορεί η ΕΚΤ να διακόψει την πρόσβαση της Κύπρου στον ELA, χωρίς την προηγούμενη έγκριση των κρατών μελών. Η κατάσταση, σε κάθε περίπτωση, είναι εξαιρετικά ρευστή και ουδείς γνωρίζει τι θα φέρει όχι η επόμενη ημέρα, αλλά ούτε καν η επόμενη ώρα…

Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Είναι τώρα αρμοδιότητα των κυπριακών αρχών να παρουσιάσουν ένα εναλλακτικό σενάριο
Στις 20 Μαρτίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε στην ακόλουθη δήλωση όσον αφορά την Κύπρο: 
Από το φθινόπωρο του 2011, οι κυπριακές αρχές και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συζητούν τη δυνατότητα παροχής βοήθειας προς την Κύπρο στο πλαίσιο ενός προγράμματος. Τον Ιούλιο του 2012, η Κύπρος ζήτησε επισήμως βοήθεια μέσω κάποιου προγράμματος. Η ανάγκη για βοήθεια προέκυψε κυρίως λόγω προβλημάτων του τραπεζικού τομέα, ο οποίος ήταν μη βιώσιμα μεγάλος σε σχέση με το μέγεθος της κυπριακής οικονομίας. Ωστόσο, δεν ήταν δυνατόν να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις για ένα πρόγραμμα βοήθειας με την προηγούμενη κυβέρνηση της Κύπρου.

Τελικά, το περασμένο Σάββατο (16/3), στο Eurogroup, υπήρξε ομόφωνη συμφωνία μεταξύ των κρατών μελών, μεταξύ των οποίων και η Κύπρος, για ένα πρόγραμμα που πληροί τους όρους που καθορίζονται από τα κράτη μέλη, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ, για δανεισμό 10 δισ. ευρώ στην Κύπρο. Οι όροι αυτοί συμπεριλαμβάνουν την επίτευξη ενός αποδεκτού επιπέδου βιωσιμότητας του χρέους και τις αντίστοιχες παραμέτρους χρηματοδότησης.

Αν και αυτό το πρόγραμμα δεν ανταποκρίνεται σε όλα τα στοιχεία του στις προτιμήσεις και τις προτάσεις της Επιτροπής, η Επιτροπή θεώρησε καθήκον της να το υποστηρίξει, δεδομένου ότι οι εναλλακτικές λύσεις θεωρήθηκαν και πιο επισφαλείς και λιγότερο υποστηρικτικές για την οικονομία της Κύπρου.
Το πρόγραμμα αυτό δεν έγινε δεκτό από το κυπριακό κοινοβούλιο.

Είναι τώρα αρμοδιότητα των κυπριακών αρχών να παρουσιάσουν ένα εναλλακτικό σενάριο, που θα εξασφαλίζει  την τήρηση των κριτηρίων βιωσιμότητας του χρέους και τις αντίστοιχες παραμέτρους χρηματοδότησης.

Η Επιτροπή έκανε ό,τι μπορούσε για να βοηθήσει την Κύπρο και να εργαστεί για μια εποικοδομητική και οργανωμένη λύση. Ωστόσο, οι αποφάσεις λαμβάνονται από τα κράτη μέλη και καμία απόφαση δεν μπορεί να ληφθεί χωρίς τη συνεργασία τους, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραμένει έτοιμη να διευκολύνει λύσεις και συνεχίζει τις επαφές της με την Κύπρο, τα άλλα κράτη μέλη του Eurogroup, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και το ΔΝΤ.

Όσον αφορά την εφάπαξ εισφορά για τις καταθέσεις κάτω των €100.000: Η Επιτροπή κατέστησε σαφές στο Eurogroup, ΠΡΙΝ από την ψηφοφορία στην κυπριακή Βουλή, ότι μια εναλλακτική λύση που θα σέβεται τις παραμέτρους χρηματοδότησης θα ήταν αποδεκτή, κατά προτίμηση χωρίς εισφορά για τις καταθέσεις κάτω των 100.000 €. Οι κυπριακές αρχές δεν αποδέχτηκαν ένα τέτοιο εναλλακτικό σενάριο.

Eurobank: Ευκαιρία για καλύτερη λύση η απόρριψη του σχεδίου διάσωσης της κυπριακής οικονομίας
 «Η απόρριψη του σχεδίου διάσωσης από το κυπριακό κοινοβούλιο είναι αναγκαίο να χρησιμοποιηθεί ως ευκαιρία για μια καλύτερη εναλλακτική λύση για την κυπριακή οικονομία», τονίζεται στην έκδοση «7 ημέρες οικονομία” της Eurobank», της 20ής Μαρτίου.

Οι συντάκτες του άρθρου υπογραμμίζουν ότι «η ανάλυση των χειρισμών όλων των εμπλεκόμενων μερών στις παραπάνω αποφάσεις (παρούσα και προηγούμενη κυπριακή κυβέρνηση, των μελών του Eurogroup, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ) είναι πέρα από τους σκοπούς του παρόντος εβδομαδιαίου δελτίου», ωστόσο θεωρούν αναγκαίο να επισημάνουν ότι «η απόρριψη της απόφασης από το κυπριακό κοινοβούλιο είναι παρακινδυνευμένη, αν δεν υπάρχει ήδη (έστω υπό διαμόρφωση) καλύτερη εναλλακτική λύση. Ταυτόχρονα, η ύπαρξη μιας καλύτερης εναλλακτικής λύσης (αν υπάρχει) δείχνει ότι στο Eurogoup δεν εξαντλήθηκαν όλα τα περιθώρια εύρεσης συμφωνίας». 

Σε κάθε περίπτωση θεωρείται ότι το τέλος επί των καταθέσεων, όπως προσδιορίστηκε στην παραπάνω συμφωνία για την Κύπρο, αυξάνει την αβεβαιότητα για τις χώρες της περιφέρειας της ευρωζώνης. «Το ενδεχόμενο ενός τέλους επί των καταθέσεων δεν θα μπορεί να αποκλειστεί πλέον από τους πολίτες μιας χώρας που βρίσκεται ή πρόκειται να διαπραγματευτεί ένα πρόγραμμα διάσωσης, παρά τις διαβεβαιώσεις ότι η Κύπρος αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση (π.χ. ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης της Κύπρου στο 60% του ΑΕΠ έναντι 40% και 27% του ΑΕΠ για την Ιρλανδία και την Ελλάδα αντίστοιχα, καταθέσεις που ανέρχονται στο 380% του ΑΕΠ εκ των οποίων το 30% προέρχεται από κατοίκους εκτός ευρωζώνης)», τονίζεται σχετικά.

Βέβαια από την άλλη, επισημαίνεται ότι «πλέον η Ευρωζώνη είναι καλύτερα προετοιμασμένη για να αντιμετωπίσει το ενδεχόμενο μιας κρίσης, αφού τα τραπεζικά συστήματα των χωρών που ακολουθούν κάποιο πρόγραμμα διάσωσης είναι σε καλύτερη κατάσταση από ό,τι την περίοδο 2009-2012 (έχουν ήδη ανακεφαλαιοποιηθεί ή είναι σε διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης, όπως η Ελλάδα). Ταυτόχρονα, η ΕΚΤ, είτε μέσω του προγράμματος παροχής ρευστότητας είτε μέσω του προγράμματος OMT (αγοράς ομολόγων), μπορεί να σταθεροποιήσει το τραπεζικό σύστημα των χωρών της ευρωζώνης. Επί τη ευκαιρία, στη σημερινή συνάντηση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ δεν αναμένουμε να υπάρξει απόφαση για διακοπή παροχής ρευστότητας προς τις κυπριακές τράπεζες. Κάτι τέτοιο θα έκανε δυσκολότερη την όποια προσπάθεια εύρεσης λύσης χωρίς κάποιο προφανές όφελος» (σ.σ.: Η ΕΚΤ αποφάσισε τελικά να διασφαλίσει τη ρευστότητα που χορηγεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στην Κύπρο μέσω του ELA, του ειδικού μηχανισμού παροχής ρευστότητας έως την Δευτέρα 25 Μαρτίου).

Οι αρνητικές εξελίξεις στην κυπριακή οικονομία είχαν, ωστόσο, και μία μάλλον θετική επίδραση στο περιθώριο αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων. Όπως επισημαίνεται σχετικά στο «7 ημέρες οικονομία», τα περιθώρια αποδόσεων των 10-ετών ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου έναντι των αποδόσεων των αντιστοίχων γερμανικών τίτλων για δεύτερη συνεχόμενη εβδομάδα ακολουθούν έντονα ανοδική τάση. Την 19η Μαρτίου 2013 το ελληνικό περιθώριο αποδόσεων ήταν στις 1066,3 μ.β., αυξημένο κατά 13,8% σε εβδομαδιαία βάση. «Η συγκεκριμένη αύξηση», επισημαίνουν οι συντάκτες του δελτίου, «οφείλεται  κυρίως στην καθυστέρηση ολοκλήρωσης της αξιολόγησης από την τρόικα και την εκταμίευση της δόσης αλλά και στις αρνητικές εξελίξεις στην κυπριακή οικονομία». Αντίθετα, υπογραμμίζεται ότι «οι εξελίξεις στην Κύπρο δεν επιβεβαιώνουν τις ανησυχίες για μετάδοση της κρίσης αλλού, κυρίως εξαιτίας των μηχανισμών που μόλις αναφέρθηκαν».

«Παρ’ όλ’ αυτά, η λύση στο κυπριακό πρόβλημα δεν πρέπει να καθυστερήσει. Οι κυπριακές τράπεζες δεν είναι δυνατόν να παραμένουν κλειστές για μεγάλο χρονικό διάστημα, αφού οι απώλειες για την πραγματική οικονομία θα είναι σημαντικές, επιτείνοντας περαιτέρω την αβεβαιότητα. Τόσο οι εμπλεκόμενοι στο Eurogroup όσο και η κυπριακή κυβέρνηση θα πρέπει να δείξουν την απαραίτητη σύνεση και να εντείνουν την προσπάθεια τους για εύρεση λύσης άμεσα», τονίζεται εν κατακλείδι στο δελτίο.

Παρέμβαση του ΕΕΑ για τις εξελίξεις στην Κύπρο
Η Διοικητική Επιτροπή του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών με δελτίο τύπου στις 21 Μαρτίου, «εκφράζει την ολόπλευρη και αμέριστη συμπαράστασή της στην απόφαση του Κυπριακού Κοινοβουλίου να απορρίψει το πρωτοφανές και παράλογο “κούρεμα” των τραπεζικών καταθέσεων». 

Όπως τονίζει η Διοικούσα Επιτροπή του ΕΕΑ, «είναι υποχρέωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να σεβαστεί το δικαίωμα κάθε κράτους-μέλους να ορίζει το μέλλον του. Και ειδικά τώρα, χρειάζεται να εκφραστεί η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη προς την Κύπρο». 
Καθώς όμως αυτές τις ώρες αναζητείται το εναλλακτικό σχέδιο που θα τύχει της έγκρισης όλων των ενδιαφερομένων μερών το Ε.Ε.Α. επισημαίνει:
• Την ανάγκη να έχουν την όσο το δυνατόν μικρότερη επιβάρυνση οι ιδιώτες και οι επιχειρήσεις με καταθέσεις κάτω των 100.000,00 € σε κυπριακές τράπεζες.
• Την υποχρέωση τόσο της Κυπριακής Κυβέρνησης όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διασφαλίσουν τη σταθερότητα του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος και την εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων πολιτών σε αυτό.
• Το καθήκον της Ελληνικής Κυβέρνησης να εφαρμόσει, σε συνεννόηση με την COMMISSION, πολιτικές που θα επουλώσουν τις πληγές που δημιουργεί ήδη η κατάσταση στην Κύπρο, στις ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη Μεγαλόνησο.

«Τη λύση στο πρόβλημα της Κύπρου», επισημαίνεται στο δελτίο τύπου, «δεν θα τη δώσει η τιμωριτική διάθεση που επιδεικνύουν σε βάρος της, κυρίως, οι χώρες του ευρωπαϊκού βορρά αλλά και σε βάρος των μικροκαταθετών, πολλοί εκ των οποίων δεν είναι ούτε καν Κύπριοι πολίτες αλλά πολίτες των υπόλοιπων Ευρωπαϊκών χωρών.
Επίσης, η όποια γεωπολιτική διαμάχη ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Ρωσία δεν μπορεί να φορτώνεται στην πλάτη ούτε των Ευρωπαίων ούτε των Ρώσων πολιτών», καταλήγει το δελτίο τύπου. 

Τι θα γίνει με τις ασφαλιστικές;
Οι δραματικές οικονομικές εξελίξεις στην Κύπρο δημιουργούν φυσικά προβληματισμό και ανησυχία, και αναφορικά με την επίπτωση που αυτές θα έχουν στη λειτουργία της ασφαλιστικής βιομηχανίας της Κύπρου. 

Οι θυγατρικές ασφαλιστικές των Τραπεζών Κύπρου και Λαϊκής είναι παραδοσιακά ηγέτιδες εταιρείες και στους Γενικούς Κλάδους και στη Ζωή (όπου και το μεγάλο πρόβλημα, λόγω του μακροπρόθεσμου χαρακτήρα των προϊόντων του κλάδου).
Ανεξάρτητα του εάν και κατά πόσο διασωθούν μία εκ των δύο ή και οι δύο τράπεζες, δεν είναι καθόλου ευνόητο ότι την ίδια τύχη θα έχουν και οι θυγατρικές τους ασφαλιστικές εταιρείες.

Από ελλαδικής πλευράς, σημαντικό σημείο ανησυχίας συνιστά η πορεία ή και το μέλλον των εδρευουσών στην Κύπρο και δραστηριοποιούμενων και στην Ελλάδα ασφαλιστικών εταιρειών του κ. Δ. Κοντομηνά. 
Η κατάσταση της κυπριακής οικονομίας δεν θα αφήσει προφανώς ανεπηρέαστη την παραγωγική δραστηριότητα της Εθνικής Ασφαλιστικής Κύπρου, που πρόσφατα κατέστη το κέντρο των διεθνών δραστηριοτήτων της μητρικής της, Εθνικής Ασφαλιστικής. Αντίστοιχη επίδραση αναμένεται και για τη θυγατρική εταιρεία της Υδρογείου Ασφαλιστικής στην Κύπρο, αν και το μερίδιο αγοράς της εκεί την κάνει να μη συνιστά, σε σύγκριση με τα μεγέθη των προηγούμενων εταιρειών, μέγιστο θέμα.

Δημιουργία Επενδυτικού Ταμείου Αλληλεγγύης 
Στη δημιουργία Επενδυτικού Ταμείου Αλληλεγγύης κατέληξε ομόφωνα πριν λίγες ώρες η σύσκεψη των Αρχηγών στην Κύπρο, καθώς όπως φαίνεται οι διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία δεν προχωρούν. Στη σύσκεψη συμμετείχαν, επίσης, ο Διοικητής και Υποδιοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, ο Γενικός Εισαγγελέας, ο ΓΔ του ΥΠΟΙΚ καθώς και υπηρεσιακοί τεχνοκράτες της Δημοκρατίας.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του SigmaLive, το σχέδιο προνοεί διαδικασία δημιουργίας νέας καλής τράπεζας για τη Λαϊκή, η οποία μάλλον οδηγείται σε αναδιάρθρωση. Με αυτό τον τρόπο η Κύπρος απαλλάσσεται  από 2 δις και παραμένουν υγιείς, η Ελληνική και η Τράπεζα Κύπρου, οι οποίες δεν θα συμπαρασυρθούν.

Δεσμεύονται, επίσης, 2,8 δις από ταμεία προνοίας ημικρατικών οργανισμών και τραπεζών. Το σχέδιο αυτό φαίνεται να βρίσκει σύμφωνη και την τρόικα, η οποία δεσμεύεται ότι θα στηρίξει το υπόλοιπο τραπεζικό σύστημα μέσω του ELA. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγεται η οδυνηρότατη πρόταση για «κούρεμα» 10%.

Παρόλα αυτά, υπολείπεται ένα δις και γίνεται προσπάθεια να αποφευχθεί το οποίο κούρεμα, αλλά αν δεν εξασφαλιστεί το ένα δις, τότε θα γίνει κούρεμα 1,5%, κάτι όμως που δεν χαρακτηρίζεται ως οδυνηρό επειδή καλύπτεται από τους τόκους.
Επιπλέον, διασφαλίζονται οι καταθέσεις μέχρι 100.000 ευρώ, αλλά υπάρχει πληροφορία ότι μπορούν να διασφαλιστούν και οι καταθέσεις μέχρι 200.000, από τυχόν αναδιάρθρωση της Λαϊκής.