Η ΤτΕ περιγράφει τους κινδύνους των ασφαλιστικών επιχειρήσεων

Στην Επισκόπηση του Ελληνικού Χρηματοπιστωτικού Συστήματος που εξέδωσε η Τράπεζα της Ελλάδος υπάρχει ειδικό κεφάλαιο για τις ασφαλιστικές εταιρείες, σε υποενότητα του οποίου γίνεται εκτενής αναφορά στους κινδύνους των ασφαλιστικών επιχειρήσεων.

Μεταξύ αυτών, ο κίνδυνος αγοράς, ο οποίος αποτελεί περίπου το 39,4% του συνολικού κινδύνου, αλλά και ο ασφαλιστικός κίνδυνος, ο κίνδυνος αθέτησης αντισυμβαλλομένου, ο λειτουργικός κίνδυνος…

Παραθέτουμε το σχετικό απόσπασμα:

Οι ασφαλιστικές είναι επιχειρήσεις που έχουν ως βασικό σκοπό να εξυπηρετούν τους πελάτες/ασφαλισμένους τους ως παραγωγοί ασφαλιστικών προϊόντων και καλύψεων. Κατά τη διαδικασία παροχής των υπηρεσιών τους, αντλούν κεφάλαια αναλαμβάνοντας ασφαλιστικούς και χρηματοοικονομικούς κινδύνους.

Η παρακάτω ανάλυση εστιάζει στους ποσοτικοποιήσιμους κινδύνους που οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις έχουν αναλάβει, όπως αυτοί αποτυπώνονται και επιμετρούνται με την τυποποιημένη μέθοδο για τον υπολογισμό της Κεφαλαιακής Απαίτησης Φερεγγυότητας. Σημειώνεται ότι το αποτέλεσμα της ευρωπαϊκής άσκησης προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (stress tests) που έλαβε χώρα το 2016 υπό την καθοδήγηση και το συντονισμό της EIOPA επιβεβαίωσε την ευαισθησία του κλάδου, πανευρωπαϊκά, σε συνθήκες χαμηλών επιτοκίων, οι οποίες δυνητικά θα ασκούσαν πιέσεις στην κερδοφορία των επιχειρήσεων, απειλώντας τη βιωσιμότητά τους, ιδιαίτερα δε εκείνων που προωθούν προϊόντα με ενσωματωμένες μακροχρόνιες χρηματοοικονομικές εγγυήσεις. Ο κίνδυνος αυτός δεν αποτυπώνεται στις κεφαλαιακές απαιτήσεις, καθώς το κύριο χαρακτηριστικό του είναι ότι διαβρώνει την κεφαλαιακή θέση των επιχειρήσεων σταδιακά και σε μακροχρόνιο ορίζοντα.

Συγκεντρωτικά, η ανάλυση των κινδύνων για το σύνολο της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς φαίνεται στο Διάγραμμα IV.1

Ασφαλιστικές επιχειρήσεις κατά ζημιών

Στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις κατά ζημιών (23 το πλήθος), ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι ο ασφαλιστικός, ο οποίος συνεισφέρει κατά 68,6% στη διαμόρφωση του προφίλ κινδύνου τους, ενώ ο αμέσως επόμενος κίνδυνος, αλλά σημαντικά μικρότερος, είναι ο κίνδυνος αγοράς, ο οποίος συνεισφέρει στη διαμόρφωση του προφίλ κινδύνου τους κατά 34,0%. Ο επόμενος κατά σειρά σημαντικότητας κίνδυνος είναι ο κίνδυνος αθέτησης αντισυμβαλλομένου (με συνεισφορά 12,1%), ενώ ο λειτουργικός κίνδυνος είναι αρκετά μικρός, περίπου 7%. Τέλος, τα οφέλη από τη διαφοροποίηση των κινδύνων συνεισφέρουν στη διαμόρφωση του προφίλ κινδύνου τους αφαιρετικά, καθώς μειώνουν τον κίνδυνο κατά 23,2% περίπου (Διάγραμμα IV.2).

Τα ανωτέρω συμπεράσματα αφορούν το σύνολο των ασφαλιστικών επιχειρήσεων κατά ζημιών, ενώ η εικόνα των κινδύνων διαφοροποιείται σημαντικά μεταξύ των επί μέρους ασφαλιστικών επιχειρήσεων (Διάγραμμα IV.3).

Από το Διάγραμμα IV.3 φαίνεται η μεγάλη ανομοιογένεια στο προφίλ κινδύνου μεταξύ των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, ιδιαίτερα στον κίνδυνο αγοράς και στον κίνδυνο αθέτησης αντισυμβαλλομένου, όπου τα ποσοστά συνεισφοράς των συγκεκριμένων κινδύνων στο προφίλ κινδύνου τους κυμαίνονται από 2,7% μέχρι και 79% και από 1,2% μέχρι και 58,5% αντίστοιχα.

Ασφαλιστικές επιχειρήσεις ζωής

Στις τρεις (3) ασφαλιστικές επιχειρήσεις που ασκούν αποκλειστικά ασφαλίσεις ζωής, ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι ο ασφαλιστικός, με ποσοστό περίπου 56,8%, ενώ ο αμέσως μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος αγοράς με 29,0% (Διάγραμμα IV.4). Χαρακτηριστικό στις ασφαλίσεις ζωής είναι ότι ο λειτουργικός κίνδυνος είναι υψηλός, καθώς ανέρχεται στο 22,8%, ενώ αντίθετα ο κίνδυνος αθέτησης αντισυμβαλλομένου αντιστοιχεί μόλις στο 6,4%. Τα οφέλη από τη διαφοροποίηση των κινδύνων κινούνται σε παρόμοιο επίπεδο με των ασφαλιστικών κατά ζημιών (περίπου 23,2%).

Τα ανωτέρω συμπεράσματα αφορούν το σύνολο των ασφαλιστικών επιχειρήσεων ζωής, ενώ η εικόνα των κινδύνων μεταξύ των επιμέρους ασφαλιστικών επιχειρήσεων παρατίθεται στο Διάγραμμα IV.5.

Ασφαλιστικές εταιρείες μικτής δραστηριότητας

Στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις (17 τον αριθμό) που ασκούν ταυτοχρόνως ασφαλίσεις ζωής και κατά ζημιών (ασφαλιστικές εταιρίες μικτής δραστηριότητας), η συνεισφορά των διαφόρων κινδύνων στο προφίλ των κινδύνων τους διαφοροποιείται σημαντικά. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι αυτός της αγοράς, καθώς συνεισφέρει κατά 42,1% περίπου, ενώ οι ασφαλιστικοί κίνδυνοι κατά ζημιών, ζωής και ασθενείας συνεισφέρουν με ποσοστό 36,5%, 24,0% και 18,2% αντίστοιχα (Διάγραμμα IV.6). Επιπλέον, ο κίνδυνος αθέτησης αντισυμβαλλομένου κινείται σε υψηλά επίπεδα (περίπου 15%). Τα οφέλη από τη διαφοροποίηση είναι αρκετά σημαντικά (μειώνουν τον κίνδυνο κατά 42,5% περίπου), καθώς οι επιχειρήσεις αυτές έχουν μεγαλύτερες δυνατότητες ανάληψης ασυσχέτιστων ή και, σε ορισμένες περιπτώσεις, αρνητικά συσχετισμένων κινδύνων.

Στο Διάγραμμα IV.7 διαφαίνεται η κατανομή των κινδύνων στις ασφαλιστικές εταιρίες μικτής δραστηριότητας.

Από το Διάγραμμα IV.7 φαίνεται η μεγάλη ανομοιογένεια των ασφαλιστικών επιχειρήσεων που προέρχεται κυρίως από το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις μικτής δραστηριότητας, διαχωρίζονται σε αυτές που αναλαμβάνουν κατά κύριο λόγο κινδύνους ασφαλίσεων ζωής καθώς δεν μπορούν να ασκήσουν ασφαλίσεις κατά ζημιών πέραν από αυτές που περιλαμβάνουν κινδύνους ασθενείας, και σε αυτές που αναλαμβάνουν κατά κύριο λόγο κινδύνους ασφαλίσεων κατά ζημιών. Ομοίως, η μεγάλη ανομοιογένεια που εμφανίζει ο κίνδυνος ασφαλίσεων ζωής οφείλεται στο μικρό αριθμό ασφαλιστικών επιχειρήσεων που αναλαμβάνουν σημαντικό ασφαλιστικό κίνδυνο ζωής. Ενδεικτικό είναι ότι το 50% των ασφαλιστικών επιχειρήσεων μικτής δραστηριότητας αναλαμβάνει ελάχιστους ασφαλιστικούς κινδύνους ζωής (σε ποσοστό μικρότερο από 10% σε σχέση με το συνολικό τους κίνδυνο).

Ο κίνδυνος αγοράς των ασφαλιστικών επιχειρήσεων

Αναφορικά με τον κίνδυνο αγοράς, ο οποίος αποτελεί περίπου το 39,4% του συνολικού κινδύνου των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, αυτό που φαίνεται είναι ότι υπάρχουν μεγάλες διαφοροποιήσεις μεταξύ των ασφαλιστικών επιχειρήσεων (Διάγραμμα IV.8).

Οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις κατά ζημιών παρουσιάζουν μεγάλη έκθεση στον κίνδυνο συγκέντρωσης (41% του συνολικού κινδύνου τους) και στους κινδύνους πιστωτικών περιθωρίων (29%) και ακινήτων (28%). Ο κίνδυνος μετοχών είναι μετριασμένος καθώς αντιστοιχεί στο 24% του συνολικού κινδύνου αγοράς. Η κατανομή των κινδύνων της αγοράς στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις κατά ζημιών παρατίθεται στο Διάγραμμα IV.9.

Σε αντίθεση με τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις κατά ζημιών, ο μεγαλύτερος κίνδυνος των ασφαλιστικών επιχειρήσεων ζωής είναι ο κίνδυνος μετοχών και πιστωτικών περιθωρίων, οι οποίοι ανέρχονται στο 42% και 43%, αντίστοιχα, ως ποσοστό του συνολικού κινδύνου αγοράς. Επίσης, χαρακτηριστικό είναι ότι ο συναλλαγματικός κίνδυνος για τις επιχειρήσεις αυτές είναι αρκετά αυξημένος, καθώς ανέρχεται σε ποσοστό 31%, ενώ ο κίνδυνος ακινήτων είναι σχεδόν μηδενικός.

Η κατανομή των κινδύνων αγοράς στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις ζωής παρατίθεται στο Διάγραμμα IV.10.

Οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις μικτής δραστηριότητας παρουσιάζουν μεγάλη ανομοιομορφία ως προς την έκθεσή τους στους κινδύνους της αγοράς. Σε κάθε κατηγορία κινδύνου της αγοράς, υπάρχουν ασφαλιστικές επιχειρήσεις με μηδενική έκθεση όπως και ασφαλιστικές επιχειρήσεις με αρκετά μεγάλη έκθεση. Ενδεικτικός είναι ο κίνδυνος πιστωτικών περιθωρίων, ο οποίος αποτελεί, σε ορισμένες περιπτώσεις, μέχρι και το 99% του συνολικού κινδύνου αγοράς στον οποίο εκτίθενται.

Στις επιχειρήσεις αυτές, ο μεγαλύτερος εκ των κινδύνων αγοράς είναι ο κίνδυνος πιστωτικών περιθωρίων, με ποσοστό 42%, και ακολουθεί ο κίνδυνος μετοχών με ποσοστό 30%.

Η κατανομή των κινδύνων της αγοράς στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις μικτής δραστηριότητας παρατίθεται στο Διάγραμμα IV.11.