Η σπουδαιότητα των ορίων στα παιδιά

Τα παιδιά έρχονται σε επαφή με τον κόσμο αρχικά μέσω των γονιών τους και χρειάζονται τα όρια από αυτούς για να αισθάνονται ασφαλή. Η έλλειψη ορίων μπορεί να οδηγήσει στην απόκτηση ελέγχου από το παιδί, κι αυτό θα ήταν επιβλαβές τόσο για τους γονείς όσο και για το παιδί.

Γράφει η Χριστίνα Παναγιωτακοπούλου, Ψυχολόγος BSc – Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια, Συντονίστρια Σεμιναρίων*

H θέσπιση ορίων είναι μία συνεχής πρόκληση και βασική διάσταση του γονεϊκού ρόλου, καθώς τα παιδιά προσπαθούν συνεχώς να τα υπερβούν. Τα όρια βοηθούν τα παιδιά να κατανοούν και να σέβονται τις ανάγκες τις δικές τους και των γύρω τους, ενώ αποτελούν σημαντικό μέρος της ωρίμανσής τους και της διαδικασίας να γίνουν πιο ανεξάρτητα.

Τα όρια τίθενται στις συμπεριφορές και όχι στα συναισθήματα και στις επιθυμίες του παιδιού. Είναι η γραμμή που έχουν οι γονείς γύρω από τον εαυτό τους, για να ορίσουν πού βρίσκονται εκείνοι και πού το παιδί τους. Όταν τα όρια ξεπερνιούνται, μπορεί να αισθάνονται ανησυχία, θυμό, υπερένταση, αμηχανία.

Ο τρόπος με τον οποίο οι γονείς επιβάλλουν τα όρια στα παιδιά είναι σημαντικός, αφού μπορεί να γίνει είτε μέσω κριτικής είτε μέσω επικοινωνίας με έναν σταθερό τρόπο, που όμως περιλαμβάνει τον σεβασμό. Ας αναλογιστούν οι γονείς πώς προτιμούν να τους συμπεριφέρονται στον χώρο εργασίας και αυτό θα είναι μία καλή πυξίδα για να ξεκινήσουν.

Η επιβολή ορίων μέσω του φόβου και του ελέγχου δεν είναι αποτελεσματικοί, μακροπρόθεσμοι δάσκαλοι των παιδιών, αφού δεν ενισχύουν παιδιά με δεξιότητες αποτελεσματικής επίλυσης των προβλημάτων και δεν δημιουργούν την απαραίτητη ηθική συμπεριφορά. Η ύπαρξη ορίων στην καθημερινότητα των παιδιών σκοπό έχει να προάγει θετικές συμπεριφορές και μία συνεργατική στάση.

Ας δούμε, λοιπόν, τι χρειάζεται να λαμβάνουν υπόψη οι γονείς όταν θέτουν όρια:

• Να έχουν συμφωνήσει από κοινού οι γονείς τις σημαντικές προτεραιότητες και να έχουν ενημερώσει όποιους εμπλέκονται με τη φροντίδα/ανατροφή των παιδιών τους (για παράδειγμα παππούς, γιαγιά, φροντιστές).
• Να υπάρχει αρκετός χρόνος για να γίνει η σχετική συζήτηση και να είναι τόσο τα παιδιά όσο και οι γονείς σε καλή διάθεση.
• Να ακούν τις ανησυχίες των παιδιών και τα σχόλιά τους και να τα λαμβάνουν υπόψη.
• Να δημιουργήσουν ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο τα παιδιά μπορούν να έχουν αυτονομία.
• Τα παιδιά ανταποκρίνονται καλύτερα σε σταθερές και δίκαιες συνέπειες, ενώ οι γονείς θα πρέπει να έχουν επικοινωνήσει το πώς θα τηρούνται τα όρια και τις τυχόν συνέπειες εκ των προτέρων.
• Να αναπροσαρμόζονται ανάλογα με την εξέλιξη και την ωριμότητα του παιδιού και να αλλάζουν ανάλογα με την ηλικία του.

Η επιβράβευση των θετικών συμπεριφορών συμβάλλει στην ανάπτυξη, ενώ είναι σημαντικό να γνωρίζει το παιδί γιατί δεν είναι αποδεκτές κάποιες συμπεριφορές. Να δημιουργούν οι γονείς ένα περιβάλλον αποδοχής και σεβασμού που εστιάζει στις ικανότητες, τις δυνάμεις και τις αξίες των παιδιών.

Η εφαρμογή ορίων στα παιδιά συμβάλλει να αναπτύσσουν σεβασμό για τους ανθρώπους και τα πράγματα γύρω τους, χωρίς να τα αντιμετωπίζουν ως αντικείμενα που υπάρχουν για να εξυπηρετούν τις ανάγκες τους και ότι είναι εκεί μόνο για να τους δίνουν ό,τι θέλουν. Επίσης, μειώνει τις αντιπαραθέσεις και τις διαφωνίες.

Ενώ τα όρια είναι σημαντικά για τα παιδιά, εξίσου σημαντικό είναι να υπάρχει μέσα στην ημέρα χρόνος παιχνιδιού που το παιδί είναι ελεύθερο. Το παιχνίδι είναι ο αρχικός τρόπος εξερεύνησης του κόσμου. Επίσης, να ενθαρρύνονται τα παιδιά να μαθαίνουν να κάνουν τις δικές τους επιλογές, μέσα όμως από την ασφάλεια των ορίων που τους τίθενται. Η σύνδεση, οι ώρες διασκέδασης και η δημιουργικότητα προάγουν θετικές συμπεριφορές και συνεργατική στάση, ενώ ο φόβος και ο έλεγχος δεν είναι αποτελεσματικοί δάσκαλοι των παιδιών.

Η αλλαγή των γονεϊκών συνηθειών, παρόλο που δεν είναι εύκολη υπόθεση, πάντα θα αξίζει την προσπάθεια, γιατί συμβάλλει στην καλύτερη ανάπτυξη των παιδιών και οι γονείς θα είναι πιο ισορροπημένοι. Η διαδικασία αυτή προϋποθέτει την ψυχική ενδυνάμωση του γονέα, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στην ανατροφή των παιδιών.

* Η κα Χριστίνα Παναγιωτακοπούλου παρέχει υπηρεσίες σε εταιρείες μέσω ατομικών συνεδριών, μικρών ομάδων εργασίας, εκπαιδευτικών σεμιναρίων και συμβουλευτικής (coaching). Διατηρεί προσωπικό γραφείο για την παροχή συνεδριών ψυχοθεραπείας και συμβουλευτικής σε άτομα, οικογένειες, ζευγάρια και ομάδες.

Έχει υπάρξει ανώτατο στέλεχος Ασφαλιστικών Εταιρειών.

Ακολουθήστε την Ασφαλιστική Αγορά στο Google News