Ακριβώς την ώρα που η Ευρώπη βγαίνει ασθμαίνοντας από το τούνελ της Covid-19, μια σειρά φυσικών καταστροφών έπληξε περιοχές της ηπείρου, αφήνοντάς την να πασχίζει να αντιμετωπίσει μια ακόμα δυστυχία. Με πολλά θύματα και άνευ προηγουμένου ζημίες στη Γερμανία και το Βέλγιο, οι πλημμύρες μας θυμίζουν την ανάγκη προετοιμασίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Η Ευρώπη βρέθηκε αντιμέτωπη με μια σειρά από ατυχή γεγονότα τα τελευταία δύο χρόνια. Και αυτή η χρονιά δεν φαίνεται να είναι καλύτερη. Σαν να μη μας έφταναν οι φόβοι για τη μετάλλαξη δέλτα του κορωνοϊού που προκαλεί ακόμα ένα κύμα λοιμώξεων, τμήματα της Ευρώπης αντιμετωπίζουν τώρα απώλειες ανθρώπινων ζωών και περιουσιών λόγω των ισχυρών βροχών και των πλημμυρών. Τις τελευταίες ημέρες, ισχυρές βροχοπτώσεις στην Κεντρική Ευρώπη έχουν βυθίσει ολόκληρους δρόμους, ειδικά στη Γερμανία και το Βέλγιο. Σχεδόν 200 άνθρωποι έχουν πεθάνει μέχρι στιγμής (σ.σ. 21/7) και περισσότεροι από 1.000 εξακολουθούν να αγνοούνται.

Δυστυχώς, η πληθώρα ειδήσεων σχετικών με τα καιρικά φαινόμενα έχει γίνει κανόνας τα τελευταία χρόνια. Δεν υπάρχει, μάλιστα, κανένα σημάδι βελτίωσης, με την κλιματική αλλαγή να απειλεί να κάνει τα ακραία καιρικά φαινόμενα όλο και πιο συχνά και πιο σοβαρά. Από τις καταιγίδες του Ιουνίου στην Ευρώπη έως τον καύσωνα στις ΗΠΑ και τον Καναδά, η φύση στέλνει σαφή μηνύματα σχετικά με το τι μπορούμε να περιμένουμε στο μέλλον εάν δεν κινηθούμε αρκετά γρήγορα για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

Δωρεά €1 εκατ. από την Allianz

Η τελευταία τραγωδία, οι πλημμύρες στη Γερμανία και το Βέλγιο, θυμίζει έντονα πόσο σοβαρά καιρικά φαινόμενα έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια. Το κόστος σε ζωές από τις πρόσφατες πλημμύρες πλησιάζει τις 200. Πρόκειται για δεκαπλάσια αύξηση από τα αναφερόμενα θύματα στις πλημμύρες του 2002, που πριν από τον Ιούλιο θεωρούνταν ως οι χειρότερες πλημμύρες στην Ευρώπη για αυτόν τον αιώνα. «Οι εικόνες που είδαμε από τις κατεστραμμένες περιοχές όχι μόνο τις τελευταίες ημέρες, αλλά τις τελευταίες εβδομάδες από διαφορετικές χώρες, μας άφησαν έκπληκτους», αναφέρει ο κ. Klaus-Peter Roehler, Μέλος του Δ.Σ. της Allianz SE και Πρόεδρος του Δ.Σ. της Allianz Deutschland AG. «Είμαστε παρόντες για τους πελάτες μας, προσφέροντας την καλύτερη δυνατή υποστήριξη και βοηθώντας όπου μπορούμε. Για να υποστηρίξει τους εργαζόμενους στις υπηρεσίες βοήθειας, η Allianz στη Γερμανία δωρίζει 1 εκατομμύριο ευρώ στους εμπλεκόμενους οργανισμούς διάσωσης», προσθέτει. Οι δωρεές θα χρησιμοποιηθούν για τεχνικό εξοπλισμό ή εργαλεία, όπως αδιάβροχο προστατευτικό ρουχισμό, και για αντλίες και σκάφη που χάθηκαν ή υπέστησαν ζημιές κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων διάσωσης.

Για τα θύματα, κάθε εισφορά μετράει. Αν και είναι πολύ νωρίς για την εκτίμηση των ζημιών –για την Allianz καθώς και για τη Γερμανική Ασφαλιστική Ένωση (GDV)–, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα είναι σημαντικές. «Προς το παρόν, δεν μπορούμε ακόμη να εκτιμήσουμε με ακρίβεια το μέγεθος της απώλειας. Ωστόσο, θα είναι σίγουρα μεγάλο», αναφέρει ο κ. Jochen Haug, Δ/ντής απαιτήσεων και μέλος του Δ.Σ. της Allianz Versicherungs-AG. «Επί του παρόντος, μπορούμε μόνο να επιβεβαιώσουμε ότι έχουμε πολλούς πελάτες της Allianz στις πληγείσες περιοχές. Ωστόσο, λόγω της κατάστασης που επικρατεί αυτή τη στιγμή στην περιοχή, πολλοί δεν μπόρεσαν ακόμη να μας στείλουν τις αναφορές απαιτήσεών τους ή να μας ενημερώσουν για τη ζημιά», επισημαίνει. Πολλοί εκπρόσωποι της Allianz βρίσκονται στο πεδίο, βοηθώντας και υποστηρίζοντας τους πελάτες, παρά το γεγονός ότι και οι ίδιοι έχουν πληγεί. «Οι πραγματογνώμονές μας έχουν ήδη φτάσει σε όλες τις προσβάσιμες περιοχές, για να βοηθήσουν προσωπικά εκείνους που επηρεάζονται, να καταγράψουν τη ζημιά και να κανονίσουν τις πρώτες προκαταβολές, εάν είναι απαραίτητο», αναφέρει ο κ. Haug. Άλλοι ειδικοί και εξωτερικοί πάροχοι υπηρεσιών από όλη τη Γερμανία φτάνουν στις πληγείσες περιοχές για να βοηθήσουν, να καταγράψουν ζημιές και να συζητήσουν τα επόμενα βήματα με τους πελάτες τους.

Στο Βέλγιο, 20 άτομα έχουν χάσει τη ζωή τους μέχρι στιγμής. Η Allianz Benelux δεν έχει ακόμη υπολογίσει με ακρίβεια τις ζημιές. Ωστόσο, οι αρχικές εκτιμήσεις από τη Βελγική Ένωση Ασφαλιστών ανεβάζουν τις απώλειες σε όλη την αγορά σε αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Μέχρι στιγμής, η υψηλότερη καταγεγραμμένη απώλεια από πλημμύρες στο Βέλγιο είναι περίπου €150 εκατομμύρια, το 2016. Η Allianz Global Corporate & Speciality (AGCS) λαμβάνει τις πρώτες απαιτήσεις από εταιρείες στις περιοχές που επηρεάζονται. Οι ειδικοί αποζημιώσεων της εταιρείας συμβουλεύουν τους πελάτες σχετικά με τα βήματα που πρέπει να κάνουν, για να ξαναρχίσουν τις εργασίες τους γρήγορα και με ασφάλεια. Ωστόσο, η έκταση της ζημιάς σε περιουσιακά στοιχεία εξακολουθεί να είναι ασαφής, όπως και η αναμενόμενη διάρκεια της διακοπής επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Εποχή ακραίων φαινομένων

Οι πλημμύρες του Ιουλίου είναι το τελευταίο συμβάν σε μια σειρά ακραίων καιρικών φαινομένων αυτό το καλοκαίρι στην Ευρώπη. Στα μέσα Ιουνίου, σημειώθηκαν έντονες βροχοπτώσεις και χαλάζι, διαμέτρου 5 εκατοστών και άνω, στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ελβετία, την Τσεχική Δημοκρατία και την Αυστρία. «Η αιτία ήταν το σύστημα χαμηλής πίεσης Volker, το οποίο μετακινήθηκε στη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη», σημειώνει ο κ. Bastian Manz, Ανώτερος Αναλυτής Ατμοσφαιρικού και Κλιματικού Κινδύνου στην Allianz Re, την εταιρεία αντασφάλισης του Ομίλου Allianz. «Η ενεργοποίηση έγινε όταν κρύος αέρας, που σχετίζεται με την περιοχή χαμηλής πίεσης, συγκρούστηκε με ζεστό, υγρό αέρα πάνω από την ήπειρο. Αναπτύχθηκε έτσι ένα μεταβαλλόμενο όριο μάζας αέρα και, ως εκ τούτου, αναφέρθηκαν εκτεταμένες ζημιές σε προσόψεις κτηρίων και στέγες, παράθυρα, οχήματα, φωτοβολταϊκά συστήματα και γεωργικές καλλιέργειες σε ολόκληρη την ήπειρο». Στα τέλη Ιουνίου, το μετεωρολογικό σύστημα Xero χαμηλής πίεσης προκάλεσε περαιτέρω χαλάζι και πλημμύρες, οι οποίες επηρέασαν κυρίως την κεντρική Ελβετία (Λουκέρνη και Ζυρίχη) και τη νοτιοδυτική Γερμανία (Έσση, Μπάντεν-Βίρτεμπεργκ και Βαυαρία).

Αυτά τα γεγονότα οδήγησαν σε ένα αρνητικό ρεκόρ την Allianz Suisse, την ελβετική εταιρεία της Allianz: σύμφωνα με τις τρέχουσες εκτιμήσεις, η Allianz Suisse αναμένει περισσότερες από 28.000 απαιτήσεις να υποβληθούν σε σχέση με τα διάφορα καιρικά γεγονότα από τα μέσα Ιουνίου. Έχουν ήδη κατατεθεί περισσότερες από 21.000 απαιτήσεις, οι περισσότερες από τις οποίες σχετίζονται με την ασφάλιση αυτοκινήτων. Η συνολική ζημία που εκτιμάται είναι πάνω από 103 εκατομμύρια ελβετικά φράγκα. Για λόγους σύγκρισης: τα προηγούμενα έτη ρεκόρ, 2009 και 2012, η Allianz Suisse είχε ετήσιες απαιτήσεις περίπου 90 εκατομμυρίων ελβετικών φράγκων από φυσικές καταστροφές. Για την Αυστρία, η τρέχουσα εκτίμηση απαιτήσεων είναι περίπου €55 εκατομμύρια, εξαιρουμένων των απωλειών που σχετίζονται με την πρόσφατη δυνατή βροχόπτωση. Το ίδιο καιρικό σύστημα προκάλεσε ανεμοστρόβιλο στην περιοχή Hodonin της Τσεχικής Δημοκρατίας προς τα τέλη Ιουνίου, με ταχύτητες ανέμου που έφταναν έως και 320 χιλιόμετρα την ώρα. «Κατέστρεψε περισσότερα από 1.200 κτήρια και αναφέρθηκαν αρκετοί θάνατοι», αναφέρει ο κ. Bastian της Allianz Re. Ο ανεμοστρόβιλος ήταν ο πιο καταστροφικός στη σύγχρονη ιστορία της χώρας, πρόσθεσε ο ειδικός για το κλίμα. Η Allianz έχει σχεδόν 20.000 πελάτες στην πληγείσα περιοχή. Από αυτούς, πάνω από 90% ενημερώθηκαν μέσω μηνυμάτων και τηλεφωνικών κλήσεων σχετικά με το πώς θα μπορούσαν να επικοινωνήσουν με την Allianz για υποστήριξη.

Κλιματική αλλαγή σε εξέλιξη

Πιθανότατα, η κλιματική αλλαγή ενισχύει τα ακραία καιρικά φαινόμενα. «Η υπερθέρμανση του πλανήτη αυξάνει τη θερμοκρασία του αέρα, ο οποίος στη συνέχεια απορροφά περισσότερους υδρατμούς. Αυτό σημαίνει ότι οι έντονες βροχοπτώσεις αναμένεται να είναι πιο συχνές», εξηγεί ο κ. Bastian Manz. Επιπλέον, τα αεριωθούμενα ρεύματα – που είναι ρεύματα αέρα που φυσούν από τα δυτικά προς τα ανατολικά ψηλά πάνω από τη Γη– έχουν επιβραδυνθεί. «Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καιρικά μοτίβα μεγαλύτερης διάρκειας –παρατεταμένη βροχόπτωση ή εκτεταμένα κύματα θερμότητας ή ακραίες ψυχρές περιόδους. Συγκεκριμένα, η κλιματική αλλαγή προκαλεί επιβράδυνση και συσσώρευση ορισμένων συστημάτων χαμηλής πίεσης, όπως οι Storm Bernd ή Hurricanes Dorian και Harvey που προκαλούν πλημμύρες. Αυτό αυξάνει τη διάρκεια και τον όγκο της βροχόπτωσης».

Ο κ. Bastian Manz αναμένει ότι η συχνότητα ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως χαλάζι, ανεμοστρόβιλοι και πλημμύρες, θα αυξηθεί. «Μια θερμότερη ατμόσφαιρα διατηρεί υψηλότερη περιεκτικότητα σε υγρασία –7% ανά βαθμό Κελσίου–, αυξάνοντας το δυναμικό για περισσότερη βροχόπτωση».

Απαιτείται δράση

Αν και βρίσκονται σε εξέλιξη προσπάθειες για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη, δεν υπάρχουν άμεσες λύσεις για τέτοια ακραία γεγονότα. Αυτό που μπορεί να βοηθήσει είναι η προετοιμασία για την καλύτερη αντιμετώπισή τους και την ελαχιστοποίηση των απωλειών ζωών και περιουσιών. «Απαιτείται πολιτική υποστήριξη, ειδικά όσον αφορά τους κινδύνους της βροχής και των πλημμυρών», αναφέρει ο κ. Klaus-Peter Roehler. «Σε αυτό το θέμα, οι αυστηροί κατασκευαστικοί περιορισμοί σε ευάλωτες περιοχές διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο, όπως και η προστασία για τις πλημμύρες και η διαχείριση της λεκάνης απορροής των ποταμών».Σε ατομικό επίπεδο, μπορούν να ληφθούν μέτρα για τον περιορισμό των κινδύνων από τις καταιγίδες. «Για παράδειγμα, υπάρχουν ήδη βελτιωμένοι κτηριακοί κανονισμοί στην Ελβετία. Σε αυτούς περιλαμβάνονται παράθυρα, προσόψεις και δομές ανθεκτικές στο χαλάζι», επισημαίνει ο κ. Klaus-Peter Roehler. Σε ό,τι αφορά τους ασφαλιστές, σημειώνει: «Οι λειτουργικές μονάδες μας συμβουλεύουν τους πελάτες μας και μπορούν, εάν είναι απαραίτητο, να συνδέσουν μια προσφορά ασφάλισης με μια απαλλαγή ή προτροπή στον ασφαλισμένο να λάβει προληπτικά μέτρα». Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. «Ειδικά ενόψει των πρόσφατων γεγονότων στη Γερμανία, σκεφτόμαστε πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι θα καλυφθούν σε περίπτωση απώλειας. Για τον σκοπό αυτό, πρέπει να συνεργαστούμε με τις αρχές, για την έντονη προώθηση της ασφάλισης έναντι φυσικών κινδύνων για τους ιδιοκτήτες ακινήτων. Σε τελική ανάλυση, η ζημιά που προκαλείται από δυνατή βροχή μπορεί να συμβεί οπουδήποτε. Απαιτούνται κοινές προσπάθειες από το κράτος, την οικονομία, αλλά και από τους ιδιώτες. Μια βιώσιμη λύση θα πρέπει να περιλαμβάνει επιμέρους συνιστώσες όπως η ατομική πρόληψη, η εντατική προστασία από τις πλημμύρες, η επανεξέταση του σχεδιασμού κτηρίων και χρήσεων γης, τα συστήματα προειδοποίησης και διάσωσης, ασφαλιστικές λύσεις οικονομικά προσιτές για τον ευρύ πληθυσμό και, εάν είναι απαραίτητο, εκπτώσεις για τη διασφάλιση της πρόληψης από τα άτομα». Ωστόσο, η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι μια κοινωνική ευθύνη που απαιτεί καθολική συμμετοχή. «Είναι σημαντικό για όλους μας να εφαρμόσουμε τους κλιματικούς στόχους σύμφωνα με τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα. Μακροπρόθεσμα, είναι επίσης απαραίτητο να προσαρμόσουμε τις υποδομές, ώστε να ενσωματωθεί στον σχεδιασμό τους η προστασία του κλίματος».