Γράφει η Χριστίνα Παναγιωτακοπούλου, Ψυχολόγος BSc – Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια, Συντονίστρια Σεμιναρίων

Η παρατεταμένη ισχύς των περιοριστικών μέτρων έχει δημιουργήσει μία νέα καθημερινότητα, όσον αφορά τις προσωπικές, οικογενειακές, επαγγελματικές και κοινωνικές σχέσεις.

Η απομόνωση στο σπίτι ενώ, από τη μια, απαιτεί την προσαρμογή σε νέους τρόπους επικοινωνίας, από την άλλη, η στενή εγγύτητα με τα ίδια άτομα για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να είναι αγχωτική. Μελέτες σε ανθρώπους που έχουν επιλέξει να ζουν σε συνθήκες απομόνωσης για μεγάλο χρονικό διάστημα, όπως οι αστροναύτες, οι σπηλαιολόγοι, τα μέλη επιστημονικών αποστολών στην Αρκτική, δίνουν έμφαση στη σπουδαιότητα της ανεκτικότητας, τόσο απέναντι στους άλλους όσο και απέναντι στον ίδιο μας τον εαυτό.

Προκειμένου να μειώσουμε την πιθανότητα συγκρούσεων και διαφωνιών στις ήδη υπάρχουσες δύσκολες στιγμές, είναι απαραίτητη:

η αυτοσυγκράτηση
η μη έμφαση στα μικροπράγματα της καθημερινότητας και
η δημιουργία ενός προσωπικού χώρου, που θα μπορούμε να έχουμε χρόνο με τον εαυτό μας και θα συμφωνείται από κοινού με τα άτομα που συμβιώνουμε.

Ίσως για μερικούς να είναι μία ευκαιρία:

να περάσουν περισσότερο χρόνο με την οικογένειά τους ή τον σύντροφό τους, ώστε να μοιραστούν σημαντικά πράγματα χωρίς την πίεση του χρόνου, και οι γονείς να επικοινωνήσουν το αξιακό τους σύστημα
να αναστοχαστούν για την επαγγελματική τους πορεία
να φροντίσουν τους πρεσβύτερους
να εστιάσουν στον εαυτό τους.

H αβεβαιότητα που έχει αυτή η περίοδος δημιουργεί δύσκολα συναισθήματα φόβου, άγχους και αγωνίας, τα οποία είναι φυσιολογικά. Είναι σημαντικό, όταν κυριευόμαστε από τέτοιου είδους συναισθήματα, να μην κλειστούμε στην ατομικότητά μας και να μην απομονωθούμε από τους άλλους. Η αποδοχή αυτών των συναισθημάτων συντελεί στο να αναζητούμε αυτά που μπορούν να μας υποστηρίξουν και νέους τρόπους διαχείρισης των δυσκολιών.

Επίσης, οι παρούσες συνθήκες έχουν δημιουργήσει νέες συνθήκες στις εργασιακές σχέσεις, με συχνότερη μορφή την εξ αποστάσεως εργασία, που μπορεί να απαιτεί περισσότερες ώρες δoυλειάς. Τόσο οι εργαζόμενοι όσο και οι εργοδότες καλούνται να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις αυτής της συνθήκης. Σημαντική προτεραιότητα πρέπει να είναι η διατήρηση της σύνδεσης με τους συναδέλφους σε καθημερινή βάση.

Πολλοί εργαζόμενοι, παράλληλα με τις εργασιακές τους υποχρεώσεις, είτε φροντίζουν τις απαιτητικές οικογενειακές υποχρεώσεις, είτε βιώνουν μοναχικότητα, καθώς είναι μακριά από οικογένεια και φίλους, είτε δυσκολεύονται ψυχολογικά με τη νέα καθημερινότητα. Οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν με υπευθυνότητα τόσο την οικογένειά τους όσο και την εργασία τους μπορεί να βιώσουν συναισθήματα αναποτελεσματικότητας, και για τον ρόλο τους ως επαγγελματίες και για τον ρόλο τους μέσα στην οικογένεια. Είναι σημαντικό να καλλιεργείται καθημερινή “ρουτίνα επικοινωνίας” (ανταλλαγή μηνυμάτων, virtual καφέ) με τους συναδέλφους που να μη σχετίζεται με θέματα εργασίας. Επίσης, κατά τη διάρκεια των διαδικτυακών meetings, είναι σημαντικό να αφιερώνεται χρόνος για να μοιράζονται τα άτομα τις δυσκολίες που βιώνουν. Λόγω της εργασίας από το σπίτι, είναι πιθανό να εμπλέκεται ο προσωπικός με τον επαγγελματικό χώρο και οι συνθήκες απαιτούν ευελιξία και προσαρμοστικότητα.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι οι άνθρωποι αυτή την περίοδο βιώνουν την απώλεια πολλών πραγμάτων, καθώς η καθημερινότητα όπως τη γνωρίζανε έχει αλλάξει δραματικά. Τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσο και σε εταιρικό, είναι σημαντική η αναζήτηση συμβουλευτικής υποστήριξης σε περίπτωση μη δυνατότητας διαχείρισης των παρόντων ψυχοκοινωνικών κινδύνων.

Κατά τη διάρκεια τέτοιων συνθηκών ανακαλύπτονται όχι μόνο οι δυσκολίες που μπορεί ήδη να υπάρχουν στις σχέσεις, αλλά επίσης και ακατέργαστες δυνάμεις που δεν γνωρίζαμε ότι υπήρχαν και καλούμαστε να αξιοποιήσουμε.

Σίγουρα οι σημερινές συνθήκες έχουν βρει πολλούς από εμάς να αναρωτιόμαστε πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε αυτή την απότομη αλλαγή των συνηθειών, ώστε να οδηγήσει σε προσωπική ανάπτυξη και κοινωνική αλληλεγγύη. Με δεδομένο ότι τίποτε δεν είναι σταθερό και όλα συνεχώς αλλάζουν, καλούμαστε να μην αφήσουμε απλά αυτές τις στιγμές να περάσουν, αλλά να δώσουμε νόημα σε αυτό που ζούμε σήμερα, να συνεχίσουμε να ονειρευόμαστε και να σχεδιάζουμε τη ζωή μας και να χτίσουμε ψυχική ανθεκτικότητα, επενδύοντας στις σχέσεις και στο άνοιγμα προς τους ανθρώπους.