Γράφει η Χριστίνα Παναγιωτακοπούλου, Ψυχολόγος BSc – Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια, Συντονίστρια Σεμιναρίων

Η νέα δεκαετία ξεκίνησε με την εκλογή για πρώτη φορά γυναίκας ως Προέδρου της Δημοκρατίας, σε μία ανδροκρατούμενη ελληνική πολιτική σκηνή. Το γεγονός αυτό ενώ, από τη μια, δίνει ένα ελπιδοφόρο μήνυμα όσον αφορά τη συμμετοχή της γυναίκας σε ανώτερες διοικητικές θέσεις, φέρνει ταυτόχρονα στην επιφάνεια προβληματισμούς για τη θέση της στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα. Γιατί αποτελεί “έκτακτη είδηση” η επιλογή γυναίκας σε ανώτερες διοικητικές θέσεις; Γιατί υπάρχει διάκριση όσον αφορά την αμοιβή ή τις επαγγελματικές ευκαιρίες προς τις γυναίκες;

Παρόλο που έχουν δημιουργηθεί κοινωνικά και πολιτικά πλαίσια για να υποστηρίξουν την ισότιμη θέση των φύλων στο εργασιακό περιβάλλον, τα στερεότυπα που αφορούν τους ρόλους των δύο φύλων συνεχίζουν να κατέχουν ισχυρή θέση, τόσο στη χώρα μας όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Η έκθεση, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, σε στερεότυπα σχετικά με τη συμπεριφορά του κάθε φύλου ενισχύει τις υποσυνείδητες και αόρατες προκαταλήψεις. Επίσης, υπάρχουν αντιστάσεις όσον αφορά την ισότιμη πρόσβαση σε ηγετικές θέσεις.

Σύμφωνα με έρευνες της Grant Thornton (2019), στην Ελλάδα το 2019 ο αριθμός των γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις μειώθηκε σε 22% από 26% την προηγούμενη χρονιά. Το ποσοστό αυτό είναι μικρότερο από τον μέσο όρο των ευρωπαϊκών χωρών κατά 6%. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι χρειάζονται περαιτέρω συνειδητές δράσεις, ώστε να πετύχουμε ισορροπία στην παρουσία των δύο φύλων στις επιχειρήσεις.

Η πραγματική πολυμορφία των φύλων μέσα σε μία επιχείρηση έχει πολλά οφέλη και δεν αποτελεί μόνο θέμα δίκαιης αντιμετώπισης. Συνδέεται με τη συνολική οικονομική απόδοση της κάθε χώρας. Συμβάλλει στην αυξημένη αποτελεσματικότητα, παραγωγικότητα, καινοτομία και δημιουργικότητα, με την ποικιλία θέσεων και προοπτικών να οδηγεί σε καλύτερες αποφάσεις για την αντιμετώπιση του ανταγωνισμού και την ανάπτυξη. Επίσης, εταιρείες που σέβονται την πολυμορφία ενθαρρύνουν τους ικανούς υπαλλήλους να παραμείνουν.

Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στο εργασιακό περιβάλλον είναι αρκετές. Οι νόμοι και οι πολιτικές προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον για όλους, όμως, οι πραγματικές αλλαγές δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί. Οι απαιτήσεις από τις προσωπικές, οικογενειακές και επαγγελματικές υποχρεώσεις δημιουργούν δυσκολίες και μπορεί να ωθήσουν μία γυναίκα να εγκαταλείψει είτε την επαγγελματική της δραστηριότητα είτε τη δημιουργία οικογένειας.

Παρακάτω αναφέρονται τρόποι και δράσεις που θα μπορούσαν να εφαρμόσουν οι εταιρείες, ώστε να συμβάλουν στη δημιουργία κουλτούρας που θα στοχεύει στην ισορροπία μεταξύ των δύο φύλων και θα δίνει αξία στην πολυμορφία:

Αλλαγή στις διαδικασίες πρόσληψης

Εφαρμογή πρακτικών όπως διατύπωση της αγγελίας με τρόπο ώστε να ενθαρρύνεται η συμμετοχή και των δύο φύλων και αξιολόγηση των υποψηφίων από διευρυμένη ομάδα. Η μη εμφάνιση των ονομάτων των υποψηφίων διευκολύνει την επιλογή των ατόμων με βάση τη μόρφωση, την εμπειρία και τα απαιτούμενα προσόντα.

Ισότητα στην αμοιβή των υπαλλήλων

Είναι σημαντικό οι αμοιβές να βασίζονται στον εργασιακό ρόλο και η ισοτιμία στις αμοιβές αποτελεί σημαντικό στοιχείο ενός οργανισμού. Η εφαρμογή ετήσιου ελέγχου της μισθοδοσίας μπορεί να αξιολογήσει εάν υπάρχουν τυχόν προκαταλήψεις. Επίσης, είναι σημαντικό οι εργαζόμενοι να αμείβονται για τα αποτελέσματα που επιτυγχάνουν και όχι για τις ώρες εργασίας.

Πρωτοβουλίες για την ισορροπία μεταξύ προσωπικής / οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής

Η εφαρμογή ευέλικτων ωρών εργασίας, η παροχή επιδομάτων για τη φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων και η δυνατότητα γονικής άδειας τόσο για τις μητέρες όσο και για τους πατέρες είναι πρακτικές προς αυτή την κατεύθυνση. Οι πολιτικές αυτές είναι σημαντικό να εφαρμόζονται εξίσου για τα δύο φύλα, διαφορετικά μπορεί να ερμηνεύονται ως έλλειψη φιλοδοξίας και να μη βοηθούν στη μείωση της ανισότητας.

Η εφαρμογή αυτών των πολιτικών δημιουργεί μια επιχειρηματική κουλτούρα ανοιχτή, χωρίς αποκλεισμούς. Προϋποθέτει, όμως, κοινωνίες όπου τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις δεν θα στρεβλώνουν τον τρόπο που αξιολογούνται οι άνθρωποι. Η ισοτιμία θα ξεκινάει από τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τα δύο φύλα στην οικογένεια, στα σχολεία, στα πανεπιστήμια και πριν οι άνθρωποι εισέλθουν στο εργασιακό περιβάλλον, ώστε να έχουν τις ευκαιρίες να μπορούν ελεύθερα να επιλέγουν την εκπαίδευση και το επάγγελμά τους.