Η δύναμη των ερωτήσεων

Γράφει η Χριστίνα Παναγιωτακοπούλου
Ψυχολόγος BSc – Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια, Συντονίστρια Σεμιναρίων*

Οι ερωτήσεις είναι σημαντικές όχι μόνο για τις απαντήσεις που θα δοθούν, αλλά και για τις σχέσεις μας με τους άλλους. Εξίσου σημαντικές είναι και οι ερωτήσεις που απευθύνουμε στον ίδιο τον εαυτό μας… Οι σωστές ερωτήσεις δίνουν την ευκαιρία στους ανθρώπους να διευρύνουν και να εμβαθύνουν τη σκέψη τους και να αμφισβητήσουν τις παγιωμένες πεποιθήσεις τους.

Η παραδοσιακή ιδέα, όσον αφορά την αλλαγή, προϋποθέτει τη διάγνωση του προβλήματος και στη συνέχεια τη “συνταγογράφηση” της λύσης και την αναμονή των αποτελεσμάτων από την εφαρμογή της. Σε αντίθεση με αυτή την προσέγγιση επίλυσης των προβλημάτων, η καταξιωτική προσέγγιση –βασίζεται στην αρχή ότι, για να αντιμετωπίσουμε ένα πρόβλημα, χρειάζεται επίγνωση των δυνάμεών μας– θεωρεί ότι η αλλαγή μπορεί να ξεκινήσει όταν αρχίζουμε τις ερωτήσεις για αυτό που μας απασχολεί, τόσο προς τον εαυτό μας όσο και προς τους άλλους, καθώς η εστίαση της προσοχής μεταφέρεται σε άλλο σημείο, επιδιώκοντας να βρούμε την απάντηση στην ερώτηση.

Οι ερωτήσεις είναι σημαντικές όχι μόνο για τις απαντήσεις που θα δοθούν, αλλά και για τις σχέσεις μας με τους άλλους. Η τέχνη των ερωτήσεων είναι εξίσου σημαντική με την ικανότητα της ακρόασης, καθώς μπορεί να ξεκλειδώσει κρυμμένες ευκαιρίες, να αντιμετωπίσει απρόβλεπτους κινδύνους, να φέρει καλύτερα αποτελέσματα.

Υπάρχουν διαφορετικοί λόγοι που οι άνθρωποι συχνά αποφεύγουν να κάνουν ερωτήσεις:

• Ανησυχούν εάν θα κάνουν τη σωστή ερώτηση, ώστε να μην είναι αγενείς ή να μη φανούν ανίκανοι.
• Ανησυχούν μήπως, κάνοντας ερωτήσεις, οι άλλοι θεωρήσουν ότι δεν μπορούν να καταλάβουν αυτά που συμβαίνουν από μόνοι τους ή ότι επιβαρύνουν τον χρόνο και την ενέργεια του άλλου.
• Συνήθως προτιμά κανείς να είναι αυτός που θα έχει τις απαντήσεις για το πρόβλημα και όχι τις ερωτήσεις.
• Δεν έχουν εμπιστοσύνη όσον αφορά τις απαντήσεις που θα λάβουν, γιατί θεωρούν ότι τις γνωρίζουν ήδη –υπερβολική αυτοπεποίθηση.

Οι σωστές ερωτήσεις δίνουν την ευκαιρία στους ανθρώπους να διευρύνουν και να εμβαθύνουν τη σκέψη τους και να αμφισβητήσουν τις παγιωμένες πεποιθήσεις τους. Επίσης, είναι σημαντικό να επιδεικνύουν ότι έχουν προετοιμαστεί διεξοδικά για τη συζήτηση και ότι είναι ενήμεροι για την ευρύτερη κατάσταση. Με αυτόν τον τρόπο, αυτός που συμμετέχει στον διάλογο αισθάνεται ότι τον σέβονται και είναι πιο διατεθειμένος να ανοιχτεί.

Στους οργανισμούς, η ενθάρρυνση για ερωτήσεις αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο, καθώς διευρύνει τη μάθηση και την ανταλλαγή ιδεών, ενισχύει την καινοτομία και τη βελτίωση της απόδοσης, δυναμώνει τις σχέσεις και το αίσθημα εμπιστοσύνης και, τέλος, βελτιώνει τη συναισθηματική νοημοσύνη.

Οι ερωτήσεις που συμβάλλουν στη σύνδεση των ανθρώπων χρειάζεται να είναι αυθεντικές, ανοιχτές και να ενισχύουν την περιέργεια. Οι ερωτήσεις δεν γίνονται μόνο για να έχει κανείς την απάντηση σε κάτι που δεν γνωρίζει. Είναι ένας τρόπος να επιτρέψουμε στους άλλους να επικοινωνήσουν τη σκέψη τους, να επιδείξουν το θάρρος τους, να εκφράσουν ανοιχτά τις απόψεις τους, κι αυτό συμβάλλει στην προσωπική και επαγγελματική ωριμότητα.

Τέλος, εξίσου σημαντικές είναι οι ερωτήσεις που απευθύνουμε προς τον ίδιο τον εαυτό μας. Για παράδειγμα, αντί της ερώτησης: «Τι θα γινόταν, εάν δεν είχε συμβεί αυτό…», να τεθεί η ερώτηση: «Τι μπορώ να μάθω ή να κερδίσω από αυτό που συνέβη…». Αντιλαμβανόμαστε πως η διαφορετική αυτή ερώτηση μπορεί να βοηθήσει να “μετακινηθεί” κανείς από τον ρόλο του θύματος σε μία πιο θετική νοοτροπία, που μπορεί να έχει ευνοϊκές επιπτώσεις. Ας φανταστούμε πώς θα άλλαζε η καθημερινότητά μας, εάν ξεκινούσαμε την ημέρα με ερωτήσεις, όπως οι ακόλουθες:

• Tι μπορώ να κάνω σήμερα, που θα συμβάλει στην ανάπτυξή μου;
• Yπάρχει κάτι σημαντικό που μπορώ να καταφέρω σήμερα;
• Tι ιδιαίτερο μπορώ να προσφέρω σήμερα στον εαυτό μου, στον σύντροφό μου, στα παιδιά μου;

*Η κα Χριστίνα Παναγιωτακοπούλου παρέχει υπηρεσίες σε εταιρείες μέσω ατομικών συνεδριών, μικρών ομάδων εργασίας, εκπαιδευτικών σεμιναρίων και συμβουλευτικής (coaching). Διατηρεί προσωπικό γραφείο για την παροχή συνεδριών ψυχοθεραπείας και συμβουλευτικής σε άτομα, οικογένειες, ζευγάρια και ομάδες.
Έχει υπάρξει ανώτατο στέλεχος Ασφαλιστικών Εταιρειών. e-mail: [email protected]

Ακολουθήστε την Ασφαλιστική Αγορά στο Google News