Γιατί δεν “έπιασε” το PEPP; Τι προτείνει η EIOPA

Η EIOPA προτείνει ευρεία μεταρρύθμιση του PEPP για την αντιμετώπιση του συνταξιοδοτικού κενού της Ευρώπης και τη στήριξη της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης.

Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (ΕΑΑΕΣ) δημοσίευσε, στις 11 Σεπτεμβρίου, υπηρεσιακό έγγραφο σχετικά με το μέλλον του πανευρωπαϊκού συνταξιοδοτικού προϊόντος (PEPP). Στο έγγραφο εκτίθενται οι λόγοι πίσω από την περιορισμένη αποδοχή του PEPP και προτείνονται βελτιώσεις στον σχεδιασμό του για την αντιμετώπιση των εμποδίων από την πλευρά της προσφοράς, της ζήτησης και των διαρθρωτικών προβλημάτων που εμποδίζουν την ευρύτερη υιοθέτησή του.

Όπως επισημαίνεται, οι πολίτες της ΕΕ διαθέτουν συλλογικά περίπου €34 τρισ. σε αποταμιεύσεις, εκ των οποίων περίπου το ένα τρίτο βρίσκεται σε τραπεζικές καταθέσεις. Ταυτόχρονα, η γήρανση του πληθυσμού σε όλη την ΕΕ αυξάνει την πίεση στις κρατικές συντάξεις. Με ολοένα και λιγότερους εργαζόμενους να συντηρούν έναν αυξανόμενο αριθμό συνταξιούχων, τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν τη μεγάλη πρόκληση να συνεχίσουν να παρέχουν επαρκείς συντάξεις, χωρίς να μειωθεί, παράλληλα, η ευρωστία των δημόσιων οικονομικών τους.

Το Πανευρωπαϊκό Συνταξιοδοτικό Προϊόν (PEPP), που θεσπίστηκε το 2022, σχεδιάστηκε για να προσφέρει μια απλή, διαφανή, οικονομικά αποδοτική και ευέλικτη επιλογή συνταξιοδοτικής αποταμίευσης, με την οποία οι Ευρωπαίοι πολίτες θα μπορούσαν να συμπληρώσουν τις κρατικές συντάξεις τους. Μια καλά λειτουργούσα αγορά PEPP μπορεί να συμβάλει στη μείωση του συνταξιοδοτικού κενού στην Ευρώπη, να παρέχει στους πολίτες επαρκές και βιώσιμο εισόδημα κατά τη συνταξιοδότηση αλλά και ζωτικά κεφάλαια για τη χρηματοδότηση της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης της πραγματικής οικονομίας της ΕΕ, καθώς και της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.

Παρόλα αυτά, λόγω διαφόρων λόγων που σχετίζονται με την προσφορά, τη ζήτηση και τις κοινωνικές συνθήκες, η υιοθέτησή του ήταν περιορισμένη, γεγονός που δικαιολογεί την επαναξιολόγησή του, η οποία είναι προγραμματισμένη να γίνει το 2027. Στο έγγραφο που δημοσιεύτηκε στις 11 Σεπτεμβρίου, η EIOPA κάνει έναν απολογισμό των λόγων για τους οποίους δεν αξιοποιήθηκαν οι δυνατότητες του PEPP και προτείνει βελτιώσεις που θα μπορούσαν να δώσουν νέα πνοή στις συμπληρωματικές συντάξεις σε ολόκληρη την ΕΕ.

Δυσκολίες από την πλευρά της προσφοράς

Η διάθεση οποιουδήποτε νέου προϊόντος προϋποθέτει επενδύσεις εκ των προτέρων, και το ανώτατο όριο του κόστους και των αμοιβών του PEPP, που ανέρχεται στο 1% του συσσωρευμένου κεφαλαίου ετησίως, σημαίνει ότι το προϊόν χρειάζεται οικονομίες κλίμακος, για να καταστεί βιώσιμη εμπορική πρόταση. Παρόλο που η EIOPA δεν θεωρεί ότι αυτό το 1% από μόνο του είναι πολύ χαμηλό, η ανάγκη για οικονομίες κλίμακος μπορεί να θέτει τον πήχη αρκετά ψηλά για τους μικρότερους παρόχους προϊόντων. Οι δυνητικοί πάροχοι ενδέχεται, επίσης, να ανησυχούν για τον “κανιβαλισμό” των υφιστάμενων προϊόντων τους με το λανσάρισμα ενός PEPP.

Παράγοντες ζήτησης και άλλα εμπόδια

Η γενικά χαμηλή ευαισθητοποίηση και η χαμηλή συμμετοχή σε συστήματα συμπληρωματικής συνταξιοδότησης στην Ευρώπη, σε συνδυασμό με την τρέχουσα κρίση κόστους ζωής, έχουν πιθανώς μειώσει τη ζήτηση των καταναλωτών για το PEPP. Η EIOPA εκτιμά ότι ακόμη και όταν υποχωρήσει ο πληθωρισμός και βελτιωθεί το οικονομικό κλίμα, παραμένει αβέβαιο αν οι καταναλωτές θα δείξουν σημαντικά μεγαλύτερο ενδιαφέρον για το PEPP στην τρέχουσα μορφή του.

Οι καθυστερήσεις στην εφαρμογή του PEPP από ορισμένα κράτη μέλη και η έλλειψη ενιαίας φορολογικής μεταχείρισης σε εθνικό επίπεδο έχουν επίσης περιορίσει την υιοθέτηση.

Πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα

Η EIOPA είναι πεπεισμένη ότι τα βασικά χαρακτηριστικά του PEPP –απλότητα, αποδοτικότητα, διαφάνεια, προσαρμοστικότητα και ευελιξία – θα πρέπει να παραμείνουν το θεμέλιο της όποιας επικαιροποίησης γίνει. Τούτου λεχθέντος, είναι δυνατόν να γίνουν βελτιώσεις, ώστε το PEPP να γίνει πιο ελκυστικό τόσο για τους παρόχους όσο και για τους αποταμιευτές.

Για την αντιμετώπιση των ζητημάτων από την πλευρά της προσφοράς, η δυνητική αγορά για το PEPP πρέπει να διευρυνθεί σημαντικά. Τα παρακάτω μέτρα αποτελούν προτάσεις για την επίτευξη αυτού του στόχου:

• Συνδυασμός του επαγγελματικού και του ατομικού PEPP σε ένα ενιαίο προϊόν. Η θέσπιση φορολογικά αποδοτικών εργοδοτικών εισφορών σε συνδυασμό με προσωπικές εισφορές, στο πλαίσιο ενός PEPP, θα παρείχε την απαραίτητη οικονομία κλίμακος για την προσέλκυση περισσότερων παρόχων.
• Επικέντρωση σε θέματα που αφορούν τη σχέση ποιότητας-τιμής στο PEPP, αντί για ένα σταθερό ανώτατο όριο κόστους.
• Δημιουργία χαρακτηριστικών PEPP για τα εθνικά προϊόντα, που θα συμμορφώνονται με ένα σύνολο κοινών κανόνων σε επίπεδο ΕΕ.
• Μείωση του διοικητικού φόρτου, με την προαιρετική εφαρμογή των εθνικών υπολογαριασμών, καθιστώντας έτσι το διασυνοριακό χαρακτηριστικό του PEPP προαιρετικό.
• Και τέλος, να επιτραπεί η μεταφορά κεφαλαίων από άλλα ατομικά συνταξιοδοτικά προϊόντα στο PEPΡ.

Πιθανές διορθώσεις από την πλευρά της ζήτησης θα πρέπει να στοχεύουν στην ενθάρρυνση της συνταξιοδοτικής συμμετοχής γενικά. Η αξιοποίηση και των τριών πυλώνων των συντάξεων (κρατική, επαγγελματική και ιδιωτική) είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της οικονομικής ελευθερίας των πολιτών κατά τη συνταξιοδότηση και η αλλαγή της υφιστάμενης κατάστασης απαιτεί τολμηρές προτάσεις:

• Εισαγωγή της αυτόματης εγγραφής σε ένα ατομικό συνταξιοδοτικό σύστημα, όπως το PEPP, σε επίπεδο ΕΕ. Το αυτόματο άνοιγμα ενός συστήματος για κάθε πολίτη της ΕΕ που συμπληρώνει την ηλικία των 18 ετών ή εισέρχεται στο εργασιακό βίο θα ήταν ένα καινοτόμο βήμα. Τέτοια συστήματα θα πρέπει να επιτρέπουν τόσο τακτικές όσο και περιοδικές εισφορές, ώστε να αντικατοπτρίζουν τις διαφορετικές επαγγελματικές διαδρομές.
• Ανάπτυξη συστημάτων παρακολούθησης των συντάξεων. Η παροχή στους αποταμιευτές διαφανών και εύκολα προσβάσιμων πληροφοριών σχετικά με τα συνολικά συνταξιοδοτικά τους δικαιώματα σε ένα ενιαίο σημείο υποστηρίζει τις μακροπρόθεσμες αποταμιεύσεις και τον επαρκή συνταξιοδοτικό προγραμματισμό.

Πέρα από αυτά τα μέτρα, οι εθνικές και ενωσιακές πρωτοβουλίες είναι απαραίτητες για την επιτυχία ενός αναθεωρημένου PEPP. Τα κράτη μέλη θα πρέπει:

• Να εξασφαλίσουν στο PEPP την ίδια ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση που απολαμβάνουν τα ιδιωτικά συνταξιοδοτικά προϊόντα σε εθνικό επίπεδο. Επιπλέον, η φορολογική εναρμόνιση σε επίπεδο ΕΕ για το PEPP θα διευκόλυνε τις διασυνοριακές πωλήσεις και θα βοηθούσε τους παρόχους να επιτύχουν οικονομίες κλίμακας, συγκρατώντας το κόστος σε χαμηλά επίπεδα.
• Να εφαρμόσουν πίνακες ελέγχου των συντάξεων για μεγαλύτερη διαφάνεια, όσον αφορά την επάρκεια και τη βιωσιμότητα των εθνικών συνταξιοδοτικών συστημάτων. Η μέτρηση των συνταξιοδοτικών κενών είναι ένα ουσιαστικό πρώτο βήμα για την κάλυψή τους.

Η EIOPA πιστεύει ακράδαντα ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες, οι πάροχοι PEPP και τα κράτη μέλη θα ωφεληθούν σημαντικά από ένα αναθεωρημένο PEPP, από μια χαμηλού κόστους, μακροπρόθεσμη αποταμιευτική εναλλακτική λύση, η οποία μπορεί να ενισχύσει τις κεφαλαιαγορές της ΕΕ και να μειώσει την πίεση στα δημόσια οικονομικά.

Ακολουθήστε την ασφαλιστική αγορά στο Google News