Geneva Association: Η Ασφάλιση σε μια κατακερματισμένη παγκόσμια οικονομία

Η παγκόσμια οικονομία μετατοπίζεται από την ενοποίηση στον κατακερματισμό, καθώς τα κράτη δίνουν προτεραιότητα στην ασφάλεια έναντι των οικονομικών αποδόσεων. Μια νέα ερευνητική έκθεση της Geneva Association, με τίτλο «Insurance in a Fragmented World Economy», διερευνά τις επιπτώσεις της φθίνουσας παγκοσμιοποίησης ή της λεγόμενης «εποχής επιβράδυνσης» (slowbalisation) για τους αντασφαλιστές, και τις στρατηγικές προσαρμογής των εταιρειών στους εξελισσόμενους κινδύνους.
Η έκθεση υπογραμμίζει τις αποδιοργανωτικές επιπτώσεις του γεωοικονομικού κατακερματισμού στη διαχείριση των παγκόσμιων κινδύνων. Την ίδια στιγμή, εντοπίζει ευκαιρίες ανάπτυξης για τους αντ/ασφαλιστές, σε τομείς όπως ο πολιτικός κίνδυνος και η ασφάλιση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Τέλος, παραθέτει τρία πιθανά σενάρια –ήπιος, μέτριος και ακραίος γεωοικονομικός κατακερματισμός– και παρουσιάζει τρόπους ώστε να ανταποκριθούν οι ασφαλιστές στρατηγικά σε καθένα από αυτά.

Η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 σηματοδότησε μια σημαντική καμπή στην παγκόσμια οικονομική φιλελευθεροποίηση. Προκάλεσε την άνοδο λαϊκιστικών και κατά της παγκοσμιοποίησης κινημάτων, ενώ επιβράδυνε σημαντικά τη σταθερή ανάπτυξη του διασυνοριακού εμπορίου και τις ροές άμεσων ξένων επενδύσεων που είχαν αποκτήσει δυναμική από τη δεκαετία του 1980. Έκτοτε, ο κόσμος εισήλθε σε μια «εποχή επιβράδυνσης» (slowbalisation), που χαρακτηρίζεται από στασιμότητα όσον αφορά την παγκόσμια ενοποίηση (βλ. Γράφημα 1). Οι πρόσφατες γεωπολιτικές αναταραχές –συμπεριλαμβανομένης της εμπορικής σύγκρουσης μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, της πανδημίας COVID-19 και του πολέμου Ρωσίας – Ουκρανίας– έχουν αποσυντονίσει περαιτέρω τις αλυσίδες εμπορίου και εφοδιασμού, οδηγώντας την παγκόσμια οικονομία προς τον «γεωοικονομικό κατακερματισμό». Αυτό αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη προτεραιότητα που δίνουν τα κράτη στην ασφάλεια και την ανθεκτικότητα έναντι των οικονομικών αποδόσεων, αν και η παγκόσμια οικονομία παραμένει βαθιά συνδεδεμένη, καθιστώντας απίθανη τη μεγάλης κλίμακας «αποπαγκοσμιοποίηση».

Οι τρέχουσες τάσεις προς τον προστατευτισμό έχουν αναστρέψει ορισμένα από τα κέρδη της απελευθέρωσης του εμπορίου, κατά τη μεταπολεμική εποχή, η οποία ενθάρρυνε την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη και μείωσε τον πληθωρισμό. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις, ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη και τη μεταφορά τεχνολογίας, έχουν επίσης πληγεί από τις γεωπολιτικές εντάσεις –μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση, οι ροές άμεσων ξένων επενδύσεων μειώθηκαν ως ποσοστό του παγκόσμιου ΑΕΠ. Το κεφάλαιο συγκεντρώνεται ολοένα και περισσότερο εντός γεωπολιτικών μπλοκ, προκαλώντας μια αναδιάρθρωση των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού, μέσω της επανεγκατάστασης (reshoring) ή της «υποστήριξης φίλα προσκείμενων χωρών» («friend-shoring). Ενώ αυτές οι στρατηγικές μπορεί να μειώσουν τους γεωπολιτικούς κινδύνους, έχουν κόστος όσον αφορά τις οικονομικές αποδόσεις, αυξάνοντας τελικά το κόστος παραγωγής και τις τιμές για τον καταναλωτή.

Η διάδοση της τεχνολογίας έχει παρεμποδιστεί από τον γεωοικονομικό κατακερματισμό, καθώς οι χώρες επιβάλλουν περιορισμούς στις εξαγωγές, για να προστατεύσουν τα εθνικά τους συμφέροντα. Αυτή η επιβράδυνση στην καινοτομία και την παραγωγικότητα θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικές μακροπρόθεσμες απώλειες του ΑΕΠ, ιδίως σε οικονομίες που βασίζονται στην τεχνολογία, όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα. Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι η τάση προς την τεχνολογική αποσύνδεση από μόνη της θα μπορούσε να μειώσει το ΑΕΠ ορισμένων χωρών έως και 5%, σε σύγκριση με τη 10ετή πρόβλεψη.

Σε συνδυασμό με περιορισμούς στις διασυνοριακές ροές αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίων, ο γεωοικονομικός κατακερματισμός θα μπορούσε να μειώσει την αύξηση του ΑΕΠ σε ορισμένες χώρες έως και 12%. Ο περιορισμός του διασυνοριακού εμπορίου και των επενδύσεων, σε συνδυασμό με την τεχνολογική αποσύνδεση, κινδυνεύουν να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον στασιμοπληθωρισμού, που χαρακτηρίζεται από υψηλότερο πληθωρισμό και χαμηλότερη οικονομική ανάπτυξη.

Οι Συνέπειες για τους ασφαλιστές

Ο γεωοικονομικός κατακερματισμός παρουσιάζει αξιοσημείωτες προκλήσεις αλλά και πιθανές ευκαιρίες για τους ασφαλιστές. Περιπλέκει τη διαχείριση παγκόσμιων κινδύνων, παρεμποδίζοντας τη διεθνή συνεργασία σε πιεστικά ζητήματα, όπως η κλιματική αλλαγή, η ετοιμότητα για πανδημίες και η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, που απαιτούν συντονισμένη δράση. Οι ασφαλιστές ενδέχεται, επίσης, να αντιμετωπίσουν αυξημένη έκθεση σε κίνδυνο και προκλήσεις όσον αφορά την ασφαλισιμότητα, που σχετίζονται με αυτές τις απειλές.

Η γεωγραφική διασπορά του κινδύνου, χαρακτηριστικό της αποτελεσματικής ασφάλισης, περιορίζεται όλο και περισσότερο από εμπόδια στις διασυνοριακές δραστηριότητες. Αυτό ενισχύει τη μεταβλητότητα των αποζημιώσεων και των επενδυτικών αποδόσεων, καθιστώντας ενδεχομένως την αύξηση των ασφαλίστρων αναγκαία. Ο κατακερματισμός αυξάνει επίσης τη λειτουργική πολυπλοκότητα για τις πολυεθνικές ασφαλιστικές εταιρείες, καθώς τα διαφορετικά ή ακόμη και μεροληπτικά νομικά και ρυθμιστικά πλαίσια επιβάλλουν σημαντικό κόστος συμμόρφωσης, ιδιαίτερα σε γεωπολιτικά απομακρυσμένες περιοχές. Αυτό μπορεί να αναγκάσει ορισμένους ασφαλιστές να επικεντρωθούν εκ νέου σε εγχώριες και γεωπολιτικά εγγύτερες αγορές, κάτι που θα ενισχύσει τη συγκέντρωση στον ασφαλιστικό κλάδο.

Ο κλάδος των εμπορικών και ειδικών ασφαλίσεων αντιμετωπίζει άμεσα προβλήματα. Σε αντίθεση με την ασφάλιση λιανικής, η οποία επηρεάζεται έμμεσα από τις μεταβολές στην οικονομική ανάπτυξη και τον πληθωρισμό, αυτοί οι κλάδοι αντιμετωπίζουν αυξημένους κινδύνους που συνδέονται, για παράδειγμα, με την πολιτική αστάθεια και τις διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα. Ωστόσο, προκύπτουν και ευκαιρίες από τις αυξημένες κρατικές επενδύσεις σε βασικές υποδομές· για παράδειγμα, στην παραγωγή ημιαγωγών και στην καθαρή ενέργεια. Πρόσφατες πολιτικές για τη βιομηχανία, όπως ο νόμος CHIPS και Science Act στις ΗΠΑ, έχουν επηρεάσει θετικά τις προοπτικές για την ασφάλιση εμπορικών ακινήτων, η οποία προστατεύει περιουσιακά στοιχεία έναντι κινδύνων, όπως η πυρκαγιά και οι φυσικές καταστροφές. Οι νέες επενδύσεις και τα κατασκευαστικά έργα απαιτούν ολοκληρωμένη ασφαλιστική κάλυψη περιουσίας, ιδίως την ώρα που η έμφαση στην ενίσχυση των κρίσιμων αλυσίδων εφοδιασμού και των τεχνολογικών υποδομών ενισχύει το προφίλ κινδύνου των περιουσιακών στοιχείων υψηλής αξίας.

Η ασφάλιση έργων μηχανικής, η οποία αφορά τους κινδύνους που σχετίζονται με την κατασκευή, την εγκατάσταση και τη λειτουργία των έργων, είναι επίσης έτοιμη για ανάπτυξη, σε ένα περιβάλλον βιομηχανικών πολιτικών που επηρεάζεται γεωπολιτικά. Η τάση για ενεργειακή ανεξαρτησία είναι πιθανό να τονώσει τις επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) και την τοπική παραγωγή, αυξάνοντας τη ζήτηση για εξειδικευμένα ασφαλιστικά προϊόντα, που θα καλύπτουν πολύπλοκα μηχανήματα και εγκαταστάσεις ΑΠΕ, όπως ανεμογεννήτριες και ηλιακά πάρκα.

Η θαλάσσια ασφάλιση, ζωτικής σημασίας για την κάλυψη ζημιών που σχετίζονται με πλοία, φορτία και υποδομές, αντιμετωπίζει προκλήσεις από τον γεωοικονομικό κατακερματισμό. Αναμένεται μια στροφή από τις παγκόσμιες στις τοπικές αλυσίδες εφοδιασμού, κάτι που θα επηρεάσει τις καθιερωμένες ναυτιλιακές διαδρομές. Αυτό θα μπορούσε, βραχυπρόθεσμα, να οδηγήσει σε αύξηση των ασφαλιστικών απαιτήσεων, λόγω αλλαγής δρομολογίων, αυξάνοντας τελικά την έκθεση των ναυτασφαλιστών.

Ο γεωοικονομικός κατακερματισμός περιπλέκει και την ασφάλιση εμπορικών πιστώσεων, η οποία προστατεύει τις επιχειρήσεις από κινδύνους αφερεγγυότητας ή αθέτησης πληρωμών των εμπορικών τους εταίρων. Οι αυξημένοι εμπορικοί περιορισμοί θα μπορούσαν να πιέσουν τις εταιρείες που εξαρτώνται από το διεθνές εμπόριο, αυξάνοντας την πιθανότητα αφερεγγυότητας
–ιδιαίτερα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Η ασφάλιση πολιτικών κινδύνων, η οποία προσφέρει κάλυψη έναντι ζημιών από πολιτικά γεγονότα, όπως η απαλλοτρίωση λόγω κρατικοποιήσεων, έχει κερδίσει έδαφος. Το τεταμένο γεωπολιτικό κλίμα ενισχύει τη ζήτηση για αυτήν την κάλυψη, ιδιαίτερα μεταξύ των πολυεθνικών εταιρειών, που είναι πλέον πιο ευάλωτες σε ενέργειες που θέτουν σε κίνδυνο τα περιουσιακά τους στοιχεία σε τρίτες χώρες.

Η ασφάλιση στον κυβερνοχώρο, η οποία κυρίως αντιμετωπίζει τις απώλειες που προκύπτουν από κυβερνοεπιθέσεις και παραβιάσεις δεδομένων, είναι ολοένα και πιο ζωτικής σημασίας στο σημερινό γεωπολιτικό περιβάλλον. Οι απειλές στον κυβερνοχώρο που χρηματοδοτούνται από κράτη ενδέχεται να κλιμακωθούν, λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων, επιδεινώνοντας τους κινδύνους για τις επιχειρήσεις και δημιουργώντας επιπλέον προκλήσεις σε επίπεδο ασφαλισιμότητας.

Τα εταιρικά στελέχη χρησιμοποιούν την ασφάλιση D&O, για να προστατευτούν από απαιτήσεις που προκύπτουν από τις επιχειρηματικές αποφάσεις τους.

Ο γεωοικονομικός κατακερματισμός αυξάνει την πιθανότητα για αυθαίρετες έρευνες των εποπτικών αρχών, γεγονός που ενισχύει την έκθεση των ασφαλιστών D&O σε απαιτήσεις. Οι κίνδυνοι φήμης που συνδέονται με πολιτικές αντιπαραθέσεις υπογραμμίζουν περαιτέρω τη σημασία της κάλυψης D&O.

Πως απαντά ο ασφαλιστικός κλάδος

Οι ασφαλιστές πρέπει να προσαρμοστούν προληπτικά στον γεωοικονομικό κατακερματισμό, για να διατηρήσουν την ανθεκτικότητά τους και τη σημαντική θέση τους ως σταθεροποιητική δύναμη, σε μια ταχέως μεταβαλλόμενη παγκόσμια οικονομία. Ο αποτελεσματικός σχεδιασμός σεναρίων είναι το κλειδί. Αυτή η μεθοδολογία καθιστά τους ασφαλιστές ικανούς να προβλέπουν διάφορα πιθανά μελλοντικά σενάρια και να αξιολογούν τόσο τις άμεσες όσο και τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στις δραστηριότητές τους. Κάθε σενάριο πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις συνέπειες σε κρίσιμους τομείς, όπως η συχνότητα και η σοβαρότητα των απαιτήσεων και οι αποδόσεις των επενδύσεων, καθώς και τις εκτιμήσεις επιπτώσεων που αφορούν στην ανάπτυξη, την κερδοφορία και τη φερεγγυότητα.

H Geneva Association παρουσίασε τρία σενάρια γεωοικονομικού κατακερματισμού και τις πιθανές αντιδράσεις των ασφαλιστών σε αυτά.

1ο Σενάριο

Προβλέπει μια σταδιακή και ελεγχόμενη εντατικοποίηση του γεωοικονομικού κατακερματισμού, που χαρακτηρίζεται από περιφερειοποίηση του εμπορίου, περαιτέρω αύξηση των δασμών, γεωπολιτικά προσανατολισμένη, αλλά και των κρατικών επιδοτήσεων για συγκεκριμένους εγχώριους τομείς, καθώς και επιλεκτική αποκλιμάκωση, αλλά όχι πλήρη ανάσχεση της παγκοσμιοποίησης. Σε αυτό το περιβάλλον, οι ασφαλιστές πρέπει να αναπτύξουν προϊόντα που θα αντιμετωπίζουν συγκεκριμένους νέους κινδύνους που προκύπτουν από πιο κατακερματισμένες παγκόσμιες αγορές. Η ασφάλιση πολιτικού κινδύνου, για παράδειγμα, θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις μεταβαλλόμενες εμπορικές πολιτικές και η ασφάλιση της εφοδιαστικής αλυσίδας να προσαρμοστεί σε πιο περιφερειακές αλυσίδες εφοδιασμού.

Μια πιο αναλυτική προσέγγιση στο underwriting θα είναι ουσιαστικής σημασίας, καθώς θα πρέπει να ενσωματώνονται γεωπολιτικές πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο, για την αξιολόγηση των κινδύνων που σχετίζονται με την κάθε περιοχή.

Η διαχείριση κεφαλαίων θα πρέπει να είναι εξαιρετικά ευέλικτη, συνυπολογίζοντας τους διάφορους γεωπολιτικούς κινδύνους μεταξύ των περιφερειών δραστηριοποίησης κάθε εταιρείας. Οι ασφαλιστές θα πρέπει, επίσης, να διαφοροποιήσουν τα χαρτοφυλάκια περιουσιακών στοιχείων στις χώρες αλλά και τους τομείς που επωφελούνται σε αυτό το σενάριο, όπως οι ουδέτερες χώρες και οι εταιρείες ΑΠΕ και προηγμένης τεχνολογίας.

2ο Σενάριο

Προβλέπει μια έξαρση του γεωοικονομικού κατακερματισμού, λόγω μέτρων που θα προσομοιάζουν με εμπορικό πόλεμο, κατά τον οποίο η κλιμάκωση του προστατευτισμού θα οδηγεί σε πιο ασταθείς παγκόσμιες διασυνοριακές συναλλαγές και αλυσίδες εφοδιασμού. Οι ασφαλιστικές εταιρείες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τους αυξημένους κινδύνους που σχετίζονται με διαταραχές στο εμπόριο, με αύξηση των προϊόντων που καλύπτουν εμπορικές συγκρούσεις και αντίποινα.

Το underwriting θα πρέπει να προσαρμόζεται στην απρόβλεπτη φύση των κλιμακούμενων εμπορικών φραγμών, που απαιτούν δυναμικές επανεκτιμήσεις κινδύνου και τεστ αντοχής. Η διαχείριση κεφαλαίων θα δώσει έμφαση στη ρευστότητα και την ευελιξία, επιτρέποντας τη γρήγορη ανακατανομή τους σε λιγότερο εκτεθειμένες περιοχές. Στη διαχείριση περιουσιακών στοιχείων, η αμυντική στρατηγική θα κυριαρχήσει, με αυξημένη κατανομή κεφαλαίων σε αγορές που είναι απομακρυσμένες από τις γεωπολιτικές συγκρούσεις, όπως τα ουδέτερα κράτη.

3ο Σενάριο

Είναι το πιο ακραίο: Προβλέπει διάσπαση σε δύο ανταγωνιστικά μπλοκ, που θα προκληθεί από μια μεγάλη γεωπολιτική σύγκρουση και μεγάλης κλίμακας οικονομικές κυρώσεις. Αυτός ο ριζικός κατακερματισμός θα αναγκάσει τις ασφαλιστικές εταιρείες να ευθυγραμμιστούν με ένα από τα δύο μπλοκ, περιορίζοντας σοβαρά τις ευκαιρίες παγκόσμιας διασποράς. Οι ασφαλιστικές εταιρείες θα πρέπει να επικεντρωθούν σε συγκεκριμένα προϊόντα, ιδιαίτερα σε τομείς όπως οι υποδομές και η μεταποίηση, με γνώμονα την εκάστοτε κυβερνητική πολιτική. To underwriting καθώς και η διαχείριση κεφαλαίων και περιουσιακών στοιχείων θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τους αυξημένους κινδύνους συγκέντρωσης σε κάθε μπλοκ.

Το 2ο Σενάριο θεωρείται το πιο πιθανό, δεδομένων των αποτελεσμάτων των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ. Το 1ο Σενάριο έχει επίσης σημαντική πιθανότητα, καθώς οι βασικοί εμπορικοί εταίροι ενδέχεται να υιοθετήσουν μια συναλλακτική προσέγγιση για να αποφύγουν έναν άμεσο παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο. Το 3ο Σενάριο αναμένεται να παραμείνει μια απομακρυσμένη πιθανότητα.

* Η Geneva Association είναι η μοναδική παγκόσμια ένωση ασφαλιστικών εταιρειών στην οποία συμμετέχουν διευθύνοντες σύμβουλοι ασφαλιστικών και αντασφαλιστικών εταιρειών. Με βάση ενδελεχή έρευνα που διεξάγεται σε συνεργασία με τα μέλη της, ακαδημαϊκά ιδρύματα και πολυεθνικούς οργανισμούς, η Geneva Association διερευνά βασικούς τομείς κινδύνου που ενδέχεται να επηρεάσουν τον ασφαλιστικό κλάδο, προβαίνει σε συστάσεις και παρέχει στους ενδιαφερόμενους φορείς βήμα για να τις συζητήσουν. Συνολικά, οι εταιρείες των μελών της Geneva Association έχουν την έδρα τους σε 26 χώρες σε όλο τον κόσμο, διαχειρίζονται περιουσιακά στοιχεία αξίας $21 τρισ., απασχολούν περισσότερους από 2,5 εκατ. εργαζόμενους και προστατεύουν 2,6 δισ. ανθρώπους.

---

Ακολουθήστε την ασφαλιστική αγορά στο Google News