Generali & Affidea “φιλοξένησαν” τον Ηλία Μόσιαλο

Η φυσική ανοσία και οι εμβολιασμένοι θα μας οδηγήσουν στην έξοδο, υποστήριξε ο Καθηγητής Πολιτικής της Υγείας, σημειώνοντας ότι με την πανδημία θα τελειώσουμε όταν θα έχει εμβολιαστεί ποσοστό μεγαλύτερο του 60% του ελληνικού πληθυσμού ή το 70% -75% των άνω των 50 ετών. Σημείωσε, ακόμα, ότι ο ΕΟΠΥ θα έπρεπε να λειτουργεί σαν ασφαλιστική εταιρεία.

Χρήσιμη και σε εξαιρετική χρονική συγκυρία η πρωτοβουλία των Generali Hellas και Affidea, να προσκαλέσουν συνεργάτες και δημοσιογράφους σε μια διαδικτυακή συνάντηση με τον διακεκριμένο Καθηγητή Πολιτικής της Υγείας, Δ/ντή του Κέντρου Οικονομικών της Υγείας, London School of Economics, κ. Ηλία Μόσιαλο, σε μια ομιλία με θέμα «Covid-19, Η επόμενη μέρα στην Υγεία». Οι συμμετέχοντες στη συνάντηση είχαν την ευκαιρία, εν μέσω μιας περιόδου έντονης ανασφάλειας και σκεπτικισμού ως προς τα τεκταινόμενα στη δημόσια σφαίρα, και ιδίως σε ό,τι αφορά την υγειονομική κρίση που είναι ακόμα εν εξελίξει, να ακούσουν τις καίριες τοποθετήσεις ενός έγκριτου επιστήμονα, με διεθνές κύρος και εμπειρία. Αντί άλλου σχολίου, τα λόγια του ειδικού…

Μετά την κρίση, τι;

Η τελευταία μεγάλη προσπάθεια επένδυσης και στήριξης του τομέα της υγείας στη χώρα μας έγινε στις  αρχές της δεκαετίας του ‘80, η οποία όμως έκτοτε ουσιαστικά εγκαταλείφθηκε. Σήμερα και μετά από όλα όσα ανέδειξε η υγειονομική κρίση, είναι ένα υπαρκτό ερώτημα το τι θα γίνει για τη στήριξη του δημόσιου τομέα υγείας, κυρίως από τις επόμενες κυβερνήσεις. Θα επιστρέψουμε σε λογική πυρόσβεσης στην υγεία;

Η χρηματοδότηση υπηρεσιών υγείας βαίνει μειούμενη σημαντικά την τελευταία δεκαετία. Η επιπλέον ενίσχυση που λάβαμε ως χώρα από την Ε.Ε. θα αξιοποιηθεί με τρόπο ώστε να ενισχυθεί το κράτος πρόνοιας (δηλαδή κυρίως οι τομείς παιδείας και υγείας) με τρόπο συνολικό και στο πλαίσιο μιας σύγχρονης δημιουργικής Ελλάδας;

Ποια είναι η σημερινή εικόνα στον κλάδο Υγείας;

Στον χώρο των ετήσιων δαπανών για την υγεία, αναδεικνύονται σημαντικές οι ιδιωτικές δαπάνες υγείας που φτάνουν το 35%-40% του συνολικού ποσού. Η ιδιωτική ασφάλιση δεν έχει σημαντικό μερίδιο. Αν είχε, θα εξασφαλίζαμε ποιοτικότερες υπηρεσίες και καλύτερο ανταγωνισμό στον τομέα των υπηρεσιών υγείας. Τα παραπάνω πιστοποιούν τη δυσπιστία που υπάρχει προς το σύστημα δημόσιας υγείας αλλά και τη διαμεσολάβηση ιδιωτικών και κρατικών ασφαλιστικών φορέων στην υγεία. Ο ΕΟΠΥ δεν λειτουργεί σαν ασφαλιστική εταιρεία, ενώ θα έπρεπε. Αντίθετα, παραμένει ένας παθητικός πληρωτής υπηρεσιών.

Οι συνέργειες μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην υγεία είναι σήμερα ανύπαρκτες. Η παροχή υπηρεσιών υγείας δεν βασίζεται καθόλου στην πρωτοβάθμια φροντίδα, η οποία δεν πρέπει να θεωρείται ως αποκλειστικά ο οικογενειακός γιατρός. Τα επιδημιολογικά πρότυπα έχουν αλλάξει. Κυριαρχούν οι συννοσηρότητες, που απαιτούν πιο ολιστική προσέγγιση. Χρειάζεται, λοιπόν, να υπερβούμε τη σημερινή αποσπασματικότητα που χαρακτηρίζει το σύστημα υγείας. Εδώ υπάρχει μεγάλο πεδίο παρέμβασης και για τις ασφαλιστικές εταιρείες. Μπορεί ο ιδιωτικός τομέας να βοηθήσει στη δημιουργία πιο ολιστικών πακέτων σε επίπεδο πρωτοβάθμιας φροντίδας.

Η ανύπαρκτη δευτερογενής πρόληψη

Βρεθήκαμε απροετοίμαστοι μπροστά στην πανδημία COVID-19. Έγιναν βεβαίως σημαντικές παρεμβάσεις στη διάρκεια του περασμένου έτους, αλλά δεν πρέπει το σύστημα να συνεχίσει να λειτουργεί όπως τώρα πυροσβεστικά, αλλά να διαμορφωθεί έτσι ώστε να λειτουργεί πραγματικά προληπτικά. Η δευτερογενής πρόληψη είναι εξαιρετικά σημαντική. Συνίσταται, μεταξύ άλλων, στις παρεμβάσεις μετά από ενδείξεις που προκύπτουν από εξετάσεις προδιάθεσης, για παράδειγμα διαβήτη ή και άλλων ασθενειών, και στον περιορισμό της ανάπτυξης της ασθένειας, ώστε να μην εξελιχθεί αλλά και να μην οδηγήσει και σε άλλες ασθένειες. Σε αυτό το σημείο υπάρχει πεδίον δόξης λαμπρό για τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες. Σήμερα, δυστυχώς, στην Ελλάδα δεν υπάρχει κανένα οργανωμένο πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου (μητρώα, καταγραφές, σωστά follow ups, κλπ.). Κάτι αντίστοιχο θα έπρεπε να προβλέπεται και να υπάρχει και στο πλαίσιο της ιδιωτικής ασφάλισης. Η δευτερογενής πρόληψη δεν έχει στόχο να μειωθεί το συνολικό κόστος υπηρεσιών υγείας. Κύριος στόχος είναι να αυξηθούν τα χρόνια επιβίωσης με καλή υγεία.

Μπορεί η ιδιωτική ασφάλιση να ενθαρρύνει τον εκσυγχρονισμό που χρειάζεται το δημόσιο σύστημα;

Το εθνικό μας σύστημα υγείας προσφέρει ένα μεγάλο πεδίο αναδιοργάνωσης. Η Ελλάδα χρειάζεται επί της ουσίας καινούριο νοσοκομειακό χάρτη. Με μονάδες και ιδρύματα που θα ανταποκρίνονται στις σύγχρονες απαιτήσεις και εξελίξεις στον χώρο της υγείας.

Η συγκέντρωση που παρατηρείται σήμερα στον ιδιωτικό τομέα ίσως βοηθήσει σε αυτή την κατεύθυνση. Δυστυχώς, δεν έχουμε ως χώρα εθνικό σχέδιο για ασθένειες όπως ο καρκίνος ή οι καρδιοπάθειες. Δεν υπάρχουν στη χώρα μας κέντρα για την αντιμετώπιση των εγκεφαλικών επεισοδίων. Πρόκειται για ασθένειες με μεγάλο επιπολασμό και επίπτωση στην υγεία των Ελλήνων. Ούτε καταγραφή της νοσηρότητας γίνεται οργανωμένα, άρα είναι απολύτως απαραίτητη η ψηφιοποίηση της υγείας. Ο ηλεκτρονικός φάκελος ασθενούς δεν υπάρχει καθόλου ή υπάρχει αποσπασματικά. Φυσικά, είναι απαραίτητη η προστασία της ιδιωτικότητας, αλλά θα πρέπει ο γιατρός να έχει πρόσβαση στις πληροφορίες που χρειάζονται για να κάνει σωστά τη δουλειά του. Η ψηφιοποίηση θα κάνει εφικτή την καλύτερη διαχείριση, τη μέτρηση του αποτελέσματος. Χρειάζονται αυτά τα ακριβή στοιχεία και από τον δημόσιο αλλά και από τον ιδιωτικό τομέα. Είναι στοιχεία που θα προστατεύουν τους ασθενείς, αλλά και θα παρέχουν πληροφόρηση στους γιατρούς για το πώς να βελτιώσουν τις πρακτικές τους. Το ανθρώπινο δυναμικό στον τομέα υγείας δεν πρέπει να τίθεται στο στόχαστρο των εκάστοτε υπουργών Υγείας, όταν το 70% των προβλημάτων οφείλεται σε δομικές ανεπάρκειες στο σύστημα υγείας.

Έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού και προτεραιοτήτων

Είναι προφανές ότι δεν υπάρχει κανένας συντονισμός και προγραμματισμός μεταξύ των Υπουργείων Παιδείας και Υγείας για την εκπαίδευση ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού. Θα πρέπει να αναρωτηθούμε για ποιο λόγο μπαίνουν τα παιδιά στις ιατρικές και νοσηλευτικές σχολές. Υπάρχει υποχρεωτική ανανέωση των προγραμμάτων σπουδών στις ιατρικές και φαρμακευτικές σχολές, σε επίπεδο προπτυχιακών αλλά και μεταπτυχιακών σπουδών; Γιατί στην Ελλάδα είναι 5πλάσιοι οι ουρολόγοι από τους ογκολόγους; Η αλήθεια είναι ότι δεν έχουμε ανανέωση δεξιοτήτων και είμαστε η μοναδική χώρα στην Ευρώπη η οποία δεν έχει καμία σχετική πρόβλεψη και οργάνωση.

Πρέπει να αλλάξουν, λοιπόν, οι θεσμοί αλλά πρέπει να ασχοληθούμε και με το ανθρώπινο δυναμικό. Πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα πλαίσιο βελτίωσης και ενθαρρυντικό περιβάλλον που θα προάγει την αριστεία. Χρειάζεται ένα διαφορετικό ρυθμιστικό περιβάλλον για αυτό τον σκοπό. Σήμερα, δεν είναι σαφές τι κάνει το Υπουργείο Υγείας σε αυτή την κατεύθυνση. Παράγει στρατηγική; Έχει στόχους; Καταρτίζεται έκθεση υγείας του ελληνικού λαού σε ετήσια βάση; Υπολογίζονται και καταγράφονται οι ανισότητες, το προσδόκιμο ζωής; Τίποτε απ’ όλα αυτά δεν καταγράφεται, αντίθετα καταργήθηκε ακόμη και ο θεσμός του Γενικού Αρχίατρου. Ο Γενικός Αρχίατρος δεν είναι χρήσιμος μόνο ως πρόσωπο αλλά και λόγω του μηχανισμού που υπάρχει γύρω του και τον στηρίζει. Ένας τέτοιος θεσμός αν είχε διατηρηθεί θα μας ήταν πολύ χρήσιμος και στην περίοδο της πανδημίας.  

Ποια εμβόλια είναι ασφαλή;

Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών της Ελλάδας είναι ο αρμόδιος και μόνος φορέας που πρέπει να δίνει τις απαντήσεις για τα εμβόλια, προφανώς και για αυτά του κορωνοϊού. Έπρεπε όλοι να περιμένουν τη σειρά τους ηλικιακά και βάσει παραγόντων κινδύνου για να εμβολιαστούν. Αυτό, ωστόσο, δεν έγινε στην Ελλάδα. Προσωπικά, έκανα της Astra Zeneca από επιλογή –γιατί βάσει της διαδικασίας είχα τη δυνατότητα αυτή–, για να τονίσω πόσο ασφαλές το θεωρώ. Το έκανα γιατί δεν έμεινε κανένας άλλος επώνυμος να κάνει αυτό το εμβόλιο. Υπήρξαν πράγματι περιστατικά γυναικών συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας που αντιμετώπισαν τα γνωστά προβλήματα, ωστόσο, αυτά δεν ήταν δυνατόν να συνδεθούν με το εμβόλιο. Συνέβησαν θρομβώσεις και με άλλα εμβόλια, αλλά δεν ζητήθηκε από καμία χώρα η περαιτέρω διερεύνηση.

Με την πανδημία θα τελειώσουμε όταν θα έχει εμβολιαστεί ποσοστό μεγαλύτερο του 60% του ελληνικού πληθυσμού ή το 70 -75% των άνω των 50 ετών. Τότε θα μπορέσει να υπάρξει και πραγματικό άνοιγμα της οικονομικής δραστηριότητας. Πρέπει να γίνει μελέτη με τυχαία δειγματοληψία, για να δούμε πόσοι έχουν αντισώματα και φυσική ανοσία γιατί νόσησαν με τον ιό. Φυσική ανοσία και εμβολιασμένοι θα μας οδηγήσουν στην έξοδο. Αν πάρουμε μεγάλη ποσότητα εμβολίων τον Απρίλιο, θα μπορέσουμε να δούμε αποκλιμάκωση από τον ερχόμενο Ιούνιο. Υπάρχει πιθανότητα για τέταρτο κύμα το Δεκέμβριο, με πιθανότερους να νοσήσουν τις ηλικίες κάτω των 30 και τους αρνητές των εμβολίων. Βεβαίως –και χωρίς να θέλω να προκαλέσω φόβο–, υπάρχει και το μεγάλο ερωτηματικό να υπάρξει μετάλλαξη στην κατεύθυνση της μεγαλύτερης διασποράς και θνητότητας που θα παρακάμπτει τα εμβόλια. Τότε πιθανώς να έχουμε πρόβλημα, δεν είναι όμως ένα σενάριο που το θεωρώ πιθανό.

Ιδιωτική ασφάλιση και δημόσιος τομέας

Ιδιωτική παροχή υπηρεσιών υγείας, ποιότητα, συμβόλαια που θα ενισχύουν την πρόληψη, διάγνωση και υπηρεσίες υγείας μαζί σε ένα ενιαίο σύστημα, όλα αυτά είναι παροχές που θα μπορούσε να φέρει η  ιδιωτική ασφάλιση και να απαιτήσει από το νοσοκομειακό σύστημα να αναδιαρθρώνεται στη κατεύθυνση των καλύτερων υπηρεσιών υγείας. Πρέπει να αλλάξει η νοοτροπία στο δημόσιο σύστημα υγείας, για να παρέχουν τα δημόσια νοσοκομεία υπηρεσίες και σε ιδιωτικά ασφαλισμένους ασθενείς. Ξεκάθαρα δεν είμαστε ακόμα εκεί.

Λίγο περισσότερο από μία ώρα κράτησε η τοποθέτηση του κ. Μόσιαλου και φυσικά δεν ήταν αρκετή για να καλύψει όλα τα θέματα που μας απασχολούν ούτε και να απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις που τέθηκαν. Ως Ασφαλιστική Αγορά θα μας ενδιέφερε ιδιαίτερα να μας πει εάν του έχουν ζητηθεί από την Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος οι προτάσεις του, επί του θέματος της κοστολόγησης των υπηρεσιών των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων. Ίσως στην επόμενη ευκαιρία…

Αμαλία Ρουχωτά