Η Ελλάδα, αν και απολύτως τρωτή σε σεισμούς -σε μεγαλύτερο βαθμό από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες-, παραμένει διαχρονικά σε μεγάλο βαθμό ανασφάλιστη. Αναζητώντας πληροφορίες και στατιστικά στοιχεία για τη σεισμική δραστηριότητα, τις καταστροφές και την ασφαλισιμότητα του σεισμικού κινδύνου στον ελληνικό χώρο, οι έγκυρες πηγές πληροφοριακού υλικού, όπως η Munich Re, μας κατηύθυναν στο Global Earthquake Model (GEM) Foundation.

Το GEM ιδρύθηκε το 2009 ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός στην Παβία της Ιταλίας και αποτελείται από μια διεθνή κοινότητα επιστημόνων και επαγγελματιών, που υποστηρίζεται από τις χορηγίες του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, με όραμα τη δημιουργία ενός κόσμου ανθεκτικού στους σεισμούς. Για τον σκοπό αυτόν προσφέρει συνεργατικές υπηρεσίες, προϊόντα και πόρους που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για δημόσιους και εμπορικούς σκοπούς από οργανισμούς ή ιδιώτες σε όλο τον κόσμο.

Τα προϊόντα και οι υπηρεσίες του GEM είναι διαφανή, προσβάσιμα, αξιόπιστα και χρήσιμα, όχι μόνο για την πρόληψη των καταστροφών και την ετοιμότητα, αλλά και για εφαρμογές που εστιάζουν στην αντιμετώπιση και την αποκατάσταση μετά τον σεισμό.

ΑΜΑΛΙΑ ΡΟΥΧΩΤΑ

GEM: Σκοπός ίδρυσης, φιλοδοξίες & στόχοι

GEM Foundation: Για έναν κόσμο ανθεκτικό στους σεισμούς

Ο Γενικός Γραμματέας του Ιδρύματος, Δρ John F. Schneider¹, απάντησε στα ερωτήματα της «α.α.» για τον ρόλο και τη χρησιμότητα του GEM στη διαχείριση του σεισμικού κινδύνου, αλλά και για τη σχέση του Ιδρύματος με την ασφαλιστική κοινότητα.

Εξαιρετικά ενδιαφέροντα είναι και όσα μας ανέφερε για το Προφίλ Κινδύνου της χώρας μας, συνδυαστικά με τον χάρτη επικινδυνότητας που μας διέθεσε.

Πότε και με ποιο σκοπό ιδρύθηκε το GEM;

Το Ίδρυμα Global Earthquake Model (GEM), μια διεθνής πρωτοβουλία, ιδρύθηκε το 2009 με σκοπό τη βελτίωση της παγκόσμιας κατανόησης και διαχείρισης του σεισμικού κινδύνου. Πρόκειται για μια σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, που φέρνει σε επαφή επιστήμονες, μηχανικούς, υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και άλλους ενδιαφερόμενους από όλο τον κόσμο, για να συνεργαστούν στην ανάπτυξη σύγχρονων συνόλων δεδομένων, μοντέλων και εργαλείων για τον σεισμικό κίνδυνο. Το GEM παρέχει τα πλέον αξιόπιστα και ανοικτής πρόσβασης δεδομένα, αλλά και πόρους για την υποστήριξη των διαδικασιών λήψης αποφάσεων που σχετίζονται με τη μείωση του σεισμικού κινδύνου και τη διαχείριση καταστροφών. Το λογισμικό OpenQuake του GEM είναι σήμερα πρότυπο για τη μοντελοποίηση κινδύνων σεισμού, στον κλάδο μοντελοποίησης και διαχείρισης κινδύνων σεισμού παγκοσμίως, και τα παγκόσμια μοντέλα και οι χάρτες κινδύνων είναι σημεία αναφοράς για σύγκριση με άλλα μοντέλα/χάρτες.

Πώς υποστηρίζεται το Ίδρυμα από την ευρωπαϊκή ασφαλιστική κοινότητα και ποια είναι τα οφέλη του έργου του για την ασφαλιστική αγορά και ειδικότερα για τις αντ-ασφαλιστικές εταιρείες;

Το Ίδρυμα λαμβάνει σημαντική υποστήριξη από την ευρωπαϊκή (αντ)ασφαλιστική κοινότητα, η οποία αναγνωρίζει τη σημασία της κατανόησης και της ποσοτικοποίησης του σεισμικού κινδύνου για τις επιχειρηματικές δραστηριότητες του κλάδου. Στην πραγματικότητα, πολλοί από τους χορηγούς μας προέρχονται από τον ασφαλιστικό κλάδο. Συμμετέχοντας ενεργά στις πρωτοβουλίες του GEM, οι ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές εταιρείες επωφελούνται από τις βελτιωμένες δυνατότητες εκτίμησης του κινδύνου, την ακριβέστερη τιμολόγηση των συμβολαίων και τις βελτιωμένες στρατηγικές διαχείρισης χαρτοφυλακίου. Το έργο του GEM βοηθά τις ασφαλιστικές εταιρείες να κατανοήσουν καλύτερα τις πιθανές επιπτώσεις των σεισμών στα ασφαλισμένα περιουσιακά τους στοιχεία, γεγονός που, με τη σειρά του, τούς επιτρέπει να προσφέρουν πιο ολοκληρωμένες και προσαρμοσμένες επιλογές κάλυψης στους πελάτες τους.

Μέσα από τη συνεργασία με το GEM, η ασφαλιστική αγορά αποκτά πρόσβαση σε έρευνα, μεθοδολογίες και δεδομένα αιχμής, ενισχύοντας τελικά την ικανότητά της να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τους κινδύνους που σχετίζονται με τους σεισμούς.

Στο πρόσφατο συνέδριο του GEM, στο Μπέργκαμο της Ιταλίας, ποια θέματα συζητήθηκαν; Τι εξελίξεις υπάρχουν αναφορικά με τα παγκόσμια μοντέλα σεισμών που αναπτύσσει το Ίδρυμα;

Το πρόσφατο συνέδριο του GEM στο Μπέργκαμο παρείχε μια πλατφόρμα σε εμπειρογνώμονες και ενδιαφερόμενους φορείς, για να συζητήσουν τις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα της εκτίμησης της σεισμικής επικινδυνότητας και του κινδύνου, με θέμα «Κάνουμε τη διαφορά;».

Το συνέδριο ξεκίνησε με τη συζήτηση επί των επιπτώσεων των πρόσφατων σεισμών της Τουρκίας/Συρίας και των διδαγμάτων που αντλήθηκαν για τη μοντελοποίηση και τη διαχείριση του κινδύνου. Στη συνέχεια, επικεντρώθηκε στην έκδοση των νέων παγκόσμιων χαρτών σεισμικής επικινδυνότητας και κινδύνου του GEM, την πρώτη επικαιροποίηση από την πρώτη κυκλοφορία τους το 2018. Η ανάλυση και η ακρίβεια των εκτιμήσεων επικινδυνότητας έχει αυξηθεί και τα μοντέλα τρωτότητας και έκθεσης των κτηρίων έχουν βελτιωθεί σημαντικά, ιδίως για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Πιο συγκεκριμένα, περιλαμβάνονται πλέον νέοι δείκτες/μετρήσεις κινδύνου για τους εκτοπισμένους και την ανθρώπινη θνησιμότητα από σεισμούς. Στο συνέδριο έγιναν πολλές παρουσιάσεις από εταίρους του GEM σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο τα μοντέλα, τα εργαλεία ή τα δεδομένα που παρέχονται από το GEM έχουν χρησιμοποιηθεί για διάφορες εφαρμογές, όπως εφαρμογές της Παγκόσμιας Τράπεζας για τη βελτίωση των υποδομών στις αναπτυσσόμενες χώρες, εθνικούς χάρτες επικινδυνότητας και κανονισμούς για τα κτήρια, εκτιμήσεις και σχεδιασμό αστικού κινδύνου, διαχείριση ασφαλιστικού κινδύνου και αντιμετώπιση των συνεπειών μετά από καταστροφές.

Το τελευταίο μέρος του συνεδρίου αφορούσε το μέλλον της εκτίμησης της επικινδυνότητας και των κινδύνων από σεισμούς, με παρουσιάσεις σχετικά με τη μοντελοποίηση δευτερογενών κινδύνων σε παγκόσμιο επίπεδο (τσουνάμι, κατολισθήσεις που προκαλούνται από σεισμούς και ρευστοποίηση εδαφών), την προειδοποίηση και την αντιμετώπιση σεισμών, τη μοντελοποίηση των επιπτώσεων στα συστήματα υποδομών και την αύξηση και εξέλιξη της έκθεσης των κτηρίων. Το τελευταίο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, μεταξύ άλλων, στο πλαίσιο της εκτίμησης του κινδύνου από την κλιματική αλλαγή.

Ποιες είναι οι φιλοδοξίες και οι μεσοπρόθεσμοι στόχοι του Ιδρύματος;

Το στρατηγικό σχέδιο και ο οδικός χάρτης του GEM έως το 2030 περιλαμβάνουν το όραμα και τους στόχους του Ιδρύματος μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Επικεντρώνονται στην προώθηση της παγκόσμιας κατανόησης και διαχείρισης του σεισμικού κινδύνου, μέσω της βελτίωσης των μοντέλων σεισμικού κινδύνου, της βελτίωσης της προσβασιμότητας και της ποιότητας των δεδομένων, αλλά και της προώθησης της συνεργασίας μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών. Είναι σημαντικό να τονιστεί, επίσης, ο ρόλος του GEM στην εκτίμηση κινδύνου πολλαπλών απειλών, μέσω συνεργασιών με άλλους εμπειρογνώμονες σε θέματα κινδύνων. Για παράδειγμα, το GEM επενδύει στη διεύρυνση του τρέχοντος επιπέδου κατανόησης της έκθεσης των κτηρίων, ώστε να προβλέπει την εξέλιξη του κτηριακού περιβάλλοντος τα επόμενα 50 χρόνια.

Οι πληροφορίες αυτές έχουν ιδιαίτερη σημασία για την εκτίμηση του κινδύνου από την κλιματική αλλαγή, η οποία πρέπει να λαμβάνει υπόψη όχι μόνο την αλλαγή του κλίματος και τις συναφείς απειλές, αλλά και τις αλλαγές στην έκθεση και την ευπάθεια που, μαζί με τις απειλές και τα ρίσκα, συνθέτουν τον κίνδυνο. Το σχέδιο του GEM αναγνωρίζει, επίσης, τη σημασία της συνέχισης της βελτίωσης των μοντέλων κινδύνου, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην προσαρμογή των πολιτικών μείωσης κινδύνου.

Το στρατηγικό σχέδιο τονίζει ότι οι πληροφορίες αυτές πρέπει να αποτελούν μέρος μιας ολοκληρωμένης θεώρησης για όλες τις πιθανές απειλές και ότι πρέπει να είναι προσαρμοσμένες για την προώθηση δράσεων μείωσης του κινδύνου. Δεν αρκεί η μέτρηση^. είναι απαραίτητο να παρέχονται πιθανές λύσεις και να επικαιροποιούνται οι τρόποι μείωσης του κινδύνου. Μέσω του δικτύου συνεργασιών του και των εργαλείων, μοντέλων και δεδομένων που αναπτύσσει από το 2009, το GEM είναι σε θέση να συνεχίσει τη συγκέντρωση και παραγωγή πληροφοριών σχετικά με τις απειλές και τους κινδύνους από σεισμούς, καθώς και να συμβάλει στην ικανοποίηση της ευρύτερης ανάγκης για ολοκληρωμένη εκτίμηση κινδύνων από πολλαπλές απειλές και, τελικά, για ανθεκτικές κοινότητες.

Περιγραφή του προφίλ κινδύνου της Ελλάδας

Στο GEM, δημιουργούμε Προφίλ Κινδύνου Χώρας που αποσκοπούν στην παροχή βασικών δεικτών σεισμικού κινδύνου, με μια ματιά, για τους εθνικούς ενδιαφερόμενους φορείς. Αυτά τα προφίλ περιλαμβάνουν κοινωνικοοικονομικές μετρήσεις, που χρησιμεύουν ως πλαίσιο για την κατάσταση ανάπτυξης της χώρας, καθώς και συγκεντρωτικές απόψεις των βασικών συνιστωσών του σεισμικού κινδύνου, όπως η επικινδυνότητα και η έκθεση.

Ο χάρτης επικινδυνότητας παρέχει το δυναμικό σεισμού του εδάφους σε όρους μέγιστης εδαφικής επιτάχυνσης (PGA) για περίοδο επαναφοράς 475 ετών, η οποία αποτελεί τυποποιημένη μετρική για την περιγραφή της σεισμικής επικινδυνότητας παγκοσμίως. Η συνιστώσα της έκθεσης περιγράφει τα χαρακτηριστικά του δομημένου περιβάλλοντος (οικιστικά, εμπορικά και βιομηχανικά κτήρια), όσον αφορά τη χωρική κατανομή, την αξία αντικατάστασης και το υλικό κατασκευής.

Οι κύριες μετρικές παράμετροι που χρησιμοποιούνται για την περιγραφή των αποτελεσμάτων κινδύνου είναι οι οικονομικές μέσες ετήσιες απώλειες (AAL), οι οποίες παρουσιάζονται τόσο σε απόλυτους οικονομικούς όρους, όσο και σε αναλογία προς την αξία αντικατάστασης (AAL-Ratio).

Οι μετρικές αυτές υπολογίζονται με την αξιολόγηση ενός μεγάλου δείγματος πιθανών σεισμών που θα μπορούσαν να συμβούν στην περιοχή σε μια εκτεταμένη χρονική περίοδο (π.χ. 50.000 έτη), την εκτέλεση εκτιμήσεων των οικονομικών συνεπειών καθενός από αυτά τα γεγονότα στο δομημένο περιβάλλον και τη μέση τιμή των αποτελεσμάτων σε ετήσια βάση. Αυτή η μετρική μέθοδος AAL είναι χρήσιμη, δεδομένου ότι λαμβάνει υπόψη όλες τις κύριες συνιστώσες του κινδύνου και επιτρέπει στους ενδιαφερόμενους φορείς να εντοπίζουν γρήγορα τις περιοχές της χώρας με υψηλότερο συνολικό κίνδυνο, καθώς και το επίπεδο των οικονομικών επενδύσεων που απαιτούνται σε ετήσια βάση για την αντιμετώπιση των σεισμών υπό τις σημερινές συνθήκες.

Για την περίπτωση της Ελλάδας, παρατηρείται ότι η χώρα έχει σχετικά υψηλή σεισμική επικινδυνότητα σε σύγκριση με άλλες χώρες της περιοχής, καθώς και ένα δομημένο περιβάλλον που αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από οικιστικές κατασκευές από σκυρόδεμα χαμηλών ορόφων. Οι εκτιμήσεις του ΑΑL είναι κοντά στο 1 δισ. ευρώ για ολόκληρη τη χώρα, με σχεδόν το 50% αυτού να συγκεντρώνεται στις περιοχές της Αττικής και της Πελοποννήσου, της Δυτικής Ελλάδας και των Ιονίων Νήσων.

Την 1η Αυγούστου, ο Δρ Schneider παρέδωσε επίσημα τη σκυτάλη στην κα Helen Crowley, μια καταξιωμένη και έμπειρη μηχανικό σεισμικού κινδύνου, που ανέλαβε καθήκοντα Γενικής Γραμματέως. Μέσω του επιτελικού ρόλου της σε μεγάλα ευρωπαϊκά έργα με το Eucentre, η κα Crowley συνεργάστηκε στενά με το GEM ως εταίρος έργων. Ήταν, επίσης, βοηθός Γενικός Γραμματέας, κατά την πρώτη φάση υλοποίησης του GEM. Ο Δρ Schneider, που κατείχε τη θέση του Γενικού Γραμματέα από τον Φεβρουάριο του 2016, θα έχει από εδώ και στο εξής συμβουλευτικό ρόλο στο GEM. ↩︎

Ακολουθήστε την ασφαλιστική αγορά στο Google News