Εχθρικό προς την ιδιωτική ασφάλιση χαρακτηρίζει το πνεύμα του συγκεκριμένου νόμου ο κ. Δημήτρης Καράμπελας, Χημικός Μηχανικός Ε.Μ.Π., και διατυπώνει κρίσιμα ερωτήματα που χρήζουν απαντήσεων – διευκρινίσεων. Επισημαίνει, μάλιστα, ότι εάν συγκεκριμένα ερωτήματα δεν διευκρινισθούν ικανοποιητικά, ο εν λόγω νόμος διαταράσσει τα συναλλακτικά ήθη, θέτοντας σε διακινδύνευση την έννοια της εμπράγματης πίστωσης, που είναι ευρέως διαδεδομένη στην αγορά.

Με την προ καιρού θέση σε δημόσια διαβούλευση του σχεδίου νόμου περί του ανωτέρω θέματος, είχαμε εκφράσει τις σχετικές μας απόψεις, επί των επιπτώσεων αυτού του νόμου στην ιδιωτική ασφάλιση στη χώρα μας. Το μόνο ουσιαστικό σημείο αλλαγής από τη διαβούλευση στο σημερινό κείμενο νόμου είναι η εξομείωση των ασφαλιστικών αποζημιώσεων θεομηνιών με την κρατική επιχορήγηση, ως προς το ακατάσχετο – ανεκχώρητο – αφορολόγητο – αδέσμευτο – ασυμψήφιστο αυτών από το Δημόσιο – ΟΤΑ – Ασφαλιστικά Ταμεία – Τράπεζες και λοιπούς πιστωτές. Κατόπιν αυτού θα επιχειρήσουμε να σχολιάσουμε και να ζητήσουμε διευκρινίσεις επί ορισμένων σημείων του νόμου, τα οποία κατά την άποψή μας αφήνουν σημαντικά ερωτήματα

Μορφή αρωγής

Καθίσταται σαφές ότι πρόκειται περί ενίσχυσης – επιδότησης και όχι περί αποζημίωσης. Η διαφορά είναι σημαντική, διότι η αποζημίωση καλύπτει όλη την εκτιμωμένη ζημία, ενώ η επιδότηση μπορεί να καλύπτει οποιοδήποτε μικρό ή μεγάλο ποσοστό της ζημίας. Το ποσοστό αυτό θα εξαρτάται από τους διαθέσιμους πόρους του υπό σύσταση Ταμείου Αρωγής και από το συνολικό μέγεθος των ζημιών θεομηνίας στην πληττόμενη περιοχή. Εάν ανατρέξουμε στις 3 προβλεπόμενες πηγές εσόδων του Ταμείου (εθελοντικές εισφορές ιδιωτών, επιστροφές αχρεωστήτως καταβληθεισών αποζημιώσεων προγενέστερων θεομηνιών και κονδύλια του κρατικού προϋπολογισμού) θα καταλάβουμε ότι το κύριο βάρος της αρωγής θα πέσει επί των ώμων του πολύπαθου ελληνικού κράτους.

Πρώτη αρωγή – προκαταβολή

Προς άμεση αντιμετώπιση των συνεπειών της θεομηνίας και μέχρι την τελική εκτίμηση των ζημιών προβλέπονται προκαταβολές που θα συμψηφίζονται με το συνολικό ποσόν της επιδότησης. Εδώ εισάγεται και ο καινούργιος όρος της «πρώτης αρωγής», που αποτελεί μεν προκαταβολή, αλλά έχει την ιδιαιτερότητα ότι το 50% αυτής ουσιαστικά χαρίζεται, εφόσον δεν συμψηφίζεται με τη συνολική επιδότηση αλλά και δύναται να υπερβαίνει το συνολικό ποσόν της εκτιμωμένης ζημίας, το οποίο αποτελεί την οροφή της οποιασδήποτε μορφής επιδότησης. Ο μόνος περιορισμός του ποσού της πρώτης αρωγής είναι να μην υπερβαίνει το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εθνικό προϊόν, που ανέρχεται σήμερα περίπου στα 15.000 ευρώ. Δεν καταλαβαίνουμε τη σκοπιμότητα αυτής της ιδιομορφίας.

Προνόμια της επιδότησης

Όπως προαναφέραμε, τόσο η κρατική αρωγή όσο και η ασφαλιστική αποζημίωση δεν υπόκεινται σε κατάσχεση, εκχώρηση, φορολόγηση, δέσμευση και συμψηφισμό με χρέη και οφειλές προς Δημόσιο, ΟΤΑ, Ασφαλιστικά Ταμεία, Πιστωτικά Ιδρύματα (Τράπεζες) και λοιπούς πιστωτές. Δεδομένου ότι οι επιδοτήσεις και αποζημιώσεις αυτές αφορούν σε επιχειρήσεις που τηρούν λογιστικά στοιχεία και όχι σε ιδιώτες, πηγάζουν διάφορα σημαντικά ερωτήματα που παρατίθενται κατωτέρω:

Α. Τι ακριβώς σημαίνει αφορολόγητη επιδότηση – ασφαλιστική αποζημίωση; Σημαίνει ότι δεν υπόκειται σε παρακράτηση φόρου αλλά η επιχείρηση υποχρεούται να την περάσει στο λογιστήριο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, όπως ακριβώς γινόταν μέχρι σήμερα με τις ασφαλιστικές αποζημιώσεις; Ή μήπως σημαίνει ότι δεν την καταχωρίζει πουθενά και ο επιχειρηματίας τη διαθέτει κατά το δοκούν, χωρίς να αποδίδει λογαριασμό σε κανένα πιστωτή του; Εάν καταχωρισθεί στο λογιστήριο και τα περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης έχουν λογιστικά αποσβεσθεί, όπως πολύ συχνά συμβαίνει, τότε η αποζημίωση θα λογισθεί ως καθαρό κέρδος, το οποίο θα προκαλέσει τον αντίστοιχο φόρο εισοδήματος, άρα στην ουσία δεν είναι αφορολόγητη.

Β. Εάν τα καταστραφέντα περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης είναι ενυπόθηκα ή ενεχυρούχα ή κατασχεμένα, πού θα κατευθυνθεί η αρωγή και η ασφαλιστική αποζημίωση; Και εάν μεν η επιχείρηση αντικαταστήσει τα ζημιωθέντα και επαναλειτουργήσει, τότε έχει καλώς, αλλά εάν ο επιχειρηματίας δεν συνεχίσει, αυτό θα σημαίνει ότι μπορεί να εισπράξει την κρατική επιδότηση και την ασφαλιστική αποζημίωση και να αγνοήσει όλους τους πιστωτές του; Εδώ αναφύονται σοβαρά νομικά ερωτήματα περί του ποιος όρος επικρατεί: αυτός της υποθήκης – ενεχύρου – κατάσχεσης ή αυτός του εν λόγω νόμου;

Γ. Όπως είναι γνωστό στους επαγγελματίες ασφαλιστές, σε όποια ασφαλιστήρια υπάρχει ο όρος Τραπεζών, η αποζημίωση δεν πηγαίνει στην ασφαλιζόμενη επιχείρηση, αλλά στη δανείστρια Τράπεζα, η οποία αποφασίζει κατά την απόλυτη κρίση της πού θα διατεθεί το ποσόν της αποζημίωσης. Σε αυτήν την περίπτωση η κρατική αρωγή θα θεωρήσει την πληγείσα επιχείρηση ως αποζημιωμένη ασφαλιστικά ή ως μη αποζημιωμένη εφόσον η Τράπεζα είναι ο δικαιούχος της ασφαλιστικής αποζημίωσης; Περιττό φυσικά να επισημάνουμε ότι αυτό το τελευταίο αποτελεί ισχυρό αντικίνητρο στην ιδιωτική ασφάλιση, εφόσον εάν κάποιος είναι ασφαλισμένος με όρο Τραπεζών είναι άγνωστο τι ακριβώς θα εισπράξει, ενώ εάν είναι ανασφάλιστος θα δικαιούται όλη την κρατική αρωγή.

Πέραν των ανωτέρω ερωτημάτων, το γενικότερο σχόλιο από πλευράς μας είναι ότι το πνεύμα αυτού του νόμου είναι εχθρικό προς την ιδιωτική ασφάλιση και, εκτός εάν διευκρινισθούν ικανοποιητικά τα ανωτέρω ερωτήματα, διαταράσσει τα συναλλακτικά ήθη, θέτοντας σε διακινδύνευση την έννοια της εμπράγματης πίστωσης που είναι ευρέως διαδεδομένη στην αγορά.