Επαγγελματική Ασφάλιση: Μια ακόμη βιώσιμη λύση για το Συνταξιοδοτικό
Μπορεί ο θεσμός της Επαγγελματικής Ασφάλισης (2ος πυλώνας ασφάλισης) να συμβάλει σε μία βιώσιμη λύση του Συνταξιοδοτικού προβλήματος;
Η απάντηση της νεοσύστατης Ελληνικής Ένωσης Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α.), που εκπροσωπεί τα 11 από τα 18 επαγγελματικά ταμεία που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στη χώρα μας, είναι καταφατική και προκύπτει από τα στοιχεία που διέθεσε ο Πρόεδρος της ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α., Δρ Χρήστος Νούνης, στη συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε χτες 29 Νοεμβρίου.
Τα χαρακτηριστικά των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης
Ο κ. Νούνης αναφέρθηκε τόσο στο όραμα και τους σκοπούς της ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α., όσο και στα χαρακτηριστικά των ταμείων επαγγελματικής ασφάλισης (ΤΕΑ). Μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι πρόκειται για Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που σκοπό έχουν την παροχή συμπληρωματικής ασφάλισης με τη μορφή Εφάπαξ ή Σύνταξης.
Λειτουργούν με βάση το κεφαλαιοποιητικό σύστημα, υπόκεινται σε έλεγχο από τρεις Κρατικές Εποπτικές Αρχές (Διεύθυνση Επαγγελματικής Ασφάλισης Υπουργείου Εργασίας, Εθνική Αναλογιστική Αρχή & Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς) και από ανεξάρτητους φορείς (Ορκωτοί ελεγκτές, Εσωτερικοί ελεγκτές,) υπό αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο εναρμονισμένο πλήρως με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες.
Η ισχύουσα νομοθεσία και οι καταστατικές διατάξεις των Τ.Ε.Α., σε συνδυασμό με την τήρηση μητρώου ασφαλισμένων με όλα τα απαραίτητα δημογραφικά στοιχεία, παρέχουν τη δυνατότητα σχεδιασμού ακριβούς προγράμματος χρηματοροών (εισφορές/παροχές). Έτσι επιτυγχάνεται η σωστή κατανομή της διαθέσιμης περιουσίας των ασφαλισμένων σε βάθος χρόνου και η δυνατότητα επιλογής επενδύσεων μακροχρόνιου ορίζοντα.
Οι Εισφορές (Νομικών και Φυσικών Προσώπων), απαλλάσσονται 100% από τη φορολογία και οι Εφάπαξ παροχές καταβάλλονται πλήρως αφορολόγητες.
Τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης διεθνώς
Τα Τ.Ε.Α. είναι διεθνώς διαδεδομένος θεσμός, με ευρεία αποδοχή και σημαντικά εμπειρικά αποτελέσματα.
Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο κ. Νούνης τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ) έχουν μεγάλη διείσδυση διεθνώς, με συνολικά κεφάλαια που ανήλθαν το 2017 στα 43,4 τρις δολάρια. Στην Ευρώπη, λειτουργούν συνολικά 155.441 Επαγγελματικά Ταμεία, με κεφάλαια 3,8 τρις ευρώ το 2016.
Ο ενισχυτικός ρόλος που διαδραματίζουν στην ανάπτυξη των οικονομιών των αναπτυγμένων ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Δανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ολλανδία, η Ελβετία, είναι πολύ μεγάλος, αφού τα σωρευμένα κεφάλαια του Ενεργητικού τους, εκφρασμένα σε ποσοστά του ΑΕΠ, προσεγγίζουν ή υπερβαίνουν ακόμα και κατά 100% το ΑΕΠ των χωρών αυτών.
Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι το ενεργητικό των ΤΕΑ το 2016 συνολικά στην Ευρώπη ανήλθε σε 3,59 τρις, εκ των οποίων της Ευρωζώνης €1,45 τρις, της Ολλανδίας, €1,29 τρις και του Ηνωμένου Βασιλείου €1,64 τρις.
Ο θεσμός στην Ελλάδα
Ο θεσμός της Επαγγελματικής Ασφάλισης στην Ελλάδα μετράει μόλις 17 χρόνια. Σήμερα λειτουργούν στη χώρα μας 18 Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης, με 121.663 ασφαλισμένα μέλη (1,32% επί του συνολικού πληθυσμού και 2,53% επί του οικονομικά ενεργού πληθυσμού).
Τα συνολικά υπό διαχείριση κεφάλαιά τους ήταν €1,4 δις στις 30.6.2018. Επενδύουν κυρίως σε ομόλογα (56%) και η μέση απόδοση των κεφαλαίων τους ανέρχεται στο 11,3%.
Στον πίνακα που ακολουθεί μπορείτε να δείτε τον πληθυσμό των ασφαλισμένων μελών ανά ΤΕΑ και τις αποδόσεις τους για το έτος 2017.
Η διείσδυση των ΤΕΑ στη χώρα μας είναι πολύ χαμηλή, εξαιτίας καταρχήν των πολλών κενών που παρουσίαζε η αρχική νομοθεσία του 2002.
Μέχρι το 2013 ιδρύθηκαν μόλις 4 ταμεία. Η βελτίωση του φορολογικού πλαισίου το 2013, που ισχύει μέχρι σήμερα και προβλέπει αφορολόγητες εισφορές και εφάπαξ παροχές, και οι θεσμικές βελτιώσεις το 2014 και 2015, που άπτονταν τόσο της λειτουργίας των ΤΕΑ όσο και του καθορισμού ενός αυστηρού επενδυτικού πλαισίου λειτουργίας, έδωσαν μία σχετική ώθηση στον θεσμό και οδήγησαν στο διάστημα 2013-2018 στην ίδρυση 10 ακόμα Ταμείων. Σε φάση αδειοδότησης βρίσκονται 5 ακόμα ΤΕΑ.
7 προτάσεις για την ανάπτυξη των ΤΕΑ στην Ελλάδα
Ωστόσο, όπως τονίστηκε, πολλά είναι εκείνα που αποτελούν τροχοπέδη στην περαιτέρω ανάπτυξή τους.
Στην κατεύθυνση αυτή, η ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α. έχει υποβάλει τόσο στις αρμόδιες εποπτικές υπηρεσίες όσο και στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης αλλά και στους αρμόδιους επικεφαλής του Τομέα Κοινωνικής Ασφάλισης των κομμάτων της Νέας Δημοκρατίας και του Κινήματος Αλλαγής, μια σειρά προτάσεων.
Ειδικότερα, η Ένωση προτείνει:
Α. Διατήρηση της βασικής φιλοσοφίας του Ν.3029/2002 για τα ΤΕΑ.
Β. Ενιαία Εποπτεία για ταχύτερη αδειοδότηση νέων ΤΕΑ αλλά και αναγκαίες μεταβολές προς την κατεύθυνση απλοποίησης των καταστατικών των υφιστάμενων ΤΕΑ.
Γ. Η διαχείριση των ΤΕΑ να γίνεται από «οχήματα» που πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις λειτουργίας και είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
Δ. Νομοθετική Ρύθμιση για ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση μεταφοράς αποθεμάτων από ομοειδείς δραστηριότητες.
Ε. Κατάργηση του ελάχιστου ορίου των 100 ατόμων, καθώς αυτό περιορίζει την ίδρυση ΤΕΑ από μικρές επιχειρήσεις.
ΣΤ. Δυνατότητα δημιουργίας «Ανοικτών Ταμείων» για ένταξη μεγάλου αριθμού μεμονωμένων μελών για μείωση του κόστους λειτουργίας
Ζ. Εκλογίκευση εξόδων εποπτείας που σήμερα κρίνονται ιδιαίτερα υψηλά για φορείς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, όπως είναι τα ΤΕΑ.
Παράλληλα και ενόψει της αναθεώρησης της σχετικής με τον 2ο πυλώνα ευρωπαϊκής οδηγίας, η ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α. θα έχει μέσα στον Γενάρη συνάντηση με στελέχη της EIOPA, προκειμένου να παρουσιάσει τις θέσεις της.
Οι διαδοχικές μειώσεις των συνταξιοδοτικών παροχών και η μείωση του ποσοστού αναπλήρωσης της σύνταξης φαίνεται πως έχει παίξει καθοριστικό ρόλο για τη στροφή αρκετών επαγγελματικών ομάδων στην ίδρυση Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης, τα τελευταία χρόνια, γεγονός που δημιουργεί προοπτικές για περαιτέρω ανάπτυξή τους.
Κλείνοντας την παρουσίασή του ο κ. Νούνης, χαρακτήρισε «νομοτελειακή ανάγκη και μονόδρομο στην αναζήτηση μιας αποτελεσματικής, διεθνώς δοκιμασμένης και βιώσιμης λύσης στο ασφυκτικό πρόβλημα της συνταξιοδοτικής αναπλήρωσης την ταχεία ανάπτυξη του θεσμού της Επαγγελματικής Ασφάλισης στη χώρα μας». Βέβαια, για να γίνει αυτό, χρειάζεται, όπως τόνισε, «ενεργοποίηση όλων μας, πολιτικών και πολιτών, εργοδοτών και εργαζομένων».
Δήμητρα Καζάντζα
