Επαγγελματική Ασφάλιση και ο ρόλος των Ασφαλιστικών Εταιρειών

Οι ασφαλιστικές εταιρείες αντιπροσωπεύουν ξεκάθαρα τον 3ο πυλώνα ασφάλισης, ωστόσο, παίζουν ή μπορούν να παίξουν εξίσου σημαντικό ρόλο και στο πλαίσιο της επαγγελματικής ασφάλισης. Ή μήπως όχι;

Διαπιστώνοντας ότι επικρατεί μία σύγχυση και ασάφεια ως προς τον ρόλο των ασφαλιστικών εταιρειών στον 2ο πυλώνα ασφάλισης επιχειρούμε να ξεκαθαρίσουμε το τοπίο. Στην προσπάθεια αυτή αρωγοί στάθηκαν οι κ.κ.:

Σχετικά ερωτήματα απευθύναμε και στις Eurolife FFH και Δύναμις, τα ΤΕΑ των οποίων βρίσκονται στο στάδιο της αδειοδότησης, αλλά και σε τρεις ακόμα ασφαλιστικές εταιρείες που εμμέσως εμπλέκονται με τον κλάδο των ΤΕΑ, παρέχοντας προγράμματα υγείας σε ΤΕΑ, στην NN Hellas, τη MetLife και την Ευρωπαϊκή Πίστη, οι οποίες όμως δεν θέλησαν να τοποθετηθούν στην παρούσα φάση.

Επαγγελματικές συντάξεις: φυσικός χώρος για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις

Σύμφωνα με την Οδηγία (ΕΕ) 2016/2341 της 14ης Δεκεμβρίου 2016 για τις δραστηριότητες και την εποπτεία των ιδρυμάτων επαγγελματικών συνταξιοδοτικών παροχών (IORP II) μεταξύ των «διαφόρων ιδρυμάτων που προσφέρουν επαγγελματικές συνταξιοδοτικές παροχές» συγκαταλέγονται και «οι επιχειρήσεις ασφάλισης ζωής» (σκεπτικό 19 της IORP II). Ειδικότερα, στο Άρθρο 4 της παραπάνω Οδηγίας, προβλέπεται η προαιρετική εφαρμογή της σε ιδρύματα που διέπονται από την οδηγία 2009/138/ΕΚ (οδηγία Solvency II).

Το τι σημαίνει αυτό με απλά λόγια μας το εξηγεί η Γενική Δ/ντρια της ΕΑΕΕ, κα Μαργαρίτα Αντωνάκη:

«Σε ολόκληρη την Ε.Ε. επαγγελματική ασφάλιση παρέχουν αδιακρίτως τόσο τα Ιδρύματα Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Παροχών (ΙΕΣΠ στην Ευρώπη και ΤΕΑ στην Ελλάδα) όσο και ασφαλιστικές επιχειρήσεις ζωής. Η παροχή επαγγελματικών συντάξεων συνιστά φυσικό χώρο δραστηριοποίησης των ασφαλιστικών επιχειρήσεων μέσω των ομαδικών συνταξιοδοτικών προγραμμάτων τους και για τον λόγο αυτό πρόκειται για εργασία που ρητά κατονομάζεται από την ευρωπαϊκή ασφαλιστική νομοθεσία. Και το ίδιο, όμως, το κείμενο της IORP II περιλαμβάνει ρητή αναγνώριση της συγκεκριμένης πραγματικότητας».

Για την κα Αντωνάκη, δεν τίθεται θέμα επιπρόσθετων παρεμβάσεων σε ό,τι αφορά τη διαχείριση επαγγελματικών ταμείων από μέρους των ασφαλιστικών εταιρειών, καθώς όπως επισημαίνει «οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις δεν έχουν μόνο τη δυνατότητα να λειτουργούν ως διαχειριστές ΤΕΑ αλλά είναι και οι ίδιες πάροχοι επαγγελματικών ασφαλίσεων μέσω των ομαδικών συνταξιοδοτικών προγραμμάτων τους και, μάλιστα, υπόκεινται σε ένα σαφώς αυστηρότερο εποπτικό πλαίσιο, το  Solvency II, σε σχέση με αυτό των ΤΕΑ (IORP II)». Όπως σημειώνει «το Solvency II εστιάζει σε κάθε δυνατή παράμετρο που μπορεί να επηρεάσει την προστασία των συμφερόντων των ασφαλισμένων (και όχι μόνο στον ασφαλιστικό κίνδυνο), με έμφαση στις υψηλές κεφαλαιακές απαιτήσεις, όπου τα ΤΕΑ παραμένουν σε ένα σχετικά απλοποιημένο καθεστώς ποσοτικών απαιτήσεων».

Η Γενική Δ/ντρια της ΕΑΕΕ στέκεται ιδιαίτερα στην εμπειρία και τεχνογνωσία των ασφαλιστικών επιχειρήσεων στον τομέα των επαγγελματικών συνταξιοδοτικών παροχών που «είναι μακρά και δεδομένη, καθώς πολύ νωρίτερα από τη θέσπιση των ΤΕΑ στην Ελλάδα, το 2002, οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα χρησιμοποιούσαν τα ομαδικά συνταξιοδοτικά προγράμματα των ασφαλιστικών επιχειρήσεων ως κίνητρο παραμονής των εργαζομένων τους και προσέλκυσης νέων ικανών στελεχών. 

Επομένως, οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις έχουν ισχυρές εγγυήσεις ως, πρωτίστως, πάροχοι επαγγελματικών συντάξεων: μακρά εμπειρία, τεχνογνωσία και αυστηρότατο εποπτικό πλαίσιο και όχι μόνο ως διαχειριστές», τονίζει η Γενική Δ/ντρια της ΕΑΕΕ.

Ο θεσμός των ΤΕΑ διαφοροποιείται σημαντικά σε σχέση με τους άλλους δύο πυλώνες

Για τον Πρόεδρο της ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α., κ. Χρήστο Νούνη, «οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις, που αντιπροσωπεύουν τον 3o πυλώνα ασφάλισης, έχουν εμπειρία στη διαχείριση των Ομαδικών Συνταξιοδοτικών Προγραμμάτων. Η σημαντική διαφοροποίηση στη διαχείριση των ΤΕΑ είναι ότι αυτές αποτελούν κερδοσκοπικούς οργανισμούς, ενώ τα ΤΕΑ είναι αυτόνομα και αυτοτελή Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Η διαφοροποίηση αυτή είναι ιδιαιτέρως σημαντική, καθώς τα ΤΕΑ δεν επιδιώκουν κέρδος από τη δραστηριότητά τους, γεγονός που ενέχει σημαντικούς ηθικούς και λοιπούς κινδύνους. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι όσες ασφαλιστικές εταιρείες στη χώρα μας έχουν επιλέξει την οδό της Επαγγελματικής Ασφάλισης ως εναλλακτική επιλογή πρόσθετης ασφαλιστικής προστασίας για τους εργαζομένους ή τους συνεργάτες τους και παροχής κινήτρων παραμονής/προσέλκυσης των στελεχών στην εταιρεία τους, έχουν επιλέξει την ίδρυση και λειτουργία επαγγελματικού ταμείου», επισημαίνει, αναφέροντας τα δύο εν λειτουργία ΤΕΑ της Ιnteramerican, αυτό της Ιnterlife και τα υπό αδειοδότηση: TEA-Δύναμις και ΤΕΑ-Εurolife.

Χρειάζεται εμπειρία στη διαχείριση Επαγγελματικών Ταμείων;

Τι λένε, όμως, οι εκπρόσωποι των ίδιων των ασφαλιστικών εταιρειών; Αρκεί η εμπειρία τους στη διαχείριση συνταξιοδοτικών προγραμμάτων (ομαδικών ή και ΤΕΑ) ή χρειάζονται περισσότερα;

«Η πολυετής εμπειρία μας και στους δύο τομείς έδειξε ότι, αν και ο σκοπός λειτουργίας είναι κοινός, η διαχείριση Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης διαφοροποιείται σημαντικά και σε πολλά επίπεδα από την αντίστοιχη των Ομαδικών Ασφαλιστηρίων και σίγουρα απαιτούνται πολλά περισσότερα από την εμπειρία των Ασφαλιστικών Προγραμμάτων για την πετυχημένη λειτουργία ενός ΤΕΑ», απάντησε ο κ. Ανδρέας Παναγιώτου. «Η Interamerican επένδυσε πολύ νωρίς στον δεύτερο πυλώνα, προκειμένου να αποκτήσει αυτή την εμπειρία, και πλέον μπορούμε να διαχειριστούμε αποτελεσματικά όχι μόνο τα δύο δικά μας ΤΕΑ αλλά και να παρέχουμε τις υπηρεσίες μας σε οποιοδήποτε φορέα, ο οποίος επιθυμεί να φτιάξει το δικό του Ταμείο», πρόσθεσε.

Για την Interlife, δεν τίθεται βεβαίως θέμα διαχείρισης, καθώς πρόκειται για ασφαλιστική εταιρεία Ζημιών. Αλλά και ο επικεφαλής της δεν φαίνεται να δίνει …ψήφο εμπιστοσύνης στους συναδέλφους του, καθώς όπως επισημαίνει «ο ρόλος μιας Ασφαλιστικής Εταιρείας δεν είναι να διαχειρίζεται Επαγγελματικά Ταμεία τρίτων». Για τον κ. Ι. Παν. Βοτσαρίδη, «η διαχείριση ενός ΤΕΑ πρέπει να ανατίθεται σε επαγγελματίες Διαχειριστές, που θα έχουν βεβαίως τις νόμιμες Άδειες και Πιστοποιήσεις για Διαχείριση χαρτοφυλακίου. Όσον αφορά τη Διαχείριση του χαρτοφυλακίου του ΤΕΑ-Interlife έχουμε συστήσει για τον σκοπό αυτό Επενδυτική Επιτροπή, η οποία παρακολουθεί την υλοποίηση της επενδυτικής πολιτικής, όπως αυτή αποτυπώνεται στον εκάστοτε ισχύοντα Κανονισμό Επενδύσεων του Ταμείου, ελέγχοντας το έργο του Διαχειριστή Επενδύσεων.

Στο πλαίσιο του έργου της, η Επενδυτική Επιτροπή οφείλει να εντοπίζει τυχόν αποκλίσεις αλλά και να προβαίνει σε προτάσεις με γνώμονα την αποδοτικότερη και ασφαλέστερη διαχείριση της περιουσίας του Ταμείου, και όλα αυτά υπό τον έλεγχο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής που ελέγχουν όλα τα ΤΕΑ».

Παίζοντας τον δικηγόρο του διαβόλου…

Διακρίνοντας μία υποβόσκουσα, για να μην πούμε υποβολιμαία, καχυποψία για τον ασφαλιστικό κλάδο, αποφασίσαμε να παίξουμε τον δικηγόρο του διαβόλου, ρωτώντας αν μία επαγγελματική ομάδα που θέλει να φτιάξει ή έχει ΤΕΑ θα επέλεγε για διαχειριστή μία ασφαλιστική εταιρεία.

«Σίγουρα κάποιος θα επέλεγε για διαχειριστή μία ασφαλιστική εταιρεία, η οποία θα μπορούσε να αποδείξει ότι έχει την αναγκαία τεχνογνωσία, εμπειρία, ανθρώπους και φερεγγυότητα. Αυτές οι παράμετροι, σε συνδυασμό με το στιβαρό ελεγκτικό κι εποπτικό πλαίσιο του θεσμού, δεν μπορούν να αφήσουν χώρο για οποιαδήποτε καχυποψία», υπογραμμίζει ο κ. Α. Παναγιώτου.

Ο κ. Χρ. Νούνης από τη μεριά του επισημαίνει αναφορικά με την επιμέρους διαχείριση των αποθεματικών των Επαγγελματικών Ταμείων, ότι «το θεσμικό πλαίσιο είναι σαφές και απολύτως διαφανές. Το σύνολο των θεμάτων που αφορούν στη διαχείριση των εισφορών εργοδοτών και εργαζομένων ορίζεται διά νόμου και, φυσικά, εποπτεύεται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, την καθ’ ύλην αρμόδια εποπτική αρχή στη χώρα μας για τη λειτουργία των χρηματοοικονομικών αγορών. Οι διαδικασίες επιλογής διαχειριστών στα ΤΕΑ είναι διαφανείς, γίνονται κατόπιν ανοιχτών προσκλήσεων και αξιολογούνται από την επενδυτική επιτροπή κάθε ΤΕΑ. Οι επενδυτικές επιτροπές έχουν την αναγκαία τεχνογνωσία και εμπειρία σε θέματα διαχείρισης, σύμφωνα πάλι με τη νομοθεσία. Εφόσον μια ασφαλιστική εταιρεία καλύπτει τις προϋποθέσεις της νομοθεσίας, σαφώς μπορεί να είναι επιλέξιμη και μπορεί να εκφράσει ενδιαφέρον για την ανάληψη διαχείρισης, γεγονός που μάλιστα μπορεί να έχει πολλαπλά οφέλη για τους ασφαλισμένους των ΤΕΑ, καθώς θα ενταθεί ο ανταγωνισμός». Συνοψίζοντας το ζητούμενο της ερώτησής μας, όσον αφορά τη διαχείριση των αποθεματικών των ΤΕΑ από ασφαλιστικές εταιρείες, ο κ. Νούνης τονίζει ότι «υπάρχει περιθώριο συμπράξεων και συνεργασιών, στον βαθμό που τηρούνται οι υποχρεώσεις που ορίζει η νομοθεσία για τα ΤΕΑ και μπορούν να προσθέσουν αξία για τους ασφαλισμένους των ΤΕΑ».

Για την κα Μ. Αντωνάκη, «μια επαγγελματική ομάδα που θα επιθυμούσε να ασφαλιστεί, δεν έχει μόνο την επιλογή σύστασης ενός ΤΕΑ ή της διαχείρισης ενός ΤΕΑ από ασφαλιστική επιχείρηση. Έχει τη δυνατότητα να συμβληθεί απευθείας με μια ασφαλιστική επιχείρηση για τη σύναψη ενός ομαδικού συνταξιοδοτικού προγράμματος». Όπως σημειώνει, «η σύναψη ενός ομαδικού προγράμματος για μια επιχείρηση ή επαγγελματική ομάδα έχει το πλεονέκτημα ότι συνιστά μια διαδικασία σχετικά απλή, που δεν προϋποθέτει τη δημιουργία ξεχωριστού νομικού προσώπου με διακριτή διοίκηση για κάθε ασφαλισμένη ομάδα, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της ίδρυσης ενός ΤΕΑ. Επομένως, είναι λιγότερο χρονοβόρα και κοστοβόρα. Επίσης, μέσω της συλλογικής διαχείρισης που διενεργείται από την ασφαλιστική επιχείρηση για το σύνολο των αντίστοιχων προγραμμάτων που διαθέτει, είναι προφανές ότι επιτυγχάνονται σημαντικές οικονομίες κλίμακος προς όφελος των ασφαλισμένων. Επί του προκειμένου, δεν χρειάζεται να επαναλάβω για την αυξημένη προστασία που προσφέρει το Solvency II στους ασφαλισμένους και δικαιούχους από ασφάλιση».

Εστιάζοντας στο θέμα της καχυποψίας, η κα Αντωνάκη αναφέρει: «Αντιλαμβάνομαι ότι είναι συνδεδεμένο με περίπτωση συγκεκριμένης επιχείρησης της οποίας ανακλήθηκε η άδεια λειτουργίας. Θα πρέπει, όμως, να γίνει αντιληπτό ότι τα προβλήματα της εταιρείας αυτής ήταν προϊόν πολλών διαφορετικών παραγόντων, τα οποία, εάν ήμασταν σήμερα, δεν θα είχαν καν ανακύψει λόγω ακριβώς του Solvency II, σε συνδυασμό με την αυστηρή εποπτεία της ΤτΕ . Για τον λόγο αυτό, η Ε.Α.Ε.Ε. προσπαθεί να ενημερώνει το κοινό και τις αρχές για την αξιοπιστία του θεσμού μας και για το γεγονός ότι πλέον με το Solvency II βρισκόμαστε σε μια εντελώς άλλη εποπτική πραγματικότητα με έναν έγκριτο και σύγχρονο επόπτη, την ΤτΕ. To Solvency II υπήρξε επανάσταση όχι μόνο για τη δική μας αγορά αλλά για το σύνολο των ευρωπαϊκών αγορών, ενώ είναι σημείο αναφοράς για πολλά άλλα ασφαλιστικά συστήματα στον κόσμο», καταλήγει η Γενική Δ/ντρια της ΕΑΕΕ.

Τα επαγγελματικά ταμεία της ασφαλιστικής αγοράς

Στη χώρα μας λειτουργούν συνολικά 25 Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (21 προαιρετικής και 4 υποχρεωτικής ασφάλισης).

Το ένα από τα 4 ταμεία υποχρεωτικής επαγγελματικής ασφάλισης είναι το ΤΕΑ ΕΑΠΑΕ, στο οποίο υποχρεωτικά ασφαλίζονται για επικουρική σύνταξη οι εργαζόμενοι στις ασφαλιστικές εταιρείες, καθώς και εκείνοι των ασφαλιστικών γραφείων. Μάλιστα, όπως μας ανέφερε και ο Πρόεδρός του, κ. Χρήστος Παπαδόγιαννης, από το 2022 και μετά θα έχει και την εκ του νόμου δυνατότητα να λειτουργήσει, εφόσον το επιλέξει, και αμιγώς κεφαλαιοποιητικά, δημιουργώντας ατομικούς λογαριασμούς για τους ασφαλισμένους του.

Παράλληλα, όπως ήδη αναφέραμε, στον χώρο της ασφαλιστικής αγοράς, λειτουργούν τρία επαγγελματικά ταμεία προαιρετικής ασφάλισης, τα δύο της Interamerican και αυτό της Interlife, ενώ στη φάση της αδειοδότησης βρίσκονται τα TEA της Eurolife FFH και της Δύναμις Ασφαλιστικής.

Πρώτη η Interamerican ιδρύει τον Αύγουστο του 2010 το Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Προσωπικού Interamerican Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Εννιά χρόνια αργότερα, τον Ιούνιο του 2019, η εταιρεία ιδρύει αντίστοιχο ταμείο για τους Συνεργάτες της. Στόχος και των δύο Ταμείων είναι να προσφέρουν στους Υπαλλήλους και στους Ασφαλιστικούς Διαμεσολαβητές του Ομίλου Interamerican, που μετέχουν σ’ αυτά, πρόσθετες συνταξιοδοτικές παροχές.

Το ίδιο διάστημα (Ιούνιο του 2019) αδειοδοτείται και το «ΤΕΑ Interlife – Ν.Π.Ι.Δ.», στο οποίο έχουν δικαίωμα συμμετοχής όλοι οι εργαζόμενοι στον Όμιλο Interlife καθώς και το Δίκτυο των Συνεργαζόμενων με την Εταιρεία ασφαλιστικών διαμεσολαβητών. Σκοπός του Ταμείου, η συνταξιοδοτική παροχή εφάπαξ ποσού.

Ρωτήσαμε τους κ.κ. Ι. Βοτσαρίδη και Α. Παναγιώτου γιατί προέκριναν την ίδρυση ΤΕΑ, και όχι την ασφάλιση των εργαζομένων τους και των συνεργατών τους μέσω των ομαδικών προγραμμάτων που διαθέτουν οι ίδιες (ή άλλες εταιρείες του χώρου) ή μέσω του ΤΕΑ ΕΑΠΑΕ.

Γιατί ΤΕΑ;

Σύμφωνα με τον κ. Ανδρέα Παναγιώτου, σημαντικοί λόγοι για την ίδρυση ΤΕΑ «είναι οι παράμετροι της πρωτοπορίας, της εξασφάλισης και διαφάνειας των συνταξιοδοτικών παροχών των ασφαλισμένων και η συσσώρευση εμπειρίας στον χώρο της Επαγγελματικής Ασφάλισης».

Αντίστοιχα, «η Interlife ίδρυσε το δικό της ΤΕΑ, αφενός, διότι έχει τις αντικειμενικές ικανότητες να διακριθεί και σε αυτόν τον τομέα, αφετέρου, διότι οι παροχές ενός ΤΕΑ καθιστούν πιο ελκυστικές τις συνθήκες συνεργασίας», όπως εξηγεί ο κ. Ιωάννης Παν. Βοτσαρίδης. «Εξάλλου, διαχειριζόμαστε επί 30 χρόνια τα δικά μας Αποθεματικά με απόλυτη επιτυχία και έχουμε δημιουργήσει και το δικό μας Αμοιβαίο Κεφάλαιο, το οποίο καταγράφει, επί σειρά ετών, αξιόλογη κερδοφορία. Κατά συνέπεια, δεν έχουμε κανένα λόγο να παραχωρήσουμε την ασφάλιση του προσωπικού και των συνεργατών μας σε ένα άλλο Ταμείο και σε μια άλλη Διοίκηση που θα ακολουθούσε τις δικές της επενδυτικές επιλογές», τονίζει, προσθέτοντας ότι η εταιρεία του παρέχει επίσης στο Προσωπικό και τους συνεργαζόμενους Διαμεσολαβητές Ομαδικό Πρόγραμμα Νοσοκομειακής Ασφάλισης & Ασφάλισης Ατυχημάτων.

Για τον κ. Χρ. Νούνη, ωστόσο, «το αυξανόμενο ενδιαφέρον για νέα ΤΕΑ και η ασφάλιση εργαζομένων στα υπάρχοντα δεν είναι αποτέλεσμα των φορολογικών κινήτρων, όπως υποστηρίζουν πολλοί, αλλά αφενός η συνειδητοποίηση της πραγματικής ανάγκης για ενίσχυση του εισοδήματος κατά τη συνταξιοδότηση και φυσικά η ανάδειξη των πολλαπλών ωφελειών για τους ασφαλισμένους σε ένα ευρύ φάσμα ποιοτικών υπηρεσιών, πλέον όχι μόνο σύνταξης αλλά και υγείας».

Το διαχειριστικό κόστος

Κατά γενική ομολογία, το διαχειριστικό κόστος των Επαγγελματικών Ταμείων είναι μεγάλο και πολλές φορές λειτουργεί αποτρεπτικά στην απόφαση κάποιων εταιρειών-οργανισμών να ιδρύσουν δικό τους Ταμείο. Στο τελευταίο συνέδριο της ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α., ο κ. Νίκος Χαλκιόπουλος αναφέρθηκε στην επιθυμία της Ευρωπαϊκής Πίστης να ιδρύσει ΤΕΑ για τα στελέχη και τους συνεργάτες της, αλλά η ιδέα “σκόνταψε” στο διαχειριστικό κόστος, οπότε και επέλεξε έναν εναλλακτικό τρόπο. Υπέγραψε, το καλοκαίρι του 2020, μνημόνιο στρατηγικής συνεργασίας με το ΤΕΑ ΥΠΟΙΚ. Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, τα στελέχη και οι συνεργάτες του Ομίλου της Ευρωπαϊκής Πίστης θα έχουν μακροπρόθεσμα τη δυνατότητα να ασφαλιστούν στον κλάδο Σύνταξης του ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ, καθώς ο κανονισμός του συγκεκριμένου Ταμείου δίνει τη σχετική δυνατότητα.

Τι λένε, όμως, οι γνωρίζοντες εκ των έσω, κ.κ. Παναγιώτου, Βοτσαρίδης και Νούνης, για το διαχειριστικό κόστος των Επαγγελματικών Ταμείων;

«Πράγματι, το λειτουργικό κόστος είναι υψηλό και μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά σε περιπτώσεις που δεν είναι εφικτή η μεγάλη συμμετοχή ασφαλισμένων», επισημαίνει ο κ. Α. Παναγιώτου. «Από την άλλη πλευρά, θα πρέπει να σκεφθούμε τα οφέλη της επαγγελματικής ασφάλισης, όπως για παράδειγμα, το υψηλό επίπεδο προστασίας των δικαιωμάτων των ασφαλισμένων, καθώς τα ΤΕΑ δεν κινδυνεύουν από νομοθετικές παρεμβάσεις και αλλαγές στο εταιρικό περιβάλλον, ενώ η νομική μορφή των Ταμείων διευκολύνει την άσκηση της εποπτείας κι εξασφαλίζει διαφάνεια. Πολύ σημαντική, βέβαια, είναι και η άκρως ευνοϊκή φορολογική αντιμετώπιση των ΤΕΑ», προσθέτει.

Αντίθετη άποψη έχει ο κ. Ι. Βοτσαρίδης, ο οποίος σημειώνει: «Το διαχειριστικό κόστος ενός ΤΕΑ δεν είναι τόσο μεγάλο όσο θα φαντάζονταν κανείς –και οπωσδήποτε δεν λειτουργεί ως αποτρεπτικός παράγοντας για να ξεκινήσει κάποιος ένα παρόμοιο εγχείρημα. Όσον αφορά το ΤΕΑ Interlife, η Εταιρεία δεσμεύτηκε να καλύπτει το διαχειριστικό κόστος η ίδια την πρώτη 5ετία. Στη συνέχεια το κόστος περνά στο Ταμείο, το οποίο εν τω μεταξύ έχει αποκτήσει επαρκή Έσοδα».

Ο κ. Χρ. Νούνης από την πλευρά του επισημαίνει: «Το διαχειριστικό κόστος αποτελεί ένα διαχρονικό ζήτημα και πρόκληση για όλα τα συνταξιοδοτικά σχήματα και προγράμματα. Τα ΤΕΑ στην Ελλάδα μέχρι και σήμερα φαίνεται να επιτυγχάνουν ελεγχόμενο διαχειριστικό κόστος, δεδομένου του μεγέθους τους, τουλάχιστον σε σχέση με εναλλακτικές επιλογές που έχουν οι ασφαλισμένοι μας. Σαφώς το κόστος είναι υψηλότερο σε επιλογές εγγυημένων παροχών, έναντι της επιλογής των προκαθορισμένων εισφορών που αφορά το σύνολο του 2ου Πυλώνα στη χώρα μας. Επομένως, τα λειτουργικά και διαχειριστικά έξοδα συγκρατούνται ακριβώς λόγω της διακυβέρνησης των Τ.Ε.Α. από τους κοινωνικούς εταίρους (συμμετοχή εργοδοτών και εργαζομένων στο Δ.Σ. των ΤΕΑ).

Επιπλέον, η σταδιακή αύξηση της συμμετοχής περισσότερων εργαζομένων στα ΤΕΑ συμβάλλει στην επίτευξη οικονομιών κλίμακας, γεγονός που μειώνει τόσο τους κινδύνους, όσο και τα κόστη. Και φανταστείτε ότι μέχρι σήμερα τα υπάρχοντα ΤΕΑ καλύπτουν μόλις το 5% περίπου του συνόλου των εργαζομένων. Αναλογιστείτε τα οφέλη της υψηλότερης διείσδυσης του θεσμού στην κοινωνία».

Θα ήταν λύση τα πολυσυμμετοχικά/πολυκλαδικά σχήματα;

Η δημιουργία πολυσυμμετοχικών/πολυκλαδικών σχημάτων αποτελεί μια παγκόσμια τάση, η οποία φαίνεται να ενέχει πολλά πλεονεκτήματα για τον θεσμό της Επαγγελματικής Ασφάλισης, σύμφωνα με τον κ. Χρ. Νούνη. Όπως σημειώνει, «τα οφέλη πηγάζουν από την επίτευξη οικονομιών κλίμακας λόγω αύξησης του μεγέθους, την παροχή περισσότερων επιλογών, την ενίσχυση των αποθεματικών και τη μείωση της επίδρασης των εκροών και σε θέματα διακυβέρνησης, διαφάνειας και στην καλύτερη λήψη αποφάσεων από πλευράς των ασφαλισμένων. Μπορεί, παράλληλα, να επιτευχθεί μείωση του επενδυτικού κινδύνου και του κινδύνου μακροβιότητας. Βέβαια, υπάρχει και ο αντίλογος όσον αφορά στον τρόπο που θα σχηματιστούν, στην ενδεχόμενη επιρροή αυτών που συμμετέχουν ή τα διαχειρίζονται και (είτε σε κοινωνικό είτε σε τεχνικό επίπεδο) στην αύξηση του ηθικού κινδύνου, στην πρόληψη για φαινόμενα παραπτωμάτων (mis-conduct) κ.λπ.».

Το ενδεχόμενο συμμετοχής σε ένα πολυσυμμετοχικό/πολυκλαδικό σχήμα δεν έχει απασχολήσει το ΤΕΑ Interlife. Ο εκπρόσωπος των ΤΕΑ Interamerican, ωστόσο, θεωρεί ότι «σίγουρα θα αποτελούσε μία ορθή επιλογή, με την προϋπόθεση ότι οι λειτουργικές δαπάνες θα κατανέμονταν ακριβοδίκαια μεταξύ των ασφαλισμένων και δεν θα παρουσιαζόταν το φαινόμενο μία ομάδα ασφαλισμένων να χρηματοδοτεί κάποιες άλλες». Η προσωπική άποψη του κ. Παναγιώτου είναι ότι «θα πρέπει να σκεφθούμε και την πιθανότητα δημιουργίας ανοικτών ομάδων, μέσω των οποίων θα δοθεί η ευκαιρία σε όλους τους πολίτες να συμμετέχουν στην επαγγελματική ασφάλιση, ανεξαρτήτως της επαγγελματικής ιδιότητας». 

Τι δυσκολεύει τη συμμετοχή;

Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, η μεγάλη συμμετοχή ασφαλισμένων είναι το “κλειδί” για τη μείωση του λειτουργικού κόστους των επαγγελματικών ταμείων και τη δημιουργία οικονομιών κλίμακος. Εύλογο, λοιπόν, το ερώτημα προς τους κ.κ. Βοτσαρίδη, Παναγιώτου και Νούνη για το αν η ανταπόκριση των δικών τους εργαζομένων – συνεργατών – συναδέλφων ήταν μεγάλη ή δυσκολεύτηκαν να τους πείσουν να συμμετάσχουν. Ειδικά για τον χώρο της ασφαλιστικής αγοράς έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δούμε και πόσο… ψηλά είναι η ασφαλιστική συνείδηση.

«Δεν πιστεύω ότι υφίσταται θέμα έλλειψης ασφαλιστικής συνείδησης. Η συμμετοχή των εργαζομένων/συνεργατών μας στο Ταμείο είναι σε εξέλιξη και ο κύκλος δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Είμαστε, πάντως, αισιόδοξοι, δεδομένου ότι η τάση είναι ανοδική», επεσήμανε ο κ. Ι. Βοτσαρίδης.

Ο κ. Α. Παναγιώτου, από τη μεριά του, ανέφερε ότι oι εργαζόμενοι της Interamerican «συμμετέχουν κατά ένα ποσοστό που αγγίζει το 100%». Πιο συγκεκριμένα και σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία που έχει δώσει η εταιρεία στη δημοσιότητα, το ΤΕΑ Προσωπικού αριθμεί 1.287 ασφαλισμένους και, αντίστοιχα, το ΤΕΑ Διαμεσολαβητών Interamerican 580. «Όπου δεν υπάρχει εργοδοτική συμμετοχή, υπάρχει η δυσκολία που αναφέρατε», επισημαίνει ο κ. Παναγιώτου, προσθέτοντας ότι «το δυσμενές οικονομικό περιβάλλον αποτελεί τον πιο σημαντικό λόγο για αυτό, χωρίς να μπορούμε να αγνοήσουμε άλλους λόγους, όπως η αναβλητικότητα και η υποσυνείδητη σκέψη ότι σε εμάς δεν πρόκειται να συμβεί κάτι κακό».

Πράγματι, το δυσμενές οικονομικό περιβάλλον, απότοκος της 10χρονης κρίσης, που η πανδημία έχει επιδεινώσει ακόμα περισσότερο, λειτουργεί ανασταλτικά για τη συμμετοχή κυρίως των συνεργατών των ασφαλιστικών εταιρειών στα ΤΕΑ, αφού στην ουσία πρέπει μόνοι τους να χρηματοδοτήσουν τη συμμετοχή τους. Ειδικότερα, στην περίπτωση της Interlife, η Εταιρεία καταβάλλει τακτικές εισφορές για τους ασφαλισμένους – συνεργαζόμενους Διαμεσολαβητές υπολογιζόμενες ως ποσοστό επί του ετήσιου τζίρου παραγωγής. Αντίστοιχα, η Interamerican καταβάλλει μόνο έκτακτες εισφορές «στα πλαίσια της εκάστοτε ισχύουσας πολιτικής αμοιβών και κινήτρων των δικτύων διαμεσολαβητών τους, που θα προκύψει μετά από ειδική συμφωνία», όπως αναφέρεται στο καταστατικό λειτουργίας του Ταμείου. «Όταν η πλειοψηφία των ασφαλιστικών διαμεσολαβητών έχουν ετήσιο εισόδημα €15.000, είναι επόμενο να μην έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν», σχολιάζει ασφαλισμένος συνεργάτης, που θέλησε να κρατήσει την ανωνυμία του.

Αντίστοιχη δυσκολία, αλλά για άλλους λόγους, φαίνεται πως αντιμετώπισαν ο κ. Χρ. Νούνης και οι συνάδελφοί του, όταν δημιουργούσαν το ΤΕΑ ΥΠΟΙΚ το μακρινό πλέον 2004, καθώς όπως επισημαίνει «τότε ήταν μια εποχή όπου η Ελλάδα και οι πολίτες απολάμβαναν τους καρπούς της ευημερίας». Όπως μας εξηγεί, χρειάστηκε να ξεσπάσει  η παγκόσμια κρίση και ιδίως η κρίση χρέους στη χώρα μας, για να ξεκινήσει ο Έλληνας να αναζητά βιώσιμες λύσεις για την επάρκεια του εισοδήματός του και βέβαια να αναγνωριστεί η προσπάθεια που κατέβαλαν όλοι εκείνοι οι πρωτοπόροι της επαγγελματικής ασφάλισης στη χώρα μας. Σήμερα, όπως μας ανέφερε, το ΤΕΑ ΥΠΟΙΚ είναι το πολυπληθέστερο Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης του κλάδου, διαθέτοντας Κλάδο Συνταξιοδοτικών Παροχών και Κλάδο Υγειονομικής Περίθαλψης. Ο Κλάδος Υγείας λειτουργεί από την έναρξη του Ταμείου, με 12.300 κύρια και εξαρτώμενα μέλη, ενώ ο Κλάδος Συνταξιοδοτικών Παροχών αδειοδοτήθηκε και ξεκίνησε τη λειτουργία του από τον Ιανουάριο του 2019, με 795 ασφαλισμένα μέλη. «Μάλιστα, εντός του 2021 δρομολογείται και η δημιουργία ομώνυμου, εξειδικευμένου Αμοιβαίου Κεφαλαίου, για την αποτελεσματικότερη διαχείριση της περιουσίας του Κλάδου, προς όφελος των ασφαλισμένων του μελών».

Σημαντικές συνέργειες και στον χώρο της υγείας

Ιδιαίτερα σημαντικές συνέργειες έχουν ήδη προκύψει μεταξύ ασφαλιστικών εταιρειών και επαγγελματικών ταμείων στον τομέα της Υγείας.

Όπως αναφέρει ο κ. Χρ. Νούνης, «οι πλέον χαρακτηριστικές περιπτώσεις, που μάλιστα αποτελούν και βέλτιστη πρακτική, είναι η συνεργασία του ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ με την Ευρωπαϊκή Πίστη και τον Όμιλο της Ευρωκλινικής και του ΤΕΑ-ΕΛΤΑ με τη Μetlife. Πρόκειται για δύο επιτυχή σχήματα που λειτουργούν προς όφελος των ασφαλισμένων μελών των συγκεκριμένων Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης», σημειώνει. Ειδικά αναφερόμενος στο ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ, σημειώνει ότι οι ασφαλισμένοι του «μπορούν να απολαμβάνουν συμπληρωματικές ολοκληρωμένες παροχές υγείας, με πολλαπλάσιο χαμηλότερο ετήσιο κόστος σε σχέση με τον μέσο όρο αντίστοιχου ασφαλίστρου της ιδιωτικής ασφαλιστικής αγοράς. Και αυτό δεν γίνεται με μαγικό τρόπο. είναι αποτέλεσμα της φύσης και του πλαισίου λειτουργίας του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης και των πλεονεκτημάτων που αυτό προσφέρει στα ασφαλισμένα μέλη των επαγγελματικών ταμείων (μη-κερδοσκοπικός χαρακτήρας, ευνοϊκό φορολογικό πλαίσιο κ.λπ.)», τονίζει.

Το γεγονός ότι οι δύο εταιρείες δεν κατέστη δυνατό να συμμετάσχουν με απαντήσεις δεν μας δίνει την ευκαιρία να έχουμε και τη δική τους άποψη για τα οφέλη της συνεργασίας. Ο κ. Νούνης, πάντως, αναφερόμενος στη συνεργασία του ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ με την Ευρωπαϊκή Πίστη, κάνει λόγο για κίνηση, η οποία «πέραν από τη στρατηγική της φύση, σηματοδοτεί επιπλέον και την έμπρακτη απόδειξη της δυνατότητας επωφελούς σύμπραξης του 2ου και του 3ου πυλώνα ασφάλισης για την παροχή ολοκληρωμένων συμπληρωματικών ασφαλιστικών παροχών σε μεγάλες επαγγελματικές ομάδες». 

Συμπερασματικά…

Η αγωνία για το τι σύνταξη θα πάρουμε ή αν θα πάρουμε τελικά σύνταξη απασχολεί πλέον όλο και περισσότερο τους Έλληνες πολίτες. Η επιδείνωση του δημογραφικού προβλήματος και η 10χρονη οικονομική κρίση, που έβγαλαν στην επιφάνεια τα διαχρονικά προβλήματα της κοινωνικής ασφάλισης, σε συνδυασμό με τις ανεπιτυχείς προσπάθειες να επιλυθούν αυτά τα προβλήματα, οδηγεί όλο και περισσότερους ανθρώπους στην αναζήτηση εναλλακτικών τρόπων για τη διασφάλιση επαρκούς εισοδήματος κατά τη συνταξιοδότηση.

«Τα Επαγγελματικά Ταμεία στη χώρα μας αποτελούν έναν δυναμικά αναπτυσσόμενο θεσμό, με σκοπό τη συμπλήρωση εισοδήματος των μελλοντικών συνταξιούχων κατά τα χρόνια όπου θα παύσουν να έχουν εισόδημα από την εργασία τους», όπως επισημαίνει ο Πρόεδρος της ΕΛΕΤΕΑ & του ΤΕΑ ΥΠΟΙΚ, κ. Χρήστος Nούνης.

Οι ασφαλιστικές εταιρείες, «με ισχυρές εγγυήσεις τη μακρά εμπειρία, την  τεχνογνωσία και το αυστηρότατο εποπτικό πλαίσιο», όπως τονίζει η Γενική Δ/ντρια της ΕΑΕΕ, κα Μαργαρίτα Αντωνάκη, μπορούν επίσης να εξασφαλίσουν στους Έλληνες πολίτες μία σύνταξη, είτε μέσα από τα συνταξιοδοτικά προγράμματα του 3ου πυλώνα ασφάλισης, είτε αξιοποιώντας τις δυνατότητες που τους προσφέρει ο 2ος πυλώνας.

Το σίγουρο, πάντως, είναι ότι η ελληνική κοινωνία χρειάζεται και πρέπει να αξιοποιήσει και τους τρεις πυλώνες ασφάλισης, ξεπερνώντας στεγανά του τύπου «εμείς είμαστε καλύτεροι από εσάς».

Άλλωστε, όπως πολύ σωστά επισημαίνει ο κ. Νούνης, «η αναγκαιότητα συνύπαρξης των τριών πυλώνων σε μια σύγχρονη κοινωνία υπηρετεί και πρέπει να υπηρετεί το όφελος των ασφαλισμένων».

Δήμητρα Καζάντζα

Ακολουθήστε την Ασφαλιστική Αγορά στο Google News