Διευρύνονται οι δικαιούχοι αποζημίωσης από ζημιές σε τροχαία ατυχήματα

Ο Dr. Δημήτριος Χατζημιχαήλ, συνεργάτης της Δικηγορικής Εταιρείας ΡΟΚΑΣ (Θεσσαλονίκη), εξηγεί τι προβλέπει η νέα ρύθμιση του άρθρου 7 του κ.ν. 489/1976), με την οποία διευρύνονται οι δικαιούχοι αποζημίωσης από ζημιές σε τροχαία ατυχήματα, αλλά και γιατί αυτή η διεύρυνση αποτελούσε πάγιο αίτημα της νομικής επιστήμης.

Ασφάλιση της έναντι τρίτων αστικής ευθύνης από τροχαία ατυχήματα

Με τροποποίηση του νόμου εφεξής όλοι οι ζημιωθέντες σε τροχαία έχουν αξίωση για αποζημίωση για υλικές/σωματικές ζημιές τους κατά του ασφαλιστή του οδηγού, πλην του ίδιου του οδηγού που προξένησε το ατύχημα.

Με τον νόμο 4949/2022, άρθ. 50, από τις 22 Ιουνίου του 2022 ισχύει η νέα ρύθμιση του άρθρου 7 του κ.ν. 489/1976 για την υποχρεωτική ασφάλιση αστικής ευθύνης των ατυχημάτων από αυτοκίνητα, η οποία προβλέπει ότι «Δεν θεωρείται τρίτος … (μόνον) ο οδηγός που προξένησε τη ζημιά».

Κατά το προγενέστερο δίκαιο, εκτός από τον οδηγό δεν θεωρούνταν τρίτος –οπότε η ασφάλιση δεν κάλυπτε την ευθύνη του αστικώς υπεύθυνου για υλικές και σωματικές ζημίες και θάνατο από ατύχημα αυτοκινήτων και άρα δεν είχαν αγωγή κατά του ασφαλιστή– ούτε τα πρόσωπα, η αστική ευθύνη  των οποίων καλυπτόταν με την ασφαλιστική σύμβαση (πρόκειται για τον κύριο ή τον κάτοχο του αυτοκινήτου, έστω και αν δεν ήσαν οι οδηγοί του ζημιογόνου αυτοκινήτου, ο προστήσας τον οδηγό) ούτε ο αντισυμβαλλόμενος του ασφαλιστή/ λήπτης της ασφάλισης, αλλά ούτε και οι νόμιμοι εκπρόσωποι του ασφαλισμένου νομικού προσώπου ή εταιρείας χωρίς νομική προσωπικότητα. (Οι περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις αποτελούσαν μεταφορά του άρθρου 4 του Παραρτήματος Ι του ν. 4147/61, ο οποίος κύρωσε την ευρωπαϊκή σύμβαση του Στρασβούργου της 20.05.59 για την υποχρεωτική ασφάλιση ατυχημάτων από αυτοκίνητα και παρέχει ευχέρεια στον εθνικό νομοθέτη να «εξαιρέσει» τον οδηγό του ζημιογόνου οχήματος, τον κάτοχο του ασφαλιστηρίου και τα πρόσωπα, την αστική ευθύνη των οποίων καλύπτει η ασφάλιση).

Η νέα νομοθετική ρύθμιση έρχεται μετά από τη δικαιολογημένη κριτική της επιστήμης (βλ. Ι. Ρόκα, στο σύγγραμμα “Το Συμβατικό Ασφαλιστικό Δίκαιο”, 13η έκδ. 2021, σελ. 937 επ. αλλά και σε προηγούμενες εκδόσεις αυτού) και επιβεβαιώνεται από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (βλ. αποφάσεις ΔικΕΕ C -503/16 της 14ης Σεπτεμβρίου 2017 και C-442/10 της 1ης Δεκεμβρίου 2011), σύμφωνα με την οποία στην έννοια του τρίτου, δικαιούμενου να αποζημιωθεί από ατυχήματα αυτοκινήτων πρέπει να περιληφθεί και κάθε πρόσωπο που η ευθύνη του καλύπτεται με τη σύμβαση ασφάλισης, εκείνος που έχει καταρτίσει με τον ασφαλιστή την ασφαλιστική σύμβαση, όπως και οι νόμιμοι εκπρόσωποι του ασφαλισμένου νομικού προσώπου ή εταιρείας που δεν έχει αποκτήσει νομική προσωπικότητα (καταργηθείσες ήδη περιπτώσεις β έως δ του άρθρου 7 κ.ν. 489/1976 με τη νέα διάταξη του νόμου 4949/2022). Οι ως άνω ομάδες προσώπων, χαρακτηριζόμενες από το προγενέστερο καθεστώς «ως μη τρίτοι», εξαιρούνταν από την ασφαλιστική αποζημίωση, με το σκεπτικό ότι τα πρόσωπα αυτά είχαν υποχρέωση ασφάλισης αστικής ευθύνης για ζημιές τρίτων από ατυχήματα αυτοκινήτων και έτσι, αδικαιολόγητα, δεν είχαν αξίωση αποζημίωσης από την ασφαλιστική εταιρεία του ασφαλισμένου υπευθύνου του ατυχήματος.

Όπως, όμως, εύστοχα είχε επισημανθεί, σήμερα δεν δικαιολογείται πλέον ο μη χαρακτηρισμός ως τρίτων (άρα και η εξαίρεσή τους από την ασφαλιστική κάλυψη) των προσώπων που η αστική τους ευθύνη καλύπτεται με την ασφαλιστική σύμβαση. Ειδικότερα, ο μη εκμεταλλευόμενος το όχημα κύριος μη οδηγός ευθύνεται καταρχήν μόνο μέχρι την αξία αυτού, οπότε το όριο της κάλυψης που του παρέχει η ασφάλιση αστικής ευθύνης είναι πολύ χαμηλότερο αναφορικά με το όριο ευθύνης του οδηγού που καλύπτει ο ασφαλιστής. Από την άλλη πλευρά, η εξαίρεση του λήπτη της ασφάλισης μη οδηγού από την ασφαλιστική κάλυψη για τον λόγο και μόνον ότι αυτός συμβλήθηκε στην ασφάλιση του κυρίου ή του κατόχου – μη οδηγού δεν αποτελεί σήμερα ικανοποιητικό λόγο εξαίρεσης, ενώ δεν αποκλείεται ο λήπτης της ασφάλισης να μην είναι κύριος του ζημιογόνου οχήματος ενεργώντας την ασφάλιση για λογαριασμό άλλου προσώπου, όπως και στην περίπτωση που ο νόμιμος εκπρόσωπος εταιρείας και λήπτης της ασφάλισης δεν ήταν ο οδηγός του ζημιογόνου αυτοκινήτου.

Η πρόσφατη, λοιπόν, ρύθμιση για τη διεύρυνση του κύκλου των προσώπων που καλύπτονται από την ασφάλιση αστικής ευθύνης του ζημιογόνου οδηγού με το σκεπτικό ότι, αν και τα πρόσωπα αυτά είχαν υποχρέωση ασφάλισης αστικής ευθύνης για ζημιές τρίτων από ατυχήματα αυτοκινήτων, η επέλευση τελικά του ασφαλιστικού κινδύνου ήταν εκτός της σφαίρας επιρροής τους, αποτελεί τη θετική ανταπόκριση του Έλληνα νομοθέτη σε ένα πάγιο αίτημα της επιστήμης για νομοθετική διεύρυνση των δικαιούχων  αποζημίωσης από ζημιές σε τροχαία ατυχήματα.

Ακολουθήστε την Ασφαλιστική Αγορά στο Google News