Carpenter Turner: Εκτιμήσεις για τις επιπτώσεις της πανδημίας στην ελληνική και κυπριακή αγορά

Σε έκθεσή της, στις 9 Απριλίου 2020, η Carpenter Turner ανέλυσε τις επιπτώσεις της πανδημίας του νέου κορωνοϊού COVID-19 στους κλάδους ασφάλισης Ζημιών και Ζωής/Υγείας, το Μαθηματικό Μοντέλο Πανδημίας, τις Αντασφαλιστικές λύσεις που προκρίνει αλλά και τις Ευκαιρίες που εντοπίζει.

Οι επιπτώσεις της πανδημίας του νέου κορωνοϊού COVID-19 στις επιχειρήσεις (Corporates & SME’s) αφορούν τους ασφαλισμένους κινδύνους, δηλαδή την αυξανόμενη θνησιμότητα και αναπηρία και την αυξανόμενη εμφάνιση ασθενειών, τους Κινδύνους αγοράς, δηλαδή τη διαχείριση κρίσεων και την κρίση αξιοπιστίας/φήμης, και τις Οικονομικές Επιπτώσεις, δηλαδή τη διακοπή εργασιών και τη μείωση εσόδων.

Οι πιθανοί κίνδυνοι περιλαμβάνουν:

• Απώλεια εργατικού δυναμικού, λόγω ασθένειας ή/και θανάτου
• Αυξανόμενη απουσία εργαζομένων και χαμηλότερη παραγωγικότητα
• Δυσλειτουργία της αλυσίδας ανεφοδιασμού και των μεταφορών
• Μειούμενη ζήτηση ασφαλιστικών προϊόντων από τους πελάτες.

Ως προς τις επιπτώσεις της πανδημίας στους κλάδους ασφάλισης των ελληνικών & κυπριακών ασφαλιστικών εταιρειών, η Carpenter Turner εκτιμά ότι οι επιπτώσεις του νέου κορωνοϊού Covid-19 αναμένεται να ποικίλουν ανά κλάδο ασφάλισης, καθώς δεν υπάρχει ομοιογένεια στα ασφαλιστήρια κάθε εταιρείας.

Ο διάλογος θα είναι απαραίτητος ως προς τη διαμόρφωση μίας κοινής αντίληψης εντός της αγοράς σε σχέση με τη δριμύτητα των επιπτώσεων, ωστόσο, με βάση τις πληροφορίες που είναι γνωστές μέχρι σήμερα, η εταιρεία αξιολόγησε τις επιπτώσεις διαβαθμίζοντάς τες ως εξής: Υψηλή, Μεσαία και Χαμηλή επίπτωση. Η διαβάθμιση αντιστοιχεί στον αναμενόμενο βαθμό επίπτωσης (αρνητικής ή θετικής) του κλάδου και όχι απαραιτήτως στο σκέλος των ζημιών μόνο.

Ασφαλίσεις Περιουσίας

Μεσαία επίπτωση

• Στις Ασφαλίσεις Διακοπής Εργασιών (Business Interruption) και τις επεκτάσεις κάλυψης μολυσματικών ασθενειών

Η τυπική επέκταση κάλυψης διακοπής εργασιών, η οποία προσφέρεται μέσω των «κατά παντός κινδύνου» ασφαλιστηρίων, προϋποθέτει την ύπαρξη αιφνίδιας και ατυχηματικής απώλειας ή ζημιάς που λαμβάνει χώρα σε ενσώματη ασφαλισμένη περιουσία, προκειμένου να ενεργοποιηθεί το εν λόγω ασφαλιστήριο. Επομένως, η πανδημία (η οποία έχει μεν ως αποτέλεσμα τη διακοπή εργασιών, αλλά δεν αποτελεί συνέπεια ζημίας όπως αυτή ορίζεται στα εν λόγω ασφαλιστήρια) γενικά δεν καλύπτεται. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, κάποια Διεθνή Ασφαλιστικά Προγράμματα, τα οποία απευθύνονται σε μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, ειδικά σε αλυσίδες ξενοδοχείων, ενδέχεται να περιλαμβάνουν επεκτάσεις κάλυψης για διακοπή εργασιών συνεπεία πανδημίας ή/και άλλων παρεμφερών συμβάντων.

Ακόμη και αν η πανδημία δεν καλύπτεται γενικά από την ασφάλιση διακοπής εργασιών, ενδέχεται να την επηρεάσει έμμεσα λόγω των καθυστερήσεων στην αλυσίδα ανεφοδιασμού, που προκαλούνται από την αναστολή λειτουργίας των επιχειρήσεων, δημιουργώντας ανάγκη ασφάλισης με παρατεταμένες περιόδους αποκατάστασης των υλικών ζημιών στην ασφαλισμένη περιουσία, καθώς και αυξημένο κόστος (στα μοντέλα εκτίμησης ζημιών λόγω σεισμού συνήθως αναφερόμαστε σε αυτό με τον όρο Post Loss Amplification, δηλαδή την αύξηση τιμών των αγαθών και υπηρεσιών, λόγω πιθανής ανισορροπίας μεταξύ ζήτησης και προσφοράς, μετά από ένα καταστροφικό γεγονός).

Υψηλή επίπτωση

• Στην Ασφάλιση Προμηθευτών (αλυσίδα ανεφοδιασμού) – Διακοπή Εργασιών συνεπεία έμμεσης ζημίας

Η κάλυψη έναντι κινδύνων πανδημίας θα μπορούσε να περιλαμβάνεται σε περιπτώσεις διακοπής εργασιών εξαιτίας καθυστερήσεων στην αλυσίδα ανεφοδιασμού, προκαλώντας έμμεση απώλεια εσόδων ή ζημία στον ασφαλισμένο.

• Στον Ηθικό Κίνδυνο/κλοπή/λεηλασία

Βιομηχανίες που υπόκεινται σε διακοπή εργασιών για μεγάλα χρονικά διαστήματα έχουν αυξημένο ηθικό κίνδυνο, ενώ υπάρχει και πιθανή έκθεση σε κίνδυνο κλοπής στις επιχειρήσεις που παραμένουν κλειστές.

Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης Αυτοκινήτων

Υψηλή επίπτωση

Καθώς πολλές επιχειρήσεις, καταστήματα και σχολεία δεν λειτουργούν, υπάρχει σημαντική μείωση στην κυκλοφορία των οχημάτων και συνεπώς η συχνότητα των ζημιών μειώνεται επίσης σημαντικά. Αναμένεται ακόμη μια σχετική μείωση του όγκου των ασφαλίστρων, λόγω ακυρώσεων ή μη ανανεώσεων των ασφαλιστηρίων ή ακόμα και από την πίεση – επιστροφή ασφαλίστρων. Ταυτόχρονα, ενδέχεται να παρατηρηθεί αύξηση του αριθμού των ασφαλιστηρίων με διάρκεια μικρότερη του έτους, π.χ. με τρίμηνη διάρκεια, καθώς μέσω των τμηματικών πληρωμών οι ασφαλισμένοι διαχειρίζονται καλύτερα τα έξοδά τους.

Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης

Μεσαία επίπτωση

• Γενική Αστική Ευθύνη

Μπορεί να θεμελιωθεί ευθύνη του ασφαλισμένου έναντι τρίτων, αν αποδειχθεί ότι δεν λαμβάνει επαρκείς προφυλάξεις για να περιορίσει την εξάπλωση της μολυσματικής νόσου στις εγκαταστάσεις του. Ο όροι των ασφαλιστηρίων και το νομοθετικό πλαίσιο κάθε χώρας διαφέρουν πολύ μεταξύ τους και, ως εκ τούτου, κάθε ασφαλιστήριο χρειάζεται αξιολόγηση κατά περίπτωση. Τέλος, μπορεί να είναι δύσκολο να αποδειχθεί το σημείο προέλευσης της μετάδοσης, ειδικά εάν μολυνθούν περισσότεροι από ένας άνθρωποι.

• Ασφάλιση Ευθύνης Στελεχών Διοίκησης (Directors & Officers)

Οι εισηγμένες ή οι εταιρείες του Δημοσίου ενδέχεται να αντιμετωπίσουν έγερση απαιτήσεων από τρίτους και/ή μετόχους, ισχυριζόμενοι ότι, για παράδειγμα, η έλλειψη ετοιμότητας επηρέασε τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες και τα έσοδα. Οι ασφαλιστές θα επιδιώξουν να επικαλεστούν συνήθεις εξαιρέσεις για ασθένειες και σωματικές βλάβες.

• Περιβαλλοντική Ευθύνη

Περιβαλλοντική ευθύνη που σχετίζεται με απόβλητα που περιέχουν ιούς ή βακτήρια και απαιτούν καθαρισμό. Είναι πιθανότερο να επηρεάσει τα νοσοκομεία και τα επαγγέλματα υγείας. Τα βακτήρια και οι ιοί συχνά εξαιρούνται από τα συγκεκριμένα ασφαλιστήρια.

Εργοδοτική Αστική Ευθύνη/Απώλεια Εισοδήματος

Μεσαία επίπτωση

• Επαγγελματική Αστική Ευθύνη/Ιατρική αμέλεια

Ο υπερβολικός φόρτος εργασίας στα ιατρικά και συναφή επαγγέλματα αυξάνει τα ποσοστά σφάλματος και συνεπώς τη θεμελίωση επαγγελματικής αστικής ευθύνης.

• Αστική Ευθύνη Εργοδότη

Ο εργοδότης έχει εκ του νόμου καθήκοντα φροντίδας και επιμέλειας για την ασφάλεια των εργαζομένων. Αυτό περιλαμβάνει την υποχρέωση να αποδείξει ότι έχει λάβει επαρκή μέτρα ασφαλείας. Ελλείψει αυτών των μέτρων, μπορεί να θεμελιωθεί αστική ευθύνη εργοδότη.

• Απώλεια εισοδήματος για αυτοαπασχολούμενους

Η απώλεια εισοδήματος για αυτοαπασχολούμενους μπορεί να επηρεαστεί από την πανδημία Covid-19. Ωστόσο, εκτιμάται πως οι συμβατικές ρήτρες αναμονής κατά περίπτωση θα περιορίσουν την έκθεση στον κίνδυνο.

Ναυτασφαλίσεις/αεροπορικοί & άλλοι ειδικοί κίνδυνοι

Μεσαία επίπτωση

• Ναυτασφαλίσεις & Αεροπορικοί κίνδυνοι

Οι συνήθεις ρήτρες που υπάρχουν στις ασφαλίσεις μεταφορών εξαιρούν καθυστερήσεις που προκύπτουν από οποιαδήποτε αιτία, επομένως δεν αναμένεται αύξηση των απαιτήσεων. Ο όγκος των ασφαλίστρων θα μειωθεί στον κλάδο ασφάλισης αερομεταφορών καθώς και στον κλάδο μεταφορών, λόγω της αναστολής της λειτουργίας των επιχειρήσεων.

• Ασφαλίσεις Ειδικών Κινδύνων

Η πλειοψηφία των ασφαλιστηρίων «ακύρωσης γεγονότων» δεν καλύπτει ζημιές από μεταδοτικές ασθένειες, εκτός εάν παρέχεται ειδική επέκταση κάλυψης με εφαρμογή επασφαλίστρου. Ευθύνη, ωστόσο, μπορεί να θεμελιωθεί σε ασφαλιστικά προγράμματα Ναυτασφαλίσεων.

Ασφάλιση Πιστώσεων/Ταξιδιωτική Ασφάλιση/Κυβερνοασφάλιση

Υψηλή επίπτωση

• Ασφάλιση Πιστώσεων

Εάν το παγκόσμιο εμπόριο αντιμετωπίσει εκτεταμένες και παρατεταμένες διακοπές, οι επιχειρήσεις σε διάφορους τομείς είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν οικονομικές πιέσεις και αυξημένους πιστωτικούς κινδύνους. Αναμένεται ότι η ασφάλιση πιστώσεων θα επηρεαστεί σημαντικά.

Μεσαία επίπτωση

• Ταξιδιωτική Ασφάλιση

Η ακύρωση ταξιδιού καλύπτει μόνο ένα γεγονός που συνδέεται άμεσα με τον ασφαλισμένο και γενικά εξαιρούνται οι επιδημίες/πανδημίες. Ωστόσο, καλύπτονται τα ιατρικά έξοδα στο εξωτερικό ή ο επαναπατρισμός λόγω ασθένειας.

Υψηλή επίπτωση

• Κυβερνοασφάλιση (Cyber)

Αυξημένος είναι ο κίνδυνος παραβίασης των εταιρικών δικτύων, σε περιπτώσεις που το προσωπικό εργάζεται εντατικά από το σπίτι, ή σε περιπτώσεις που η εργασία από το σπίτι καθιστά ανίσχυρη την εφαρμογή των εσωτερικών εταιρικών διαδικασιών και δικλίδων ασφαλείας.

Ασφαλίσεις Ζωής και Υγείας

Μεσαία επίπτωση

• Κίνδυνος θνησιμότητας: Αύξηση αποζημιώσεων θανάτων, αλλά και πιθανή αύξηση ανικανοτήτων.
• Κίνδυνος Νοσηρότητας: Αύξηση αποζημιώσεων νοσηλείας (εξωνοσοκομειακά και ενδονοσοκομειακά, Σοβαρές ασθένειες, επιδόματα).

Υψηλή επίπτωση

• ALM (Asset Liability Matching) των (αντ)ασφαλιστών

Σύμφωνα με την Carpenter Turner, οι επιπτώσεις της πανδημίας συνολικά στην ελληνική ασφαλιστική και αντασφαλιστική αγορά θα είναι σοβαρές, καθώς αναμένονται μειωμένα έσοδα από ασφάλιστρα, νέες απαιτήσεις ζημιών, αλλά και επιπτώσεις στο ενεργητικό (περιουσιακά στοιχεία) των εταιρειών, καθώς η πιστοληπτική τους ικανότητα τίθεται υπό καθεστώς επιτήρησης. Θα υπάρξει, όμως, και η θετική επίπτωση από τη μείωση της συχνότητας ζημιών, ενώ αναμένεται να υπάρξει και χαλάρωση των απαιτήσεων των περιθωρίων φερεγγυότητας (SII), όπως προτείνονται από την EIOPA.

Πώς μπορούν να βοηθήσουν τα μαθηματικά μοντέλα;

Επί του παρόντος τα μοντέλα επικεντρώνονται στους κινδύνους Ζωής και Υγείας και επεκτείνονται σε σενάρια που αφορούν τη Διακοπή Εργασιών και την Αστική Ευθύνη. Τα Μαθηματικά Μοντέλα είναι χρήσιμα για να εκτιμηθεί αν το χαρτοφυλάκιο είναι επαρκώς αντασφαλισμένο με μετρήσεις βάσει της περιόδου επαναφοράς (π.χ. παγκόσμια θνησιμότητα). Σήμερα τα διαθέσιμα Μαθηματικά Μοντέλα είναι των RMS και AIR (Μοντέλα Θνησιμότητας), της Guy Carpenter (Merlin), ενώ στον τομέα υπάρχει συνεχής εξέλιξη.

Ο τρόπος με τον οποίο δουλεύουν τα Μαθηματικά Μοντέλα είναι η Στοχαστική μοντελοποίηση, βασισμένη σε προκαθορισμένα σενάρια, και λαμβάνουν υπ’ όψιν τα εξής (μοντέλο SIR):

• Susceptible: αριθμός ατόμων σε έκθεση
• Infectious: αριθμός νοσούντων
• Recovered: αριθμός ατόμων που έχουν αναρρώσει.

Αντασφαλιστικές λύσεις

Οι συνήθεις λύσεις μεταφοράς κινδύνου για τον κίνδυνο Πανδημίας έχουν ως εξής:

• Ασφαλίσεις Ζημιών: Στις Υπάρχουσες Συμβάσεις, οι καλυπτόμενοι κίνδυνοι και τα όρια των υπαρχουσών συμβάσεων να αναθεωρηθούν βάσει των νέων σεναρίων πανδημίας.
• Ασφαλίσεις Ζωής και Υγείας (βλ. πίνακα παρακάτω)

Θα υπάρξουν ευκαιρίες;

Στις ασφαλίσεις ζημιών ενδέχεται να υπάρξουν και ευκαιρίες πέρα από τις προκλήσεις. Συγκεκριμένα, ευκαιρίες θα υπάρξουν ώστε να καλύψουν τις ανάγκες της αγοράς για προστασία από πανδημίες και ίσως δούμε διαθεσιμότητα νέων κεφαλαίων, ειδικά για να αντιμετωπίσουν αυτούς τους κινδύνους.
Υπάρχει πιθανότητα δημιουργίας επεκτάσεων κάλυψης λόγω πανδημίας για προϊόντα όπως:

• Ασφάλιση Περιουσίας – Διακοπή Εργασιών. Επέκταση μολυσματικής ασθένειας για την κάλυψη ζημιών σε προϊόντα, μισθούς υπαλλήλων και έξοδα καραντίνας.
• Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης
• Κυβερνοασφάλιση (Cyber).

Συνοψίζοντας…

Η Carpenter Turner:

• Περιμένει σημαντικές επιπτώσεις της πανδημίας του Covid-19 σε ασφαλιστικούς κλάδους όπως η ασφάλιση πιστώσεων, η οποία θα επηρεαστεί άμεσα από τις οικονομικές συνέπειες στις επιχειρήσεις και τους εμπορικούς περιορισμούς.
• Στις ασφαλίσεις Ζημιών, θεωρεί ότι οι επιπτώσεις από τον κορωνοϊό θα είναι περιορισμένες, καθώς τα συνήθη ασφαλιστήρια δεν καλύπτουν πανδημία.
• Στην ασφάλιση Αστικής Ευθύνης Αυτοκινήτων αναμένει σημαντική μείωση ζημιών κατά την περίοδο της εφαρμογής μέτρων περιορισμού της κυκλοφορίας.
• Από τις εξελίξεις σε Ελλάδα και Κύπρο μέχρι σήμερα, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές αγορές, δεν αναμένει σημαντικές επιπτώσεις της πανδημίας Covid-19 στα χαρτοφυλάκια Ζωής & Υγείας.
• Μαθηματικά Μοντέλα Πανδημίας είναι διαθέσιμα για τη Ζωή & Υγεία και επεκτείνονται και σε σενάρια Διακοπής Εργασιών και Αστικής Ευθύνης. Τα Μοντέλα μπορούν να βοηθήσουν στην εκτίμηση της επάρκειας της αντασφαλιστικής κάλυψης.
• Αναμένει ευκαιρίες για ανάπτυξη προϊόντων, με επεκτάσεις κάλυψης για πανδημίες στα εν ισχύ χαρτοφυλάκια.
• Οι εξαιρετικά ασταθείς Αγορές μετοχών και ομολόγων δύναται να επηρεάσουν τo ALM (Asset Liability Matching) των (αντ)ασφαλιστών.

Διαβάστε στην έντυπη έκδοση τις Προβλέψεις για την (Αντ)ασφάλιση διεθνώς από την Guy Carpenter: