Απόψεις & Θέσεις Φοιτητών του ΠΑ.ΠΕΙ. -Τμήμα Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης

Η κλιματική αλλαγή στις μέρες μας είναι ένα θέμα που απασχολεί πολλούς κλάδους και ιδιαίτερα τον ασφαλιστικό. Πλέον, ως θέμα “καίει” τους ασφαλιστές και αντασφαλιστές σε όλο τον κόσμο, αποτελώντας, γενικότερα, μια πιθανή βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη απειλή.

Γράφει ο Βαγγέλης Μπιτσαράς, φοιτητής 2ου εξαμήνου

Η κλιματική αλλαγή στην Ευρώπη

Σε ολόκληρη την Ευρώπη, οι αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα είναι μεγαλύτερες στα νότια και ανατολικά. Μέχρι το 2070, οι ποταμοί στη Νότια Ευρώπη θα μεταφέρουν το ήμισυ του νερού που μεταφέρουν τώρα, όπως και εκείνοι στον Βορρά. Ακόμη και σε ξηρότερες περιοχές, οι βροχοπτώσεις θα είναι πιο συγκεντρωμένες. Οι κίνδυνοι πλημμύρας θα αυξηθούν. Η σοβαρή ζημιά είναι ήδη εμφανής. Το ετήσιο κόστος των κλιματικών καταστροφών στην περιοχή της ΕΕ έχει διπλασιαστεί στα 8 δισεκατομμύρια ευρώ σε 20 χρόνια. Ο αριθμός των μεγάλων πλημμυρών στην Ευρώπη αυξήθηκε από 1 πλημμύρα ετησίως, μεταξύ 1900 και 1974, σε 15 ετησίως, μεταξύ 1993 και 2001.

Τα εξελιγμένα συστήματα προειδοποίησης έκτακτης ανάγκης βοηθούν στο να είναι σχετικά χαμηλοί οι θάνατοι από πλημμύρες. Ωστόσο, η τελευταία ανασκόπηση του μεγάλου καύσωνα του 2003 αναφέρει ότι προκάλεσε 71.000 θανάτους –πολύ περισσότερους από τις αρχικές εκτιμήσεις. Εκτός αυτού, υπήρξε τεράστια κοινωνική αναταραχή, η γεωργία και η εσωτερική ναυτιλία επλήγησαν σοβαρά, ενώ η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος επηρεάστηκε, καθώς οι πυρηνικοί σταθμοί έπρεπε να κλείσουν. Αυτός ήταν ίσως ο χειρότερος καύσωνας εδώ και χίλια χρόνια. Βάσει σχετικής εκτίμησης, υπάρχει πιθανότητα, τουλάχιστον 75%, ο καύσωνας να οφειλόταν στην ανθρώπινη επιρροή, μέσω των αερίων του θερμοκηπίου. Η πιθανότητα παρόμοιων κυμάτων καύσωνα προβλέπεται να αυξηθεί εκατό φορές μέχρι τα μέσα του αιώνα.

Ορισμένοι κλάδοι, όπως οι κατασκευές, ενδέχεται να επωφεληθούν από την κλιματική αλλαγή, λόγω της αυξημένης ανάγκης για ανοικοδόμηση και για πιο εύρωστες δομές. Βέβαια, άλλοι κλάδοι, όπως η γεωργία, η ασφάλιση, τα ταξίδια και ο τουρισμός, είναι ευάλωτοι. Ωστόσο, οι σοβαρότερες επιπτώσεις για την Ευρώπη μπορεί να προέλθουν από όσα συμβαίνουν αλλού. Ένας σημαντικός κίνδυνος είναι μια πιθανή αύξηση των προσφύγων λόγω των κλιματικών επιπτώσεων στη Βόρεια Αφρική, όπου η ξηρασία αναμένεται να είναι συχνότερη.

Οι προαναφερόμενες επιπτώσεις ενδέχεται να επηρεάσουν τους ασφαλιστές και γενικότερα τον ασφαλιστικό κλάδο με δύο τρόπους:

Εάν τα έξοδα που σχετίζονται με τον καιρό είναι ασφαλισμένα, τότε αυτό θα αλλάξει το κόστος των αξιώσεων.
Οι εταιρείες ή οι τομείς που πλήττονται από την κλιματική αλλαγή δεν θα δημιουργήσουν την απόδοση του κεφαλαίου που αναμένουν οι επενδυτές, όπως οι ασφαλιστές.

Η συμβολή του ασφαλιστικού κλάδου

Ο ασφαλιστικός κλάδος μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, με την κάλυψη συγκεκριμένων, αν όχι όλων, των καταστροφικών κινδύνων. Παράλληλα, υπάρχουν πολλά μέτρα που μπορούν να λάβουν και οι ίδιοι οι ασφαλιστές, με σκοπό τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Πρώτον, μπορούν “να βάλουν σε τάξη” τα δικά τους σπίτια. Πολλές ασφαλιστικές εταιρείες το κάνουν αυτό. Υπάρχουν ορισμένες οι οποίες εξετάζουν την ενεργειακή απόδοση των ιδιοκτησιών τους και τον τρόπο βελτίωσής τους (π.χ. το 2006 οι Lloyd’s ανέθεσαν την αναθεώρηση του Γραφείου τους στο Λονδίνο από την Carbon Trust και επί του παρόντος προσπαθούν να ενεργήσουν βάσει των συστάσεών της). Όπως γνωρίζουμε, οι ασφαλιστές έχουν μεγάλη αγοραστική δύναμη, κάτι που σημαίνει πως μπορούν να βοηθήσουν στην ανοικοδόμηση κτηρίων αλλά και στην απομάκρυνση αποβλήτων με ευεργετικό και φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο.

Εάν τα απόβλητα πρέπει να αφαιρεθούν, μπορούν να ανακυκλωθούν; Εάν όχι, μπορούν να απορριφθούν με φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο; Εάν πρέπει να χρησιμοποιηθούν νέα προϊόντα, διατίθενται προϊόντα χαμηλών εκπομπών άνθρακα, που θα μπορούσαν να επιλεγούν αντί άλλων; Οι ασφαλιστές μπορούν να ενθαρρύνουν τους πελάτες τους – κατόχους ασφαλιστηρίων συμβολαίων να προτιμήσουν αυτές τις, φιλικές προς το περιβάλλον, επιλογές.

Οι περισσότεροι ασφαλιστές είναι μεγάλοι επενδυτές στις αγορές μετοχών (δηλαδή είναι μέτοχοι) και, κατ’ αυτόν τον τρόπο, μπορούν να βοηθήσουν στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Έχουν στη διάθεσή τους δύο στρατηγικές, με τις οποίες μπορούν να το επιτύχουν αυτό: Πρώτον, μπορούν να αποφύγουν να επενδύσουν σε εταιρείες που ευθύνονται για σημαντικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα –αυτό συχνά ονομάζεται Κοινωνικά Υπεύθυνη Επένδυση. Δεύτερον, μπορούν να χρησιμοποιούν τα δικαιώματα ψήφου τους στο «Οικονομικό Επιμελητήριο Ευρώπης» και να συνεργάζονται με τα διοικητικά συμβούλια των εταιρειών στις οποίες επενδύουν, για να ενεργούν με βιώσιμο τρόπο.

Υπάρχει μεγάλη αισιοδοξία πως η δεύτερη στρατηγική ενδέχεται να είναι πιο αποτελεσματική σε σχέση με την πρώτη και αυτό διότι οι κύριοι υπεύθυνοι εκπομπών ρύπων είναι αυτοί που πρέπει να αλλάξουν περισσότερο. Βέβαια, κάτι που πρέπει να λάβει υπόψη ο ασφαλιστικός κλάδος είναι το γεγονός πως υπάρχουν πολλές μη ασφαλιστικές εταιρείες οι οποίες είτε έχουν κάνει είτε κάνουν έρευνες σχετικά με τους τρόπους που μπορούν να βοηθήσουν στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και γενικότερα έρευνα πάνω σε τομείς του συγκεκριμένου θέματος.

Παραδείγματα από τομείς που έχουν σχεδιαστεί για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής είναι τα εξής: γεωθερμική ενέργεια, αιολικά πάρκα, ηλιακή ενέργεια, υδροηλεκτρική ενέργεια, δέσμευση άνθρακα, υβριδικά οχήματα, βιομάζα. Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, το γεγονός ότι οι συγκεκριμένες εξελίξεις ενδέχεται να εγκυμονούν κάποιους κινδύνους, οι οποίοι θα απαιτούν ασφαλιστική κάλυψη. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο ασφαλιστής θα χρειαστεί να επέμβει και, με τη “δύναμη” που έχει, να καταφέρει να ασφαλίσει σωστά τα συγκεκριμένα έργα, έτσι ώστε να αποφευχθούν, κατά κάποιον τρόπο, οι κίνδυνοι ή, τουλάχιστον, να μειωθούν οι πιθανότητες επέλευσής τους.

Επιπτώσεις στον ασφαλιστικό κλάδο

Η κλιματική αλλαγή ήδη επηρεάζει όχι μόνο τον ευρωπαϊκό, όπως προαναφέρθηκε, αλλά γενικότερα τον παγκόσμιο ασφαλιστικό κλάδο. Οι συγκεκριμένες αλλαγές μπορεί να θεωρηθούν είτε αρνητικές, στις περισσότερες περιπτώσεις, είτε ως ευκαιρία. Η στάθμη της θάλασσας έχει αυξηθεί, οδηγώντας σε μεγαλύτερα κύματα καταιγίδας, προκαλώντας περισσότερες αξιώσεις (π.χ. Κατρίνα). Οι δασικές πυρκαγιές διαρκούν περισσότερο και είναι συχνότερες, οδηγώντας σε περισσότερες υλικές ζημιές και περισσότερες ασφαλιστικές αξιώσεις. «Στους Lloyd’s, αυξήσαμε τα σενάρια σχεδιασμού καταστροφών από 70 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2005 σε 108 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2007, αντανακλώντας τις αλλαγές στην αντίληψή μας για τον κίνδυνο, τις δημογραφικές αλλαγές και τη μεταβαλλόμενη δυναμική του δομημένου περιβάλλοντος», έχει αναφέρει χαρακτηριστικά ο Δ/νων Σύμβουλος των Lloyd’s, κ. Jonh Neal.

Κι άλλοι τομείς ασφαλιστικής κάλυψης ενδέχεται να επηρεαστούν εκτός από τις υλικές ζημίες. Οι δυνατότητες για αξιώσεις ευθύνης τρίτων από την κλιματική αλλαγή είναι λιγότερο κατανοητές, αλλά έχουν ακόμη μεγαλύτερες πιθανότητες να επηρεάσουν τον κλάδο, ειδικά όταν τα ασφαλιστήρια συμβόλαια έχουν την ευχέρεια αξιώσεων που προκύπτουν από τα προηγούμενα χρόνια κάλυψης. Οι ασφαλιστικές εταιρείες διατηρούν αποθεματικά για την κάλυψη της αναμενόμενης αξίας των μελλοντικών απαιτήσεων και το πρόσθετο κεφάλαιο διακρατείται έναντι απροσδόκητων γεγονότων. Τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία διατηρούνται για τη στήριξη αυτών των αποθεματικών και κεφαλαίων. Για τους ασφαλιστές Γενικών Ασφαλίσεων, τα αποθεματικά υποστηρίζονται συνήθως από ένα μείγμα κρατικών και εταιρικών τίτλων σταθερού επιτοκίου. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, τουλάχιστον ένα μέρος του κεφαλαίου ενός ασφαλιστή επενδύεται σε μετοχές και, ενδεχομένως, σε ακίνητα. Και οι δύο αυτές κατηγορίες ενδέχεται να επηρεαστούν αρνητικά από την κλιματική αλλαγή.

Συμπερασματικά, ο ασφαλιστικός κλάδος έχει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός του την κλιματική αλλαγή, επειδή μπορεί να βλάψει όλες τις πλευρές του ισολογισμού του, επειδή η φήμη του μπορεί να επηρεαστεί, αλλά και επειδή έχει την ευκαιρία να αποτελέσει μια σημαντική δύναμη για το καλό, βοηθώντας την κοινωνία, τόσο τον επιχειρηματικό κόσμο όσο και το κοινό, να διαχειριστεί καλύτερα τον κίνδυνο.

Πηγές

European Environment Agency, (2004). Impacts of Europe’s changing climate, Report 2/2004, Copenhagen, 107pp.
Climate Change Working Party – GIRO, (2007). The implications of climate change on non life insurance, Climate Change Working Party – GIRO, London.
DFID, (2004), “Adaptation to climate change: Can insurance reduce the vulnerability of the poor?”, www.dfid.gov.uk/pubs/files/climatechange/8insurance.pdf.
Lecomte, E. and Mills, E., (2006). From risk to opportunity: How insurers can proactively and profitably manage climate change A CeresReport, Ceres, Boston (August).
Robine, J., Cheung, S., LeRoy, S., Van Oyen, H. and Herrmann, F. (2007). Report on excess mortality in Europe during summer 2003, EU Community Action Programme for Public Health, Grant Agreement 2005114, 28 February 2007, 15pp.

Διαβάστε επίσης:

PEPP (Pan-European Pension Product): Δυνατότητες & Προκλήσεις, Του Μιχαήλ Πεχλιβανίδη

Η χρήση των νέων τεχνολογιών στην ελληνική ασφαλιστική αγορά, Των Μαρίας Καρύδη και Μαρίας Μπούρα

Υποχρεωτική ασφάλιση έναντι κινδύνων από φυσικές καταστροφές, Της Ναταλίας Καλούμενου

Μικροασφάλιση: Η σημασία της για τις αναπτυσσόμενες χώρες & τους οικονομικά ασθενέστερους, Της Γεωργίας Κωτούλα

Γιατί η Ιδιωτική Ασφάλιση δεν είναι «αναγκαίο κακό», Της Νικολίνας Σοφίας Καραγκιόζογλου

Σύστημα 3 Πυλώνων: Γιατί είναι αναγκαία η ασφαλιστική μεταρρύθμιση, Του Ηλία Μπενέκου

Η μεγάλη πρόοδος του Ασφαλιστικού Τομέα μέσω της Τεχνολογίας, Των Σπύρου Σηφάκη και Τάσου Κρατημένου

Aντεπιλογή & Ηθικός Κίνδυνος στις Κυβερνοασφαλίσεις: Μπορούν να περιοριστούν; Της Μαρίας Κυλάφη

Τεχνητή Νοημοσύνη: Ευκαιρία ή απειλή για την ασφαλιστική βιομηχανία; Του Θεόδωρου Πηλιχού

H ασφάλιση ως εργαλείο ανάπτυξης των επιχειρήσεων, Του Αθανάσιου Παρίση

Apps: οι φίλοι του ασφαλιστή αλλά και του ασφαλισμένου, Του Αλέξανδρου Θανάση