Απόψεις & Θέσεις Φοιτητών του ΠΑ.ΠΕΙ.
Τμήμα Στατιστικής & Ασφαλιστικής Επιστήμης

Η χρήση ορυκτών καύσιμων υλών (γαιάνθρακες, πετρέλαιο, φυσικό αέριο – μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας) προσέφερε μέχρι και το 2020 το μεγαλύτερο ποσοστό της ενέργειας. Η αλόγιστη χρήση, όμως, τέτοιων πηγών ενέργειας έχει αποφέρει αρνητικά αποτελέσματα στο φυσικό περιβάλλον, με την οικολογική κρίση και την κλιματική αλλαγή να συνιστούν καίρια απειλή για αυτό.

Από την άλλη πλευρά, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) είναι φυσικές ροές, που συνδέονται με συστήματα τα οποία λαμβάνουν διαρκώς ενέργεια από ανεξάντλητους πόρους (ήλιος, αέρας, νερό) και τη διαθέτουν με κάποια άλλη μορφή. Χαρακτηριστικά παραδείγματα ΑΠΕ είναι η ενέργεια βιομάζας, η αιολική, ηλιακή, αεροθερμική, γεωθερμική, υδροθερμική και υδροηλεκτρική ενέργεια.

Ασφάλιση εγκαταστάσεων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας

Των Αθανάσιου Γιακουμόπουλου & Λεωνίδα Καλλιγέρη, φοιτητών β΄ εξαμήνου

Για πρώτη φορά το έτος 2020 οι ΑΠΕ ξεπέρασαν τα ορυκτά καύσιμα και έγιναν η πρώτη πηγή ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Σύμφωνα με ανάλυση της Eurostat (βλ. διάγραμμα 1), που πραγματοποιήθηκε το 2020, οι ΑΠΕ κατείχαν το υψηλότερο μερίδιο στην παραγωγή πρωτογενούς ενέργειας στην ΕΕ (40,8%), ακολουθούμενες από την πυρηνική ενέργεια (30,5%), τα στερεά ορυκτά καύσιμα (14,6%), το φυσικό αέριο (7,2%), το πετρέλαιο και τα προϊόντα πετρελαίου (3,7%), οι οποίες, όλες, σημείωσαν μείωση σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Αυτό αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο στη μετάβαση της καθαρής ενέργειας στην Ευρώπη (Eurostat, 2020).

Πιο συγκεκριμένα, το ενδιαφέρον για τις ΑΠΕ ξεκίνησε τη δεκαετία του 1970, περίοδο κατά την οποία σημειώθηκαν πετρελαϊκές κρίσεις, και συνεχίστηκε αυξανόμενο, ως αποτέλεσμα της υποβάθμισης του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής από την ιδιαίτερα αυξημένη χρήση των ενεργειακών καυσίμων. Οι ΑΠΕ, εξαιτίας της πληθώρας των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζουν, άρχισαν να κερδίζουν ολοένα και περισσότερο έδαφος. Πρόκειται για «καθαρές» μορφές ενέργειας, ανεξάντλητες, καθώς βασίζονται σε φυσικές διαδικασίες και φιλικές προς το περιβάλλον, αφού δεν αποδεσμεύουν υδρογονάνθρακες, διοξείδιο του άνθρακα ή τοξικά απόβλητα για την παραγωγή ενέργειας, όπως συμβαίνει με τις συμβατικές πηγές ενέργειας. Φαίνεται, λοιπόν, ότι μπορούν να εξασφαλίσουν βιωσιμότητα, ενεργειακή ασφάλεια και αξιοπιστία (Kavadias et al., 2020).

Κίνδυνοι επιχειρήσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

Αναφορικά με τις επιχειρήσεις ΑΠΕ, οι πλέον διαδεδομένες είναι εκείνες των φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων, αιολικών πάρκων, μονάδων παραγωγής βιοαερίου, γεωθερμικών μονάδων και υδροηλεκτρικών σταθμών, που τα τελευταία χρόνια εγκαθίστανται ευρέως και βρίσκονται στο κέντρο ενδιαφέροντος των επενδύσεων.

Τα έργα ΑΠΕ θεωρούνται έργα μακράς χρονικής διάρκειας, όσον αφορά θέματα διοίκησης, διαχείρισης και κατασκευής, από τη στιγμή της επιλογής της θέσης της μονάδας έως την ολοκλήρωση και την παράδοσή της. Αυτό συνεπάγεται την ύπαρξη πολλών κινδύνων, οι οποίοι μπορεί να οδηγήσουν από χρονική καθυστέρηση στην υλοποίηση μέχρι και την οριστική διακοπή της εκτέλεσής τους.

Μελέτες έχουν δείξει ότι οι κίνδυνοι που σχετίζονται με την κατασκευή ενός έργου ΑΠΕ είναι νομικής, πολιτικής, οργανωτικής/διαχειριστικής, τεχνικής και οικονομικής φύσεως (Aragonés-Beltrán et al., 2010, Gatzert et al., 2016). Στη συνέχεια παρατίθενται κατηγορίες κινδύνων έργων ΑΠΕ:

Στους νομικούς κινδύνους ανήκουν οι νομοθετικές ρυθμίσεις που σχετίζονται με την κατασκευή του εκάστοτε έργου ΑΠΕ. Πρόκειται για κινδύνους που αφορούν νομοθετικές/κανονιστικές διατάξεις (όπως είναι η αλλαγή του ρυθμιστικού πλαισίου), κινδύνους συμβολαίου/σύμβασης (όπως είναι οι αλλαγές στο συμβόλαιο, αναθεωρήσεις όρων συμβολαίου), καθώς και περιβαλλοντικούς/οικολογικούς περιορισμούς που αφορούν την κατασκευή του έργου και προβλήματα που σχετίζονται με ζητήματα τέτοιας φύσεως (όπως είναι η ενδεχόμενη μόλυνση του περιβάλλοντος από την εκτέλεση του έργου και ο κίνδυνος αντιδράσεων από την τοπική κοινωνία και από διάφορους φορείς λόγω της κατασκευής).

Στους πολιτικούς κινδύνους εντάσσονται οι αλλαγές στην ενεργειακή πολιτική και η αναμονή αποδοχής της κατασκευής από τα τοπικά συμβούλια της περιοχής, τα οποία εκφράζουν την άποψη της τοπικής κοινότητας για την υλοποίησή της, με αποτέλεσμα τις καθυστερήσεις στη λήψη των απαιτούμενων αδειών.

Οι οργανωτικοί/διαχειριστικοί κίνδυνοι του έργου αποτελούν ενδεχομένως και τη μεγαλύτερη ομάδα κινδύνων του, μιας και η διαχείριση ενός έργου καλύπτει το σύνολο της διάρκειάς του: ήδη από τη σύλληψη της ιδέας μέχρι και την παράδοσή του. Στους κινδύνους αυτούς συγκαταλέγονται: οι κίνδυνοι προμηθειών (ενδεχόμενη ανεπάρκεια υλικών και εξοπλισμού), που μπορεί να δυσχεράνουν την τήρηση του χρονοδιαγράμματος με βάση τον αρχικό προγραμματισμό^. οι κίνδυνοι ανθρώπινων πόρων (ενδεχόμενη έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού – εσφαλμένη εκτίμηση γνώσεων και προσόντων), που θέτουν σε κίνδυνο την αρτιότητα κατασκευής του εγχειρήματος^. οι κίνδυνοι προγραμματισμού και οι κίνδυνοι διασφάλισης ποιότητας (μη επαρκής ύπαρξη συστημάτων ποιότητας και ελέγχου των πόρων και των εργασιών), που μπορεί να βλάψουν την ομαλή εκτέλεση του έργου.

Στους τεχνολογικούς κινδύνους συμπεριλαμβάνονται οι κίνδυνοι που αφορούν το τεχνικό/κατασκευαστικό κομμάτι του έργου. Ανάμεσά τους βρίσκονται οι κίνδυνοι εγκαταστάσεων (επιλογή θέσης/εγκατάστασης), καθώς και οι κίνδυνοι σχεδιασμού και εκτέλεσης (επιλογή τεχνολογίας εξοπλισμού, εκτίμηση τεχνικών ζητημάτων).

Επιπλέον, υπάρχουν και οι κίνδυνοι χρηματοδότησης και οι κίνδυνοι που προκύπτουν από πληθωρισμό και ενδεχόμενη αύξηση των τιμών των πόρων, οι οποίοι αποτελούν τους οικονομικούς κινδύνους του εγχειρήματος.

Τέλος, δεν μπορούν να παραλειφθούν οι κίνδυνοι από απρόοπτα γεγονότα, οι οποίοι είναι αρκετά πιθανό να συμβούν, όπως είναι οι φυσικές καταστροφές (σεισμός, πυρκαγιά, πλημμύρα, κατολισθήσεις), βλάβη/καταστροφή εξοπλισμού, ύπαρξη εργατικών ατυχημάτων ή ακόμη και ληστεία/δολιοφθορά.

Ο ρόλος της ασφάλισης

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για όλες τις επιχειρήσεις να είναι σε θέση να λειτουργούν απρόσκοπτα, χωρίς εμπόδια, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Η ασφάλιση αποτελεί ένα μέτρο πρόληψης απέναντι σε όλους τους απρόβλεπτους κινδύνους. Ο ρόλος της ασφάλισης είναι πολυεπίπεδος, καθώς συμβάλλει στη μεγιστοποίηση της αξίας των επιχειρήσεων, παρέχει προστασία από κινδύνους στους οποίους μπορεί να εκτίθενται, ενώ ταυτόχρονα ενθαρρύνει την επέκταση των δραστηριοτήτων τους, προσφέροντας προοπτικές ανάπτυξης.

Οι ΑΠΕ φαίνεται πλέον να αναδεικνύονται σε κύριο πυλώνα της νέας ενεργειακής πολιτικής και της αναπτυξιακής προοπτικής της οικονομίας, καθώς συμβάλλουν καταλυτικά στην απολιγνιτοποίηση της ενέργειας και στην εναρμόνισή της με τα ευρωπαϊκά πρότυπα προστασίας του περιβάλλοντος. Αυτό, άλλωστε, αποτελεί και μέρος της Μακροχρόνιας Στρατηγικής για το έτος 2050 για την Ελληνική Κυβέρνηση, η οποία συμμετέχει στον συλλογικό ευρωπαϊκό στόχο της επιτυχούς και βιώσιμης μετάβασης σε μια οικονομία κλιματικής ουδετερότητας έως το έτος 2050. Η ασφάλιση, λοιπόν, των δομών ΑΠΕ αποτελεί πεδίο ενδιαφέροντος των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, συμβάλλοντας στη διαχείριση των κινδύνων που ελλοχεύουν στα έργα ΑΠΕ (Kirillova et al., 2021).

Κατηγορίες ασφαλίσεων που αφορούν επιχειρήσεις ΑΠΕ και μπορούν να λειτουργήσουν προστατευτικά παρουσιάζονται ακολούθως:

Η ασφάλιση περιουσίας και εμπορευμάτων, η οποία καλύπτει τα περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης, τις κτιριακές εγκαταστάσεις, τα μηχανήματα και τα εμπορεύματα. Χάρη σε αυτή την παροχή, μετά από έναν ενδεχόμενο σεισμό, μια φωτιά από κεραυνό ή δασική πυρκαγιά, πλημμύρα και άλλους κινδύνους, το ασφαλιστήριο συμβόλαιο θα αποκαταστήσει τις ζημιές και η επιχείρηση θα επαναλειτουργήσει όσο πιο άμεσα γίνεται.
Η ασφάλιση αστικής ευθύνης, η οποία καλύπτει τον κίνδυνο λαθών και παραλείψεων, που μπορούν να οδηγήσουν μια εταιρεία σε απώλειες μεγάλων χρηματικών ποσών και δικαστικές διαφορές, οι οποίες μπορεί να χρειαστούν ακόμη και αρκετά χρόνια μέχρις ότου λυθούν.
Η ομαδική ασφάλιση, με την οποία κυρίως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δίνουν επιπλέον κίνητρο στους εργαζόμενους προσφέροντάς τους ασφάλεια. Τα ομαδικά συμβόλαια είναι ασφαλίσεις υγείας, ζωής και προγράμματα αποταμιευτικά και παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση της πιστότητας των εργαζομένων και στην αύξηση της παραγωγικότητάς τους, ενώ ενδυναμώνουν τη σχέση μαζί τους.
Η ασφάλιση νομικής προστασίας, η οποία μέσω εξειδικευμένων νομικών συμβούλων αναλαμβάνει υποθέσεις που αφορούν διαφορές της επιχείρησης με τρίτους, χωρίς να δαπανηθούν πολλά χρήματα και χρόνος με αβέβαια αποτελέσματα για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων της επιχείρησης.

Συμπεράσματα

Συμπερασματικά, η χρήση ΑΠΕ είναι απολύτως συμβατή με την ενεργειακή πολιτική της χώρας μας, η εγκατάστασή τους διέπεται από σχετική ευκολία και η απόδοσή τους ενισχύεται από τις κλιματολογικές μας συνθήκες. Η ταχεία αύξηση του αριθμού και του μεγέθους των έργων ΑΠΕ τα τελευταία χρόνια έχει προκαλέσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στον κλάδο της ασφάλισης. Τα παραδοσιακά ασφαλιστικά προϊόντα μπορούν να προσαρμοστούν για έργα αιολικής, ηλιακής ενέργειας, φωτοβολταϊκών και βιομάζας, ενώ παράλληλα οι ασφαλιστικές εταιρείες μπορούν επίσης να αναπτύξουν νέα προϊόντα για τέτοιου είδους έργα.

Η ασφάλιση μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη των επενδύσεων σε έργα ΑΠΕ, παρέχοντας οικονομική προστασία από καθυστερήσεις ή ζημιές κατά τα στάδια κατασκευής, μεταφοράς και λειτουργίας ενός έργου ΑΠΕ, είτε για τεχνικούς λόγους, είτε από ανθρώπινο λάθος, είτε λόγω φυσικών φαινομένων.

Κατά την ανάπτυξη προγραμμάτων ασφάλισης ΑΠΕ, είναι σημαντικό να δοθεί έμφαση στην πρόληψη, αλλά και την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης (βιομηχανική ασφάλεια) και να τεθούν στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης. Τα προληπτικά μέτρα από τους ασφαλιστές συνήθως στοχεύουν στη μείωση της ζημίας των ασφαλισμένων ποσών, καθώς η βελτίωση της ασφάλειας των εγκαταστάσεων μειώνει τη συχνότητα των κινδύνων.

Πηγές

Eurostat (2020). Primary energy production within the EU in 2020.
Kavadias, K.A., Alexopoulos, P., Charis, G. (2019). Techno-economic evaluation of geothermal-solar power plant in Nisyros Island in Greece. Energy Procedia, Vol. 159, 136-141.
Aragonés-Beltrán, P., Chaparro-González, F., Pastor-Ferrando, J. P., and Rodríguez-Pozo, F. (2010). An ANP-based approach for the selection of photovoltaic solar power plant investment projects. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 14(1), 249-264.
Gatzert, N., Kosub, T. (2016). Risks and risk management of renewable energy projects: The case of onshore and offshore wind parks. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 60, 982-998.
Kirillova, N., Pukala, R., Janowicz-Lomott, M. (2021). Insurance Programs in the Renewable Energy Sources Projects. Energies, 2021, 14(20), 6802.

Δείτε εδώ όλες τις προηγούμενες εργασίες.

Ακολουθήστε την Ασφαλιστική Αγορά στο Google News