Η ασφάλιση αυτοκινήτων είναι αναγκαίο… καλό!

Σήμερα, και ενώ για μια ακόμα φορά στην Ελλάδα μιλάμε για τα ανασφάλιστα οχήματα, τα πρόστιμα και τις κυρώσεις, είναι μια καλή ευκαιρία να θυμηθούμε ότι η ασφάλιση αυτοκινήτων είναι κομμάτι του πολιτισμού μας περισσότερα από 100 χρόνια, για κάποιους πολύ σημαντικούς λόγους.

Με αφορμή το εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο της Allianz για την ιστορία της ασφάλισης αυτοκινήτου, που παραθέτουμε στη συνέχεια, αναρωτηθήκαμε: Πόσοι ανασφάλιστοι συμπολίτες μας έχουν σκεφτεί σε τι αδιανόητα τραγική κατάσταση μπορεί να φέρουν έναν συνάνθρωπό τους, σε περίπτωση σοβαρού τροχαίου ατυχήματος; Ο άνθρωπος δημιούργησε μια δικλίδα ασφαλείας για την κοινωνία, για το όφελος όλων. Μήπως τα 100 ή τα 200 ευρώ πρόστιμο είναι πολύ λίγα τελικά για όποιον συνειδητά επιλέγει να την αγνοεί; Ενημερωθείτε και ασφαλιστείτε, πριν να είναι αργά.

100 χρόνια στον δρόμο

Η Bridget Driscoll πέρασε στην ιστορία ως ο πρώτος άνθρωπος που σκοτώθηκε από αυτοκίνητο. Χτυπήθηκε όταν μπήκε στην πορεία ενός οχήματος που πραγματοποιούσε επίδειξη στο Crystal Palace στο Λονδίνο, το 1896. Αν και το αυτοκίνητο κινούνταν μόνο με 6 μίλια την ώρα (6,4 χλμ. / ώρα), η γυναίκα σάστισε μπροστά του και, σύμφωνα με μάρτυρες, φάνηκε “μπερδεμένη” πριν τη χτυπήσει το όχημα.

Η Μπρίτζετ πέθανε από τα τραύματά της. Παρόλο που ο οδηγός οδηγούσε μόνο τρεις εβδομάδες και δεν του είχαν δοθεί οδηγίες για το σε ποια πλευρά του δρόμου να οδηγεί, η ετυμηγορία έκανε λόγο για «τυχαίο θάνατο». Ο δικαστής εξέφρασε την ελπίδα ότι κάτι τέτοιο «δεν θα συμβεί ποτέ ξανά».

Εκείνη την εποχή, λίγοι άνθρωποι είχαν φανταστεί πώς το αυτοκίνητο θα επηρεάσει τον κόσμο. Υπήρχαν ελάχιστα αυτοκίνητα και ο Γερμανός αυτοκράτορας Γουλιέλμος Β είχε πει: «Πιστεύω στο άλογο. Το αυτοκίνητο είναι ένα περαστικό φαινόμενο». Ωστόσο, μέχρι το 1905, ο αυτοκράτορας άλλαξε γνώμη και εντάχθηκε στο Imperial Automobile Club (KAV), το οποίο διοργάνωνε αγώνες αυτοκινήτων για πλούσιους άνδρες.

Η ιστορία δεν καταγράφει αν το όχημα που χτύπησε την Μπρίτζετ ήταν ασφαλισμένο, αλλά είναι πιθανό να ήταν. Τα πρώτα αυτοκίνητα είχαν συχνά κάλυψη βάσει ασφαλιστηρίων που κάλυπταν άμαξες που τραβούσαν άλογα. Τα πρώτα ασφαλιστήρια συμβόλαια αυτοκινήτων εκδόθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις Η.Π.Α. το 1898. Ο θάνατος του Μπρίτζετ έδειξε γιατί η ασφάλιση αυτοκινήτων –και οι κανονισμοί– θα γίνονταν όλο και πιο σημαντικοί στο μέλλον.

Στη Γερμανία, τότε, υπήρχαν μόνο λίγα αυτοκίνητα στον δρόμο, οπότε οι θάνατοι και οι τραυματισμοί που προκλήθηκαν από αυτοκίνητα ήταν ένα μικρό, αλλά αυξανόμενο στατιστικό στοιχείο. Πολλοί περισσότεροι άνθρωποι σκοτώνονταν από άμαξες και τρένα. Το 1912, μόνο 320 από τους 2.917 θανάτους που προκλήθηκαν από συγκρούσεις οχημάτων αποδόθηκαν σε αυτοκίνητα. Περίπου 1.114 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε ατυχήματα που σχετίζονταν με τους σιδηροδρόμους, 1.006 με οχήματα με άλογο και 56 με ποδήλατα.

Αλλά μέχρι τη στιγμή που ο Kaiser Wilhelm παραιτήθηκε το 1918, ο αριθμός των αυτοκινήτων που κυκλοφορούσαν στους γερμανικούς δρόμους είχε αυξηθεί σε 60.000, μαζί με 22.500 μοτοσικλέτες. Φυσικά, ο αριθμός των θανάτων αυξανόταν. Στη Γερμανία, η ασφάλιση ειδικά για ατύχημα αυτοκινήτων, αστική ευθύνη και συγκρούσεις προσφέρθηκε για πρώτη φορά το 1899 από την Stuttgarter Verein (που αργότερα εξαγοράστηκε από την Allianz).

Η Allianz παρακολουθούσε τις εξελίξεις στην αναπτυσσόμενη αγορά. Η εταιρεία είχε αρχίσει να ασφαλίζει μηχανές το 1900 και πριν από αυτό είχε ασφαλίσει ποδήλατα, αλλά καθώς τα αυτοκίνητα γίνονταν πιο αξιόπιστα και προβλέψιμα με τη μαζική παραγωγή, η αυτοκινητοβιομηχανία προσέφερε μια αναπτυσσόμενη αγορά.

Τον Απρίλιο του 1918, σε συνεργασία με την KAC και τη Munich Re, η Allianz δημιούργησε την Kraft Insurance, η οποία γρήγορα έγινε ο μεγαλύτερος ασφαλιστής στη γερμανική αγορά οχημάτων. Το 1919, τα ασφάλιστρα ανήλθαν σε 2,5 εκατ. μάρκα. Το 1922 η Kraft ενσωματώθηκε πλήρως στην Allianz. Μέχρι το 1925, τα ασφάλιστρα έφτασαν τα 15 εκατ. μάρκα και μέχρι το 1930 υπερέβησαν τα 29 εκατ. μάρκα.

«Το θάρρος και η προνοητικότητα», είναι τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που ο Christian Stredler, καθηγητής στρατηγικής διαχείρισης του Warwick Business School, πιστεύει ότι βρίσκονται πίσω από την επιτυχία της Allianz στην αγορά. Στο βιβλίο του «Truthful Success. Τι μπορούμε να μάθουμε από την ιστορία εξαιρετικών εταιρειών», αναφέρει ως παράδειγμα την Allianz και τη δημιουργία ασφάλισης αυτοκινήτου. «Άλλοι ασφαλιστές μπήκαν στην αγορά πολύ νωρίς», γράφει, «Βήμα-βήμα, η Allianz εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία την κατάλληλη στιγμή».

Μέχρι τη δεκαετία του 1930, ο αριθμός των αυτοκινήτων στους ευρωπαϊκούς δρόμους είχε αυξηθεί σε περίπου 6 εκατομμύρια, γεγονός που ώθησε τις κυβερνήσεις να εισαγάγουν την υποχρεωτική ασφάλιση έναντι τρίτων – και τη χορήγηση αδειών οδήγησης. Η Μασαχουσέτη στις ΗΠΑ είχε ήδη εισαγάγει ένα τέτοιο μέτρο από το 1927, για να καταστήσει όλα τα μέρη οικονομικά υπεύθυνα σε περίπτωση ατυχήματος, και άλλες αμερικανικές πολιτείες ακολούθησαν σταδιακά το παράδειγμά της.

Το Ηνωμένο Βασίλειο ακολούθησε το 1930 με τον νόμο περί οδικής κυκλοφορίας και η Γερμανία το 1939*. Για τους ασφαλιστές αυτοκινήτων όπως η Allianz, η υποχρεωτική ασφάλιση αστικής ευθύνης ήταν μια τεράστια ώθηση στις εργασίες τους, αλλά αυτό θα άλλαζε στο τέλος της δεκαετίας του ’60.

Μεταπολεμική εποχή

Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Allianz είδε γρήγορα την ασφαλιστική της δραστηριότητα να ανακάμπτει. Μεταξύ του 1949 και του 1970, ο αριθμός των αυτοκινήτων στους δρόμους της Δυτικής Γερμανίας αυξήθηκε σε 13 εκατομμύρια από 370.000 –και όλα έπρεπε να ασφαλιστούν. Σύμφωνα με τα αρχεία της Allianz, μέχρι το 1970, περίπου τα μισά από τα ασφάλιστρα του κλάδου περιουσίας της εταιρείας συνδέονταν με κάποιο τρόπο με αυτοκίνητα.

Κατά τη διάρκεια των ετών του Wirtschaftswunder (οικονομικό θαύμα), το Beetle της Volkswagen ήταν η εικόνα της ανασυγκρότησης και του δυναμισμού και η Allianz συμμετείχε –και επωφελήθηκε– στην άνοδό του. Μέσω των αντιπροσώπων της Volkswagen, η Allianz πρωτοστάτησε στην πώληση ασφαλιστηρίων συμβολαίων σε νέους αγοραστές αυτοκινήτων, έτσι ώστε να καλύπτονται πλήρως από τη στιγμή που θα βρίσκονταν στον δρόμο. Για πολλούς πελάτες, αυτή ήταν η πρώτη τους εμπειρία με την ασφάλιση και αυτό άνοιξε συχνά νέες πόρτες για περισσότερες ασφαλίσεις στην  εταιρεία.

Σφαγή στους δρόμους

Το 1970, η σκηνή στους γερμανικούς δρόμους έμοιαζε με σφαγείο. Περίπου 20.000 άνθρωποι πέθαναν εκείνη τη χρονιά σε συγκρούσεις και ατυχήματα. Ως απάντηση, η γερμανική κυβέρνηση εισήγαγε όριο ταχύτητας 100 χιλιομέτρων ανά ώρα σε επαρχιακούς δρόμους και έναν χρόνο αργότερα μέγιστο επίπεδο αλκοόλ στο αίμα 0,8. Από τότε ο αριθμός των νεκρών έχει μειωθεί. Συγκριτικά, 3.214 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε τροχαία ατυχήματα στην ενοποιημένη Γερμανία το 2016, παρόλο που υπήρχαν πλέον πολύ περισσότερα αυτοκίνητα στον δρόμο.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, ο κλάδος ασφάλισης οχημάτων αντιμετώπισε και αυτός κρίση. Ο αυξανόμενος αριθμός των αυτοκινήτων και των ατυχημάτων είχε διαταράξει την ισορροπία μεταξύ εσόδων και εξόδων, οδηγώντας  πολλούς ασφαλιστές αυτοκινήτων να λειτουργούν με ζημία. Για την Allianz, τόσο ο αριθμός ατυχημάτων όσο και ο αριθμός και το ύψος των απαιτήσεων έσπασε όλα τα ρεκόρ. Η Allianz έχασε 154 εκατ. μάρκα το 1970 και οι συνολικές δαπάνες όλων των Γερμανών ασφαλιστών ήταν 4,4 δις μάρκα, εκ των οποίων το 58% αφορούσε έξοδα επισκευών.

Η Allianz ανταποκρίθηκε με τη δημιουργία μιας νέας μονάδας: του Κέντρου Τεχνολογίας Allianz (AZT), με αντικείμενο την έρευνα ζημιών στην αυτοκινητοβιομηχανία. Το ίδρυμα αυτό ήταν μοναδικό στην Ευρώπη. Στο επίκεντρο των ερευνών του ήταν οι μέθοδοι επισκευής, η έρευνα για τις αιτίες των ζημιών και η κυκλοφοριακή ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης και της έρευνας για μέτρα ασφαλείας όπως η ζώνη ασφαλείας και αργότερα ο αερόσακος και το αυτόματο σύστημα ακινητοποίησης.

Το Κέντρο έγινε σύντομα αναγνωρισμένος εταίρος της αυτοκινητοβιομηχανίας και των μέσων ενημέρωσης για θέματα που σχετίζονται με την κυκλοφοριακή ασφάλεια. Μέχρι το 1974, η αναγνώριση και η υιοθέτηση της έρευνας που είχε γίνει από το AZT σχετικά με τα ανταλλακτικά και την επιμέρους επισκευή, έκαναν τις επισκευές των οχημάτων πολύ λιγότερο δαπανηρές. Οι δοκιμές και η έρευνα που έχει αναλάβει το AZT όλα αυτά τα χρόνια περιλαμβάνουν την επίδραση του σχεδιασμού του παρμπρίζ στον κίνδυνο τραυματισμού, τις απαιτήσεις για την αντικατάσταση των ζωνών ασφαλείας μετά από ατυχήματα και την ανάπτυξη παιδικών καθισμάτων ασφαλείας.

Το μέλλον της οδήγησης

Σήμερα υπάρχουν 45,8 εκατ. αυτοκίνητα στους δρόμους της Γερμανίας και η Allianz παραμένει ένας από τους μεγαλύτερους ασφαλιστές. Παγκοσμίως, η εταιρεία προσφέρει ασφάλιση αυτοκινήτων σε 38 χώρες και σε επτά χώρες μέσω εταίρων. Προετοιμάζεται για το μέλλον της αυτοκίνησης, δηλαδή τα  αυτόνομα και ηλεκτρικά αυτοκίνητα.

«Πιστεύουμε ότι η ασφάλιση αυτοκινήτων θα υπάρχει ακόμα σε 50 χρόνια, επομένως θα συνοδεύσουμε και θα διευκολύνουμε την αυτοματοποίηση των οχημάτων με τα προϊόντα μας», λέει ο κ. Joachim Mueller, μέλος του Δ.Σ. της Allianz Germany. «Ανεξάρτητα από το αν ο οδηγός ή η τεχνολογία θα αντιδρά εσφαλμένα και θα προκαλεί το ατύχημα στο μέλλον, το υφιστάμενο σύστημα ευθύνης θα προστατεύει το αθώο θύμα στον δρόμο».

* Στην Ελλάδα, ψηφίστηκε αντίστοιχος νόμος το 1976 (Νόμος 489/76 (Φ.Ε.Κ. Α’ 331) «Περί Υποχρεωτικής Ασφαλίσεως των εξ ατυχημάτων αυτοκινήτων αστικής ευθύνης»).