Απασχόληση και Ασφάλιση: Ζητούνται Λύσεις
«Απασχόληση και Ασφάλιση: Δύο Ζητήματα Εθνικής Προτεραιότητας Ζητούν Λύσεις» ήταν το θέμα του 4ου ετήσιου συνεδρίου Labor & Insurance που διοργάνωσε το Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, στις 11 Νοεμβρίου.
Στο ολοήμερο αυτό συνέδριο, κατατέθηκαν ενδιαφέροντες προβληματισμοί και επιβεβαιώθηκε ότι πράγματι πρόκειται για δύο ζητήματα εθνικής προτεραιότητας, για τα οποία πρέπει να υπάρξει ουσιαστικός διάλογος, χωρίς κομματικές και συντεχνιακές αγκυλώσεις, που θα οδηγήσει σε ουσιαστικές δομικές λύσεις.
Από τις ενδιαφέρουσες ομιλίες που ακούσαμε, εστιάζουμε παρακάτω σε κάποια ενδιαφέροντα σημεία ορισμένων εξ αυτών:
Σίμος Αναστασόπουλος: Δεν υπάρχουν περιθώρια για περαιτέρω μειώσεις των συντάξεων
Όπως επεσήμανε ο Πρόεδρος του Ελληνο-Αμερικανικού Επιμελητηρίου: «Αναλογιζόμενοι τις συνέπειες της δημογραφικής γήρανσης στην Ελλάδα και με δεδομένη τη διαφαινόμενη δραματική μείωση των συντάξεων του πρώτου πυλώνα, ο μόνος τρόπος, για να αποφευχθεί ο κίνδυνος φτώχειας των ηλικιωμένων και για να υπάρχουν επαρκείς συνταξιοδοτικές παροχές, είναι η ουσιαστική ενεργοποίηση του δεύτερου και του τρίτου πυλώνα ασφάλισης».
Αντώνης Μπέζας: Επιδιώκουμε τον περαιτέρω εξορθολογισμό της λειτουργίας των ασφαλιστικών οργανισμών
Ο Υφυπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, στην ομιλία του αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στην οριζόντια ενοποίηση βασικών λειτουργιών των ασφαλιστικών οργανισμών, που προωθείται από το Υπουργείο Εργασίας, και συγκεκριμένα:
- στην ενοποίηση μέχρι το 2017 των εισπρακτικών μηχανισμών,
- στην ενοποίηση των μηχανισμών απονομής συντάξεων,
- στην ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου σύγχρονου πληροφοριακού συστήματος ασφαλιστικής ιστορίας και ικανότητας, για όλους τους συνταξιούχους,
- στη δημιουργία ενιαίου πληροφοριακού συστήματος για τον υπολογισμό και την απονομή των παροχών και των συντάξεων,
- στη δημιουργία ενιαίου σώματος ελέγχου της εισφοροδιαφυγής και της εισφοροαποφυγής, μέσω της διερεύνησης του ελεγκτικού αντικειμένου της Ειδικής Υπηρεσίας Ελέγχου Ασφάλισης (ΕΥΠΕΑ) του ΙΚΑ.
Δρ. Άρτεμις Αναγνώστου-Δεδούλη: Η επάρκεια των συντάξεων και η βιωσιμότητα του συστήματος εξαρτάται από την οικονομία
«Παρά την προσπάθεια που καταβάλλεται για την αξιοποίηση όλων των σύγχρονων τεχνικών συστημάτων της πληροφορικής, πρέπει να επισημανθεί ότι κανένα μηχανογραφικό πρόγραμμα δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικό, χωρίς απλοποίηση-ενιαιοποίηση των συνταξιοδοτικών και ασφαλιστικών διατάξεων και κυρίως χωρίς παρέμβαση στη δομή του ασφαλιστικού συστήματος», τόνισε η Γενική Δ/ντρια Υπ. Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Πρόνοιας, για να προσθέσει ότι «χωρίς ανάταξη της οικονομίας, χωρίς ανάπτυξη, χωρίς σταθεροποίηση των οικονομικών μεγεθών, κάθε λύση, κάθε πρόταση για το ασφαλιστικό είναι θνησιγενής. Γιατί ο θεσμός της κοινωνικής ασφάλισης είναι πρωτίστως οικονομικός».
Ροβέρτος Σπυρόπουλος: Μεταρρυθμίσεις με διάλογο και χωρίς χρονοτριβή
Ο Διοικητής του ΙΚΑ έθεσε μια σειρά κεφαλαιωδών ερωτημάτων προς απάντηση, προκειμένου να υπάρξει εθνική στρατηγική για την Ασφάλιση:
- Θα επιλέξουμε την καθολική ενοποίηση των υφιστάμενων Ασφαλιστικών Ταμείων σε ένα Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης με τρεις κλάδους (Μισθωτοί – Αυτοαπασχολούμενοι – Αγρότες) ή θα επιλέξουμε τη διακριτή ύπαρξη τριών Ταμείων Κύριας Ασφάλισης, δηλαδή του Ταμείου Μισθωτών, του Ταμείου Αυτοαπασχολούμενων και του Ταμείου Αγροτών;
- Η είσπραξη των μηνιαίων ασφαλιστικών εισφορών για τις παροχές σύνταξης και υγείας θα διενεργείται από το ένα ή τα τρία Ταμεία Κύριας Ασφάλισης ή από την Εθνική Δομή Είσπραξης Δημόσιων Εσόδων;
- Θα υιοθετηθεί η πλήρης ένταξη του ΤΣΜΕΔΕ, του ΤΣΑΥ και του Ταμείου Νομικών στον ΟΑΕΕ ή ενδεχομένως γι’ αυτούς τους ασφαλιστικούς οργανισμούς θα μπορούσε να εξεταστεί η δυνατότητα μετεξέλιξής τους σε επαγγελματικά ταμεία ειδικού σκοπού;
- Η τελική επιλογή για το μέλλον των Επικουρικών Ταμείων αλλά και των Ταμείων Εφάπαξ αναζητείται μόνο μέσω του εγχειρήματος της ενοποίησής τους ή τελικά πρέπει να εξεταστεί και η δυνητική μετεξέλιξή τους και σε Επαγγελματικά Ταμεία;
- Είμαστε ή δεν είμαστε υπέρ της παράλληλης, με το δημόσιο πυλώνα κοινωνικής ασφάλισης, ύπαρξης των επαγγελματικών ταμείων; Και αν ναι, ποια πρέπει να είναι τα φορολογικά και άλλα κίνητρα που θα συμβάλουν στη δημιουργία τους;
- Ποιες είναι οι αναγκαίες προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν, για να θεμελιώνει ένας ασφαλισμένος δικαιώματα παροχής υπηρεσιών υγείας;
- Πώς πρέπει να καθορίζονται οι κανόνες αναδιανομής σε ένα βιώσιμο δημόσιο σύστημα ασφάλισης, με δεδομένο ότι ο κρατικός προϋπολογισμός έχει συγκεκριμένους περιορισμούς μεταφοράς οικονομικών πόρων για την ενίσχυση των συντάξεων;
- Το ύψος των εργοδοτικών και εργατικών εισφορών πρέπει ή όχι να συνδυαστεί με τους στόχους μη δημιουργίας ελλειμμάτων και διασφάλισης βιώσιμων συντάξεων και ύψος εισφορών που θα υποβοηθούν την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων;
Τέλος, έθεσε ως άμεση προτεραιότητα, η Πολιτεία να ξεκαθαρίσει το συντομότερο δυνατόν την έννοια της αναπηρίας στη χώρα μας κατά τα διεθνή πρότυπα, δεδομένου ότι αυτή συνδέεται ευθέως με την ανικανότητα προς εργασία και επομένως ως έννοια αφορά αποκλειστικά το Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης και όχι την προνοιακή πολιτική της χώρας.
Μαργαρίτα Αντωνάκη: Κανένα σύστημα μόνο του δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε όλες τις προκλήσεις
Ο συνδυασμός αναδιανεμητικού & κεφαλαιοποιητικού συστήματος επιτρέπει καλύτερη διασπορά των κινδύνων, δημογραφικών/οικονομικών, επεσήμανε η Γενική Διευθύντρια της ΕΑΕΕ, τονίζοντας ότι η ασφαλιστική αγορά, τόσο μέσα από τον παραδοσιακό της ρόλο στον 3ο πυλώνα της προαιρετικής ασφάλισης όσο και μέσα από τον ρόλο που πρέπει να της δοθεί στην επαγγελματική ασφάλιση, μπορεί να διαδραματίσει συμπληρωματικό ρόλο στις Συντάξεις.
Εξηγώντας αυτό το “πρέπει”, επεσήμανε καταρχάς την εμπειρία που διαθέτουν οι ασφαλιστές στη διαχείριση Ομαδικών Προγραμμάτων Ασφάλισης:
- Ομαδικά συνταξιοδοτικά Ταμεία (DAF) – (2012): 700 περίπου ασφαλιστήρια, 100.000 περίπου ασφαλισμένοι
- Ομαδικά συμβόλαια Ζωής-Υγείας: 4.000 περίπου ασφαλιστήρια, πάνω από 1 εκατ. ασφαλισμένοι.
Στη συνέχεια αναφέρθηκε στο εκτεταμένο δίκτυο διανομής, στη μεγάλη εμπειρία στην είσπραξη εισφορών, στην άριστη αναλογιστική, μηχανογραφική και λογιστική υποστήριξη, στο εκπαιδευμένο ασφαλιστικά προσωπικό, στη δυνατότητα προσφοράς ασφαλιστικών καλύψεων που διαθέτει, στη γνώση διαχείρισης και πληρωμής ζημιών, αλλά και στην αυστηρή εποπτεία, έτσι όπως αυτή ισχύει και θα ενδυναμωθεί με την εφαρμογή του Solvency II.
Καθηγητής Νικόλαος Δ. Φίλιππας: Όσο καθυστερούμε τις μεταρρυθμίσεις χάνουμε σε βιοτικό επίπεδο
Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. και Επιστημονικός Διευθυντής του ΚΕΠΕ στάθηκε ιδιαίτερα στο δημογραφικό πρόβλημα και τη γήρανση του πληθυσμού, δίνοντας ενδιαφέροντα στατιστικά στοιχεία:
- Αυτή τη στιγμή οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα ανέρχονται σε 3,6 εκατ., οι συνταξιούχοι σε 2,7 εκατ. και οι μη εργαζόμενοι (άνεργοι και παιδιά) σε 4,7 εκατ.
- Οι υφιστάμενοι συνταξιούχοι (65+) ανέρχονται περίπου στο 20% του πληθυσμού, οι νέοι συνταξιούχοι επόμενων ετών (50-65) υπολογίζονται σε περίπου 19%, ενώ αναμένεται αυξημένη ροή νέων συνταξιούχων τα επόμενα 10-15 έτη. Την ίδια στιγμή, οι εισερχόμενοι στην αγορά εργασίας και αντικαταστάτες επερχόμενων συνταξιοδοτούμενων (0-20) φτάνουν περίπου το 20%.
Στο πλαίσιο λύσης του προβλήματος και της εξασφάλισης πόρων για τις συντάξεις του μέλλοντος ο κ. Φίλιππας υποστήριξε ότι υπάρχουν 3 επιλογές:
•1η Επιλογή: Περισσότεροι εργαζόμενοι [αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην απασχόληση, μείωση της ανασφάλιστης εργασίας των μεταναστών (σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΠΕ, το 2013 το ποσοστό ανασφάλιστης εργασίας των αλλοδαπών ανερχόταν σε 46,9%), δυνατότητα πρόσβασης των ηλικιωμένων στην απασχόληση].
•2η Επιλογή: Υψηλότερη παραγωγικότητα (αύξηση παραγωγικού κεφαλαίου ανά εργαζόμενο μέσω επενδύσεων, βελτίωση ανθρώπινου κεφαλαίου μέσω εκπαίδευσης συνδεδεμένης με την παραγωγή, μείωση μη μισθολογικού κόστους.
•3η Επιλογή: Δικαιότερη κατανομή βαρών και οφελών. Όπως είπε,απαιτείται ένα νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο μεταξύ των Γενεών, για να τονίζει ότι πρέπει να υπάρξουν κοστολογημένες λύσεις και προτάσεις, αλλιώς δεν κάνουμε τίποτα.
Γιάννης Κυριόπουλος: Είναι θεμιτή και επιτρεπτή η συμπληρωματική (κοινωνική και ιδιωτική) ασφάλιση σε ένα δημόσιο σύστημα υγείας;
Το παραπάνω ερώτημα έθεσε ο καθηγητής του Τομέα Οικονομικών της Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, δίνοντας ενδιαφέροντα στοιχεία για την ασφάλιση υγείας στη χώρας μας.
Μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι η ιδιωτική δαπάνη υγείας το 2013 ανήλθε €5.237,0 εκατ., εκ των οποίων:
- Ιδιωτική ασφάλιση: €85,0 εκατ. (1,6%)
- Συμπληρωμές προς ΕΣΥ (+ ιατρεία): €145,0 εκατ. (2,8%)
- Συμπληρωμές φαρμάκων: €560,0 (10,7%)
- Σύνολο: €790,0 εκατ. (15,1%)
- Άμεσες ιδιωτικές πληρωμές και παραπληρωμές: €4447,0 εκατ. (84,9%)
Σύμφωνα με τον κ. καθηγητή, το πολιτικό δίλημμα όσον αφορά την ασφάλιση υγείας είναι αν θέλουμε ένα μικρό προνοιακό (κρατική χρηματοδότηση) και “διχοτομημένο” (ιδιωτικές πληρωμές και “παραπληρωμές”) σύστημα υγείας [(ψευδο) Beveridge και ιδιωτική ασφάλιση], ή έναν μεγάλο, (πολλαπλές πηγές χρηματοδότησης), ενιαίο και πλουραλιστικό (δημόσιος, κοινωνικός και ιδιωτικός) υγειονομικό τομέα [Bis–veridge ή Bev–marck και συμπληρωματική ασφάλιση].
Το ίδιο δίλημμα λίγο παραλλαγμένο ισχύει γενικότερα και για το τι είδους, τι διάρκειας και τι ποιότητας Ασφάλιση και Απασχόληση θέλουμε σ’ αυτή τη χώρα. Πότε και αν θα απαντηθεί, παραμένει ερώτημα.
