Ανισότητα και στις συντάξεις!

Οι γυναίκες στην Ευρώπη κερδίζουν κατά μέσο όρο περίπου 16% λιγότερα από ό,τι οι άντρες. Oι συντάξεις τους μπορεί να φτάσουν μέχρι 40% λιγότερο από εκείνες των ανδρών με την ίδια προϋπηρεσία!

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επιχειρεί να αλλάξει την κατάσταση και γι’ αυτόν τον λόγο ζήτησε με ψήφισμά του, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τη δημιουργία στρατηγικής για τη μείωση αυτού του χάσματος.

Σε σχετικό δελτίο Τύπου που εξέδωσε το ΕΚ, παρατίθενται ερωτήματα σχετικά με το θέμα, τα οποία απαντά η εισηγήτρια του ΕΚ, κα Κονστάνς Λε Γκρίπ (ΕΛΚ, Γαλλία). Όλα όσα επισημαίνει “φωτίζουν” το πρόβλημα και τις αιτίες που το δημιουργούν:

• Οι γυναίκες κερδίζουν λιγότερα από τους άνδρες και εργάζονται λιγότερα χρόνια, συνεπώς συμβάλλουν λιγότερο στο συνταξιοδοτικό σύστημα. Ποιοι άλλοι παράγοντες βρίσκονται εναντίον τους;

Οι γυναίκες υπερεκπροσωπούνται σε χαμηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας και υποεκπροσωπούνται σε θέσεις με υψηλούς μισθούς, όπως για παράδειγμα στους τομείς της τεχνολογίας της πληροφορικής. Σε ορισμένες χώρες οι γυναίκες βοηθούν στην εργασία των συζύγων τους που μπορεί να είναι αγρότες, έμποροι ή και βιοτέχνες, ωστόσο, οι προσπάθειές τους δεν αναγνωρίζονται επίσημα και έτσι δεν έχουν μισθό πλήρους απασχόλησης, με αποτέλεσμα να μη συμβάλλουν στην κοινωνική ασφάλιση. Έτσι βρίσκονται αντιμέτωπες με πολλές ανισότητες στη ζωή τους, με αποτέλεσμα να λαμβάνουν και χαμηλότερες συντάξεις.

• Η διαφορά στις συντάξεις μεταξύ ανδρών και γυναικών κυμαίνεται από 3,7% έως 38,8% στις χώρες της ΕΕ; Γιατί υπάρχουν τόσο μεγάλες διαφορές μεταξύ των κρατών μελών;

Οι αιτίες είναι πολλές. Τα συνταξιοδοτικά συστήματα αποτελούν εθνικές πολιτικές, δεν έχουν εναρμονιστεί στην ΕΕ. Ορισμένες χώρες παρείχαν ίσες αμοιβές πριν ακόμα ενταχθούν στην ΕΕ. Το αποτέλεσμα βέβαια φαίνεται και στις συντάξεις. Σε άλλες χώρες οι γυναίκες ήταν λιγότερο δραστήριες οικονομικά και λάμβαναν χαμηλότερες θέσεις εργασίας.

• Γιατί το συνταξιοδοτικό χάσμα αυξάνεται στα μισά κράτη μέλη;

Αυτό χρειάζεται μεγαλύτερη ανάλυση αλλά θα έλεγα ότι η οικονομική και κοινωνική κρίση οδηγεί στην αύξηση των ανισοτήτων. Έχει κάνει τα πράγματα ακόμα πιο δύσκολα για τους ευάλωτους, μέσα στους οποίους ανήκουν και οι γυναίκες.

• Τι μέτρα προτείνετε για τη μείωση του χάσματος στις συντάξεις;

Αυτό πρέπει να παραμείνει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών, για αυτό δεν προτείνουμε εναρμόνιση σε επίπεδο ΕΕ. Πρώτα από όλα, πρέπει να γνωστοποιήσουμε το ζήτημα και να ευαισθητοποιήσουμε τον κόσμο για τις ανισότητες που υπάρχουν. Οι χώρες με τα καλύτερα αποτελέσματα είναι εκείνες που πολεμούν τις ανισότητες. Όταν υπολογίζονται οι συντάξεις θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν ο χρόνος που κάνουμε παύση από την εργασία μας για να φροντίσουμε τα παιδιά μας.

• Το ΕΚ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα μπορούσαν να επεξεργαστούν μια γενική ευρωπαϊκή στρατηγική για να ενθαρρύνουν τα κράτη μέλη να αναλύσουν τις ανισότητες και να εφαρμόζουν μέτρα για την αντιμετώπισή τους. Στην έκθεσή σας λέτε ότι πρέπει να ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους να μάθουν περισσότερα για τα οικονομικά τους, ειδικά τις γυναίκες. Πώς θα γίνει αυτό;

Πρόκειται περισσότερο για την ευαισθητοποίηση των γυναικών σχετικά με το ζήτημα. Όταν ξεκινούν τη σταδιοδρομία τους πρέπει να φροντίζουν να ελέγχουν ότι κερδίζουν αρκετά και ότι είναι καλά ενημερωμένες για το πώς λειτουργεί το συνταξιοδοτικό σύστημα στη χώρα τους. Για παράδειγμα, η μερική απασχόληση μπορεί να φαίνεται ελκυστική επιλογή αλλά μπορεί να λειτουργήσει εναντίον σου εάν το κάνεις για μεγάλο χρονικό διάστημα, καθώς θα σου δώσει χαμηλότερη σύνταξη.

• Σε ορισμένα κράτη μέλη σχεδόν το ένα τρίτο των γυναικών που έχουν εργαστεί δεν λαμβάνουν σύνταξη. Πώς γίνεται αυτό;

Οι γυναίκες αυτές είναι συνήθως σύζυγοι αγροτών, εμπόρων και τεχνιτών όπως ανέφερα νωρίτερα, οι οποίες εργάστηκαν για πολλά χρόνια λαμβάνοντας χαμηλούς μισθούς που δεν ανταποκρίνονταν στην προσπάθειά τους. Όχι επειδή δεν δήλωσαν το εισόδημά τους. Αυτό συμβαίνει επειδή η συνεισφορά τους δεν λαμβάνεται επαρκώς υπόψη.

Το ψήφισμα των ευρωβουλευτών

Οι ευρωβουλευτές συμπεριέλαβαν στο ψήφισμά τους, το οποίο εγκρίθηκε με 433 ψήφους υπέρ, 67 κατά και 175 αποχές, ορισμένες προτάσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος:

• μείωση των ανισοτήτων με την αντιμετώπιση των διακρίσεων και των στερεοτύπων που εμποδίζουν την πρόσβαση στην αγορά εργασίας
• σεβασμός της αρχής της ίσης αμοιβής για ίση εργασία και παροχή κινήτρων στις γυναίκες για μεγαλύτερη σε διάρκεια εργασία και μικρότερη διακοπή της σταδιοδρομίας
• επιδόματα φροντίδας για άδεια μητρότητας, πατρότητας και γονική άδεια ή άδεια για φροντίδα άλλων μελών της οικογένειας και γενικότερα βελτίωση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής
• διορθωτικά μέτρα στα συνταξιοδοτικά συστήματα για την ενίσχυση των πιο ευάλωτων ομάδων
• παροχή οικονομικά προσιτών και προσβάσιμων δομών υψηλής ποιότητας για τη φροντίδα παιδιών, ηλικιωμένων και εξαρτώμενων ατόμων σε τοπικό επίπεδο
• ακριβέστερη αξιολόγηση, συμπεριλαμβανομένης της καλύτερης συλλογής και παρακολούθησης των δεδομένων.