Ανάκαμψη στη μετά Covid-19 εποχή: Να σωθούν οι βιώσιμες επιχειρήσεις
Kατά τη διάρκεια της πανδημίας καταγράφηκε απότομη μείωση των πτωχεύσεων, λόγω εκτεταμένων κυβερνητικών μέτρων στήριξης. Ωστόσο, το οικονομικό άγχος είναι πραγματικό και αναμένεται αύξηση των πτωχεύσεων, ιδίως μεταξύ των ΜΜΕ, όταν αποσυρθούν ή λήξουν τα μέτρα στήριξης. Για μια βιώσιμη οικονομική ανάκαμψη, οι πολιτικές που θα ακολουθηθούν, θα πρέπει να υποστηρίζουν τις επιχειρήσεις που είναι βιώσιμες μακροπρόθεσμα και να διευκολύνουν την εύρυθμη αναδιάρθρωση των μη βιώσιμων εταιρειών, όπως οι εταιρείες ζόμπι.
Κατά τη διάρκεια οικονομικών κρίσεων, η αφερεγγυότητα συνήθως αυξάνεται, καθώς η ζήτηση για προϊόντα και υπηρεσίες μειώνεται και οι επιχειρήσεις δυσκολεύονται. Το αντίστροφο συνέβη κατά τη διάρκεια της οικονομικής ύφεσης που προκλήθηκε από την πανδημία COVID-19, με απότομη πτώση των πτωχεύσεων σε πολλές χώρες. Κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2020, οι πτωχεύσεις στις ΗΠΑ ήταν στο χαμηλότερο επίπεδο από τα μέσα του 2006 και μειώθηκαν κατά 5% καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Στην Ευρώπη οι πτωχεύσεις μειώθηκαν κατά 27% στο Ηνωμένο Βασίλειο, κατά 16% στη Γερμανία και κατά 40% στη Γαλλία, πέρυσι.
Αυτά τα στοιχεία, ωστόσο, δεν υποδηλώνουν απουσία χρηματοοικονομικής πίεσης: η ταυτόχρονη αύξηση των πτωχεύσεων στην αγορά κεφαλαίων αφηγείται μια διαφορετική ιστορία. Με την ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας φέτος, αναμένεται από τις κυβερνήσεις να μειώσουν το επίπεδο στήριξης του ιδιωτικού τομέα. Αυτή τη στιγμή, πολλές επιχειρήσεις, ιδίως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), ενδέχεται να δυσκολευτούν να εξισορροπήσουν τα λογιστικά βιβλία τους, και προβλέπεται αύξηση του αριθμού των πτωχεύσεων.
Η μείωση των πτωχεύσεων, παρά την απότομη οικονομική ύφεση του περασμένου έτους, μπορεί να εξηγηθεί από τα εκτεταμένα κυβερνητικά μέτρα για τη στήριξη των επιχειρήσεων κατά τη διάρκεια της κρίσης: συστήματα εγγύησης πιστώσεων, ενίσχυση ρευστότητας, επιχορηγήσεις, μορατόριουμ σε δάνεια και πληρωμές ενοικίων, αναστολές φόρων, βραχυπρόθεσμα προγράμματα που χρηματοδοτούνται από το κράτος και προσωρινές τροποποιήσεις στους κανόνες πτώχευσης. Επιπλέον, οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο στράφηκαν σε μια προσαρμοστική νομισματική πολιτική, παρέχοντας φθηνότερες συνθήκες χρηματοδότησης για τις εταιρείες.
Τα μέτρα βοήθησαν πολλές επιχειρήσεις να αποφύγουν την πτώχευση. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι, χωρίς αυτά, το μερίδιο των αφερέγγυων εταιρειών θα είχε περίπου διπλασιαστεί, σε σχέση με τα επίπεδα πριν από την πανδημία, έως το τέλος του 2020. Ταυτόχρονα, τα μέτρα στήριξης οδήγησαν σε σημαντική αύξηση του εταιρικού χρέους, συνοδευόμενο από αύξηση της ανοχής δανείων και της αναδιάρθρωσης ή αδυναμίας πληρωμής του χρέους της κεφαλαιαγοράς. Ανησυχητικά, το παγκόσμιο ποσοστό κερδοσκοπικού επιτοκίου αυξήθηκε σε 5,5% το 2020, το υψηλότερο επίπεδο μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση (GFC), με τις πτωχεύσεις σε υψηλότερο επίπεδο στις ΗΠΑ (6,6%) από ό,τι στην Ευρώπη (5,3%).
Ωστόσο, υπάρχουν σημάδια μείωσης του οικονομικού άγχους. Η πιστωτική επιδείνωση κορυφώθηκε το 2ο τρίμηνο του 2020, κάτι που συμβαίνει συνήθως λίγο πριν από την κορύφωση της αδυναμίας πληρωμής πιστώσεων. Σύμφωνα με αυτό, οι οργανισμοί αξιολόγησης προβλέπουν μείωση του παγκόσμιου ρυθμού των πτωχεύσεων κατά τα επόμενα δύο χρόνια.
Εκτός των χρηματοπιστωτικών αγορών, η πραγματική οικονομία δεν έχει ακόμη δοκιμαστεί στον χρόνο μιας μετα-COVID εποχής. Αναμένεται μια αύξηση της τάσης των πτωχεύσεων, καθώς λήγουν τα μέτρα στήριξης, ιδίως μεταξύ των ΜΜΕ, οι οποίες συνήθως έχουν λιγότερες επιλογές χρηματοδότησης από τις μεγάλες εταιρείες, με μεγαλύτερη εξάρτηση από τις τράπεζες. Στη νότια Ευρώπη ειδικότερα, όπου οι τράπεζες έχουν σχετικά μεγάλη έκθεση στον τομέα των ΜΜΕ, η πίεση στον εταιρικό τομέα με τη μορφή απότομης αύξησης των ζημιών από δάνεια θα μπορούσε εύκολα να δυσκολέψει το τραπεζικό σύστημα. Για να μετριαστούν οι αυξανόμενες πτωχεύσεις, οι κυβερνήσεις πρέπει να είναι προσεκτικές ως προς την πρόωρη απόσυρση της υποστήριξης και να διασφαλίσουν ότι αυτή (η υποστήριξη) απευθύνεται προσεκτικά σε εταιρείες που είναι βιώσιμες μακροπρόθεσμα, αποφεύγοντας τη δημιουργία μη παραγωγικών εταιρειών ζόμπι. Οι επιχειρήσεις που δεν είναι βιώσιμες, θα πρέπει να μπορούν να αναδιαρθρώνονται, για να αποφεύγεται μακροπρόθεσμα η επιβάρυνση της βιώσιμης ανάπτυξης με μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Προς τον σκοπό αυτό, οι μεταρρυθμίσεις του νόμου περί πτωχεύσεων, ιδίως στην Ευρώπη, και η καθιέρωση καλώς διαχειριζόμενων διαδικασιών πτώχευσης θα μπορούσαν να διευκολύνουν την ομαλή αναδιάρθρωση των μη παραγωγικών επιχειρήσεων και να καταστήσουν το σύστημα πιο βιώσιμο μακροπρόθεσμα. Επιπλέον, θα μπορούσαν να δημιουργηθούν δομές “κακής τράπεζας” ή ειδικά σχεδιασμένες εταιρείες διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων για την ανάληψη μη εξυπηρετούμενων περιουσιακών στοιχείων και την ελαχιστοποίηση του κόστους των αναδιαρθρώσεων.
Thilo Herrmannsdörfer
«Σε κανονικές συνθήκες, είναι σημαντικό οι επιχειρήσεις να εκτίθενται στις προκλήσεις του περιβάλλοντος μιας λειτουργικής αγοράς –αυτό διασφαλίζει ότι θα παραμείνουν ανταγωνιστικές και σε ετοιμότητα για τις μελλοντικές συνθήκες, με βιώσιμο τρόπο. Σε περιόδους κρίσης, ωστόσο, οι δυσλειτουργικές δυνάμεις της αγοράς μπορούν να προκαλέσουν ανεπιθύμητες διαταραχές και η κρατική υποστήριξη για περιορισμένο χρονικό διάστημα μπορεί να είναι ένα σημαντικό εργαλείο για την αποφυγή ανεπιθύμητων βραχυπρόθεσμων επιπτώσεων. Για να αποφευχθούν οι στρεβλώσεις μακροπρόθεσμα, αυτά τα βραχυπρόθεσμα μέτρα πρέπει να περιορίζονται κάποια στιγμή, ώστε, να υποστηρίζεται η μετάβαση πίσω, στις κανονικές εποχές. Ο ασφαλιστικός κλάδος παίζει βασικό ρόλο στη διατήρηση της ανθεκτικότητας, τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά από μια κρίση, επιτρέποντας την αποτελεσματική εκτίμηση και τη μεταφορά κινδύνων. Εμείς είμαστε εδώ για να το υποστηρίξουμε αυτό», επισημαίνει σε αποκλειστική του δήλωση στην «Ασφαλιστική Αγορά» ο κ.Herrmannsdörfer, Market Head P&C Ελλάδας, Κύπρου, Μάλτας και Τουρκίας στη Swiss Re.
Ακολουθήστε την Ασφαλιστική Αγορά στο Google News
