Αλληλένδετες η ανάπτυξη της οικονομίας και της ασφαλιστικής αγοράς

Τι δείχνει η μελέτη Sigma της Swiss Re

Η οικονομική ανάπτυξη και ο πλούτος σε συνδυασμό με τη μείωση της ανεργίας είναι οι σημαντικότεροι και καθοριστικοί παράγοντες για την ανάπτυξη της ασφαλιστικής αγοράς, υποστηρίζει η πρόσφατη μελέτη sigma της Swiss Re, που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 24 Ιουνίου. Η παραπάνω διαπίστωση, μάλλον, επαληθεύεται δραματικά στην περίπτωση της Ελλάδας, η οποία από το 2009 έως το 2014 είδε, λόγω της κρίσης, την παραγωγή ασφαλίστρων της να καταποντίζεται, σημειώνοντας πτώση 28%-30%.  Η δειλή θετική στροφή των πρώτων 5 μηνών του 2015 εκμηδενίστηκε ουσιαστικά μετά την πρόσφατη εφαρμογή των περιορισμών στις κινήσεις κεφαλαίων (capital controls), όπως επεσήμανε σε δήλωσή του και ο Πρόεδρος της ΕΑΕΕ, κ. Αλ. Σαρρηγεωργίου στις 7 Ιουλίου ε.ε.

Ας έρθουμε όμως στην ενδιαφέρουσα μελέτη της Sigma, που τιτλοφορείται «Worldinsurancein 2014: backtolife». Σύμφωνα με αυτή, η παγκόσμια ασφαλιστική βιομηχανία επιταχύνθηκε το 2014 (εξυπακούεται ότι αυτό δεν αφορά την Ελλάδα, η οποία βρισκόταν το 2014 στην τελευταία θέση σε πυκνότητα και ασφαλιστική διείσδυση και δεν την αφορά πολύ περισσότερο στην παρούσα φάση), παρόλο που το οικονομικό περιβάλλον βελτιώθηκε μόνο οριακά (επίσης δεν αφορά την Ελλάδα). Την ώθηση έδωσαν, σύμφωνα πάντα με τη Sigma, οι προηγμένες αγορές (στις οποίες μόνο κατ’ ευφημισμόν ανήκουμε). Ωστόσο, και οι αναδυόμενες είχαν, επίσης, ένα σημαντικό μερίδιο στην άνοδο αυτή, η οποία προήλθε κυρίως από την Κίνα και την Ινδία. Η μελέτη, όπως αποκαλύπτει και ο τίτλος της, καταγράφει αύξηση στις ασφαλίσεις Ζωής και μία στασιμότητα στις γενικές ασφαλίσεις και προβλέπει για το 2015 περαιτέρω αύξηση των ασφαλίσεων ζωής, τόσο στις προηγμένες όσο και στις αναδυόμενες αγορές, ενώ για τις Γενικές Ασφαλίσεις ισχυρή ανάπτυξη στις αναδυόμενες, αλλά υποτονική στις ανεπτυγμένες αγορές.

Πόσο ενδιαφέρον μπορεί να έχει η παραπάνω μελέτη για την υπό καθεστώς capital controls ελληνική οικονομία και κοινωνία;

Μπορεί καμία, μπορεί όμως και πάρα πολύ μεγάλη, αφού η συγκεκριμένη μελέτη, όπως ήδη αναφέραμε, συνδέει την ανάπτυξη της ασφαλιστικής αγοράς, που μας ενδιαφέρει εδώ, με την ανάπτυξη της οικονομίας και τη μείωση της ανεργίας, που επίσης μας ενδιαφέρει.

Η “S-καμπύλη” επανεξετάζεται…

Η σχέση μεταξύ της ανάπτυξης της οικονομίας και της ασφαλιστικής αγοράς φαίνεται στην “S-καμπύλη”, που έχει αναπτύξει η Swiss Re. Η “S-καμπύλη” απεικονίζει τον οικονομικό πλούτο που μετράται με το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ), έναντι της ανάπτυξης της ασφαλιστικής αγοράς, με βάση την ασφαλιστική διείσδυση (ποσοστό των ασφαλίστρων στο ΑΕΠ). Η βασική παραδοχή της “S-καμπύλη” είναι ότι οι δαπάνες για την ασφάλιση αυξάνονται ταχύτερα από ότι το επίπεδο της συνολικής ανάπτυξης σε χώρες όπου το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι της τάξης των US$5.000-35.000. Σε χώρες με χαμηλότερα και υψηλότερα επίπεδα εισοδήματος η αύξηση των ασφαλίστρων είναι περίπου η ίδια, ή ελαφρώς υψηλότερη, με την αύξηση του ΑΕΠ.

…στο πλαίσιο της Δυτική Ευρώπης

Η πρόσφατη μελέτη Sigma εξετάζει τη σχέση “S-καμπύλη” στο πλαίσιο του τι έχει συμβεί στις ασφαλιστικές αγορές Γενικών Κλάδων της Δυτικής Ευρώπης από τη στιγμή που ξεκίνησε η οικονομική κρίση. Η κατάσταση θα μπορούσε να περιγραφεί με μία λέξη: στασιμότητα. Ωστόσο, ας δώσουμε τον λόγο στους ειδικούς…

Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ μειώθηκε από τότε που εμφανίστηκε η κρίση στις προηγμένες ευρωπαϊκές αγορές, σημειώνουν οι συντάκτες της Sigma. Όπως θα ήταν αναμενόμενο από τη σχέση της S-καμπύλης, οι πιο προηγμένες χώρες της Ευρώπης με υψηλά εισοδήματα βρίσκονται στο επίπεδο τμήμα της S-καμπύλης, που σημαίνει ότι τα ασφάλιστρα μειώθηκαν περισσότερο ή λιγότερο, ανάλογα με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Στις περιφερειακές χώρες της Ευρώπης (Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία, Ελλάδα και Ιρλανδία), όπου το κατά κεφαλήν ΑΕΠ μειώθηκε σημαντικά, τα ασφάλιστρα έχουν, επίσης, μειωθεί περισσότερο.

Ωστόσο, υπήρξαν σημαντικές διαφορές στον ρυθμό ανάπτυξης των ασφαλίστρων στους σημαντικότερους κλάδους ασφάλισης μετά την κρίση. Για παράδειγμα, σημειώνει η Sigma, τα ασφάλιστρα του κλάδου Ασθενειών των ασφαλίσεων ζημιών έχουν αυξηθεί με αμείωτη ένταση κατά 2% ετησίως από το 2007, ενώ η ασφάλιση περιουσίας έχει ακολουθήσει μια κυκλική πορεία ανάπτυξης. Οι κλάδοι Ατυχημάτων, εν τω μεταξύ, επλήγησαν σκληρά από την οικονομική κρίση, με τα ασφάλιστρά τους να πέφτουν κατά 10% σε πραγματικούς όρους, μεταξύ των ετών 2007 και 2014. Ήταν μόνο η δύναμη του κλάδου ασθενειών που απέτρεψε τα συνολικά ασφάλιστρα ζημιών στη Δυτική Ευρώπη να πέσουν κάτω από τα επίπεδα του 2007, σχολιάζεται σχετικά.

Η πρόσφατη μελέτη της Sigma αξιολογεί αυτές τις διακυμάνσεις και καταλήγει, επίσης, στο συμπέρασμα ότι τα τελευταία επτά χρόνια δεν μπορεί να θεωρηθούν ως ένας καλός οδηγός για την ανάπτυξη των ασφαλίστρων των ασφαλίσεων Ζημιών στη Δυτική Ευρώπη τα επόμενα χρόνια. Το οικονομικό περιβάλλον, παρόλο που εξακολουθεί να είναι αδύναμο, αναμένεται να συνεχίσει να βελτιώνεται, υπογραμμίζει η μελέτη, τονίζοντας επίσης ότι ιδίως μόλις μειωθεί η ανεργία, η αύξηση των ασφαλίστρων θα είναι ισχυρότερη από ό,τι ήταν κατά την περίοδο 2007-2014.

Πόσο εφικτή, όμως, είναι η μείωση της ανεργίας για την Ελλάδα (μεγάλο αγκάθι δυστυχώς), ειδικά μετά και τις πρόσφατες εξελίξεις;

Ένα Grexit θα επιβραδύνει την ανάπτυξη

Οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι για τις παγκόσμιες προοπτικές ανάπτυξης της ασφαλιστικής βιομηχανίας είναι, σύμφωνα με τη Sigma, μια αναζωπύρωση της κρίσης στη ζώνη του ευρώ, μια ανώμαλη προσγείωση της Κίνας και μια κρίση χρέους στις αναδυόμενες αγορές.

Μια σοβαρή κλιμάκωση της σύγκρουσης Ρωσίας/Ουκρανίας θα μπορούσε να επιβραδύνει την ανάπτυξη στην Ευρώπη, ενώ η κατάσταση στην Ελλάδα παραμένει εύθραυστη. Όπως σημειώνει, η μετάδοση των προβλημάτων της Ελλάδας και σε άλλες περιφερειακές χώρες είναι λιγότερο πιθανή από ό,τι το 2012, αλλά μια ελληνική έξοδος από το ευρώ θα μπορούσε να επιβραδύνει την ανάπτυξη και να αυξήσει τον κίνδυνο αποπληθωρισμού στην Ευρώπη. Επίσης, το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ έχει αυξήσει τον μεταρρυθμιστικό εφησυχασμό στην Ευρώπη.

Αναφορικά με την Κίνα, στη μελέτη επισημαίνεται ότι η χώρα έχει μέχρι στιγμής διαχειριστεί καλά την επιβράδυνση της οικονομίας της, αλλά για να αποφύγει μια ανώμαλη προσγείωση, η κυβέρνηση πρέπει να συνεχίσει να επαγρυπνεί για τη μεταρρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα, αλλά και για την παρακολούθηση του σκιώδους τραπεζικού συστήματος και του εγχώριου χρέους. Το χρέος των αναδυομένων αγορών ενέχει, σύμφωνα με τη Sigma, σημαντικό κίνδυνο, καθώς η ανατίμηση του δολαρίου καθιστά το εκφρασμένο σε δολάρια ΗΠΑ χρέος πιο δαπανηρό.