Allianz Pension Report 2023

Η Allianz παρουσίασε τη δεύτερη έκδοση της Παγκόσμιας Έκθεσης Συντάξεων, η οποία αναλύει 75 συνταξιοδοτικά συστήματα σε όλο τον κόσμο, χρησιμοποιώντας τον δείκτη Allianz Pension Index (API). Ο δείκτης αποτελείται από τρεις πυλώνες: Ανάλυση των βασικών δημογραφικών και δημοσιονομικών συνθηκών, προσδιορισμό της βιωσιμότητας (π.χ. περίοδοι χρηματοδότησης και εισφορών) και αξιολόγηση της επάρκειας (π.χ. βαθμός διάχυσης και επίπεδο συντάξεων) του συνταξιοδοτικού συστήματος. Εξετάζονται συνολικά 40 παράμετροι, με τιμές που κυμαίνονται από 1 (πολύ καλή) έως 7 (πολύ κακή). Στο σταθμισμένο άθροισμα όλων των παραμέτρων, η αξιολόγηση του εκάστοτε συστήματος αποκρυσταλλώνεται σε μία συνολική βαθμολογία.

Στη συνοπτική παρουσίαση της έκθεσης οι κ.κ. Michaela Grimm, Senior Economist, και Arne Holzhausen, Head of Insurance, Wealth and Trend Research, γράφουν:

Μετά την πανδημία Covid-19, η μεταρρύθμιση των συντάξεων επανέρχεται στο προσκήνιο. Αλλά παρόλο που η πρόκληση είναι παγκόσμια, η εστίαση των μεταρρυθμίσεων διαφέρει: οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στις βιομηχανικές χώρες ανησυχούν περισσότερο για τη βιωσιμότητα, ενώ σε πολλές αναδυόμενες αγορές αντιμετωπίζουν την πρόκληση της διεύρυνσης της κάλυψης του συνταξιοδοτικού συστήματος εξ αρχής.

Σχεδιάσαμε τον δείκτη Allianz Pension Index (API) για την ολοκληρωμένη αξιολόγηση της βιωσιμότητας και της επάρκειας των συνταξιοδοτικών συστημάτων. Ο δείκτης αυτός βασίζεται σε τρεις επιμέρους δείκτες και λαμβάνει υπόψη 40 παραμέτρους που βαθμολογούνται σε κλίμακα από το 1 έως το 7, με το 1 να αποτελεί την καλύτερη βαθμολογία. Η τρέχουσα έκδοση καλύπτει 75 χώρες και βασίζεται στα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία έως τον Μάρτιο του 2023.

Ο πρώτος υποδείκτης του API αξιολογεί τον ρυθμό των δημογραφικών αλλαγών, το δημόσιο χρέος και το γενικό βιοτικό επίπεδο –ως εκ τούτου, αντικατοπτρίζει τις διαρθρωτικές προϋποθέσεις που πρέπει να λαμβάνει υπόψη κάθε συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση. Αυτή η αφετηρία είναι πιο ευνοϊκή στο Ισραήλ, τις Κάτω Χώρες και τη Νορβηγία, αν και με μέση βαθμολογία γύρω στο 3, που υποδηλώνει λιγότερο από άριστες προϋποθέσεις. Στην Ελλάδα, την Κίνα, την Πορτογαλία και την Ιταλία, από την άλλη πλευρά, τα αποτελέσματα υποδηλώνουν την ανάγκη για περαιτέρω μεταρρυθμίσεις, εν μέσω ταχείας γήρανσης των κοινωνιών και περιορισμένων οικονομικών δυνατοτήτων επιδότησης του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.

Ο δεύτερος επιμέρους δείκτης είναι ο δείκτης βιωσιμότητας, ο οποίος αξιολογεί πόσο καλά είναι προετοιμασμένο ένα συνταξιοδοτικό σύστημα, για να αμβλύνει τον αντίκτυπο της δημογραφικής αλλαγής. Η ύπαρξη συμπληρωματικών κεφαλαιοποιητικών στοιχείων, τα κίνητρα για την αναβολή της συνταξιοδότησης, η εισαγωγή δημογραφικών παραγόντων στην προσαρμογή των συνταξιοδοτικών παροχών και της ηλικίας συνταξιοδότησης παίζουν καθοριστικό ρόλο από την άποψη αυτή. Οι καλύτερες επιδόσεις σε αυτόν τον υποδείκτη είναι αυτές της Αιγύπτου και της Ινδονησίας, κυρίως χάρη στις αυξήσεις των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και στην εισαγωγή κεφαλαιοποιητικών στοιχείων στα συνταξιοδοτικά τους συστήματα. Στον πάτο της κλίμακας βρίσκονται η Σρι Λάνκα και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, δεδομένης της χαμηλής ηλικίας συνταξιοδότησης και της έλλειψης κινήτρων για την αναβολή της συνταξιοδότησης.

Ο τρίτος επιμέρους δείκτης του API αξιολογεί την επάρκεια των συνταξιοδοτικών συστημάτων, εξετάζοντας κατά πόσον παρέχουν επαρκές βιοτικό επίπεδο στην τρίτη ηλικία. Αυτό περιλαμβάνει τα επίπεδα παροχών, την κάλυψη του συνταξιοδοτικού συστήματος, την πρόσβαση σε χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και την ένταξη των ηλικιωμένων εργαζομένων στην αγορά εργασίας. Η Δανία και οι Κάτω Χώρες, που ηγούνται της κατάταξης επάρκειας, διαθέτουν ισχυρούς κεφαλαιακά χρηματοδοτούμενους δεύτερους και τρίτους πυλώνες. Στον πάτο της κατάταξης βρίσκονται αναδυόμενες αγορές, όπως το Ουζμπεκιστάν και το Λάος, όπου η κάλυψη του εργατικού δυναμικού εξακολουθεί να είναι συγκριτικά χαμηλή και μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν έχει ακόμη πρόσβαση σε χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. 

Συνδυάζοντας και τους τρεις επιμέρους δείκτες, τα συνολικά αποτελέσματα κυμαίνονται από 2,2 στη Δανία έως 4,7 στη Σρι Λάνκα. Η μη σταθμισμένη μέση βαθμολογία για το σύνολο των 75 χωρών είναι 3,6. Παρά τα μεταρρυθμιστικά μέτρα μεγάλης προβολής, τουλάχιστον στη Γαλλία, αυτή η συνολική βαθμολογία έχει βελτιωθεί ελάχιστα τα τελευταία χρόνια: οι συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις παραμένουν ένας αγώνας δρόμου ενάντια στη δημογραφική αλλαγή. Εξετάζοντας τους επιμέρους δείκτες, η επάρκεια (3,4) σημειώνει την καλύτερη βαθμολογία, ακολουθούμενη από τη βιωσιμότητα (3,7) και τις βασικές συνθήκες (4,0). Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι τα περισσότερα συνταξιοδοτικά συστήματα δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην ευημερία της σημερινής γενιάς συνταξιούχων από ό,τι στις μελλοντικές γενιές φορολογούμενων.

Πώς θα ήταν ένα “ιδανικό” συνταξιοδοτικό σύστημα; Η ανάλυσή μας δείχνει ότι ένα πιο βιώσιμο και επαρκές συνταξιοδοτικό σύστημα είναι εφικτό –εάν υπάρχει ένας ισχυρός πυλώνας κεφαλαιακής χρηματοδότησης. Ωστόσο, σε πολλές χώρες, οι συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις πρέπει να ξεκινήσουν με μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας. Χωρίς την αύξηση του αριθμού των ατόμων στην επίσημη αγορά εργασίας στις αναδυόμενες οικονομίες και την προώθηση της ένταξης των ηλικιωμένων εργαζομένων στην αγορά εργασίας στις βιομηχανικές οικονομίες, ακόμη και οι πιο καλοπροαίρετες συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις θα αποφέρουν πενιχρά αποτελέσματα.

Ενδιαφέρουσες επισημάνσεις (εν συντομία)

● Παγκόσμιος δείκτης εξάρτησης από τους ηλικιωμένους: μέχρι το 2050 αναμένεται να σκαρφαλώσει από το 15,1% σήμερα, στο 26,3% –το 2019 είχε προβλεφθεί αύξηση "μόνο" 25,3%.
● Οι νεότερες γενιές Υ και Ζ καλούνται να προνοήσουν οι ίδιες (ακόμη) περισσότερο για τα γηρατειά. Η δυσάρεστη αλήθεια είναι η εξής: πρέπει να εργαστούν περισσότερο, καθώς και να αποταμιεύσουν περισσότερο και με πιο εστιασμένο τρόπο.
● Η μη σταθμισμένη γενική βαθμολογία για όλα τα συνταξιοδοτικά συστήματα που μελετήθηκαν είναι 3,6, δηλαδή μόλις και μετά βίας ικανοποιητική. Σε σύγκριση με την τελευταία έκθεση το 2020, υπάρχει μόνο μια μικρή βελτίωση.
● Λίγες μόνο χώρες (όπως η Γαλλία ή η Κίνα) κατάφεραν να βελτιώσουν σημαντικά τη βαθμολογία τους μέσω μεταρρυθμίσεων. Η Γαλλία αποτελεί σχεδόν παράδειγμα του πολιτικού διλήμματος τέτοιων μεταρρυθμίσεων, καθώς ανατρέπει τη συνήθη πολιτική οικονομία: αντί να μοιράζονται παροχές σήμερα με αντάλλαγμα επιβολή επιβαρύνσεων αργότερα, απαιτούν επιβαρύνσεις σήμερα για να αποφύγουν περικοπές αργότερα.
● Εκτός από τις τεχνικές λεπτομέρειες, όπως τα επίπεδα και οι περίοδοι εισφορών, υπάρχει μια βασική προσαρμογή που πρέπει να γίνει για να φτάσουμε σε βιώσιμα και επαρκή συνταξιοδοτικά συστήματα και αφορά στην κοινωνική αξία της εργασίας. Η αυτοματοποίηση, η ψηφιοποίηση και η τεχνητή νοημοσύνη επιτρέπουν την καθολική πρόσβαση στην εκπαίδευση και, συνεπώς, φέρνουν νέες αντιλήψεις για την εργασία. Η διάλυση της άκαμπτης διχοτόμησης μεταξύ απασχόλησης και συνταξιοδότησης αφορά σήμερα μόνο λίγους προνομιούχους. Το συνταξιοδοτικό σύστημα του μέλλοντος ξεκινά με την επανεξέταση του κόσμου της εκπαίδευσης και της εργασίας για όλους.

Η πλήρης έκθεση της Allianz εδώ.

Ακολουθήστε την ασφαλιστική αγορά στο Google News