Η αυτόνομη οδήγηση είναι η τάση που θα αλλάξει όλα όσα γνωρίζουμε για τις μετακινήσεις, την οδήγηση, την ασφάλιση οχημάτων. Οι ειδικοί λένε ότι η τάση θα είναι απτή πραγματικότητα σε ορίζοντα το πολύ διετίας. Είμαστε έτοιμοι; Απαντήσεις στο ερώτημα αυτό αλλά και σε αρκετά ακόμα έδωσαν οι προσκεκλημένοι ομιλητές της Allianz, στην 9^η motor day.

Klaus-Peter Röhler : Οι ασφαλιστές έχουμε ρόλο

Καλώς ήρθατε στο… μέλλον! Θα είναι ευοίωνο, με λύσεις για τα προβλήματα της κίνησης και των πολλών και θανατηφόρων ατυχημάτων στο οδικό δίκτυο, ή δυσοίωνο, με περισσότερες επιπλοκές σε δικαστικές διαμάχες για τα οδικά ατυχήματα και με ανασφάλεια για εφαρμογές των οποίων δεν νιώθουμε ότι θα έχουμε τον απόλυτο έλεγχο; Τα αυτόνομα οχήματα φαίνεται ότι θα είναι έτοιμα πιο γρήγορα από ό,τι οι απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα που εγείρει η χρήση τους.

Ο κ. Klaus-Peter Röhler, Member of the Board της Allianz SE, υπογράμμισε στην αρχική του τοποθέτηση, στην έναρξη της εκδήλωσης για τους δημοσιογράφους, ότι η νέα πραγματικότητα της αυτόνομης οδήγησης θα έρθει μαζί με μια σειρά προκλήσεων για την κοινωνία, τις οικονομίες και τους ανθρώπους. Για να τις αντιμετωπίσουμε, τουλάχιστον σε επίπεδο ασφαλιστικής αγοράς, θα χρειαστούν νέα επιχειρηματικά μοντέλα και υπηρεσίες, στα οποία σημαντικό ρόλο θα έχει, όπως πάντα, και η εξασφάλιση κερδοφορίας.

Η ασφαλιστική αγορά θα χρειαστεί να δημιουργήσει πιο πολύπλοκα νέα προϊόντα και ταυτόχρονα να διασφαλίζει ότι οι πελάτες της εξακολουθούν να νιώθουν ασφαλείς. Για να το πετύχει αυτό, χρειάζονται σαφές νομικό και τεχνικό πλαίσιο και –εξίσου σημαντικό– μια προσέγγιση σε ευρωπαϊκό τουλάχιστον επίπεδο. Οι οδηγοί μετακινούνται και μετακινούνται βεβαίως και μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Επομένως, είναι απαραίτητη μια ενιαία αντιμετώπιση και ρύθμιση των ζητημάτων που εγείρονται. Απαραίτητη θα είναι φυσικά και η εμπιστοσύνη από μέρους των πολιτών. Το κλειδί για να κερδηθεί η εμπιστοσύνη στους νέους τρόπους μετακίνησης είναι η οδική ασφάλεια. Μόνο εάν παρέχεται ασφαλής και αξιόπιστη τεχνολογία θα εμπιστευτεί ο πελάτης τη νέα αγορά που θα διαμορφωθεί.

Σήμερα, διευκρίνισε ο κ. Röhler, υπάρχουν συγκεκριμένες και προδιαγεγραμμένες περιοχές κυκλοφορίας των αυτοκινούμενων οχημάτων, όμως σύντομα η κίνησή τους θα επεκταθεί στα οδικά δίκτυα. Θα χρειαστεί χρόνος και θα γίνουν και λάθη, από τα οποία οι ενδιαφερόμενοι θα μάθουν, για να διορθωθούν τα συστήματα στην αυτόνομη οδήγηση. Οι εποπτικές αρχές και οι ρυθμιστικοί φορείς αναγνωρίζουν την πολυπλοκότητα της αυτόνομης οδήγησης. Θα πρέπει να εξασφαλιστεί η δυνατότητα του οδηγού να μπορεί να πάρει αμέσως τον έλεγχο του οχήματος και να απενεργοποιεί το αυτόματο σύστημα.

Ατυχήματα θα συμβούν. Οι ασφαλιστές έχουν προφανέστατα ρόλο, αλλά για να μπορέσουν να δώσουν ασφαλιστικές καλύψεις, πρέπει πρώτα να λυθούν συγκεκριμένα ζητήματα:

– Η ασφαλιστική αγορά χρειάζεται συνεχή ανατροφοδότηση και ανανέωση της πληροφορίας από τους κατασκευαστές των αυτόνομων οχημάτων και διευκολύνσεις για την ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων μερών, ειδικά ως προς τα ατυχήματα. Η ανταλλαγή πληροφοριών θα πρέπει να γίνεται προφανώς και διασυνοριακά στην Ευρώπη.

– Η πρόσβαση στα δεδομένα των οχημάτων θα πρέπει να γίνεται σε ένα ξεκάθαρο καθεστώς. Θα πρέπει να μπορεί να γίνει ακριβής αναπαράσταση όλων των ατυχημάτων, αλλά ταυτόχρονα να προστατεύονται τα δεδομένα των ατόμων με βάση την ισχύουσα σχετική νομοθεσία. Ο οδηγός θα πρέπει να μπορεί να αποφασίσει ελεύθερα σε ποιον, με ποιους όρους και για ποιο σκοπό μπορούν να διαμοιράζονται τα δεδομένα του. Ίσως κριθεί απαραίτητη η θέσπιση ενός Data trustee. Γεγονός είναι ότι η κοινωνία έχει δικαίωμα να γνωρίζει πόσο συχνά η αυτόνομη οδήγηση μπορεί να ευθύνεται για ατυχήματα ή προβλήματα.

– Το καθεστώς αστικής ευθύνης θα πρέπει να είναι ορισμένο και ξεκάθαρο. Σήμερα, η αστική ευθύνη βαρύνει τον οδηγό του οχήματος. Στη νέα πραγματικότητα που θα διαμορφωθεί ποιος θα φέρει την ευθύνη; Ο Κατασκευαστής; Ο Οδηγός; Ο Ιδιοκτήτης του οχήματος;

– Τέλος, ζητήματα εγείρονται και ως προς το πώς θα διαχειριστεί η αγορά την ευθύνη προϊόντος, εφόσον αυτή διαπιστώνεται για τα αυτοκινούμενα οχήματα σε περίπτωση τραυματισμού των ιδιοκτητών τους.

Το επόμενο βήμα, λοιπόν, θα πρέπει να είναι στη νομική και εποπτική διευθέτηση των ζητημάτων που ανακύπτουν από τη χρήση των αυτόνομων οχημάτων και φαίνεται ότι χώρες όπως η Βρετανία και η Γερμανία κινούνται ήδη προς τη σωστή κατεύθυνση.

Νιώθει ο κόσμος ανασφάλεια με την εξέλιξη της αυτόνομης οδήγησης;

Αυτόματη, αυτοματοποιημένη και υποβοηθούμενη οδήγηση

Στη συζήτηση που ακολούθησε, στο πάνελ των προσκεκλημένων ομιλητών*, δόθηκαν απαντήσεις αλλά διατυπώθηκαν και ορισμένοι, αναπάντητοι για την ώρα, προβληματισμοί.

Η εμπειρία της μακράς πορείας της ανθρωπότητας στην εξέλιξη και την πρόοδο δείχνει πως, συνήθως, ο άνθρωπος για να επιθυμήσει κάτι πρέπει πρώτα να το έχει δει. Κυρίως, όμως, πρέπει να το κατανοήσει. Τι σημαίνει αυτοκινούμενα οχήματα και ποια είναι η διαφορά μεταξύ της υποβοηθούμενη οδήγησης και της αυτόνομης οδήγησης;

Η ορολογία δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρη ακόμα στους καταναλωτές. Υποβοηθούμενη οδήγηση (driver assistance), τεχνολογία που χρησιμοποιείται σε οχήματα σήμερα, σημαίνει ότι ο άνθρωπος οδηγεί ενώ υποστηρίζεται από συστήματα του αυτοκινήτου που κάνουν την οδήγηση πιο ξεκούραστη. Στην αυτοματοποιημένη οδήγηση (driving automation) το όχημα αναλαμβάνει την οδήγηση, όμως ο οδηγός μπορεί να ανακτήσει τον έλεγχο οποιαδήποτε στιγμή. Στο πλήρως αυτοκινούμενο όχημα (autonomous car) το αυτοκίνητο θα αναλαμβάνει όλη την οδήγηση, ενώ ο οδηγός, σαν απλός επιβάτης, θα μπορεί να… παρακολουθεί την αγαπημένη του ταινία σε πλατφόρμα.

Όλα τα παραπάνω θα πρέπει να είναι απολύτως ξεκάθαρα και κατανοητά από τους οδηγούς. Πρέπει να γνωρίζει ο οδηγός μέχρι ποιο σημείο είναι αυτοματοποιημένο το σύστημα, πότε οδηγεί το αυτοκίνητο και πότε παρεμβαίνει εκείνος. Πρέπει επίσης να εξασφαλίζεται επαρκές διάστημα προειδοποίησης, όταν θα χρειαστεί να παρέμβει και να αναλάβει ο ίδιος τον έλεγχο. Αυτό είναι ένα σημείο στο οποίο οι ερευνητές και οι τεχνικοί δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα.

Η έρευνα και οι προκαταλήψεις της κοινωνίας

Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η έρευνα στο σχετικό πεδίο; Οι ειδικοί απαντούν ότι η κυκλοφορία αυτόνομων οχημάτων, δεν θα ξεκινήσει όσο άμεσα θα θέλαμε. Χρειάζονται ακόμα κάποια στάδια έρευνας από τις εταιρείες και την αυτοκινητοβιομηχανία. Υπάρχουν ακόμα αναπάντητα ερωτήματα ως προς τα δεδομένα, τους αλγόριθμους ΑΙ και τις δοκιμές.

Θα έχουμε στα χέρια μας απόλυτες απαντήσεις πριν κυκλοφορήσουν αυτά τα οχήματα ή κάποια ζητήματα θα δοκιμαστούν στους δρόμους;

Ποιο είναι το όριο της ανοχής της κοινωνίας σε πιθανά ατυχήματα που θα έχουν προκληθεί από αυτοκινούμενα οχήματα;

Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε να εξαλείψουμε απόλυτα τον κίνδυνο –αυτός ενυπάρχει φυσικά και όταν οδηγεί το όχημα ο άνθρωπος. Ωστόσο, οι ερευνητές παρατηρούν ότι οι άνθρωποι, ενώ δέχονται ευκολότερα το δικό τους λάθος, δεν αποδέχονται εύκολα το λάθος της μηχανής. Σε περίπτωση ενός ατυχήματος, ο άνθρωπος αμέσως διερωτάται αν ήταν πρόβλημα του μηχανήματος. Υπάρχει, επομένως, η πιθανότητα, οι κοινωνίες να μη θέλουν τα αυτοκινούμενα οχήματα, εάν τα κρίνουν επικίνδυνα. Η αντίδραση των Ευρωπαίων πολιτών στα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα αναφέρεται ως μια πολύ χρήσιμη πληροφορία για τους ερευνητές της συμπεριφοράς ως προς την αποδοχή των νέων τεχνολογιών στην καθημερινότητά μας. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό εάν τα αυτοκινούμενα οχήματα θα χρησιμοποιηθούν σε πρώτο στάδιο στις ιδιωτικές μετακινήσεις των πολιτών ή για να καλύψουν ανάγκες στη δημόσια μετακίνηση. Όταν ο πολίτης βλέπει να καλύπτονται ανάγκες της καθημερινότητάς του, όπως για παράδειγμα η ενίσχυση της συχνότητας κυκλοφορίας ΜΜΜ, είναι πιο δεκτικός στην αλλαγή. Ένα ακόμα ενδιαφέρον εύρημα ως προς τη συμπεριφορά των οδηγών που συναντούν αυτοκινούμενο όχημα στο δρόμο τους είναι ο εκνευρισμός που τους προκαλεί η χαμηλή του ταχύτητα. Θα πρέπει να οριοθετηθούν συγκεκριμένες περιοχές, όπου θα γίνεται η χρήση αυτών των οχημάτων; Είναι μια πιθανότητα που εξετάζεται, όπως και η πιθανή υποχρεωτικότητα ή μη της χρήσης αυτών των οχημάτων.

Οι προβλέψεις της αγοράς είναι ότι η συζήτηση περί υποχρεωτικότητας είναι πολύ μακρινή και σίγουρα σε αυτήν θα υπεισέλθουν παράγοντες όπως το περιβάλλον των μεγαλουπόλεων, σε αντιδιαστολή με την κίνηση σε ημιαστικές και άλλες περιοχές. Μας αρέσει η οδήγηση και αυτό δεν θα αλλάξει στο μέλλον, μας αρέσει όμως εξίσου και το μποτιλιάρισμα;

Τέλος, σε κοινωνικό επίπεδο, θα πρέπει να γίνει και η συζήτηση που θα αφορά στις εργασιακές αλλαγές. Τα αυτοκινούμενα οχήματα μοιραία θα φέρουν αλλαγές και στην κάλυψη θέσεων εργασίας. Επαγγέλματα όπως οδηγοί ΜΜΜ ενδεχομένως να πιεστούν, ωστόσο, θα είναι δυνατόν να γίνει ανακατεύθυνση ανθρώπων σε νέες θέσεις εργασίας, στους τομείς της έρευνας και της ανάπτυξης, που απαιτούν βέβαια μεγαλύτερη εκπαίδευση αλλά είναι και περισσότερο ελκυστικοί.

Τα διλήμματα των ασφαλιστών

Πώς θα ασφαλίζονται αυτά τα συστήματα στο μέλλον; Όταν κυκλοφορήσουν στους δρόμους τα αυτοκινούμενα οχήματα θα έχει περιοριστεί λογικά και ο κίνδυνος, μετά από τόσες δοκιμές και με τη βοήθεια της έρευνας που θα έχει προηγηθεί. Η δουλειά του ασφαλιστή παραμένει να εξασφαλίσει την πρόληψη και την προστασία. Ωστόσο, ο τρόπος που αυτό θα γίνεται θα αλλάξει, καθώς πλέον μπαίνει ένας νέος παίκτης στην εξίσωση, το αυτοκίνητο.

Ποιος έχει την ευθύνη; Αυτό θα είναι το κρίσιμο ερώτημα στην ασφάλιση οχημάτων την επόμενη ημέρα. Όχι όμως και το μόνο… Η ασφαλιστική αγορά θα πρέπει να αντιμετωπίσει μια σειρά ακόμα ζητημάτων, όπως το αν θα υπάρξει πρόβλεψη για ενιαία συμβόλαια στην Ευρώπη για τα αυτοκινούμενα οχήματα, πώς θα αντιμετωπίσει την είσοδο στον χώρο της ασφάλισης εταιρειών κατασκευής οχημάτων (βλ.Tesla), τους στόλους οχημάτων και το διαφορετικό καθεστώς ιδιοκτησίας και χρήσης που φέρνουν οι νέες πρακτικές στη μετακίνηση, όπως η Uber.

Για το μόνο που η αγορά έχει απόλυτη απάντηση είναι ποιος θα πρέπει να ορίζει τη δυνατότητα πρόσβασης των ασφαλιστικών εταιρειών στις πληροφορίες σχετικά με τα οχήματα και αυτός είναι ο Οδηγός. Η ασφαλιστική αγορά υποστηρίζει ότι είναι απολύτως απαραίτητη η διαφάνεια στη χρήση των στοιχείων.

Αν χρειάζεται να εξαχθεί ένα συμπέρασμα από όλον τον προβληματισμό γύρω από την αυτοματοποιημένη οδήγηση, αυτό ας είναι το εξής: όπως και σε όλους τους υπόλοιπους τομείς, θα πρέπει να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί, ώστε η ανάγκη και η επιθυμία μας για γρήγορη ανάπτυξη της τεχνολογίας να μην οδηγήσει σε υπονόμευση της ασφάλειας. Οι ασφαλιστές έχουν εξ αντικειμένου το συμφέρον να εργαστούν για να το διασφαλίσουν αυτό.

*Στο πάνελ συμμετείχαν: ο Dr. –Ing. S.Nitsche – BMW AG, η Dr. –Ing. M.Ruf – Fraunhofer Institute, η κα A. Von Rolbeck – ZF Mobility Solutions, ο κ. M.Avery – Thatcham Research, ο Dr. Ch. Hecht – ADAC e.V. και από τις Allianz Versicherungs AG και Allianz Center for Technology αντίστοιχα, οι κ.κ. J.Haug και Dr. Ch. Lauterwasser

Αμαλία Ρουχωτά

Ακολουθήστε την Ασφαλιστική Αγορά στο Google News