19.800 άτομα εκτιμάται ότι σκοτώθηκαν πέρυσι στην Ευρώπη σε τροχαία ατυχήματα, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά αριθμητικά στοιχεία για τους θανάτους από τροχαία ατυχήματα το 2021 που δημοσίευσε στις 28 Μαρτίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πρόκειται για αύξηση κατά 1.000 θανάτους (+5%) σε σχέση με το 2020, αλλά εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει σχεδόν 3.000 (-13%) λιγότερους θανάτους σε σύγκριση με την περίοδο πριν από την πανδημία το 2019. Ο γενικός στόχος είναι να μειωθεί κατά το ήμισυ ο αριθμός των θανάτων έως το 2030. Σε όλη την ΕΕ, την τελευταία δεκαετία σημειώθηκε μείωση κατά 36%.

57 θάνατοι από τροχαία ατυχήματα ανά εκατομμύριο κατοίκους καταγράφηκαν το 2021 στην Ελλάδα, αριθμός σημαντικά πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Έχοντας καταγράψει τη μεγαλύτερη πτωτική τάση (54%) στην ΕΕ την τελευταία δεκαετία, οι θάνατοι από τροχαία ατυχήματα στη χώρα μας αυξήθηκαν κατά 5% από το 2020 έως το 2021. Σε σύγκριση με το προ πανδημίας έτος 2019, ο αριθμός μειώθηκε κατά 12% το 2021, με ρυθμό παρόμοιo με τον μέσο όρο της ΕΕ.

Η επίτροπος Μεταφορών, κα Αντίνα Βαλεάν, με αφορμή τη δημοσίευση των στοιχείων, δήλωσε τα εξής: «Καθώς τα επίπεδα της κυκλοφορίας επανέρχονται στην ομαλότητα, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι δεν θα επιστρέψουμε στους προ της πανδημίας αριθμούς θανάτων στους δρόμους μας. Σε επίπεδο ΕΕ, θα προσπαθήσουμε, μέσω χρηματοδότησης, νομοθεσίας και προβολής, να συμβάλουμε στην υλοποίηση του «ασφαλούς συστήματος» ασφαλέστερων υποδομών, ασφαλέστερων οχημάτων, ασφαλέστερης χρήσης του οδικού δικτύου και καλύτερης περίθαλψης μετά από τροχαίο ατύχημα. Ωστόσο, αυτό αποτελεί κοινή ευθύνη με τα κράτη μέλη, τη βιομηχανία και τους χρήστες του οδικού δικτύου. Κανείς θάνατος και σοβαρός τραυματισμός στους δρόμους μας δεν είναι αναπόφευκτος.»

Αντιφατική εικόνα στους δρόμους της ΕΕ

Στο σύνολο της ΕΕ, οι θάνατοι από τροχαία ατυχήματα το 2021 αυξήθηκαν κατά 5 % σε σχέση με το προηγούμενο έτος, αν και οι συγκρίσεις με το 2020 επηρεάζονται έντονα από τα πρότυπα των επιπέδων κυκλοφορίας σε κάθε χώρα κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Μεταξύ του 2019 και του 2020, ο αριθμός των θανάτων από τροχαία δυστυχήματα μειώθηκε κατά 17%.

Η συνολική κατάταξη [1] των χωρών όσον αφορά το ποσοστό θανάτων από τροχαία ατυχήματα δεν έχει αλλάξει σημαντικά: οι ασφαλέστεροι δρόμοι βρίσκονται στη Σουηδία (18 θάνατοι ανά εκατομμύριο κατοίκων), ενώ η Ρουμανία (93/εκατομμύριο) ανέφερε το υψηλότερο ποσοστό το 2021. Ο μέσος όρος της ΕΕ ήταν 44 θάνατοι από τροχαία ατυχήματα ανά εκατομμύριο κατοίκων.

Με βάση τα προκαταρκτικά στοιχεία, εννέα κράτη μέλη (Δανία, Γερμανία, Ιρλανδία, Κύπρος, Λιθουανία, Μάλτα, Πολωνία, Πορτογαλία και Σουηδία) κατέγραψαν τον χαμηλότερο μέχρι σήμερα αριθμό θανάτων από τροχαία ατυχήματα το 2021.

Σε σύγκριση με το προ πανδημίας έτος 2019, οι θάνατοι από τροχαία ατυχήματα το 2021 μειώθηκαν κατά 13%, οι δε μεγαλύτερες μειώσεις, που υπερβαίνουν το 20%, σημειώθηκαν στη Δανία, το Βέλγιο, την Πορτογαλία, την Πολωνία και τη Λιθουανία. Αντίθετα, την τελευταία διετία, η Λετονία, η Σλοβενία και η Φινλανδία σημείωσαν αύξηση του αριθμού των θανάτων από τροχαία ατυχήματα.

Ομάδες που επηρεάζονται περισσότερο

Τα διαθέσιμα στοιχεία για το 2020 [2] παρέχουν πληροφορίες σχετικά με το είδος των χρηστών του οδικού δικτύου που εμπλέκονται σε θανατηφόρες συγκρούσεις και τις τοποθεσίες τους και εμφανίζουν το φύλο και την ηλικία των θυμάτων.

Συνολικά, το 52% των θανάτων από τροχαία ατυχήματα σημειώθηκε σε αγροτικές οδούς, έναντι 40% στις αστικές περιοχές και 8% σε αυτοκινητοδρόμους. Οι επιβαίνοντες σε αυτοκίνητα (οδηγοί και επιβάτες) αντιπροσώπευαν το 43% του συνόλου των θανάτων από τροχαία ατυχήματα, ενώ οι πεζοί αντιπροσώπευαν το 20%, οι χρήστες μηχανοκίνητων δίκυκλων (μοτοσικλέτες και μοτοποδήλατα) το 18% και οι ποδηλάτες το 10% του συνόλου των θανάτων.

Στις αστικές περιοχές, το σχήμα είναι πολύ διαφορετικό, καθώς οι πεζοί (37%) αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο ποσοστό θυμάτων. Δεδομένου ότι οι χρήστες μηχανοκίνητων δικύκλων αποτελούν το 18% και αυξάνεται ο αριθμός των θανάτων ποδηλατών (14%), αυτό σημαίνει ότι σχεδόν το 70% των συνολικών θανάτων σε αστικές περιοχές αφορά ευάλωτους χρήστες του οδικού δικτύου.

Οι άνδρες ευθύνονταν για τρεις στους τέσσερις θανάτους από τροχαία ατυχήματα (77%). Οι ηλικιωμένοι (65+) αντιπροσώπευαν πάνω από το ένα τέταρτο του συνόλου των θανάτων (28%), αν και αναλογικά περισσότεροι νέοι χάνουν τη ζωή τους στους δρόμους. Ενώ το 12% των νεκρών στους δρόμους της ΕΕ ήταν ηλικίας μεταξύ 18 και 24 ετών, αυτή η ηλικιακή ομάδα αντιπροσωπεύει μόνο το 7% του πληθυσμού της ΕΕ. Επομένως, τα στατιστικά στοιχεία αποδεικνύουν ότι οι νέοι είναι πιθανότερο να εμπλακούν σε θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα.

Ιστορικό

Η ΕΕ έχει θέσει στόχο για μείωση κατά 50 % των θανάτων από τροχαία ατυχήματα – και, για πρώτη φορά, για μείωση και των σοβαρών τραυματισμών – έως το 2030. Αυτοί οι στόχοι καθορίστηκαν στο στρατηγικό σχέδιο δράσης για την οδική ασφάλεια και στο πλαίσιο πολιτικής της ΕΕ για την οδική ασφάλεια για την περίοδο 2021-2030 της Επιτροπής, στα οποία επίσης προβλέπονται σχέδια οδικής ασφάλειας που αποσκοπούν στην επίτευξη έως το 2050 του στόχου να μην σημειώνεται κανένας θάνατος από τροχαία ατυχήματα («όραμα μηδενικών απωλειών»). Προς τούτο, καθορίστηκαν βασικοί δείκτες επιδόσεων όσον αφορά τα ασφαλή οχήματα, το ασφαλές οδικό και παρόδιο δίκτυο, την ασφαλή χρήση του οδικού δικτύου, συμπεριλαμβανομένης της τήρησης ασφαλούς ταχύτητας, της νηφάλιας οδήγησης, της πρόληψης των παραγόντων που προκαλούν διάσπαση της προσοχής κατά την οδήγηση και της χρήσης της ζώνης ασφαλείας και του προστατευτικού εξοπλισμού, καθώς και την ταχεία και αποτελεσματική περίθαλψη μετά από τροχαίο ατύχημα.

Τα πρώτα αποτελέσματα όσον αφορά τους βασικούς δείκτες επιδόσεων θα παρουσιαστούν στη διάσκεψη αποτελεσμάτων για την οδική ασφάλεια της ΕΕ στις 18 Οκτωβρίου 2022. Σε αυτή τη διετή εκδήλωση συμμετέχουν υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, η κοινωνία των πολιτών και επαγγελματίες του τομέα της οδικής ασφάλειας, προκειμένου να αξιολογήσουν την κατάσταση της οδικής ασφάλειας στην ΕΕ και να εξετάσουν τα επόμενα βήματα που είναι αναγκαία για να επιτευχθεί το «όραμα μηδενικών απωλειών».

Η οδική ασφάλεια αποτελεί επίσης βασικό στοιχείο των πρόσφατων πρωτοβουλιών πολιτικής της ΕΕ για την κινητικότητα, συμπεριλαμβανομένης της στρατηγικής για βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα, της πρότασης της Επιτροπής για αναθεώρηση του κανονισμού ΔΕΔ-Μ και του πλαισίου αστικής κινητικότητας.

Η ΕΕ πρωτοστατεί στη δεύτερη δεκαετία δράσης για την οδική ασφάλεια, η οποία κηρύχθηκε από τον ΟΗΕ για την περίοδο 2021-2030 τον Αύγουστο του 2020.