-95% η παραγωγή ασφαλίστρων στα ενοικιαζόμενα οχήματα

Covid-19: Οι επιπτώσεις στην ασφάλιση ενοικιαζόμενων οχημάτων

Ο τομέας της οικονομίας που κράτησε την Ελλάδα στον καιρό της κρίσης, ο τουρισμός, έχει αδιαμφησβήτητα δεχτεί το μεγαλύτερο πλήγμα από την πανδημία Covid-19 και το συνεπακόλουθο lockdown.
Οι επιπτώσεις σε αυτόν τον τόσο δυναμικό τομέα της ελληνικής οικονομίας επηρεάζουν αλυσιδωτά και πολλούς ακόμα τομείς που άμεσα ή έμμεσα εξαρτώνται από αυτόν, μεταξύ των οποίων και την ασφάλιση. Και αν για κάποιους ασφαλιστικούς κλάδους οι επιπτώσεις, στην παραγωγή τουλάχιστον, δεν είναι άμεσα ορατές, για τον κλάδο των ενοικιαζόμενων οχημάτων δεν συμβαίνει το ίδιο, καθώς η ασφάλισή τους ξεκινούσε συνήθως τον μήνα Απρίλιο και κορυφωνόταν στους καλοκαιρινούς μήνες.

Tης Δήμητρας Καζάντζα

Η δυναμική του κλάδου ενοικιαζόμενων

Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Τουριστικών Επιχειρήσεων Ενοικιάσεως Αυτοκινήτων Ελλάδος (ΣΤΕΕΑΕ), στην ελληνική αγορά δραστηριοποιούνται 2.000 επιχειρήσεις, που απασχολούν περίπου 20.000 εργαζόμενους. Πρόκειται είτε για πολύ μεγάλα γραφεία ενοικιάσεως, ως επί το πλείστον πολυεθνικές φίρμες, με στόλο που ξεκινά από 3.500 και μπορεί να ξεπερνά τα 5.000 οχήματα, είτε για μικρότερα γραφεία που διαθέτουν 100-250 αυτοκίνητα.

Συνολικά, ο κλάδος αριθμεί 165.000 αυτοκίνητα, εκ των οποίων τα 140.000 ανήκουν στα μέλη του ΣΤΕΕΑΕ (87 τον αριθμό). Βεβαίως τα αυτοκίνητα αυτά δεν καλύπτουν μόνο τις τουριστικές ανάγκες, καθώς ένα αρκετά μεγάλο κομμάτι τους αφορά ενοικιάσεις leasing, οι οποίες, σε πρώτη φάση τουλάχιστον, δεν δείχνουν να επηρεάζονται και τόσο από το lockdown.

Πέρα από τα αυτοκίνητα, υπάρχει επίσης ένας αρκετά μεγάλος αριθμός δίκυκλων αλλά και τετράτροχων μοτοσυκλετών (οι γνωστές μας “γουρούνες”), που επίσης διατίθενται προς ενοικίαση κατά τη διάρκεια της τουριστικής σεζόν.

Η υποχρεωτική ασφάλιση βρίσκει το νόημά της, αλλά ο κίνδυνος δεν είναι επιθυμητός

Η ασφάλιση αποτελεί έναν σημαντικό κρίκο στην αλυσίδα της δραστηριότητας των γραφείων ενοικιαζόμενων οχημάτων. Μάλιστα, η υποχρεωτικότητα της ασφάλισης αστικής ευθύνης (υλικές ζημιές και σωματικές βλάβες τρίτων), βρίσκει εδώ το απόλυτο νόημά της, καθώς τα οχήματα αυτά, λόγω της χρήσης τους, έχουν συχνά αρκετές ζημιές. Ακριβώς αυτό, όμως, η συχνότητα των ζημιών, είναι που κάνει την ασφάλιση ενοικιαζόμενων οχημάτων έναν μη επιθυμητό κίνδυνο για τις ασφαλιστικές εταιρείες.

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία (Στατιστική Επετηρίδα ΕΑΕΕ 2018) ο δείκτης ζημιών για τα ενοικιαζόμενα ΕΙΧ ήταν 60,11% για το σύνολο των καλύψεων και στο 64,84% για την κάλυψη Αστικής Ευθύνης. Αντίστοιχα, στις ενοικιαζόμενες μοτοσυκλέτες, ο δείκτης ζημιών για το σύνολο των καλύψεων ήταν της τάξης του 94,34% και έφτανε στο επίσης δυσθεώρητο 98,87% στον κλάδο αστικής ευθύνης.

Βεβαίως, οι περισσότερες ασφαλιστικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο αυτοκινήτου διαθέτουν και πακέτα ασφάλισης ενοικιαζόμενων οχημάτων, άλλες με μικρότερη και άλλες με μεγαλύτερη παραγωγή. Αναφέρουμε ενδεικτικά τις: Εθνική, ERGO, Euroins, Interamerican, Ιντερσαλόνικα, Υδρόγειο, κ.ά. Προσπαθούν, ωστόσο, τόσο οι ίδιες όσο και οι συνεργαζόμενοι ασφαλιστικοί διαμεσολαβητές να κρατήσουν τον δείκτη ζημιών όσο πιο χαμηλά γίνεται, με ένα πιο αυστηρό underwriting.

Κάποιες, για παράδειγμα, έχουν “κλειδώσει” κάποιους ταχυδρομικούς κωδικούς και στις συγκεκριμένες περιοχές προσφέρουν μεν την ασφάλιση, αλλά με πολύ ακριβό τιμολόγιο. Κάποιες δεν ασφαλίζουν τετράτροχες μοτοσυκλέτες, ενώ άλλες εξετάζουν το προφίλ των γραφείων ενοικιάσεως και σε τι πελάτες επιλέγουν να ενοικιάζουν τα οχήματά τους. Κάποια γραφεία, που προτιμούν οικογένειες ή μεγαλύτερης ηλικίας άτομα, που είναι πιο συντηρητικοί και προσεκτικοί στην οδήγηση, σαφώς και προτιμώνται.

Το οξύμωρο, βεβαίως, είναι ότι οι λόγοι ανταγωνισμού που κρατούν το ασφάλιστρο γενικότερα χαμηλό στον κλάδο αυτοκινήτου ισχύουν και για τα ενοικιαζόμενα (το ασφάλιστρό τους κυμαίνεται από 95-105 ευρώ, όταν το 2011 ήταν 280 ευρώ). Αρκετά είναι τα στελέχη της αγοράς που χρόνια τώρα διαμαρτύρονται για το πτωχευτικό, όπως το χαρακτηρίζουν, ασφάλιστρο στον κλάδο αυτοκινήτου. Πολλοί ασφαλιστικοί διαμεσολαβητές συμφωνούν μαζί τους, διαμαρτυρόμενοι και για έναν ακόμα λόγο: το υψηλό δικαίωμα συμβολαίου, που κυμαίνεται από 20% έως και 32%, ανάλογα με την εταιρεία.

Συμπληρωματικές καλύψεις & τιμολόγιο ακινησίας

Εκτός της υποχρεωτικής από τον νόμο ασφάλισης το βασικό πακέτο ασφάλισης ενός ενοικιαζόμενου οχήματος μπορεί να περιλαμβάνει και συμπληρωματικές καλύψεις, με ή χωρίς απαλλαγές (όπως φροντίδα ατυχήματος, οδική βοήθεια, νομική προστασία, κλοπή, φωτιά), οι οποίες διαφέρουν ανάλογα με την εταιρεία.

Επιπλέον, λόγω της εποχικότητας, στα οχήματα αυτά προσφέρεται συνήθως και ένα τιμολόγιο ακινησίας (ένα ελάχιστο ασφάλιστρο που μπορεί να κυμαίνεται από 3,5-5,00 ευρώ και την προϋπόθεση το όχημα να μην μετακινηθεί), το οποίο μετατρέπεται σε κανονικό ασφαλιστήριο όταν ξεκινά η τουριστική σεζόν και έχουν οι ιδιοκτήτες τους καλύτερη εικόνα των κρατήσεων.

Τα ασφαλιστήρια συμβόλαια ενοικιαζόμενων οχημάτων μπορεί να είναι 3μηνης, 4μηνης, 5μηνης ή εξάμηνης διάρκειας. Η ζήτηση αλλά και οι εκπτώσεις που δίνουν οι εταιρείες καθορίζουν και τη διάρκεια αυτών των ασφαλιστηρίων. Υπάρχουν νησιά, όπως η Κρήτη, που η σεζόν αρχίζει τον Απρίλιο, με το Πάσχα των Καθολικών, ή και νωρίτερα, και τελειώνει τον Οκτώβρη, και άλλες που διαρκεί πολύ λιγότερο. Για 6μηνης διάρκειας συμβόλαια και σε συνδυασμό με το πλήθος των ασφαλιζόμενων οχημάτων οι εταιρείες δίνουν μεγαλύτερες εκπτώσεις, απ’ ό,τι για μικρότερης. Αυτά μέχρι πέρυσι…

-95% η παραγωγή ασφαλίστρων στα ενοικιαζόμενα

Φέτος, με την πανδημία και το lockdown, όπως είναι φυσικό, όλα αυτά ανατράπηκαν.
Στελέχη ασφαλιστικών εταιρειών, αλλά και ασφαλιστικοί διαμεσολαβητές που δραστηριοποιούνται στον κλάδο ασφάλισης ενοικιαζόμενων, κάνουν λόγο για μείωση της παραγωγής τους που μπορεί να φτάνει και το 95%, σε σχέση με πέρυσι!

Τώρα, τι ύψους ήταν αυτή η παραγωγή τα προηγούμενα χρόνια κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με σαφήνεια. Κι αυτό γιατί η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών δεν διαθέτει συνολικά στατιστικά στοιχεία για τα ενοικιαζόμενα οχήματα, καθώς στις εταιρείες που συμμετέχουν στην έρευνα που διεξάγει ετησίως δεν συμμετέχουν η Ιντερσαλόνικα και οι 600 περίπου ΕΠΥ, που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά (η προσπάθεια Μαζαράκη να δίνουν και αυτές οι εταιρείες στοιχεία στην ΕΑΕΕ δεν βρήκε φαίνεται, συνεχιστές). Το Πληροφοριακό Κέντρο του Υπουργείου Μεταφορών, από την άλλη, δίνει το σύνολο των επιβατηγών ΙΧ και το σύνολο των μοτοσυκλετών, χωρίς όμως να κάνει διάκριση σε ενοικιαζόμενα. Ο Σύνδεσμος Τουριστικών Επιχειρήσεων Ενοικιάσεως Αυτοκινήτων Ελλάδος δεν δίνει στοιχεία για τις μοτοσυκλέτες που διατίθενται προς ενοικίαση, ενώ όπως ήδη αναφέραμε μόνο ένα μέρος των αυτοκινήτων αυτών καλύπτει τις τουριστικές ανάγκες. Οι ίδιες οι εταιρείες, τέλος, που θα μπορούσαν να δώσουν πιο έγκυρα στοιχεία για το ύψος της παραγωγής τους και το πλήθος των αυτοκινήτων που ασφαλίζουν, δεν το κάνουν –πλην εξαιρέσεων–, στο όνομα ενός κακώς εννοούμενου ανταγωνισμού. Και λέμε «κακώς εννοούμενου», γιατί στην πραγματικότητα η μη δημοσιοποίηση στοιχείων δεν ωφελεί κανέναν και πρωτίστως τις ίδιες τις εταιρείες. Πόσες φορές δεν έχει δυσαρεστηθεί η αγορά από πηχυαίους τίτλους, του τύπου: «Αύξηση φωτιά στα ασφάλιστρα»; Τι στοιχεία, όμως, δίνει που να δικαιολογούν αυτές τις αυξήσεις και να εξηγούν στον καταναλωτή γιατί είναι επιβεβλημένες;

Και για να επανέλθουμε στα ενοικιαζόμενα οχήματα, γεγονός αναμφισβήτητο είναι ότι τα νέα συμβόλαια τον μήνα Απρίλιο ήταν ελάχιστα, και αφορούσαν σχεδόν αποκλειστικά σε leasing.

Lockdown διαρκείας;

Με μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες ενοικιάσεως διεθνώς, τη Hertz, να μπαίνει σε «πτωχευτική διαδικασία αναδιάρθρωσης σε λειτουργία» του Chapter 11 για την ίδια και τις θυγατρικές της σε Αμερική και Καναδά, οι επιπτώσεις της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων στον κλάδο ενοικιαζόμενων είναι κάτι περισσότερο από προφανείς. Και μπορεί η Autohellas, η οποία εκμεταλλεύεται το σήμα της Hertz στην Ελλάδα και σε 7 χώρες στην περιοχή των Βαλκανίων, να ανακοινώνει ότι η εξέλιξη αυτή δεν την επηρεάζει, γεγονός πάντως είναι ότι πολλά γραφεία που δραστηριοποιούνται στον ελληνικό χώρο επηρεάζονται, με ό,τι αυτό σημαίνει για την παραγωγή ασφαλίστρων.

Από συζητήσεις που είχαμε τόσο με στελέχη ασφαλιστικών εταιρειών όσο και με ασφαλιστικούς πράκτορες που ασχολούνται με τον κλάδο, προκύπτει ότι πολλά γραφεία ενοικιάσεως προτίμησαν όσο διάστημα διαρκεί το lockdown να καταθέσουν πινακίδες, παρόλο που αρκετές ασφαλιστικές εταιρείες έχουν παρατείνει το τιμολόγιο ακινησίας μέχρι τέλος Ιουνίου, οπότε και αναμένεται να αρθούν, εκτός δυσάρεστων εκπλήξεων, τα περιοριστικά μέτρα. Πολλοί, μάλιστα, σκέφτονται σοβαρά να μην ανοίξουν καθόλου τα γραφεία τους φέτος. Πρώτον, γιατί η ζήτηση αναμένεται να είναι μικρότερη, δεύτερον γιατί οι προϋποθέσεις και τα πρωτόκολλα που πρέπει να ακολουθούνται για την προστασία από τον κορωνοϊό περιπλέκουν τα πράγματα και ανεβάζουν ακόμα περισσότερο το κόστος λειτουργίας τους.

«Για κάποιους είναι πιο ζημιογόνο να λειτουργήσουν, παρά να παραμείνουν κλειστοί», μας λέει στέλεχος γραφείου διαμεσολάβησης με μεγάλο χαρτοφυλάκιο στην ασφάλιση ενοικιαζόμενων οχημάτων. Την ίδια στιγμή, κανείς δεν ξέρει πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα και για όσες επιχειρήσεις αποφασίσουν να λειτουργήσουν. Θα καταφέρουν να παραμείνουν βιώσιμες; Η άρση των περιοριστικών μέτρων θα σημάνει πράγματι αφίξεις τουριστών και επανεκκίνηση της τουριστικής βιομηχανίας;

Πρόβλημα επιβίωσης και για τους ασφαλιστικούς διαμεσολαβητές

Το 2020 ο κλάδος αστικής ευθύνης οχημάτων, και με τη συμβολή των ενοικιαζόμενων, αναμένεται να συνεχίσει να έχει αρνητικό πρόσημο όσον αφορά την παραγωγή ασφαλίστρων. Σύμφωνα με την έρευνα της ΕΑΕΕ, ο κλάδος κατέγραψε μείωση 15,8% τον Απρίλιο. Η μείωση αυτή εκτιμάται ότι δεν θα επηρεάσει αρνητικά τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο, καθώς εξίσου μεγάλη μείωση θα υπάρξει και στις ζημιές που θα κληθούν να πληρώσουν, οπότε η… χασούρα θα αντισταθμιστεί.

Ωστόσο, για αρκετά γραφεία ασφαλιστικής διαμεσολάβησης, κυρίως εκείνα που έχουν συνδέσει την επαγγελματική τους ύπαρξη με την ασφάλιση ενοικιαζόμενων οχημάτων, τα πράγματα θα είναι αρκετά πιο δύσκολα.

Υπάρχουν γραφεία που ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής τους –σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να φτάνει το 60%-70%– προέρχεται από την ασφάλιση ενοικιαζόμενων οχημάτων. Παρακινδυνευμένο ίσως να κατευθύνει κανείς τόσο μεγάλο μέρος της παραγωγής του σε έναν μόνο κλάδο, ωστόσο, πολλοί από τους επαγγελματίες του χώρου θεωρούσαν ότι με δεδομένη την ανάπτυξη του τουριστικού κλάδου σε συνδυασμό με την αυστηρή επιλογή των γραφείων με τα οποία συνεργάζονταν, θα μπορούσαν να έχουν ένα καλό και… ασφαλές εισόδημα.

Η πανδημία και οι πρωτόγνωρες καταστάσεις που αυτή δημιούργησε ανέτρεψαν αυτά τα δεδομένα και, αν δεν αντιστραφεί κάπως το κλίμα από Ιούλιο, πολλά ασφαλιστικά γραφεία θα βρεθούν αντιμέτωπα με μεγάλο πρόβλημα επιβίωσης.

Μπορούν να ελπίζουν ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες θα βρεθούν στο πλάι τους, δίνοντάς τους κάποιες διευκολύνσεις, όπως μείωση του δικαιώματος συμβολαίου, μεγαλύτερη ευελιξία στη διάρκεια ασφάλισης, κ.ά.; Λόγω της υποχρεωτικότητάς του ο κλάδος αυτοκινήτου πάντα ήταν σημείο διένεξης μεταξύ εταιρειών και ασφαλιστικών διαμεσολαβητών. Ωστόσο, οι επαγγελματίες του κλάδου θεωρούν ότι θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι τα ασφαλιστικά τους γραφεία έχουν αναλάβει, με τις απαραίτητες επενδύσεις σε ανθρώπινο δυναμικό, μεγάλο μέρος της διαχείρισης, που ειδικά στην περίπτωση των ενοικιαζόμενων, είναι και μεγάλη και καθημερινή, και περιλαμβάνει ανανεώσεις, διαχείριση ζημιών-αποζημιώσεων, επεξήγηση διαδικασιών κ.λπ.

Αυτή η πανδημία και όσα προκάλεσε μπορεί να έχουν ανατρέψει σταθερές και να έχουν δημιουργήσει νέες, ωστόσο, με δεδομένο ότι οι ενασχολούμενοι με τον κλάδο της ιδιωτικής ασφάλισης είναι φύσει και θέσει μαχητές, θέλουμε να πιστεύουμε ότι θα καταφέρουν να βγουν νικητές και από αυτές τις πρωτόγνωρα δύσκολες συνθήκες.